Het boerderijtje op Fabrieksweg 7 in buurtschap Harculo is een van de laatste dijkboerderijtjes op de IJsseldijk in Zwolle, maar helaas gaat het pand in 2023 tegen de vlakte. Voor nadere informatie zie het hoofdstuk Recente ontwikkelingen. (© Google)
- Harculo is een buurtschap in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Zwolle. T/m 31-7-1967 gemeente Zwollerkerspel.
- De buurtschap Harculo valt, ook voor de postadressen, onder de stad Zwolle.
- De buurtschap Harculo heeft geen plaatsnaamborden.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1216-1227 Herkeloe, 1309 Herkelo, 1325 Harckelo, 1840 Herculo.
Naamsverklaring
Samenstelling van lo 'bos' en mogelijk de persoonsnaam Hariko.(1)
De buurtschap Harculo ligt direct Z van Zwolle en grenst in het N aan de IJsselcentrale, in het W aan de IJssel, in het Z aan het buitengebied van Windesheim en in het O aan de spoorlijn Zwolle-Deventer. De buurtschap ligt rond de Jan van Arkelweg en de Kattenwinkelweg. Vanaf de IJsselcentrale loopt het Harculosepad naar de buurtschap.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Harculo 14 huizen met 106 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 60 huizen met ca. 150 inwoners.
Terug naar bovenBoerderijtje Fabrieksweg 7
Het boerderijtje op Fabrieksweg 7 in buurtschap Harculo is een van de laatste dijkboerderijtjes op de IJsseldijk in Zwolle, maar helaas gaat het pand in 2023 tegen de vlakte. En dat terwijl de boerderij in 2020 door de gemeente nog op een lijst van waardevolle cultuurhistorische panden is geplaatst. Volgens de gemeente had het pand een hoge cultuurhistorische waarde. Dit betekende volgens de lijst dat behoud en bescherming te overwegen is. De 130 jaar oude dijkboerderij, gelegen nabij de oude IJsselcentrale, is een van de laatste exemplaren van haar soort. Een klein gebouwtje zit vast aan de boerderij, waarschijnlijk een voormalig bakhuisje. Dat het geen garantie is tot bescherming, blijkt uit de sloopvergunning van het boerderijtje, die in 2020 door de gemeente is goedgekeurd. Eigenaar Wim Angerman zegt dat hij alles heeft bekeken om het gebouw te redden. "Ik heb geprobeerd om het in de benen te houden, maar het boerderijtje is echt op."
De boerderij lijkt er aan de voorkant nog goed uit te zien, maar van binnen en aan de achterkant is de boerderij verpauperd. "Ik heb meerdere instanties er naar laten kijken. De grond is niet goed, de fundering is slecht en er is houtworm." Stichting Sallands Erfgoed vindt het jammer dat dit soort erfgoed verdwijnt. De stichting nam het boederijtje op in het boek ‘Boerderijen in Salland’, waarin historische boerderijen uit de regio aandacht kregen. "Dit exemplaar is vooral bijzonder door de nog oudere keuterboerderij aan de rechterzijde", aldus de stichting. Het nieuwe gebouw past volgens Angerman bij de rest van buurtschap Harculo. Het is ontworpen in overleg met het waterschap, ook omdat de dijk in 2024 wordt versterkt. "Ik blijf binnen reguliere procedures. Ik heb me daaraan te houden en dat doe ik natuurlijk ook", aldus Angerman. (bron: RTV Oost, mei 2022)
Nieuw landgoed
Op 10 hectare voormalige landbouwgrond van een gestopte melkveehouder te Harculo is in 2014 een landgoed gerealiseerd, met een klassiek landhuis en nog een tweede woning. Verder komt er een 9 holes golfbaan, een wandelbos en een orangerie, die gaat fungeren als golfclubhuis en als pleisterplaats voor passanten.
IJsselcentrale
Sinds 1955 is er gedurende ruim 60 jaar op het terrein van Centrale Harculo, in de volksmond beter bekend als de IJsselcentrale, energie opgewekt. De eerste eenheden zijn indertijd gebouwd als kolencentrale, maar uiteindelijk zijn ze allemaal omgebouwd naar gas. Het principe van de productie-eenheden bestaat uit een gestookte ketel waarin stoom werd gemaakt. Die stoom dreef een stoomturbine aan, die op zijn beurt verbonden was met een generator voor het opwekken van de elektriciteit.
Inmiddels is het einde van de levensduur van de centrale bereikt. Na een aantal onderzoeken is gebleken dat sloop als enige optie overblijft. In 2017 en 2018 is de centrale ontmanteld. De ontwikkelingen op het gebied van technologieën en automatisering hebben de afgelopen 60 jaar een enorme vlucht genomen. Centrale Harculo heeft in deze ontwikkelingen steeds vooropgelopen. De innovaties die door de jaren heen zijn uitgevoerd, hebben altijd ten doel gehad het aan de tijd aanpassen van de elektriciteitsproductie op deze locatie. Het terrein van de centrale krijgt nu een andere bestemming, één die vooruitblikt naar de toekomst met duurzame energie. Ook nu gaat de centrale dus nog steeds met de tijd mee.
