Het Loo

Wijk
Apeldoorn Epe
Veluwe
Gelderland

Kroondomein Het Loo boek [640x480].jpg

Het Loo, in 2010 is hét standaardwerk over Kroondomein Het Loo verschenen. Via de link bij Literatuur kun je het online bestellen.

Het Loo, in 2010 is hét standaardwerk over Kroondomein Het Loo verschenen. Via de link bij Literatuur kun je het online bestellen.

Het Loo

Terug naar boven

Status

Het Loo is een voomalig dorp, thans wijk in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe, gemeente Apeldoorn.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1537 dat huys geheiten 't Loe, 1794 't Konings Loo.

Naamgeving
De wijk is genoemd naar het nabijgelegen Paleis Het Loo en Kasteel Het Oude Loo.

Naamsverklaring
Loo
betekent 'bos'.(1)

Terug naar boven

Ligging

- De wijk Het Loo ligt in het NW van Apeldoorn, nabij Paleis Het Loo.

- Er is ook nog een landgoed Kroondomein Het Loo, dat ligt NW van Apeldoorn en valt grotendeels onder de gemeente Apeldoorn, deels onder de gemeente Epe (dat betreft met name het bos rond de buurtschappen Gortel en Niersen).

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 omvat de dan nog buurtschap genoemde plaats Het Loo 94 huizen met 636 inwoners.

- Kroondomein Het Loo is met ca. 10.400 hectare het grootste aaneengesloten landgoed van Nederland. Het bestaat uit een aantal onderdelen, die je onder de link uiteengezet vindt.

Terug naar boven

Geschiedenis

In 1684 kocht stadhouder-koning Willem III, die niet ver hier vandaan jachtterreinen bezat, Het Oude Loo. Hij had als beloning voor zijn overwinning op de Fransen het jachtrecht verkregen over de Veluwe – een exclusief vorstelijk recht – en daar hoorde een jachtslot bij. In 1685 werd begonnen met de bouw van een nieuw slot, Het Loo, ook wel Het Nieuwe Loo genoemd.

Inmiddels al tien generaties stadhouders en koningen van Oranje-Nassau verloren hun hart aan Het Loo, de Veluwse bossen en heidevelden en lieten er hun, vaak nog zichtbare, sporen na: in de Koningslanen en jachthuizen, maar ook in de bosbouw en de uitbreiding en verfraaiing van het Paleispark. Koningin Wilhelmina en prins Hendrik drukten in het begin van de 20e eeuw een ingrijpend stempel op het Kroondomein. Tussen 1901 en 1914 verdubbelden zij de omvang van het landgoed door ruim 5.000 hectare woeste heidegronden aan te kopen. Wilhelmina wilde daarmee haar echtgenoot prins Hendrik "iets te doen geven”. Hij mocht zich immers niet met staatszaken bemoeien. Als hertog van Mecklenburg had hij verstand van jagen en van bosbouw. Op de door Wilhelmina aangekochte woeste gronden kon hij die talenten uitleven. Zij lieten de 'woeste gronden' voor een groot deel bebossen. Prins Hendrik deed dat ’op Pruisische wijze’: de bomen strak in het gelid, de kavels gescheiden door rechte paden. Dat was zowel handig voor de bosbouwactiviteiten als voor de jacht.

