Helden

Plaats
Dorp
Peel en Maas
Noord-Limburg Peelland
Limburg

LB gemeente Helden in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Helden in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Helden in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Helden

Terug naar boven

Status

- Helden is een dorp in de provincie Limburg, in de streek Noord-Limburg, gemeente Peel en Maas. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2009. Het gemeentehuis bevond zich in Panningen.

- Wapen van de voormalige gemeente Helden.

- Onder het dorp Helden vallen ook de buurtschappen Dekeshorst, Driessen, Egchelheide (deels), Loo (deels) en Zandberg. Dat zijn in totaal 5 buurtschappen.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Helden grenst in het W aan Egchel en Panningen, in het N aan Koningslust, in het NO aan Maasbree, in het O aan Baarlo, in het ZO aan Kessel en in het Z aan Kessel-Eik en Neer, en ligt NO van Roggel, ZO van Beringe, ZW van Tegelen, Blerick en Venlo, W van Belfeld en NW van Reuver en Beesel.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Helden 458 huizen met 2.609 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 54/341 (= huizen/inwoners), het dorp Panningen 81/512 en de buurtschappen Echgel 37/195, Stogger 32/171, Onder en Eind 43/233, Zandberg 34/182, Looijerheide 9/50, Hub 23/127, Beide Beringen 62/330, Everlo 31/197 en Vosberg en Loo, samen 52/271. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 2.500 huizen met ca. 6.200 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Helden, kun je terecht bij de volgende instanties:

- "Heemkundevereniging Helden heeft ten doel de studie en geschiedenis van historische en culturele aspecten van de voormalige gemeente (met naast het gelijknamige dorp verder nog de dorpen Beringe, Egchel, Grashoek, Koningslust en Panningen) en omgeving te bevorderen en te bewaren en de leden en andere belangstellenden informatie over deze aspecten te verschaffen. Zij beoogt dit o.a. te bereiken via werkgroepen waarin vrijwilligers op een bepaald gebied onderzoek doen en/of werkzaamheden verrichten en door het uitgeven van het historisch tijdschrift De Moennik.

Het Documentatiecentrum van de vereniging bevindt zich in het hieronder vermelde museum, op de 1e verdieping aan het einde van de gang. Iedere maandagavond (19:00-21:30 uur) en iedere woensdagmiddag (14:00-17:00 uur) vinden er bijeenkomsten plaats van de werkgroep documentatie, waarbij natuurlijk ook andere leden welkom zijn. De belangrijkste werkzaamheden zijn het digitaal rubriceren van de boeken, documenten en foto’s. Sinds 2017 worden ook alle edities van het weekblad Midden-Limburg (Heldens Blèdje) gedigitaliseerd. In het documentatiecentrum kunnen de periodieke tijdschriften “Oos Bukske” en de opvolger “De Moennik” worden gekocht of worden ingezien. Er zijn ook verschillende tijdschriften zoals de “Maasgouw” aanwezig. Wanneer je het documentatiecentrum binnenkomt, zie je aan de rechterkant het bezoekersgedeelte: werktafels met aansluitingen voor een laptop en een computer met een database van de aanwezige boeken. Voor genealogieactiviteiten kun je ook een afspraak maken op een ander tijdstip, door een e-mail te sturen naar info@moennik.nl. Het overige gedeelte, de stellingen en de kasten, is alleen toegankelijk voor de aanwezige toezichthouder. Het is dus niet de bedoeling dat je zelfstandig in de rekken gaat zoeken. Het linker gedeelte van het documentatiecentrum is de werkruimte voor de vrijwilligers van Heemkundevereniging Helden."

