Hijken

Plaats
Dorp
Midden-Drenthe
Drenthe

hijken_plaatsnaambord.jpg

Hijken is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Midden-Drenthe. T/m 1997 gemeente Beilen. (© H.W. Fluks)

Hijken is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Midden-Drenthe. T/m 1997 gemeente Beilen. (© H.W. Fluks)

Hijken

Terug naar boven

Status

Hijken is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Midden-Drenthe. T/m 1997 gemeente Beilen.

Terug naar boven

Naam

In het Drents
Hieken. Een inwoner van dit dorp is een Hieker.

Oudere vermeldingen
1370 civibus de Hyken, vóór 1412 to Hiken, 1421 van Hijcken, 1634 en ca. 1660 Hycken, 1792 en 1811-1813 Hyken.

Naamsverklaring
"Etymologie onbekend. Men heeft in deze naam de persoonsnaam Hike willen herkennen, maar dat is onwaarschijnlijk. Namen die met een h-klank beginnen, zijn karakteristiek voor een Germaans namenpatroon, maar het is in dit geval moeilijk aansluiting te vinden. Het slechts uit Zeeland bekende Middelnederlandse hieken, verkleinvorm van hie 'vicus, gehucht' komt niet in aanmerking, omdat dit oorspronkelijk een dentaal heeft, verwant met het Oudengelse hyþ 'landing place'. Andere qua vorm vergelijkbare woorden als het door Kiliaan (1599) vermelde hijken, Oudengels hice '(pimpel)mees' en het Middelnederlandse hieken (ieke) 'soort platvis' passen semantisch niet. De verklaring die de naam verbindt met eiken die rond de boerderijen stonden, berust op fantasie."(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Hijken ligt NNW van het dorp Beilen, NO van het dorp Geeuwenbrug, OZO van het dorp Hoogersmilde, ZO van het dorp Smilde, ZZO van het dorp Bovensmilde, Z van de stad Assen, ZW van het dorp Hooghalen en W van de A28.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft het dorp Hijken 65 huizen met 417 inwoners. Tegenwoordig omvat het dorp ca. 350 huizen met ca. 850 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Het dorp Hijken wordt voor het eerst genoemd in een document uit 1370, waarin de bewoners als getuigen worden opgevoerd bij een rechtsgeschil tussen de kloosters van Dikninge en Assen. In 1563 was het een schapendorp met 70 schapen per woning. In 1811 had het dorp al 237 inwoners en in 1987 waren het er 814. Vooral door de ontginningen na 1900 is het dorp gegroeid. Een geestverwant van ds. Hendrik de Cock was de Hijker meester Jacob Koerts Timmerman (1789-1866). Hij gaf bijbellezingen. In 1835 kwam hier een gemeente van afgescheidenen, die in 1842 werd erkend.

De marke van Hijken is de grootste van de voormalige gemeente Beilen en bedroeg in 1832 in totaal 3552 ha. Tot 1780 behoorde ook de marke Brunsting tot deze marke. Vóór het ontstaan van Smilde liep de marke zelfs helemaal tot aan de Friese grens. In 1645 was er al een molen in het dorp. Deze is in 1827 en 1869 door brand verwoest. De molen is op een andere plaats in het dorp herbouwd. In 1830 telde het dorp vijf brinken. Bij een akte van 1872 zijn grote delen van de brinken verkocht aan bewoners van de aanliggende percelen. In dezelfde akte werd ook het Hijkermeer te koop aangeboden, maar door het lage bod ging de verkoop niet door. De brink tegenover het dorpshuis is in oorspronkelijke staat hersteld.

Het dorp lag door de eeuwen heen aan belangrijke wegen. Zo liep in de prehistorie, ten dele over een waterscheiding, een belangrijke weg tussen Rolde en Diever. De Leemdijk was een onderdeel van de weg van Beilen via Hijken naar Friesland. In het Hijkerveld is een uitgebreid veld van Celtic Fields ontdekt. Ook vond men twee groepen van in totaal 42 grafheuvels, brandheuvels en vlakgraven. Drieschepige boerderijen uit de midden en late ijzertijd worden 'type Hijken' genoemd, naar vondsten in het Hijkerveld. Bij Orvelte is zo'n boerderij nagebouwd. Reeds in 1642 was er een school in het dorp.