Wilhelmina als landgoedeigenaar en bosbouwer
Met de aankoop van de heide werd Wilhelmina noodgedwongen ook eigenaar van de boerengehuchten op deze grond, zoals Niersen, Gortel en een deel van de buurtschap Uddel. Wilhelmina verpachtte de grond en verhuurde de huizen en boerderijen aan de bewoners. Wilhelmina beloofde de inwoners van de dorpjes werk in de nieuwe boswachterijen. Wie dat wilde, kon daarnaast zijn bedrijf aanhouden. Voor een aantal boeren die geen zin in bosbouw hadden, werden elders in Gelderland vervangende boerderijen gezocht. Zo werd de koningin ’opgescheept’ met een nieuw soort onderdanen, voor wie zij zich direct verantwoordelijk voelde. Zij zorgde echt voor deze mensen, blijkt uit onderzoek. In het Koninklijk Huisarchief is een notitie aangetroffen, waarin Wilhelmina zich zorgen maakt om het welzijn van de kinderen die ’s winters in de bosbouw meehielpen met het planten van bomen. In de notitie dringt zij er bij de opperhoutvester op aan deze kinderen ’handgeoliede manteltjes’ ter beschikking te stellen en ’chocolademelk en erwtensoep te serveren’. En vraagt ze hem ’de arme dagloners’ kleine hoeveelheden gratis kunstmest te verschaffen, om ze ’de waarde van den kunstmest te leren kennen’. Ook zorgde Wilhelmina voor sociale voorzieningen, zoals zusterhuizen met wijkverpleegsters en liet ze een muziekcorps, een zangkoor en een meisjesvereniging oprichten. (bron: Trouw / Cokky van Limpt, 21-12-2010)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Nationaal Museum Paleis Het Loo is sinds januari 2018 tijdelijk grotendeels gesloten. Het ondergaat namelijk een enorme - 123 miljoen euro kostende - renovatie en uitbreiding, en zal pas medio 2021 heropenen. In de tussentijd zijn wel bijvoorbeeld de stallen en de tuinen te bezoeken en worden ook gewoon evenementen gehouden. Ook kunnen belangstellenden vaker het dak op. De toegangsprijs wordt gedurende de verbouwing gehalveerd. Grootste verandering wordt een nieuw museumgedeelte onder onder meer het hele voorplein. Daar wordt dan licht gewonnen door het gras op het voorplein te vervangen door glas met daarop water. In totaal krijgt het museum er 5000 m2 bij. Ook de tuinen worden beter toegankelijk gemaakt.

Paleis Het Loo, gelegen aan de rand van Apeldoorn, is aan het eind van de 17e eeuw gebouwd als jacht- en zomerpaleis voor de Oranjes. De barokke tuinen zijn het symbool voor vorstelijke pracht en praal; ze speelden daarom een belangrijke rol in het sociale en maatschappelijke leven van vroegere bewoners. De aanleg en de veranderingen in de tuinen en de bijzondere bloemen, waterwerken en tuinbeelden worden beschreven in het in 2018 verschenen boek 'Tuinen van Paleis Het Loo. Traditie en vakmanschap'. Ook geven de auteurs een kijkje achter de schermen: het onderhoud door de seizoenen heen én de mensen die in de tuinen werken. Met prachtige foto's, die speciaal voor dit boek zijn gemaakt, is dit complete overzicht van de tuinen van dit paleis een lust voor het oog voor zowel de tuinliefhebber als de geïnteresseerde in de geschiedenis van het paleis. Op Historiek.net kun je een samengesteld fragment uit het boek lezen, over de vroege geschiedenis van de tuinen.

- Kasteel Het Oude Loo is niet te bezichtigen. Alleen de tuin is in april en mei toegankelijk.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Monumentale bomen op Kroondomein Het Loo.

Terug naar boven

Beeld

- Filmpje over Paleis Het Loo door John M. Pieper.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Het Loo (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Officiële site van Kroondomein Het Loo.

- Buurtvereniging: - "Buurtvereniging Het Loo is opgericht in 1946. De vereniging heeft ca. 600 leden (adressen). Wij organiseren door het jaar heen tal van activiteiten voor jong en ouder, zoals paaseieren zoeken voor de kleintjes, stadswandeling, kleiduiven schieten, lady's avond, fietstochten, kaarten, paas- en kerstbingo, boswandeltocht en nog veel meer. Kosten van het lidmaatschap zijn € 7,- per jaar per adres. De contributie wordt eens per jaar persoonlijk geïnd in de periode maart/april. Persoonlijk om het contact met de buurt te behouden. Op onze website staat ook de agenda/activiteitenkalender, foto's van georganiseerde evenementen en het jaarboekje met een terugblik met verhaaltjes van onze leden over de activiteiten van het afgelopen seizoen. Bovendien staat er op de website een ideeënbus waarin je een idee digitaal aan het bestuur kenbaar kunt maken."

Reactie toevoegen