- "Streekmuseum Peel en Maas is gevestigd in het voormalig Mariaklooster. In de volksmond heette het gebied waarin het klooster ligt “Kerkeböske”. Na een drastische renovatie ademt het gebouw nog altijd de sfeer van weleer. Het uit 1929 stammende pand omvat 19 museale ruimtes, is verdeeld over twee verdiepingen die bereikbaar zijn via trap en lift. Tijdens het rondlopen door de verschillende tentoonstellingen zijn de nonnenkamertjes van weleer nog altijd duidelijk herkenbaar. Sinds 2000 werkt de Heemkundevereniging Helden nauw samen met de omliggende heemkundeverenigingen en het IVN om samen een streekmuseum van de grond te krijgen. Met als doel het tonen van de geschiedenis van de streek. In 2008 opent het streekmuseum na zeven jaar voorbereiding haar deuren in dit monumentale gebouw. Het museum komt voort uit de plaatselijke heemkundevereniging en het daartoe behorende museum De Moennik. In 2005 besluiten alle omliggende heemkundeverenigingen plus IVN Helden (vereniging voor natuur- en milieueducatie) op advies van de gemeente naar het voormalig klooster te verhuizen. Na renovatie van het klooster en de nog grotere aanbouw wordt het geheel nu gebruikt als multifunctioneel centrum. Hierin zijn het streekmuseum, de heemkundevereniging en een gemeenschapscentrum ondergebracht.

Streekmuseum Peel en Maas laat de geschiedenis van dit gebied zien en beleven in 5 spannende presentaties en tentoonstellingen. Hoor de verhalen van Peelwerkers en boeren in 'Mensenwerk', laat je op De Zolder van Horen Zeggen meeslepen door sagen en legenden over rovers en kabouters of luister in De Tuin van Toen naar Tegenwoordig naar de sprookjes van de 'fluisterbomen'. Per thema wordt veel aandacht besteed aan speelse elementen met het oog op de jonge gasten. Bij de informatiebalie kun je daarnaast terecht voor alle toeristische en cultureel/historische informatie over de voormalige gemeenten Helden, Kessel, Maasbree, Meijel en Neer. Draai bij binnenkomst ook eens aan het Rad van Avontuur en laat het stilstaan op een van de 20 interessante plekken in onze regio."

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Helden heeft 6 rijksmonumenten.

- Schip en toren van de RK Sint-Lambertuskerk in Helden (Mariaplein 22) kwamen in de 15e eeuw tot stand in laatgotische stijl. Aan de kerk zijn in 1849-1850 herstelwerkzaamheden uitgevoerd. Daarbij is een sacristie toegevoegd. Na een brand in 1855 is de kerk gerestaureerd. De toren, mogelijk uit de 14e eeuw, is in november 1944, zoals zovele kerktorens in deze streek, door de Duitsers opgeblazen. Daarbij zijn ook de gewelven van het schip verwoest. In 1952 is de kerk hersteld en vergroot door de architecten J. Kayser en H. de Bruyn te Venlo. Men voegde aan de westzijde een dwarsschip toe en er verrees een sobere nieuwe toren, waarin een klok hangt uit 1574 van Petrus van Trier. Het orgel is rond 1970 gebouwd door de firma Reijnen, waarbij gebruik is gemaakt van ouder materiaal. - Hier vind je een uitvoerige geschiedenis van de kerk.

- De voormalige gemeente Helden telt 37 (veld-)kruisen en 14 kapellen, verspreid over de kernen. Samen met de gemeente Peel en Maas beheert en onderhoudt de Heemkundevereniging deze gedenkwaardige monumenten. Hiervoor is binnen de vereniging een werkgroep van vrijwilligers opgericht die er voor zorgen dat deze geloofsoverblijfselen in goede staat blijven verkeren. Een keer per jaar voeren de werkgroepleden een inspectie uit en wordt er een onderhoudsplan opgesteld. De gemeente Peel en Maas heeft een meerjarenonderhoudsplanning gemaakt die de basis vormt voor de activiteiten van de werkgroep. Jammer genoeg zijn veel originele kruisen ooit vervangen of zelfs verplaatst. Ofschoon van een aantal kruisen niet meer bekend is wanneer of waarom ze zijn geplaatst, blijven het markante punten in het landschap. Nieuwe werkgroepleden zijn van harte welkom.