Het Oranjekanaal is tussen 1853-1861 gegraven om turf uit Zuidoost-Drenthe af te voeren. Hijken is het enige dorp dat door het Oranjekanaal in tweeën werd verdeeld. De drie bruggen, nu twee, die tot 1945 het zuidelijk deel van het dorp met het noordelijk deel verbonden, geven dit goed aan. Er bevinden zich in het dorp enkele grote bedrijven, die op de landbouw zijn gericht, zoals een mechanisatiebedrijf, een loonbedrijf, een verwarmingsbedrijf en een fourage- en kunstmesthandel. (bron: Historische Vereniging Gemeente Beilen)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

'Dreigie' dreigde te verdwijnen, maar gelukkig is er nu een nieuwe
Ter hoogte van het pand Oranjekanaal Z.Z. 37 ligt een bruggetje over het Oranjekanaal. In de volksmond heet dit het 'dreigie', omdat het ooit een draaibruggetje is geweest. In december 2018 is het bruggetje door het waterschap afgesloten, omdat het in vervallen staat verkeerde en het waterschap er nog niet uit was wat met het bruggetje te doen; sloop was een optie, maar geen vooropgezet plan. Omwonenden ijverden daarop voor renovatie van het dreigie. Met name secretaris en waarnemend voorzitter van Buurtvereniging OrKa (Oranjekanaal) Nico Meijering heeft zich daar voor ingezet:

"Ik woon al veertig jaar in Hijken en twintig jaar bij het Oranjekanaal. Ik heb nog nooit iemand wat aan het bruggetje zien doen. Ooit lag er ook een steiger bij, die is in de loop van de jaren weggerot. Met de mogelijkheid van sloop gaat het waterschapo helemaal voorbij aan de sociale functie van het 'dreigie'. Via dat bruggetje hebben wij contact met de overkant. We gebruiken bijvoorbeeld de kantine van de minicamping aan de overkant als buurthuis. Een stukje verderop ligt weliswaar een boogbrug, maar die is heel steil. Veel oudere mensen die hier komen fietsen durven die brug niet te gebruiken." Gelukkig was het waterschap gevoelig voor de argumenten van de omwonenden. In december 2019 is een nieuw bruggetje gerealiseerd.

Dorpsvisie
Belangenvereniging Hijbel heeft in november 2019 de geactualiseerde Dorpsvisie gepresenteerd. De vorige visie was van 2007 en aan vervanging toe. In 2019 zijn vijf werkgroepen met even zoveel thema’s aan de slag geweest en dat resulteerde in de nieuwe dorpsvisie. Een van de thema's is woningbouw. Hijken heeft een mooie leeftijdsopbouw, daarnaast is het zo dat jongeren én ouderen in het dorp willen blijven wonen. Daarop moet worden ingespeeld. Het huidige uitbreidingsplan is vol. Daarom moet gekeken worden naar nieuwe bouwlocaties. Ook ouderen hebben aangegeven dat ze langer in het dorp willen blijven. Ook indien de zorgbehoefte toeneemt. Ouderen zijn nu in dat geval gedwongen het dorp te verlaten. En daar wil het dorp mee aan de slag. Men denkt aan aan kleinschalige opvang voor ouderen met zorg. Waar en hoe is nog de vraag.

Een ander belangrijk probleem is de verkeersveiligheid. Het zware landbouwverkeer zorgt soms voor gevaarlijke situaties: "We denken aan een soort van ringweg. Dat klinkt zwaarder dan het is, maar ik denk aan een weg van de Vorrelveenseweg naar het Oranjekanaal. Het hoeft niet eens zo ingewikkeld te zijn, maar de gemeente moet dat dan wel willen", stelde voorzitter Ed Wamelink van Belangenvereniging Hijbel bij de presentatie van de Dorpsvisie. Daarnaast is het armoedige wegennet in en rondom het dorp de Hijkenaren een doorn in het oog. Een fietspad tussen Hooghalen en Hijken staat al geruime tijd op het wensenlijstje van Hijbel, maar lijkt er niet te komen. De verschillende maximale snelheden op de wegen is een rommeltje en totaal niet overzichtelijk. Daarnaast benadrukte Wamelink het feit dat het dorp veel ondernemers kent, grote bedrijven maar ook veel ZZP’ers. Hijbel wil deze bedrijvigheid in eigen dorp stimuleren.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Koningsdag.

