Hattem

Plaats
Stad en gemeente
Hattem
Veluwe
Gelderland

gemeente_hattem_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Hattem anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Hattem anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

hattem_anton_pieck_museum_strip_jan_van_haasteren.jpg

Hattem, Anton Pieck Museum, strip van Jan van Haasteren (© Jan Oosterboer)

Hattem, Anton Pieck Museum, strip van Jan van Haasteren (© Jan Oosterboer)

hattem_anton_pieck_museum_tekening_jan_van_haasteren.jpg

Hattem, Anton Pieck Museum, tekening van Jan van Haasteren (© Jan Oosterboer)

Hattem, Anton Pieck Museum, tekening van Jan van Haasteren (© Jan Oosterboer)

hattem_bakkerijmuseum_1.jpg

Hattem, Bakkerijmuseum (© Jan Oosterboer)

Hattem, Bakkerijmuseum (© Jan Oosterboer)

hattem_bakkerijmuseum_2.jpg

Hattem, Bakkerijmuseum (© Jan Oosterboer)

Hattem, Bakkerijmuseum (© Jan Oosterboer)

hattem_stadsgezicht_met_molen_de_fortuin.jpg

Stadsgezicht Hattem, met o.a. de markante blikvanger, of 'landmark', zoals dat tegenwoordig heet, Molen De Fortuin (© Jan Oosterboer)

Stadsgezicht Hattem, met o.a. de markante blikvanger, of 'landmark', zoals dat tegenwoordig heet, Molen De Fortuin (© Jan Oosterboer)

Hattem

Terug naar boven

Status

- Hattem is een stad en gemeente in de provincie Gelderland, in de streek Veluwe.

- Wapen van de gemeente Hattem.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente.

- Onder de gemeente en stad Hattem valt ook de buurtschap 't Zand.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Attem.

Oudere vermeldingen
Ca. 800 kopie 1170-1175 Hatheim, 1227 en 1325 Hattem, 1294-1295 Hatheym, 1299 Hathem.

Naamsverklaring
Samenstelling van heem 'woonplaats', verhoogduitst tot heim, met de volksnaam der Hatten.(1)

Terug naar boven

Ligging

Hattem ligt in het uiterste noorden van de provincie Gelderland, in het noorden grenzend aan de IJssel, tegenover Zwolle.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente en stad Hattem 420 huizen met 2.426 inwoners. Tegenwoordig heeft de gemeente en stad ca. 5.000 huizen met ca. 11.800 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Hattem wordt voor het eerst in de archiefstukken vermeld rond het jaar 800. In 1176 wordt het een zelfstandig kerspel. In 1299 verleent Graaf Reinald I de plaats stadsrechten. Sindsdien kan het stadsbestuur zelf rechtspreken en een beschermende stadsmuur met poorten bouwen. Hertog Willem van Gelre schenkt de stad in 1401 de Hoenwaard, waar de burgers die binnen de stadsmuren wonen hun vee mogen laten grazen en steen mogen bakken. Begin 15e eeuw laat de hertog van Gelre aan de rand van zijn grensvesting voor zichzelf een kasteel bouwen dat twee torens krijgt met een diameter van 21 meter en een muurdikte van zeven meter, dat uniek in Nederland was. Het kasteel werd door de bevolking met recht “De Dikke Tinne” genoemd. Regelmatig woonde de hertog hier een poosje met zijn hofhouding. Zowel uit handels- als uit militair oogpunt had het stadje een gunstige ligging, wat leidde tot een lidmaatschap van de Hanze en talrijke belegeringen.

Toen de Geuzen het hier vanaf de zomer van 1572 enkele maanden voor het zeggen hadden, is de stad overgegaan tot het protestantisme. De katholieke drost Willem van Montfoort heeft in 1580 het kasteel door verraad in handen van Spaanse soldaten gespeeld, maar door snelle reactie van de burgers, geholpen door buursteden, zijn die er snel weer uit gewerkt. De stadsbesturen werden na 1750 op de Veluwe benoemd door de Stadhouder, die er een rommeltje van maakte. Tegen deze en nog vele andere wantoestanden kwamen de patriotten in verzet. Ook in Hattem, waar ze werden geleid door de hier geboren Herman Willem Daendels. Het draaide bijna op een burgeroorlog uit. De stad werd in 1786 door Stadhouderlijke troepen hoegenaamd zonder slag of stoot bezet en de patriotten sloegen op de vlucht. Enkele raddraaiers werden tot verbanning veroordeeld, inclusief Daendels, die later nog belangrijke functies zou bekleden, zoals Gouverneur Generaal van Oost-Indië.