- Gevelstenen in Helden.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - CV De Dörper Kuus.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "IVN is het landelijke Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid, met vele regionale en lokale afdelingen. IVN maakt de verbinding tussen natuur en duurzaamheid. IVN ambieert een maatschappelijk zichtbare rol in het stimuleren van bewustzijn over een duurzame balans op aarde, en over de mogelijkheden om daar als individu aan bij te dragen. IVN wil de kloof tussen kind en natuur dichten. We streven naar een (be)leefwereld waarin natuur een vanzelfsprekend onderdeel wordt van elk kinderleven; dat kinderen dagelijks in contact komen met de natuur in hun vrije tijd, in de kinderopvang en in het basis- en voorgezet onderwijs. IVN streeft naar een ‘groene revolutie’ waarin mensen de natuur gaan gebruiken om gezond te blijven en waarin zorginstellingen de natuur benutten voor het herstelproces van hun cliënten. IVN wil de spil zijn binnen het thema natuur en gezondheid in Nederland. IVN wil bijdragen aan een wereld waarin mensen natuurlijke tuinen hebben en samen de wijk, schoolpleinen en zorginstellingen vergroenen. Van een wereld waar groen geen sluitpost is maar een belangrijke prioriteit in de ruimtelijke ordening. Op die manier komen mensen dagelijks met natuur in aanraking en aanleg van meer groen in de bebouwde kernen kan een belangrijke bijdrage leveren aan vergroting van de biodiversiteit.

IVN afdeling Helden e.o. kent een aantal actieve werkgroepen, die in de natuur actief zijn. Dit zijn groepen van enthousiaste natuurliefhebbers die regelmatig activiteiten organiseren met doelstellingen als het verzamelen van informatie, natuurbeheer, het uitbreiden van kennis en het overdragen van kennis. Educatie wordt met name ingevuld door de jeugdwerkgroep, die kinderen van de basisscholen bekend maakt met de natuur en door de natuurcursussen, excursies en lezingen. Ons streven is om zoveel mogelijk mensen de natuur te laten ontdekken. Leren door te doen, door zelf te beleven. We raken steeds meer mensen met onze educatie. Jong en oud(er), analoog en digitaal, laagdrempelig en verdiepend. Onze verenigingsruimte bevindt zich aan de bosrand, in de voormalige ODA-school (Kloosterstraat 12)."

Kwistbeek
"In het najaar van 2020 is Waterschap Limburg gestart met de herinrichting van Gebied Kwistbeek om een klimaatbestendige beek te kunnen realiseren. De kans op wateroverlast in het beekdal tussen de Stogger in Helden en de Maas in Baarlo neemt daarmee aanzienlijk af. Het dagelijks bestuur van Waterschap Limburg heeft daartoe in juli 2020 het Projectplan Waterwet Herinrichting Kwistbeek vastgesteld. Op 23 juni stemde de raad van de gemeente Peel en Maas al in met het omgevingsplan voor Gebied Kwistbeek. Tijdens de planvorming zijn de inwoners en ondernemers van het gebied en gebruikers van de beek intensief betrokken.

“De afgelopen jaren heeft hevige regenval, een gevolg van klimaatverandering, regelmatig gezorgd voor wateroverlast in Baarlo. Om de kans daarop te verkleinen gaan we de Baendj inrichten als overloopgebied,” licht waterschapsbestuurder Josette Van Wersch de werkzaamheden toe. “De stuw bij Dekeshorst gaan we verwijderen en op diverse plekken vervangen we duikers en versterken we oevers. Bij de watermolen in het dorp komt een bypass te liggen, omdat in die omgeving in het verleden ook wateroverlast is ervaren. In een eerdere fase van dit project zijn al bergbezinkbassins aan de Stogger gerealiseerd. Het was mooi om de betrokkenheid van de omgeving tijdens de planvorming mee te maken. Diezelfde betrokkenheid ervaar ik rondom het beheer en onderhoud van de beek.”

Impuls voor recreatie en biodiversiteit. "We grijpen de maatregelen om de kans op wateroverlast te beperken aan om de kwaliteit van het gebied op andere manieren te versterken", vult Paul Sanders, wethouder van gemeente Peel en Maas, aan. “Zo vergroten we de recreatieve mogelijkheden door bijvoorbeeld de aanleg van ommetjes en de inrichting van het kasteelpark. In de nieuwe situatie kunnen wandelaars bijna overal langs de Kwistbeek bij Helden en Baarlo genieten. Samen met een van de werkgroepen van Gebied Kwistbeek gaan we onderzoeken hoe we de biodiversiteit in buffergebied Stogger verder kunnen vergroten.” Pilot. Gemeente Peel en Maas is aangewezen als pilotgemeente in aanloop naar invoering van de Omgevingswet. Sanders: “Daarom mogen wij in dit project ervaring opdoen met het maken van een omgevingsplan. Omdat de Omgevingswet nog niet is ingevoerd, gaat het formeel om een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte. Dit is een belangrijke stap naar het toekomstige omgevingsplan en sluit goed aan bij de ambities om tot een flexibel en toekomstgericht beleid en regelgeving te komen.”