- Schuurfeest (juni).

- Stichting Kinderkamp Hijken organiseert jaarlijks in augustus het Kinderkamp voor kinderen uit het dorp en omstreken. Voor een indruk van dit evenement kun je hier een verslag van editie 2021 lezen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

Fietspad
Op woensdag 10 april 2019 hebben leerlingen van groep 7 en 8 van IKC ’t Hiekernust uit Hijken samen met wethouder Anique Snijders het nieuwe fietspad van het dorp naar Beilen v.v. feestelijk geopend. Het fietspad was een lang gekoesterde wens van Belangenvereniging Hijbel, de inwoners en de gemeente. ‘We vinden het belangrijk dat fietsers veilig op pad kunnen. Voor deze route was een vrijliggend fietspad de beste oplossing. Ik ben blij dat het pad er nu ligt en inwoners en toeristen er gebruik van kunnen maken’, aldus wethouder Snijders. Met de komst van het fietspad heeft de gemeente de veiligheid voor automobilisten, fietsers en wandelaars vergroot. De route is veiliger geworden voor scholieren die in Beilen naar school, het station of een sportclub gaan. Wethouder Snijders denkt dat toeristen het fietspad ook gaan waarderen: ‘Dit fietspad is een mooie schakel in het fietspadennetwerk in onze gemeente. Drenthe heeft er als fietsprovincie weer een mooi fietspad bij.’

Hijkerveld
Hijken ligt midden op het Drents Plateau. Kenmerkend zijn hier de zandige bodems op een ondoordringbare keileemlaag. Het esdorp is gesticht te midden van heidevelden in het noordwesten en de hooilanden langs de Hijkerleek in het zuidoosten, op de plaats waar de grondwaterstand het meest geschikt was voor akkerbouw. Behalve essen en groenlanden langs de Hijkerleek, zijn in de omgeving ook twee grote heidevelden te vinden: het Hijkerveld en het Zuid-Hijkerzand. Het Hijkerveld (850 hectare) ligt ten noorden van het Oranjekanaal. Hier is een schaapskooi gevestigd. Het Zuid-Hijkerzand ligt ten zuiden van het kanaal en ten westen van het dorp. Ten zuidwesten van het dorp ligt het Hijkermeer; een pingoruïne, die eigendom is van de lokale boermarke. Ten zuiden van het dorp ligt de Hijker Es, die vroeger in verbinding stond met de Brunstinger Es. Ten noorden van het dorp ligt ook een es; de Nastering. - 360 graden panoramafoto van het natuurgebied Hijkerveld tussen Hijken en Hooghalen.

"Beheergroep Hijkerveld doet allerlei voorkomende werkzaamheden op het Hijkerveld, Korteweg bos, vogelreservaat Diependal / vogelkijkhut (Oranje), Smilder Oosterveld (Hoogersmilde) en het Groote Zand (Hooghalen). De totale oppervlakte beslaat zo’n 1500 ha (bos, heide en water). In overleg met de rayonmanager zorgt de beheergroep (6 vrijwilligers) er voor dat deze gebieden goed onderhouden worden, zodat het voor mensen uit de omliggende dorpen en toeristen goed toeven is in deze natuurgebieden.

Prehistorische karrensporen Hijkerveld. Het Hijkerveld werd in de prehistorie bewoond door boeren uit de steen- en ijzertijd. Later in de tijd zijn de boeren uit dit gebied naar het dorp Hijken vertrokken. In de nabijheid van de schaapskooi zijn de raatakkers, grafheuvels en karrensporen uit het verleden nog zichtbaar. In de omgeving van het vakantiehuis “Hertenhuisje” zijn we begonnen met de voorbereiding om de karrensporen uit het verleden weer duidelijker zichtbaar te maken. Er wordt een wandelroute aangelegd, aangegeven met veldkeien. Op een informatiebord wordt uitleg gegeven over het ontstaan van deze karrensporen. Ze vormden een verbinding tussen Noord- en Zuidwest Drenthe. Verder wordt er een kar nagebouwd uit die tijd die gaat dienen als zitbank.