De Dikke Tinne
Het kasteel de Dikke Tinne was het kleinste kasteel in Gelre, met muren van zeven meter dik. De torens hadden spitse daken bedekt met leien. Het kasteel werd omgeven door een slotgracht. Aan de overkant van de gracht stonden de voorburcht en de slotpoort. De burcht had duidelijk een militaire functie; de korte dikke muren, verhoudingsgewijs omvangrijke torens, kanonnen, en in de slotgracht gevonden haakbussen wijzen daarop. Het kasteel speelde in de 15e en 16e eeuw een belangrijke rol in de geschiedenis van Hattem. Vooral tijdens de oorlogen met het Oversticht (het huidige Overijssel) en later tijdens de Tachtigjarige Oorlog tegen de Spanjaarden.

De burcht was een dorp op zich, omringd door muren en een gracht. Op de voorburcht woonde het vaste personeel, waaronder de stalknecht, de visser, de brouwer en de bakker, de smid en de timmerman. Hier werden ook de voorraden voor het kasteel opgeslagen, zoals turf, meel en rogge en stonden er stallen voor de vele paarden. De burcht was goed verdedigbaar en heeft tot eind 16e eeuw gefunctioneerd. Hij is nadien afgebroken. In 1778 is de overgebleven ruïne met de grond gelijk gemaakt en zijn de bijna twee miljoen bakstenen verkocht. (bron: Voerman Museum)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze stad, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- "Vereniging Heemkunde Hattem is opgericht in 1980. De vereniging stelt zich ten doel om de geschiedenis, de cultuur en de tradities van de stad en zijn bewoners te onderzoeken en vast te leggen. Binnen de vereniging is een aantal werkgroepen actief die zich met specifieke onderzoekgebieden bezighouden. De vereniging wil door middel van heemkundige en/of andere activiteiten de belangstelling voor de stad alsmede voor het onderzoek van locale/regionale geschiedenis bevorderen. De vereniging geeft viermaal per jaar een tijdschrift uit - waar er inmiddels al meer dan 150 van zijn verschenen - met artikelen van heemkundige aard. Alle leden ontvangen dit tijdschrift. Het tijdschrift is ook los te koop. Tevens zijn er inmiddels reeds enkele tientallen publicaties/boekjes verschenen met betrekking tot een bepaald onderwerp van heemkundige aard. Heb je vragen over de lokale heemkunde, of wil je neuzen in de boekencollectie of de tijschriftencollectie van de vereniging, dan ben je van harte welkom in ons Heemkundecentrum, elke 1e en 3e woensdag van de maand, 's middags vanaf 13.30 uur en 's avonds vanaf 19.30 uur. En elke dinsdag vanaf 13.30 uur zijn de dames van het fotoarchief aanwezig."

- In 1949 is het 650-jarig bestaan als stad groots gevierd, met onder meer een tentoonstelling en de oprichting van Stichting Oud Hattem door huisarts M. Sypkens Smit. Getoond werden zowel objecten “uit grootmoeders tijd” als ook veel oude afbeeldingen, geschriften en topographica. In 1971 besluit men hiervoor een oudheidkamer in te richten. In 1984 ontstaat hieruit het dubbelmuseum Streekmuseum/Voermanhuis. Na verschillende verbouwingen in de loop der jaren ontstaat het huidige Voerman Museum. In 2012 heeft het museum weer een grote metamorfose en modernisering ondergaan. Bijzonder is dat het museum vanaf het allereerste begin volledig door vrijwilligers in stand wordt gehouden. In het museum kun je collecties over de geschiedenis en archeologie van de stad bewonderen, en beeldende kunst van kunstenaars uit de stad en omgeving, waaronder de naamgevers van het museum: vader Jan Voerman sr. en zoon Jan Voerman jr. Een klein deel van de collectie is ook online te zien op Collectie Gelderland. Ze breiden dit geleidelijk steeds verder uit zodat ook thuisonderzoek mogelijk wordt.

