Harles

Plaats
Buurtschap
Vaals
Heuvelland
Limburg

Harles

Terug naar boven

Status

- Harles is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Vaals.

- De buurtschap Harles valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Vijlen.

- De buurtschap Harles heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Hales.

Oudere vermeldingen
1120 / 1133 / 1179 / 1322 / 1323 Harleis, 1323 Harlis, Harle, 1330 Hairlis, 1356 Harles, 1320-1345 Harlis / Harleis, ca. 1320-1396 Harlis, 1665 Harlis.

Naamsverklaring
Vermoedelijk ontstaan uit Hariliacas*, een Romaanse afleiding van een Germaanse persoonsnaam, met als betekenis ‘toebehorend aan de persoon Harilo’. Getuige de oude vorm met aanvankelijk een Romaanse klankontwikkeling.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Harles ligt rond de gelijknamige weg (die op sommige plattegronden ook Harlisserweg / Keldersweg / Oude Akerweg wordt genoemd) en ZO van het dorp Vijlen, ZW van de plaats Orsbach in Duitsland, WZW van het dorp Lemiers en NW van de dorpen Holset en Vaals.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Harles 23 huizen met 108 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 30 huizen met ca. 90 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Volgens een lijst met de vroegste inschrijvingen van ca. 1320 werden onder ‘Harlis’ 19 bezittingen genoemd, waarvan 13 eigenaren cijnsen en/of pachten aan de heerlijkheid Einrade (nu: hoeve Einrade, Holset 51-61) moesten afleveren. Van de daarbij genoemde ‘Geerlach Belvogel’ kan mogelijk de naam van de huidige Belhof (huisnr. 14-15) zijn afgeleid. Rond 1320-1345 kreeg de abdij (Aken-)Burtscheid van zes inwoners van Harles cijnsen van hun bezittingen. Heer Arnoldus de Gymenig had deze cijnsen op 9 januari 1320 samen met het Kerperbos aan de abdij geschonken.

In deze lijst wordt een zekere Winandus als ‘Heer van Harlis’ vermeld (‘dominus de Harlis’). Mogelijk was hij identiek met een in dezelfde tijd genoemde Winandus, boswachter van Harles (‘Forestarius de Harlis’). Tussen ca. 1302 en ca. 1424 stierf ‘Gatzinus’, ridder van Harlis (‘miles de Harlis’). Dus moet zich vroeger in de buurtschap een adellijk ‘huis’ hebben bevonden. Harles behoorde niet tot de Vijlener ‘rotten’, wel tot de parochie Vijlen. (© Heemkundekring Sankt Tolbert Vaals)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Harles, kun je terecht bij Heemkundekring Auw Kapel.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Harles heeft 8 rijksmonumenten.

- Een oude hoeve (De Heuf) bevindt zich aan de weg Harles op de noordoostelijke top van een van het bos afdalende heuvelrug, samen met modernere gebouwen.

- Andere hoeven liggen in het dal van de Harleserbeek aan de weg Harles en aan de Keldersweg.

- Hoeve Doodleger of Dodleger, uit vakwerk respectievelijk baksteen (huisnrs. 3 en 4), en hoeve Plum (huisnrs. 1-2) bevinden zich aan de Vaals-Vijlenerweg vlakbij hoeve Einrade.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Onmiddelijk ten westen van Harles bevinden zich het Holsetterbos, Kerperbos en Vijlenerbos. Zie voor nadere toelichting bij Vaals, Landschap, natuur en recreatie.

Terug naar boven

Beeld

- TV-reportage met inwoner van Harles Arno Wiertz, voorheen varkenshouder, tegenwoordig paardenhouder, door het L1-programma Óngerwaeg (2018).

Reactie toevoegen