De gemeente Zundert heeft geen plaatsnaambordjes bij zijn buurtschappen geplaatst, waardoor je slechts aan bijv. de straatnaambordjes Hazeldonksestraat kunt zien dat je de buurtschap Hazeldonk bij Rijsbergen bent binnengekomen. (© Google)
- Hazeldonk is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Zundert. T/m 1996 gemeente Rijsbergen.
- De buurtschap Hazeldonk valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Rijsbergen.
- De buurtschap Hazeldonk was het - evenals de nabijgelegen buurtschap Diunt - niet eens met de gemeentelijke herindelingen van 1997. De buurtschap wilde het liefst bij Rijsbergen blijven. Als pleister op de wonde is de buurtschap samen met Rijsbergen opgegaan in de gemeente Zundert en in ieder geval niet bij grote buurman Breda terechtgekomen, zoals Diunt wél is overkomen. Het O van de buurtschap, O van de A16 gelegen bedrijventerrein Hazeldonk is overigens wél naar de gemeente Breda overgegaan. Dat bedrijventerrein wordt als een aparte 'bebouwde kom' beschouwd en heeft daarom blauwe plaatsnaamborden. De buurtschap Hazeldonk heeft - overigens zoals alle buurtschappen in de gemeente Zundert - geen plaatsnaamborden.
- Niet te verwarren met buurtschap Hazeldonk bij Zevenbergen (gemeente Moerdijk).
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1303 Haseldonck, 1363 en 1383 Haseldonc.
Naamsverklaring
- Donk ‘zandige opduiking in moerassig terrein’ begroeid met hazel ‘hazelaars, hazelstruiken’.(1)
- Hazeldonk bij Rijsbergen ligt op ruim 6 meter, terwijl de omgeving aan alle kanten lager is, bijvoorbeeld in het dal van de Leyloop 5,3 meter. (2)
Terug naar bovenDe buurtschap Hazeldonk ligt ZO van Rijsbergen, W van de A16, rond de Hazeldonksestraat, de Paandijksestraat en het gedeelte van de Oude Trambaan O van de buurtschappen Breedschot en Klein Oekel.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Hazeldonk 22 huizen met 131 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap de Hazeldonksestraat met ca. 15 huizen (waarvan 1 pand, huisnummer 21, onder de gemeente Breda valt) en ca. 40 inwoners, de Paandijksestraat met ca. 15/40 (= huizen/inwoners) en de Oude Trambaan met ca. 4/10. In totaal dus ca.35 huizen met ca. 90 inwoners.
Terug naar boven“In 1931 was de oppervlakte van de Hazeldonkse Aard* 67 hectare, terwijl het aantal scharen 192 bedroeg. Dat zou een oppervlakte opleveren van ongeveer 0,3 hectare voor één schaar. Als wij om het oppervlak van de Aard te berekenen, uitgaan van het cijnsbedrag, zoals dat in het cijnsboek vermeld staat, 21 Schellingen of 21 x 12 denier, komen we op een oppervlak van 42 bunder = 55 hectare. Dat scheelt niet zo heel veel met de 67 hectare van het jaar 1931. Maar was het oppervlak van de Aard in de loop der eeuwen wel gelijk gebleven? In 1487 spreekt men te Hazeldonk al van de Nieuwe Aard, waarschijnlijk een uitbreiding van de Aard die mogelijk was gemaakt door betere ontwatering. Het aantal scharen of waardelen in de Hazeldonkse Aard was per vol erf waarschijnlijk drie.
In Salland bezat een vol erf vier waardelen in de Mark: hetzelfde getal vond men te Welsum bij Dalfsen. In de Hazeldonkse Aard sprak men ook nog van kalfsweiden (ter grootte van een schaar). In 1661 worden 6 bunders van de Aard verkocht: men mag voor dit aandeel 9 koeien en 1 kalf weiden op de Aard. Dat komt neer op scharen van ongeveer 2/3 bunder, meer dan het dubbele van de berekening boven, die uitkwam op 0,3 hectare. Waren er in de periode voor 1931 grote delen van de Aard verkocht, zodat de veedichtheid steeds groter was geworden?” (3)
* Zie voor een verklaring van het begrip aard bij de buurtschap Lage Aard.
- De koeien van de toenmalige veehouder T. Antonissen in Hazeldonk hebben bij de aanleg van de Hogesnelheidslijn (HSL) Zuid een privétunnel gekregen onder het viaduct op de Hazeldonksestraat. Het was namelijk voor Antonissen de enige manier om met zijn koeien zijn land te kunnen bereiken. Antonissen moest voorheen iedere dag twee keer met zijn koeien oversteken onderaan het viaduct. “Nu gaat dat nog net, ik heb een zicht van 200 meter. Maar dat is straks minder dan 45 meter. Dan kan ik echt de veiligheid van de weggebruikers niet meer garanderen”, aldus Antonissen vóór de aanleg van de tunnel (518). Daarom mocht het vee van Antonissen door een speciaal voor hen aangelegde 'koeientunnel'.