- In de Canon van Hattem lees je alles over de geschiedenis van deze stad. De verhalen zijn geschreven door een redactiecommissie van de Heemkunde Vereniging. Anno eind 2019 zijn er 20 verhalen gereed. De canon wordt in de loop der tijd nog aangevuld.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Hattem heeft 94 rijksmonumenten (hieronder vermelden wij enkele van de meest bijzondere objecten). Een deel van de stad is beschermd stadsgezicht.

- Hattem heeft 91 gemeentelijke monumenten.

- De voorganger van de huidige Hervormde (PKN) Grote Kerk of Andreaskerk in Hattem (Markt 2) werd gebouwd omstreeks 1225. De kerktoren is daar nog een restant van. De kerk was voor de Reformatie gewijd aan de H.H. Andreas en Catharina. Het is een driebeukige basiliek in late Nederrijns gotische trant. Het schip, gebouwd omstreeks het midden der 15e eeuw, heeft pijlers en kruisribgewelven. Het koor, in oorsprong 15e-eeuws doch vernieuwd en vergroot in ca. 1500, is eenbeukig, heeft een driezijdige sluiting en draagt een netgewelf. Aan weerszijden van het koor kapellen, die door slanke zuilen van de kerkruimte gescheiden worden: de noordelijke met kruisribgewelven en de grotere zuidelijke met driezijdige sluiting en een netgewelf. Tegen de zuidzijde van het koor een traptoren uit 1635.

De kerk is gerestaureerd in 1895-'96 door P.J.H. en Jos. Th. Cuypers. De kerk bezit: een 12e-eeuwse romaanse zandstenen doopvont, een preekstoel uit 1635 en een koorhek met Jonische pilasters en gesneden balusters uit 1645. Tegen de noordwand van het schip een orgel uit 1614 met beschilderde luiken (1677) en gesneden borstwering. Hierin een eenklaviers orgel met deels 16e-eeuws pijpwerk. Twee koperen kaarsenkronen uit 1691. Verscheidene zerken, waaronder laatgotische voor Michael Ernst van Bamberch, drost van Hattem, met gebeeldhouwde ridderfiguur (1522) in de aan St. Anna gewijde zuidelijke kapel.

Muur- en gewelfschilderingen. In de gewelven van de noordelijke zijkapel 15e-eeuwse voorstellingen van de annuciatie en de geboorte, met begeleidende siermotieven. Het netgewelf van het hoogkoor heeft 16e-eeuwse beschilderingen met geslachtswapens en lofwerk, bij de restauratie sterk opgehaald. Op het netgewelf van de zuiderzijkapel lofwerk, heiligenfiguren en in de absis Christus als Man van Smarten met engelen, die de lijdenswerktuigen vasthouden, begin 16e eeuw. In deze kapel ook vier schilderingen tegen de zuidelijke wand, ernstig beschadigd en verbleekt, o.a. het "Feestmaal van Job". De kerk valt onder de Protestantse Gemeente i.w. Hattem.

- Reeds sinds de middeleeuwen stond op de plek van Molen De Fortuin in Hattem (Molenbelt 5) een windkorenmolen. Dat is niet vreemd, als men bedenkt dat een korenmolen voor een middeleeuwse stadsgemeenschap een levensnoodzaak van de eerste orde was en dat de noordwesthoek van de vesting de beste plek voor windvang was. Het was vanouds een standerdmolen, van het eerste type windmolen dus dat in de Nederlanden voor het malen van graan werd gebruikt. Deze standerdmolen is in 1808 door een storm omgewaaid. Directe herbouw was toen niet strikt noodzakelijk, want de Hattemers konden hun graan ook laten malen bij de door water aangedreven korenmolen aan de Eijerdijk, waar nu het zwembad is, of bij de Klaarwaterse windkorenmolen aan de Gelderse Dijk, waar zich nu de oprit naar de oude IJsselbrug bevindt.

