Hellouw

Plaats
Dorp
West Betuwe
Betuwe
Gelderland

Hellouw.JPG

Hellouw is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Betuwe, gemeente West Betuwe. T/m 1977 gemeente Haaften. In 1978 over naar gemeente Neerijnen, in 2019 over naar gemeente West Betuwe.

Hellouw is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Betuwe, gemeente West Betuwe. T/m 1977 gemeente Haaften. In 1978 over naar gemeente Neerijnen, in 2019 over naar gemeente West Betuwe.

Hellouw (2).JPG

Dorpsgezicht Hellouw

Dorpsgezicht Hellouw

Hellouw..JPG

De Laaglandse Molen in het landschap bij Hellouw

De Laaglandse Molen in het landschap bij Hellouw

Hellouw (3).JPG

Blik over de polder bij Hellouw

Blik over de polder bij Hellouw

_MG_1583.JPG

De Hooglandse Molen bij Hellouw

De Hooglandse Molen bij Hellouw

hellouw_voormalige_hervormde_kerk_met_voormalige_pastorie.jpg

De voormalige Hervormde kerk uit 1823 en idem pastorie uit 1870 vormen een bijzonder fraaie 'Siamese tweeling' aan de Waalbandijk in Hellouw. Het complex is tegenwoordig een woning en praktijk voor o.a. coaching en healing. (© Google)

De voormalige Hervormde kerk uit 1823 en idem pastorie uit 1870 vormen een bijzonder fraaie 'Siamese tweeling' aan de Waalbandijk in Hellouw. Het complex is tegenwoordig een woning en praktijk voor o.a. coaching en healing. (© Google)

Hellouw

Deze pagina wordt mede mogelijk gemaakt door:

Terug naar boven

Wonen

Mutters Makelaardij is dé specialist in de gemeenten West Betuwe, Vijfheerenlanden, Gorinchem, Culemborg en de Alblasserwaard. Al jarenlang bewijzen wij dat we het daadwerkelijk anders doen! U bent van harte welkom voor een oriënterend gesprek op onze kantoren in Leerdam, Vianen en Culemborg. Met ons motto: "Waarborg tot betrokkenheid" garanderen wij het hoge serviceniveau dat u van een makelaar mag verwachten. Wij beseffen dat het verkopen of aankopen van uw woning geen alledaagse zaak is, daarom nemen wij u bij de hand en begeleiden wij u in iedere stap van het proces.

Terug naar boven

Status

Hellouw is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Betuwe, gemeente West Betuwe. T/m 1977 gemeente Haaften. In 1978 over naar gemeente Neerijnen, in 2019 over naar gemeente West Betuwe.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
850 kopie 11e eeuw in Hellouua, 1031 kopie vervalst midden 12e eeuw Hellui, ca. 1160 kopie 1031 Hellue, 1425 Hellu, 1500 Hellow, 1561 Hellouw.

Naamsverklaring
Wel verklaard als 'lichte ouw' en 'de hellende ouw', met ouw, ontstaan uit ahwjô* 'land aan een waterloop'. Beter lijkt het deze naam te verbinden met het Zwitserse helw 'bewolkt, nevelig', hilwi 'fijne nevel' of 'onderkomen' en het Oudhoogduitse huliwa 'poel'. Ook is voorgesteld het Middelnederlandse hel 'helder' en lo 'poel'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Hellouw ligt NW van Haaften, O van Herwijnen. Het dorp heeft een compacte dorpskern en een langgerekt buitengebied, dat in het N aan de A15 grenst en in het Z aan de Waal.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Hellouw 90 huizen met 560 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 400 huizen met ca. 1.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Tussen het dorp en buurdorp Haaften stond vroeger een grenspaal met het opschrift ''De Heerlijkheid Hellouw''. Die heerlijkheid begon al in 850, of zelfs nog eerder. Er zijn oorkondes gevonden waarin ''De Villa Hellowa'' (in de volksmond ''spijkertje'' genoemd) d.d. 12 augustus 850 in wordt vermeld. Dat is een bewijs van de hoge ouderdom van het dorp. De oorkonde duidt er tevens op dat het een heerlijkheid was en toen kennelijk in het bezit van het geslacht Hellowa of Hellu. De heerlijkheid is eeuwenlang bij dat geslacht in bezit gebleven.