Insectenhotel. In 2021 hebben we het insectenhotel bij de schaapskooi verplaatst en gerepareerd. Rondom het “hotel” hebben we zaad van akkerbloemen, die vroeger op de Drentse akkers voorkwamen, gezaaid. Er tegenover is er een bank geplaatst, zodat fietsers en wandelaars straks kunnen genieten van de bloemen en de insecten.

Veenbrug Smilde. De veenbrug in Smilde is zo’n 2000 jaar geleden aangelegd. Om door het onbegaanbare veen naar de overkant te komen, werden veenwegen of knuppelwegen aangelegd. De veenbrug die in 1982 werd blootgelegd, was dringend aan renovatie toe. De boomstammen die er in liggen waren verrot. In de winter van 2020/2021 hebben we 35 eiken met een doorsnede van 20 cm omgezaagd en ingekort op 2.80 meter. Het eikenbosje op Oranje moest worden uitgedund om andere eiken de ruimte te geven. Mannen van de reclassering hebben ze voor ons geschild. Ze gaan dan langer mee. We hebben de verrotte boomstammen door nieuwe vervangen. De bedoeling is dat er een nieuw fiets-voetpad aangelegd gaat worden vanaf Smilde langs de veenbrug. Deze sluit dan aan op de bestaande fietspaden. Zo kan dan een fietsroute ontstaan over het Hijkerveld naar Smilde en kan men de cultuuristorische elementen in het landschap bekijken." (bron: Het Drentse Landschap, Beheergroep Hijkerveld, Jan Nieuwenhout)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Hijken, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Hijken (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Hijken.

- Belangenorganisatie: - Belangenvereniging Hijbel is voor zover ons bekend niet met een website of -pagina op het internet aanwezig.

- Buurtvereniging: - Buurtvereniging OrKa (Orankjekanaal) is voor zover ons bekend niet met een website of -pagina op het internet aanwezig.

- Dorpshuis: - Dorpshuis De Dorpshoeve.

- Onderwijs en kinderopvang: - "IKC 't Hieker Nust in Hijken is een school die staat voor kwaliteit, vernieuwing, geborgenheid, wij-gevoel, structuur en rust. In onze visie op onderwijs in deze specifieke omgeving willen we kort en kernachtig benadrukken dat saamhorigheid, respect voor elkaars opvattingen en kwaliteit onze basisvoorwaarden zijn. Het mooie aan IKC 't Hieker Nust is de harmonieuze en respectvolle omgeving. Kinderen ontwikkelen zich hier in een doorgaande lijn op eigen niveau. Niet alleen cognitief, maar ze krijgen ook de mogelijkheid om zich sociaal-emotioneel te ontplooien tot iemand met zelfvertrouwen, zelfkennis en een positieve instelling. Wij werken in een goed pedagogisch klimaat aan alle talenten van de leerlingen. We zoeken daarin de balans in cognitieve en niet-cognitieve vaardigheden. Om goede resultaten te halen en de talenten optimaal te ontwikkelen, hechten we waarde aan diverse vaardigheden, zoals zelfstandig werken en samenwerken. We vinden het belangrijk dat de leerlingen hun mening kunnen geven in een sfeer van wederzijds respect en vertrouwen. Wij streven naar een goed contact met ouders. We zien de ouders als onze partners waar het de ontwikkeling van hun kinderen betreft.