Acht jaar later, in 1816, wordt dan toch de huidige achtkante windmolen met twee koppels maalstenen gebouwd. In 1852 heeft de molen een stenen onderbouw gekregen. De bovenste helft van deze onderbouw is om de achtkantstijlen heen gemetseld. Tegenwoordig wordt er op vrijwillige basis graan gemalen. De molen is te bezoeken op zaterdagen van 13.30-16.30 uur en is dan in bedrijf. Groepsbezoek is ook op andere dagen en tijden mogelijk. Op de begane grond is een winkel met ambachtelijke brood- en cakemixen. - Nieuws van Molen De Fortuin op Facebook (waar je ook een link naar de site van de molen vindt).

- De Dijkpoort is een 14e-eeuwse stadspoort.

- Waag uit 1625 (Markt).

- 16e-eeuws Raadhuis (Markt).

- Stadspomp uit 1776 (Markt).

- Landgoed Molecaten met landhuis en watermolen.

- "Anton Pieck is vooral bekend als ontwerper van het sprookjesbos van de Efteling, en van kalenderplaten en boekillustraties. Dat Anton Pieck naast het illustratieve ambacht ook vele grafische technieken beheerste en zich heeft ontwikkeld tot een begaafd en productief veelzijdig kunstenaar is bij het publiek minder bekend. Het Anton Pieck Museum in Hattem wil laten zien wie Anton Pieck was en waarom zijn werk behoort tot het Nederlands kunsthistorisch erfgoed. In de permanente expositie is de originele werkhoek van Anton Pieck ondergebracht. Even lijkt het of de kunstenaar elk moment weer op zijn middeleeuwse stoel kan aanschuiven om aan de tafel uit zijn ouderlijk huis aan het werk te gaan. Zijn boekenkast en natuurlijk zijn tekenmateriaal en allerhande attributen en snuisterijen waarmee hij zich graag omringd zag, liggen op tafel klaar om gebruikt te worden.

Struin langs de vele bekende illustraties in de zo herkenbare ‘Anton Pieck-stijl’ en bewonder de verzameling olieverven, kalenderplaten, grafische kunstwerken, kwartierschetsen en reistekeningen. De vaste expositie wordt jaarlijks gewisseld, tijdens de winterstop. De conservator kiest dan een nieuwe opstelling met het werk uit het depot. Alle disciplines van Pieck zijn altijd te zien. Op de benedenverdieping vind je de originele etspers van Anton Pieck. Tientallen jaren drukte Pieck zijn etsen, gravures en droge naalden af op deze imposante pers. Een zwaar karwei dat hij altijd in zijn eentje uitvoerde. Zelf ervaren hoe Anton Pieck met zijn pers werkte? Tijdens de workshops ‘Etsen’ wordt de etspers nog steeds in gebruik genomen. Voor info of opgave: info@antonpieckmuseum.nl."

- "Op het noordelijkste puntje van de Veluwe, aan de oever van de IJssel, in de pittoreske vestingstad Hattem, staat het grootste Bakkerijmuseum van Nederland. Vier prachtige monumenten, met elkaar verbonden door een tunnel onder de straat, tonen de rijke geschiedenis van brood en banket. Lang vervlogen tijden herleven in de 150 jaar oude bakkerij van het museum. Neem een kijkje in het dagelijks leven van de bakker, toen en nu, en laat je meevoeren door de rijke geschiedenis van brood en banket. Een belevingsmuseum vol activiteiten voor jong en oud."

- In de 19e eeuw verrichtte F.A. Hoefer onderzoek naar het onder geschiedenis beschreven kasteel en zette het daarmee weer op de kaart. Onder toezicht van de Rijksdienst Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB) vonden in 1981 en 1989 opgravingen plaats door de vrijwilligers van Heemkunde Hattem. In verband met de herinrichting van het Tinneplein verzocht de gemeente in 1981 de ROB de exacte locatie van de Dikke Tinne te traceren. In de bestrating van het Tinneplein zijn de contouren zichtbaar gemaakt van de kleinste burcht met de dikste muren van Nederland.