Het dorp heeft door de jaren heen veel te lijden gehad van watervloeden. De vloed van 14 februari 1709 heeft in het bijzonder Hellouw zeer geteisterd. De inwoners zagen hun huizen gewoon wegdrijven. Ook het adellijk huis Villa Hellowa is toen verwoest en wel zodanig dat de fundamenten niet meer waren terug te vinden.

- O van de Achterste Hellouwse Molen N van Hellouw hebben vier eendenkooien gelegen. Die zijn allemaal verdwenen. Onder de link kun je zien waar ze hebben gelegen en vind je verdere achtergrondinformatie.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "De gemeente West Betuwe (voorheen Neerijnen) heeft besloten te investeren in een veilige ontsluiting van Hellouw op de N830 (Graaf Reinaldweg). Dit kan bereikt worden door het aanleggen van een rotonde, het aanpassen van de oversteek bij de Irenestraat en het afsluiten van de Oudenhof op de N830. Gemeente en provincie Gelderland hebben overeenstemming over deze maatregelen. Er wordt al vele jaren discussie gevoerd over een veilige ontsluiting van het dorp op de N830. Op verzoek van de gemeente is in samenwerking met provincie Gelderland in 2012 onderzoek gedaan naar de mogelijkheden hiervoor. De gemeente heeft als uitgangspunt gesteld dat een eventuele rotonde aangelegd moet worden tussen de aansluiting van de Korfgraaf op de parallelweg en de Irenestraat. Dit op basis van de ‘visie Graaf Reinaldweg’, vastgesteld op 20 maart 2008.

Gemeente Neerijnen en de provincie Gelderland hebben overeenstemming over het maatregelenpakket en de financiële bijdrage van de provincie. De samenwerkingsovereenkomst is op 10 januari 2018 ondertekend. De gemeente West Betuwe onderzoekt in 2019 welke alternatieve locaties er zijn voor de rotonde. Voor de actuele informatie over dit project zie de pagina over het project rotonde Hellouw op de site van de gemeente West Betuwe." (bron: Provincie Gelderland)

- Stichting Biomassa Hellouw van initiatiefnemers Henk en Kees van Noord was sinds ca. 2010 bezig met het ontwikkelen van plannen voor een lokale energiecentrale voor het vergisten en distribueren van biomassa, een zogeheten biomassacentrale. Boeren uit de omgeving zouden er terecht moeten kunnen met hun mest, het dorp en de buurdorpen en een nabijgelegen steenfabriek zouden biogas verkrijgen voor een lage prijs en de gemeenschap zou meedelen in de winst. Het plan lijkt echter niet door te gaan. Een eerste beoogde locatie aan de Buitenweg/Graaf Reinaldstraat stuitte op breed verzet. Omwonenden in Tuil en Haaften vreesden voor stankoverlast bij de mestverwerking en voor overlast door af- en aanrijdende zware vrachtwagens. Ook een tweede beoogde locatie, aan de Marijkestraat, N van Haaften, meer het buitengebied in, lijkt niet door te gaan.

Volgens de initiatiefnemers zou de beoogde gesloten installatie bijna geen stank veroorzaken. Er zou duurzame stroom opgewekt kunnen worden voor 2.500 huishoudens en duurzaam gas geleverd kunnen worden aan 3.000 huishoudens. Maar het zou ook betekenen dat er dagelijks 35 tot 40 grote vrachtwagens gevuld met mest naar de Marijkestraat zouden komen. Maar vooral de omvang van de bebouwing stuitte de gemeenteraad tegen de borst: "Bij de eerste installatie ging het om 100.000 ton. Nu praten we over een mestvergister van 250.000 ton. Dan heb je het over een gebouw van 140 meter breed en 15 meter hoog. Dat is een flat van vijf etages en dan anderhalf keer een voetbalveld. Achter de vergister staan silo's met een hoogte van 25 meter. Dan heb je het over een flat van acht etages", aldus gemeenteraadslid Henk de Jong in september 2017.

- Dorpsvisie Hellouw.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Hellouw heeft 3 rijksmonumenten.

- Hellouw heeft 10 gemeentelijke monumenten.

- De voormalige Hervormde kerk van Hellouw ligt buiten de dorpskern, aan de Waaldijk. Het pand dateert uit 1823 en is in 1983 opgevolgd door de huidige Hervormde kerk. Aangrenzend aan de voormalige kerk staat de voormalige pastorie uit 1870. Ze zijn in de lengterichting aan elkaar gebouwd, hebben samen één huisnummer (Waalbandijk 57) en zijn ook samen één gemeentelijk monument. Sinds 2017 hebben Henk ten Horn en Yvonne Teubner er een praktijk in cursussen, opleidingen, coaching en dergelijke.