Met Elkaar. Aan de werkgroepen die sinds de start van het project in 2018 actief zijn geweest, namen ondernemers, omwonenden, agrariërs, natuurorganisaties, de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) en andere belanghebbenden deel. Tijdens inloopavonden en via het online platform 'Met Elkaar' zijn het gebied en andere geïnteresseerden geïnformeerd en konden suggesties worden aangedragen. 200 belangstellenden ontvingen regelmatig een nieuwsbrief over de voortgang van het gebiedsproject. Op 'Met Elkaar' zijn alle aangedragen ideeën, verslagen van bijeenkomsten en een toelichting op de gemaakte keuzes te vinden. Water in Balans. Gebied Kwistbeek bij Helden en Baarlo is een van de gebiedsprojecten van het programma Water in Balans. Dit programma van Waterschap Limburg is opgezet om samen met partners en inwoners gerichte maatregelen te bedenken en te nemen om wateroverlast als gevolg van klimaatverandering te verminderen. Maatregelen worden gezocht in vier gebieden, oftewel ‘knoppen om aan te draaien’: het landelijke/buitengebied, het stedelijke/bebouwde gebied, het watersysteem (beken/beekdalen) en schadebeperking aan de eigen woning. In project Gebied Kwistbeek trekt het waterschap samen op met de gemeente Peel en Maas, belangenorganisaties, natuurorganisaties en de LLTB. Het project wordt mede gefinancierd door het ELFPO, Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling en de provincie Limburg." (bron: Waterschap Limburg, juli 2020) Het project is in mei 2022 afgerond.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Helden.

- Onderwijs: - "Dalton Kind Centrum DKC de Liaan in Helden bestaat uit: een Basisschool voor onderwijs aan kinderen van 4 tot 12 jaar; Kinderopvang: voor- en naschoolse opvang en een peuterprogramma (in de nabije toekomst volledige kinderopvang van 0 tot 12 jaar). De basisschool en kinderopvang hebben een intensieve samenwerking om het onderwijs en de opvang aan elkaar te verbinden voor een doorlopende ontwikkeling van kinderen. Wij vinden het namelijk belangrijk dat kinderen zich breed kunnen ontwikkelen zodat ze met voldoende bagage, vol zelfvertrouwen en met léf in het leven kunnen staan! Zowel school als kinderopvang zorgen daarbij voor een optimale speel-leeromgeving gebaseerd op de waarden van het Dalton-onderwijs. Voor het eerst naar de basisschool is een hele stap. Natuurlijk willen ouders een fijne school met eventueel goede voor- en naschoolse opvang voor hun kind. Ouders zijn, samen met het kind, natuurlijk altijd welkom om een kijkje te nemen op onze school."

- "Lang geleden liep er van Kessel richting Meijel een soort verhard pad door het zompige veengebied. Dit werd de Passage genoemd. Toen in 1974 onze school in Helden gebouwd werd, werd de naam afgeleid van dit woord: ‘de Pas’. Sinds schooljaar 2017/2018 bieden wij ook onderdak aan SBO-school De Fontein (speciaal basisonderwijs). Basisschool De Pas is een katholieke school. Een school waar schoolteam en ouders samen bepalen waar de school voor staat, ook op levensbeschouwelijk vlak. Een school ook die open staat voor kinderen en ouders van allerlei gezindtes, met respect voor elkaars opvattingen. Aandacht voor levensbeschouwing houdt in dat we, naast aandacht in elk leerjaar voor godsdienst- en levensbeschouwelijk onderwijs, in de dagelijkse omgang met onze kinderen niet alleen kijken naar hun productie en prestatie, maar ook naar hun ontwikkeling als jonge mensen die zin proberen te geven aan
hun leven. Dat heeft tot gevolg dat wij op een open manier met kinderen omgaan, kinderen vanuit onze rol als professionele volwassenen als gelijkwaardig zien en vertrouwen hebben in kinderen. Het resultaat hiervan is een sfeer van respect hebben voor elkaar en het accepteren van en leren omgaan met verschillen."

- Zorg: - Zorgtuinderij Kaate.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Helden gem.. en - idem Dorp.

Reactie toevoegen