De kinderen uit de groepen 3 t/m 8 kunnen twee keer per week naar de schoolbibliotheek. De schoolbibliotheek wordt bemand door ouders en/of grootouders. De kinderen kunnen hier leesboeken lenen maar ook informatieve boeken die hen kunnen helpen bij het maken van een werkstuk. De Bibliotheek op school betekent samenwerken aan verbetering van taalvaardigheid, leesmotivatie en informatievaardigheden van leerlingen. Op ’t Hieker Nust in Hijken besteden we dagelijks aandacht aan technisch, begrijpend lezen en leesbevordering. Hiervoor maken we o.a. gebruik van onze schoolbibliotheek, waarin biebouders een grote rol spelen. Dankzij hen is het mogelijk dat onze leerlingen dagelijks boeken kunnen lezen uit onze ruime collectie boeken.

Ook doet de school mee aan allerlei leesbevorderingsprojecten vanuit de Bibliotheek. Met 15 minuten lezen per dag, lees je 1 miljoen woorden per jaar en kan de woordenschat groeien met ca. 1.000 woorden per jaar! De Bibliotheek op school is méér dan alleen wat kasten met boeken. School en Bibliotheek zetten zich samen in voor meer leesplezier en betere schoolprestaties door de Bibliotheek in de school te integreren. Want een kind dat graag en goed leest is een taalvaardig kind, wat zijn/haar leerprestaties ten goede komt. Met de Bibliotheek op school werken school en Bibliotheek structureel samen aan taalontwikkeling, leesbevordering en mediawijsheid."

- Jongeren: - "Jeugdsoos Onze Stee in Hijken is de plek waar jeugd van 12 tot 25 samen kan komen om met elkaar een gezellige avond te hebben. Wanneer? Elke vrijdagavond en zaterdagavond vanaf 20.00 uur. Waar? Achteringang De Dorpshoeve. Entree? Op soosavonden vragen wij geen entree. Soms vragen wij bij een speciale activiteit wel een eigen bijdrage."

- Sport: - De samenwerking tussen voetbalvereniging Hijker Boys en de afdeling voetbal van Omnivereniging SV Halen dateert van 1990. Sinds dat jaar voetballen de jeugdteams van beide verenigingen verder onder de naam Halen Hijken Combinatie (HHC). De jeugdvoetballers uit deze dorpen droegen vanaf dat moment dezelfde kleuren. De verenigingen hadden tot deze gedeeltelijke samenwerking besloten, omdat ze afzonderlijk onvoldoende jeugdspelers hadden. De thuiswedstrijden werden verdeeld over de sportaccommodaties van beide dorpen. Het samenwerkingsverband zou in eerste instantie voor één jaar gelden. Vooral door het enthousiasme van de spelers, trainers, begeleiders en ouders zagen beide verenigingsbesturen het voor de toekomst wel zitten. De positieve ervaringen van beide verenigingen met de jarenlange samenwerking van de voetballende jeugdteams heeft uiteindelijk bijgedragen aan de totstandkoming in 2011 van omnivereniging HHCombi is ontstaan. Het is een grote vereniging met circa 750 leden. De vereniging biedt haar leden de mogelijkheid tot vijf sporten, namelijk gymnastiek, korfbal, tennis, voetbal en volleybal.

- Damclub Hijken DTC (Drents Tiental Combinatie) speelt met drie tientallen in de Nationale Competitie. Het is een fusieclub, voortgekomen uit een fusie in 2001 van de damclub uit het genoemde dorp met DC Assen. Sinds 2003 is het eerste tiental een vaste topper in de Ereklasse met tot op heden 3 behaalde Kampioenschappen. De clubavond is op maandag in de Dorpshoeve, Westeinde 6. De club heeft een wereldkampioen in haar gelederen: Roel Boomstra is in februari 2022 voor de 3e keer Wereldkampioen geworden en is daarvoor benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.

- Duurzaamheid: - "Zonnepark Hijken Beilen is een initiatief van Statkraft. Het park wordt 21 hectare groot en kan genoeg energie opwekken voor ruim 4.300 huishoudens (ruim 15GWh). Het groene energiepark bespaart zo’n 147.500 ton aan CO2-uistoot. Daarnaast wordt tweederde van het park aangelegd met ruimte voor de natuur; flora en fauna krijgen de kans zich te ontwikkelen. De twee deellocaties van het zonnepark bevinden zich direct aan de A28 ten noorden van Beilen. Aan de noordkant van het plangebied vormt Oranjekanaal-Zuidzijde de begrenzing van het park. Aan de west- en zuidzijde van het park is de weg De Lotten de begrenzing. - Zie hier een kaartje van de locatie.