- De huidige Hervormde (PKN) kerk (Korfgraaf 7D) van de Hervormde Gemeente Hellouw is gebouwd in 1983. Het orgel staat sinds 1999 in deze kerk. Het is in 1926 gebouwd door de firma A. Standaart (Schiedam) voor - en stond tot 1999 in - de Hervormde kerk van het dorp Sluipwijk bij Reeuwijk.

- De Voorste Hellouwse Molen (voorheen Hooglandse Molen of Voorste Molen), gelegen NW van de dorpskern van Hellouw (Zeek 30), is een in 1803 gebouwde wipmolen, ter vervanging van een afgebrande, in 1627 gebouwde molen. Het is de vierde molen op deze plaats. De eerste molen is in 1572 door kruiend ijs verwoest. Het gevlucht stamt uit 1967.

- De Achterste Hellouwse Molen (voorheen Laaglandse Molen of Achterste Molen, ook wel Het IJzeren Veulen), gelegen in het uiterste NW puntje van het dorpsgebied van Hellouw, langs de A15 en als je daar weleens rijdt een bekende blikvanger (Zeek 40), is een in 1864 gebouwde wipmolen, ter vervanging van een afgebrande, in 1627 gebouwde molen. Het is de derde molen op deze plaats. De eerste molen is in 1572 door kruiend ijs verwoest. De naam IJzeren Veulen berust op een misverstand, omdat een ijzeren veulen een ijzeren paal of grenspaal is. Het ijzeren veulen gaf de plaats aan waar de kade bij een watersnood mocht worden doorgestoken, waardoor het Asperense blokland onder water kwam te staan. Deze afspraak kwam in 1551 tot stand.

In 2016 is een omvangrijke restauratie van de molen gereedgekomen. Het bovenhuis is van de ondertoren getakeld. Het bovenhuis is uit elkaar gehaald en de balken zijn polymeerchemisch gerestaureerd. Een muurplaat is aan de achterzijde van de ondertoren geheel vervangen en een hoekstijl is aangescherft evenals de muurplaat naast deze hoekstijl. De binnenpotroe is gerestaureerd. Er is in de molen een generator geplaatst voor het opwekken van windenergie. Het verzakte bakhuis is opgeknapt. De molen is niet meer bewoond, maar is ingericht als museum. Bij de molen is daarom een woning voor de toezichthouder gebouwd. In 1994 zijn de voor- en achterwaterloop uitgegraven en hersteld en is er een maalcircuit aangelegd, wat betekent dat het water telkens weer in dezelfde sloot terechtkomt. Daarna kon de molen na vijftig jaar stilstand voor het eerst weer malen. In 1950 is de molen namelijk afgesloten van boezemwater, waardoor hij het lage deel van Polder Hellouw niet meer kon bemalen. Daarom is de circuitbemaling als alternatief gerealiseerd, omdat een molen het beste in werking kan blijven om qua conditie niet achteruit te gaan. In 2016 is de molen verbouwd tot bezoekerscentrum. Enthousiaste vrijwilligers hebben 5000 manuren gestoken in het herstellen van het authentieke interieur, compleet met houtkachel en bedstede. Deze molen en de Voorste Hellouwse Molen zijn sinds 1974 eigendom van de Molenstichting voor het Gelders Rivierengebied en malen op vrijwillige basis. Ook de Voorste Hellouwse Molen maalt in circuit.

- Molen 't Veertje is een kleine weidemolen, dateert uit 1994 en staat vlakbij de Achterste Hellouwse Molen.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Oranjevereniging Juliana organiseert jaarlijks het Zomerfeest Hellouw (juni), met op donderdag bingo, vrijdag puzzeltocht en feestavond, en zaterdag markt.

- Carbidschieten op oudjaarsdag.

- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je in Hellouw schaatsen op de ijsbaan van de in 1922 opgerichte IJsclub DES. De vereniging heeft ca. 800 leden. Door het jaar heen organiseren ze ook bingo- en kaartavonden.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Dankzij de in 2009 opgerichte Speeltuinstichting Hellowa, die donateurs en fondsen heeft geworven, is de destijds verouderde speeltuin flink opgeknapt en vernieuwd, waardoor hij aantrekkelijker is geworden voor de kinderen uit het dorp en voorlopig weer aan de eisen des tijds voldoet.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Hellouw, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Hellouw.

