Status

- Helwerd is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek Hoogeland, gemeente Het Hogeland. T/m 1989 gemeente Kantens. In 1990 over naar gemeente Eemsmond, in 2019 over naar gemeente Het Hogeland.

- De buurtschap Helwerd valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Rottum.

Naam

Oudere vermeldingen
1840 Helwert.

Ligging

De buurtschap Helwerd ligt Z van het dorp Usquert en N van het dorp Rottum, rond de splitsing van de Usquerderweg met de Hogeweg.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Helwerd 3 huizen met 25 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap nog altijd slechts een handvol huizen.

Geschiedenis

Helwerd is een van de oudste wierden in de gemeente Eemsmond. Het is ver voor het begin van onze jaartelling al een bewoonde wierde geweest. Ongeveer 2500 jaar geleden lagen er rondom de wierde van Helwerd uitgestrekte kwelders. De wierde is tegenwoordig onbewoond. In het begin van de 20e eeuw is hij gedeeltelijk afgegraven waardoor het lijkt of er twee wierden zijn. Vanaf de Provincialeweg kronkelt een klein pad tussen de bomen en fluitenkruid naar de wierde, die eigendom is van Stichting Het Groninger Landschap. Boven op de wierde heb je een prachtig uitzicht op het omringende land en op het dorp Rottum.

Volgens een legende is Helwerd een belangrijke plaats in het leven van de Fries-Groningse dichter en zanger Bernlef, die in de 8e eeuw zou zijn geboren in Warffum. Bernlef was blind totdat hij in Helwerd (destijds een dorp op een wierde aan de kust) de apostel Liudger ontmoette. Liudger genas Bernlef van zijn blindheid. Hierdoor zou Bernlef zijn bekeerd tot het Christendom. Veel Groningers in het kustgebied volgden zijn voorbeeld.

Landschap, natuur en recreatie

- Aan de voet van de wierden staat o.a. boerderij Helwerd, met een gracht er omheen. In de schuur van de boerderij is sinds 2001 het Bernleftheater gevestigd, een klein privé-theater met 70 zitplaatsen. Het is de thuisbasis van regisseur Albert van Ham die met wisselende spelers, onder de naam Toneelgroep Helwerd, toneelproducties maakt en in het theater ten tonele brengt. Daarnaast zijn er in het Bernleftheater ook nog andere voorstellingen op het gebied van toneel, muziek en dans.