- Gevelstenen in Hattem.

Terug naar boven

Evenementen

- Evenementenagenda Hattem.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Ontdek met het 'klompenpad' Hoenwaardsepad (11 km) het mooie buitengebied van Hattem. Wandel in de voetsporen van een schipper die op het jaagpad zijn boot voorttrok door het kanaal. Beleef het landschap van de IJssel.

- "Vereniging Landschap en Milieu Hattem (VLMH) komt al meer dan 50 jaar op voor natuur en landschap in en rond deze gemeente. De natuur doet dit nu eenmaal niet voor zichzelf en ze wordt al te vaak vergeten in het enthousiasme bij bouw en allerlei andere ontwikkelingen. De stad is prachtig, liggend tussen de bossen, de uiterwaarden en de kampen (oftewel weilanden met wallen er omheen) in. De VLMH heeft daar veel aan bijgedragen. De gemeente heeft veel bijzondere landschappen, zoals: het overgangslandschap van het Veluwemassief naar de polder en de rivier met uiterwaarden; stuwwallen, zandruggen en rivierduinen; kampenlandschappen en weilanden rond de stad; sprengen, beken en bossen; vogelrijke uitwaarden, kolken en waterlopen; de grachten, de Waa met de Gaedsbergh en het beschermde stadsgezicht. We houden de gemeente ook graag prachtig voor de toekomst, zonder dat we vernieuwing uit het oog verliezen. De VLMH denkt vooruit en mee. Indien nodig grijpen we in om onherstelbaar of onwenselijk verlies van het landschap of het milieu te voorkomen. Steun jij ons ook?"

- De randen van de Veluwe zijn door overgangen tussen hoog-laag, droog-nat en voedselarm-voedselrijk ecologische en landschappelijk waardevolle gebieden. Op een aantal plaatsen zijn deze zones nog gaaf en goed herkenbaar. De provincie heeft met het beleidsplan Veluwe 2010 (uit 2000) destijds het initiatief genomen om acht van deze locaties - de zogeheten 'ecologische poorten' - actief te beschermen en waar nodig te herstellen. Een van deze ecologische poorten is de Hattemerpoort bij Hattem. Deze vormt een verbinding tussen de Veluwe en de IJsselvallei.

Doel van het project is het herstellen en ontwikkelen van de natuurlijke overgang tussen de droge Veluwe en de natte randgebieden in de IJsseluiterwaard en het herstellen van de uitwisseling van organismen tussen Veluwe en IJsseluiterwaard. Zo wordt in de Hattemerpoort de migratie van edelherten mogelijk gemaakt. Tevens zorgt de verbindingszone voor een meer aaneengesloten natuurgebied, waarvan diverse dier- en plantensoorten profiteren (zoals de wilde kievitsbloem, die hier vroeger veel grootschaliger voorkwam). Naast het versterken van de ecologische verbinding ligt er een belangrijke focus op het realiseren van nieuwe natuur in de uiterwaarden van de IJssel. De kernkwaliteiten natuur en landschap sluiten aan bij de typische eigenschappen van dit gebied: kleinschalig landschap, de afwisseling tussen hoog en laag, de gave, reliëfrijke oeverwallen in de uiterwaard en de aanwezige bijzondere graslanden, moerassen en kolken. Andere belangrijke doelen om het gebied te versterken zijn de herontwikkeling / kwaliteitsverbetering van recreatieterreinen en het uitbreiden en verbeteren van recreatieroutes.

In de uiterwaarden langs de IJssel komt een natuurlijker beheer en ontwikkeling van nieuwe natuur: 120 hectare landbouwgrond is omgezet in natuur. Ook is een recreatief fietspad in de Hoenwaard aangelegd, als verbindende schakel tussen twee wegen. Bij Hattem wordt gestreefd naar het autoluw maken van de Kanaaldijk ten gunste van overstekende dieren. Bij het Apeldoorns Kanaal, ter hoogte van het voormalige BPF-terrein, komt voor dieren een plaats waar ze gemakkelijk het water uit kunnen. Op landgoed Petrea wordt de biodiversiteit versterkt en bij de Gelderkamp wordt het particulier natuurbeheer bevorderd. En er wordt gekeken naar mogelijke herontwikkeling van de kampeer-/recreatieterreinen Kromholt en Ennerveld.