"Statkraft maakt samen met Energie Coöperatie Hooghalen van het zonnepark een lokaal initiatief. Daarom zijn omwonenden bij het ontwerp betrokken en zal Statkraft de mogelijkheid bieden om leningen te kopen met een aantrekkelijk rendement", aldus Business Development Manager Peter van den Groenendaal. Samen ontwerpen. Vanaf het begin van het plan hebben we de omwonenden bij de ontwikkelingen van het zonnepark betrokken. We zochten daarbij actief contact, voerden 1 op 1 gesprekken met buurtbewoners en organiseerden inloopavonden. Met alle suggesties en wensen pasten we het plan aan en ontwikkelden we deze verder. Mede door de inbreng van de omwonenden wordt het project nu ontwikkeld met veel ruimte voor de natuur en met landschappelijke inpassing.

Samen verduurzamen. In samenwerking met Energie Coöperatie Hooghalen geven we leningen uit. Zo is het voor de inwoners van Midden-Drenthe mogelijk om financieel in het zonnepark te participeren. We stellen een bedrag beschikbaar aan dorpshuis de Dorpshoeve voor de aanschaf van een warmtepomp en er komen zonnepanelen op de schaatsbaan van Hooghalen. Zo investeren we in een duurzame omgeving. Daarbij verduurzamen we bijvoorbeeld ook de gebouwen van de jeugdsoos in Hooghalen, Hijken Halerbrug en Beilen. En als het zonnepark er eenmaal staat zal er een open dag voor de jeugd worden georganiseerd.

Samen voor een betere biodiversiteit. Naast verduurzaming, draagt Zonnepark Hijken Beilen ook bij aan een verbetering van de biodiversiteit. Daar hebben we in het ontwerp rekening mee gehouden: de zonnepanelen bedekken straks slechts 36% van de 21 hectare, de rest blijft groen. We plaatsen bijvoorbeeld de panelen op vier meter afstand van elkaar. Op deze manier blijft er voldoende ruimte voor de natuur en kunnen regenwater en zonlicht de bodem levend en gezond houden. Het park krijgt een natuurlijke inrichting met bloemen en kruidenrijke graslanden. Er wordt voor het groen op het land geen gebruik gemaakt van mest of chemische gewasbeschermingsmiddelen. Tussen de snelweg en het zonnepark komt een overgangszone van 20 meter breed. Deze strook wordt ingezaaid met een mengsel van zaden van veldbloem die oorspronkelijk in dat gebied groeien. Ook komen er lage heggen en bosschages die ruimte bieden voor vogels en andere dieren én de zonnepanelen uit het zicht houden. Door het zonnepark op deze manier te realiseren krijgt het gebied weer een gevarieerde, soortenrijke vegetatie met een rijk insectenleven. Daarmee trekt het ook weide- en akkervogels aan en wordt het zonnepark een mooie leefomgeving voor kleine zoogdieren zoals egels." (bron: Statkraft) De bouw van het zonnepark is in augustus 2021 gestart.

- Openbaar vervoer: - "Met Buurtbus Hijken (lijn 520) reist u makkelijk en voordelig van uw dorp naar de voorzieningen in Beilen en vice versa. In Beilen kunt u ook overstappen op de treinen naar bijvoorbeeld Zwolle, Groningen en de buslijnen Emmen, Assen en Steenwijk. Per rit kunnen er 8 personen meerijden. De bus stopt bij haltes en op verzoek. Deze bus kan rijden door de inzet van een groep enthousiaste buschauffeurs die dit vrijwillig doen. De enige vergoeding die ze krijgen komt van de Buurtbusvereniging. De vereniging krijgt van het OV-bureau en de gemeente subsidie. Verder zijn er inkomsten van reclame op de bus en contributie van leden. Voor €2,50 per jaar kunt u lid worden en ondersteunt u ons werk als buschauffeur op de Buurtbus."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Hijken.

Reactie toevoegen