Terug naar boven- In de bange oorlogsdagen ontstond het idee om in buurtschap Hazeldonk een kapelletje te bouwen ter bescherming tegen oorlogsgevaar. Dit resulteerde in een van de fraaiste veldkapellen, gelegen op een driehoekig stuk grond aan de Hazeldonksestraat, bij de Hazeldonksebeek en de Oude Trambaan. Een geldinzameling in de buurt bracht enkele honderden guldens op en een Belgische familie stelde een stukje bouwgrond beschikbaar. Constant Verhaeren en Frans Matthijssen zorgden voor de uitvoering. De mastenhouten kap en de dragende staanders, die traditionele pen-en-gatverbindingen tonen, getuigen van een ambachtelijk staaltje timmermansvakwerk. Koos Daemen heeft het rieten dak aangebracht. De stenen waren afkomstig van een huis dat in november 1938 was afgebrand. Ze waren destijds al zuiver gemaakt en keurig opgestapeld bewaard en kwamen nu goed van pas.
Op 15 september 1942 is de kapel door pastoor Verbunt toegewijd aan “Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten”. Een houten gebintconstructie draagt de met riet beklede wolfkap. De kapel is slechts aan de achterzijde gesloten met een doorgemetselde topgevel van bruin-rode baksteen die hoger reikt dan de kap. Op een bakstenen plateautje, geflankeerd door twee muurtjes die als bloembak fungeren, rust op een sokkel O.L.Vrouw van Smarten met haar gestorven Zoon op de schoot. In 1974 verkeerde de kapel is slechte staat. Met steun van de buurt is het huisje datzelfde jaar nog gerestaureerd. Een keer in de maand mei en op de zondag nadat een buurbewoner is overleden komt men er nog voor een korte gebedsdienst bijeen. (bron: Langs ’s heren wegen)
Terug naar boven- Ton van Wijtvliet heeft in 2005 de boerderij van de bij Recente ontwikkelingen beschreven veehouder Antonissen (Hazeldonksestraat 14) gekocht, en deze gerenoveerd en verbouwd tot woonboerderij De Hazelhof. Ton is tuinontwerper en hovenier van beroep en heeft het ontwerp van de tuin van De Hazelhof gemaakt, waarbij hij geen concessies hoefde te doen voor wat betreft plantenkeus, ruimte- en materiaalgebruik. De tuin is in totaal 1 ha (10.000 m2) groot en bestond voorheen uit weiland, wat opstallen en kuilvoer. De enige begroeiing die aanwezig was, waren wat oudere beuken, overblijfsels van een vroegere beukenhaag.
In het begin bestond het project vrijwel alleen uit het verbouwen van de vervallen boerderij en het aanbrengen van de structuur in de tuin. Inmiddels zijn de bomen en hagen gegroeid, waardoor er diverse ruimtes zijn ontstaan met ieder hun eigen karakter. De bloemborders zijn allemaal op kleur, waarbij gebruik wordt gemaakt van zowel vaste planten als eenjarigen en heesters. Ton probeert er ook nieuwe combinaties en plantgebruik uit. Je kunt het zien als een grote liefhebberij en tegelijkertijd als proeftuin voor het ontstaan van vernieuwingen.
De tuin is jaarlijks tijdens enkele Open Tuinen Dagen te bezoeken (groepen op afspraak ook op andere dagen - mits een vrijdag of zaterdag - mogelijk). Toegangsprijs: €4,00 per persoon. Koffie, thee en frisdrank gratis beschikbaar. Ook is toiletgebruik mogelijk. Op de Open Tuindag in oktober zijn ook hun tuinproducten te koop; appels, peren, walnoten, jam en andere opbrengsten uit de tuin. Deze oogstdagen zijn altijd een feestje. Ook zijn dan de bloemborders nog het bezichtigen waard en begint de herfst al een beetje zijn kleuren te laten zien. Voor verdere details zie de Kalender van de tuin van De Hazelhof.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Hazeldonk, met laagsteprijsgarantie!
Reacties
(2)Hazeldonk heeft er een bezienswaardigheid bij op nr 14.
Het huis van dhr. Antonissen met koeientunnel is namelijk gekocht door T. Van Wijtvliet.
Hij heeft daar een privé tuin van een hectare aangelegd die jaarlijks tijdens o.a. Open Tuinen Dagen vanwege zijn diversiteit veel bezoekers trekt.
Inmiddels is het huis en de tuin twee maal te zien geweest op de Nederlandse televisie.
Dank voor de tip Ton! Wij besteden inderdaad ook aandacht aan te bezoeken tuinen. Ik heb een artikel over je project gevonden op de site van Groei & Bloei en dat samengevat en waar nodig geredigeerd. En voor de concrete data en aanvullende informatie verwezen naar jullie Kalender.
Reactie toevoegen