In het Uitvoeringsprogramma Hattemerpoort 2015-2019 vind je nadere informatie over de achtergrond, het bestuurlijk kader, de projecten en de planning voor de Hattemerpoort.

"Begin 2000 is het project Hattemerpoort bijna afgerond. Tussen de Veluwe en de IJssel is in de afgelopen vier jaar meer ruimte voor natuur gemaakt. Nieuwe bosjes, waterpoelen en kruidenrijke graslanden zorgen voor allerlei (zeldzame) planten en dieren. Ook zijn er verschillende obstakels opgeruimd. Daardoor kunnen dieren makkelijker tussen de Veluwe en de IJssel heen en weer trekken. Hattemerpoort bestond uit elf deelprojecten. Na vier jaar werken zijn nu alle projecten af, of in een vergevorderd stadium. Ze zijn uitgevoerd door onder meer Geldersch Landschap & Kasteelen, Waterschap Vallei en Veluwe en de gemeenten Heerde en Hattem. De Gelderse Natuur en Milieufederatie was in opdracht van de provincie Gelderland de gebiedsregisseur en coördineerde de uitvoering. Die taak zit er nu op.

Marius Bolck, projectleider bij de provincie Gelderland, is erg tevreden over het resultaat. “Ik vind het vooral bijzonder om te zien hoeveel mensen er betrokken zijn geweest. Scholen deden mee met het Jongeren Adviesbureau. Recreatieondernemers werden Gastheren van het Landschap. En de dorpsraad in Wapenveld was volop betrokken bij de ontwikkeling van het Ennerveld.” Ook Petra Souwerbren, directeur van de Gelderse Natuur en Milieufederatie (GNMF), blikt tevreden terug: “Als gebiedsregisseur hebben wij met veel plezier gewerkt aan de Hattemerpoort. Wij bedanken de partnerorganisaties, inwoners en ondernemers in het gebied en zijn trots op het resultaat dat we gezamenlijk hebben geboekt.” Ook heeft een flink aantal grondeigenaren landbouwgrond omgevormd naar natuur. Er is zo meer dan 100 hectare nieuwe natuur aangelegd. Het project Hattemerpoort is vrijwel afgerond. Maar over enkele stukken natuur lopen nog gesprekken. Die krijgen een vervolg binnen het project 'Hoenwaard 2030' van Waterschap Vallei en Veluwe." (bron: GNMF, januari 2020)

- Voor de Hoenwaard, een uiterwaard gelegen rond de Hoenwaardseweg O van de kern Hattem, is in februari 2019 een voorstel uitgewerkt voor een toekomstperspectief in het jaar 2030. Dit perspectief 'Levendige Hoenwaard' is tot stand gekomen door een samenwerking tussen overheidspartijen en een aantal agrariërs uit het gebied. Het perspectief gaat uit van een combinatie van landbouw, waterhuishouding en natuur. Hierbij wordt de oostelijke kade van de Grote Wetering versterkt, waardoor landbouw mogelijk blijft, en wordt nieuwe natuur ontwikkeld met onder meer de aanleg van hardhoutooibos. Gedeputeerde Staten van Gelderland nemen het toekomstperspectief als uitgangspunt voor de verder te ontwikkelen plannen voor dit gebied. (bron: Provincie Gelderland, 19-2-2019)