Als de centrale opgeruimd is wil eigenaar ENGIE het terrein herinrichten, waarbij diverse vormen van duurzame energieopwekking mogelijk zijn. Concrete plannen daarvoor zijn er nog niet. De sloop heeft de eerste prioriteit. In 2017 zijn ze gestart met de ontwikkeling van plannen voor herinrichting. Stakeholders uit de regio worden daarbij betrokken. Ideeën zijn welkom, maar uiteindelijk is het aan eigenaar ENGIE om te beslissen wat er met het terrein gaat gebeuren.
Een door omwonenden en andere betrokkenen 'veelgestelde vraag' was of het centrale gebouw en/of de bijgebouwen als industrieel erfgoed behouden kunnen blijven en herbestemd kunnen worden tot bijv. woningen, dan wel een energie-herbestemming. Vanaf 2012 is onderzocht of een herbestemming van de centrale mogelijk was. Geen van de partijen die om ideeën daartoe gevraagd was, zag daar mogelijkheden voor. De enorme omvang van het grote gebouw en de extreem hoge kosten voor het ontwikkelen van een herbestemming (en het geschikt maken van het pand daarvoor) blijken voor die partijen niet haalbaar. Het is gewoon te groot en te duur.
Los van het Bestemmingsplan dat er op het terrein rust (= grootschalige energieopwekking) is het geschikt maken van de verouderde centrale voor bewoning enorm kostbaar. Het is ENGIE bekend dat er diverse ideeën leefden voor hergebruik, maar dat heeft niet geleid tot concrete en haalbare plannen. Er is geen partij 'opgestaan' die dit financieel haalbaar acht. ENGIE kon daarom anno 2017 niet nog langer de tijd nemen om het gebouw onbeheerd te laten staan. Dat is nu geen optie meer, vanwege de staat van het gebouw en de veiligheid. Op de ENGIE-site Harculo.nl kun je de actuele ontwikkelingen volgen m.b.t. sloop - die vermoedelijk duurt tot eind 2018 - en herbestemming. - In maart 2017 zijn de schoorstenen van de IJsselcentrale in Harculo opgeblazen. Dat spectaculaire schouwspel trok veel toeschouwers. Onder de link vind je enkele filmpjes ervan.
BOEi, een maatschappelijke onderneming gericht op herbestemming van industrieel, agrarisch en religieus erfgoed, is begin 2018 door eigenaar ENGIE gevraagd te kijken naar behoud en herbestemming van een gedeelte van de voormalige IJsselcentrale in Harculo. Wanneer herbestemming tot bijvoorbeeld kantoren, horeca en een binnenhaven mogelijk blijkt, blijven daarmee ook tal van bijzondere kunstwerken uit de wederopbouwperiode behouden. BOEi heeft ideeën voor behoud van het koelwatergebouw, een gedeelte van de hoofdcentrale en het dienstengebouw. Dat laatste gebouw bevat een breed scala aan kunstwerken die na de oorlog zijn vervaardigd rondom het thema energie. Kunstenaars als Titus van Leer, Hans Bayens, Jo Pessink, Geni Peter en Huib de Ru kregen de kans om hier vooruitgang, gedrevenheid en optimisme te verbeelden.
Arno Boon, directeur BOEi: “Energiecentrale Harculo is in 1955 gebouwd om de wederopbouwwijken van Zwolle van stroom te voorzien. De in de centrale aanwezige kunstwerken beelden een belangrijke periode uit het verleden van de Nederlandse geschiedenis uit. Na een mogelijke herbestemming kunnen alle Zwollenaren straks genieten van het magnifieke Koelfilterwatergebouw en de wandschilderingen, bronzen beelden en reliëfs van het Dienstengebouw.” De plannen worden in de loop van 2018 verder uitgewerkt en afgestemd met betrokkenen. Gefaseerde ontwikkeling van het gebied zal na de sloop van het hoofdgebouw in 2018 stap voor stap kunnen plaatsvinden. (bron: BOEi)
Terug naar boven- Nieuws: - Nieuws uit Harculo, Herxen en Windesheim op Facebook.
- Verenigingen: - Motormoat'n Club Gasderop is er voor de kernen Harculo, Herxen en Windesheim.
- Duurzaamheid: - "De gemeente Zwolle heeft als doelstelling om uiterlijk in 2050 energieneutraal te zijn. Om deze doelstelling te bereiken is het noodzakelijk om over te gaan op het opwekken van groene energie. In dat kader is Zonnepark Weekhorst gerealiseerd, gelegen ten zuiden van Zwolle, tussen het spoor en de Wijheseweg, in buurtschap Harculo, net ten zuiden van de Jan van Arkelweg. De totale oppervlakte bedraagt 15,8 hectare. Het zonnepark kan circa 4.000 huishoudens voorzien van groene stroom. Het project is ontwikkeld door Kronos Solar. Kronos Solar is een toonaangevende internationale ontwikkelaar van grootschalige zonneparken. Als onafhankelijke ontwikkelaar combineert Kronos Solar de allerbeste locaties, technologieën en partners voor het creëren van verantwoorde en duurzame zonnepark projecten. Vanwege de complexiteit van de projecten kiest Kronos Solar ervoor om van A tot Z betrokken te zijn en daarbij veel aandacht te besteden aan samenwerking met lokale partijen en een duurzame landschappelijke inpassing, zodat ook meerwaarde voor de omgeving ontstaat."
Reactie toevoegen