- Nieuws: - Nieuws uit Hellouw op Facebook.

- Belangenvereniging: - Dorpsbelangen Hellouw.

- Dorpshuis: - Dorpshuis De Biskamp is van woensdag t/m zondag geopend, en beschikt tevens over een goede eetgelegenheid. Het dorpshuis bestaat uit diverse zalen die voor allerlei doeleinden geschikt zijn, zoals verjaardagen, vergaderingen, bruiloften, personeelsfeesjes en begrafenissen. De zalen kunnen naar jouw wensen in diverse stijlen worden aangekleed. Parkeren is geen probleem; ze beschiiken over voldoende parkeergelegenheid bij het gebouw. De Biskamp was de afgelopen jaren dringend toe aan een grote opknapbeurt. Dankzij het bestuur, dat hiervoor goed onderbouwde plannen heeft geschreven, zijn er bij diverse fondsen middelen verworven om dit mogelijk te maken. Zo zijn in 2017 de vloer en de verwarming vernieuwd en is het dorpshuis beter toegankelijk gemaakt voor minder validen.

- Onderwijs: - "In 1946 is in Hellouw een christelijke school opgericht. Het hoofd der school stond er in eerste instantie helemaal alleen voor. In 1952 is het huidige schoolgebouw officieel geopend. De school is gebouwd op een smalle strook land genaamd de Kievitsheuvel. Aan deze strook land dankt Basisschool De Kievitsheuvel haar naam. Inmiddels is de school al eens grondig gerenoveerd, zodat het gebouw volledig aangepast is aan de moderne onderwijsbehoeften. Bovendien is het een prachtige school geworden! Nagenoeg alle kinderen uit het dorp tussen de 4 en 12 jaar bezoeken onze school, omdat onze basisschool de enige school in het dorp is. Als zodanig vervullen wij ook een sociale functie. Vandaar dat het belangrijk is dat we aan een sfeer van openheid werken, zodat mensen zich vrij voelen om even binnen te stappen. Er wordt adaptief modern onderwijs gegeven binnen de jaargroepen, waarbij handelings- en opbrengstgericht werken belangrijke uitgangspunten zijn."

- Muziek: - NEP is de afkorting van 'Nog Eens Proberen'. Deze mondfluitersclub oftewel mondharmonicaclub was in de jaren vijftig een groot succes in Hellouw en omstreken. Sinds 2008 - na een in principe als eenmalig bedoeld optreden, waarna enthousiasme ontstond om de verenigng weer nieuw leven in te blazen - is de NEP weer terug en laat zich overal horen. Elke donderdagavond wordt enthousiast gerepeteerd (nog eens proberen…), onder leiding van accordeonist Wim Hol, om je een leuke avond te kunnen bezorgen. Het repertoire van de NEP bestaat uit bekende en gezellige liederen, smartlappen, shanty’s, romantische liederen en soms een Engelstalig lied. De vereniging heeft door het jaar heen minstens twintig optredens, onder meer in verzorgingshuizen en bij seniorenclubs. Veel leden zijn zelf ook senior. Voor veel leden is de repetitie een verzetje. De anno 2017 zelf 80-jarige Wim Hol vult daarop aan: "Mondharmonica kun je tot op hoge leeftijd spelen, en je houdt er ook nog eens je longen mee in vorm." (bron o.a. Het Kontakt, 8-11-2017)

- Sport: - Voetbalvereniging ASH Hellouw.

- Zorg: - Het sinds 2010 op een boerderij in Hellouw gevestigde Gezins-logeerhuis Dolfijn is een kleinschalige woonvorm voor jongeren met een verstandelijke beperking en/of psychiatrische problematiek. Naast de gezinsouder werken ze in een klein vast team van begeleiders, zodat er altijd vertrouwde mensen in de omgeving zijn. Het uitgangspunt is een leefwereld te creëren die zo dicht mogelijk overeenkomt met het algemene maatschappelijk functioneren van de gemiddelde medemens, afgestemd op leeftijd en het functioneringsniveau. Dit houdt onder andere in dat de jongeren een dagbesteding hebben (al dan niet betaalde arbeid), dat er een dagstructuur is en dat ze, net als veel jongeren van deze leeftijd, ook deelnemen aan het maatschappelijk leven. Ze gaan erop uit naar een voetbalveld, de bioscoop, een attractiiepark, uitgangsgelegenheid of op vakantie.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Hellouw, met foto's van de grafzerken.

Reactie toevoegen