- In 2009 hebben 2 agrarische bedrijven hun grond in de Aersoltweerde - de uiterwaardenstrook in het NW puntje van de gemeente Hattem, N van de A28 - uitgeruild en daarmee hun huiskavels aanzienlijk uitgebreid. Beide bedrijven krijgen daarmee veel meer grond aansluitend aan de boerderij, waardoor er een grote landbouweconomische verbetering tot stand is gebracht. De landbouwgrond in de uiterwaarden is door de ruil in handen gekomen van Staatsbosbeheer en is ingericht als nieuw natuurgebied. De Aersoltweerde wordt daarmee geschikt als leefgebied voor de kwartelkoning en andere natuur die moet wijken voor de rivierverruiming bij Westenholte en de Scheller- en Oldenelerwaarden, aan de andere zijde van de IJssel bij Zwolle. Daar wordt de komende jaren gewerkt aan de dijk en uiterwaarden om meer ruimte te creëren voor hoog water in de IJssel. De natuur die door de plannen aan de Overijsselse kant van de IJssel in het nauw komt is nu aan de Gelderse kant van de IJssel gecompenseerd in de Aersoltweerde. (bron: Provincie Overijssel, 7-12-2009)

- Sinds 2019 worden jaarlijks van 15 februari tot 15 juni delen van de Hoenwaard en de Gelderse Waard bij Hattem en het Wapenveldsebroek bij Wapenveld met pompen onder water gezet. De pompen die de plasdras-gebieden nat moeten houden werken op milieuvriendelijke zonne-energie. Het initiatief is genomen door het Collectief Veluwe, de coöperatie voor agrarisch natuurbeheer. De boeren stellen (delen van) hun percelen beschikbaar voor onder meer weidevogelbeheer. Op die percelen wordt bijvoorbeeld het maaien uitgesteld om weidevogels de kans te geven hun eieren uit te broeden en hun kuikens groot te laten worden. Andere percelen worden kruidenrijk gemaakt of worden door een paar koeien begraasd, waardoor weidevogelkuikens er insecten als voedsel kunnen vinden.

Door het deels onder water zetten van percelen ontstaan 'plasdras-gebieden', wat gunstig is voor weidevogels. Wormen en larven gaan langs de randen van het plasdras zitten. Zij vormen voor de volwassen weidevogels een grote voedselbron. Het water heeft ook een grote aantrekkingskracht op insecten. En die insecten zijn weer voedsel voor de kuikens van weidevogels. Het aanleggen van plasdras-gebieden is een onderdeel van het actieplan van de provincie Gelderland voor verbetering van het leefgebied voor akker- en weidevogels. Behalve voor weidevogelbeheer, maakt het Collectief Veluwe ook afspraken met agrariërs over het beheer van landschapselementen, zoals knotbomen, poelen en hagen en over botanisch beheerde kruidenrijke graslanden. Hiermee maken boeren en het Collectief Veluwe het agrarische landschap voor mens en dier aantrekkelijker. (bron: LTO Noord, 8-2-2019)

- "De primaire waterkering van de IJssel tussen Wapenveld en Hattem (dijkring 52) is gelegen langs het Apeldoorns kanaal. Dit deel van de IJssel-waterkering beschermt het gebied ten westen van het Apeldoorns kanaal tussen de genoemde kernen tegen overstromingen vanuit de IJssel. Deze waterkering voldoet niet meer aan de landelijk geldende veiligheidseisen en dient daarom te worden verbeterd. De dijkverbetering is opgenomen in het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma en dient uiterlijk in 2022 te zijn uitgevoerd. Waterschap Vallei en Veluwe heeft ten behoeve van de dijkverbetering IJsseldijk Apeldoorns Kanaal een projectplan Waterwet opgesteld." (bron en voor nadere informatie zie Waterschap Vallei en Veluwe, januari 2021)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Hattem, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Oude ansichtkaarten van Hattem.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Hattem (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Officiële site van de gemeente Hattem.

- Media / nieuws: - Lokale omroep RTV Hattem.

- Veluws Nieuws is de weekkrant voor de gemeenten Hattem, Heerde en Epe. Via deze link (onder het menu 'De krant') is de krant ook online te lezen (ook oudere nummers).

Reacties

(2)

Ik ben op zoek naar de namen van huisartsen in die tijd

Ehh, welke tijd? Het lijkt me dat de heemkundevereniging van Hattem u daar wel mee/aan kan helpen. Hun gegevens vindt u hierboven in het hoofdstuk Geschiedenis.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen