Haarlemmermeer

Gemeente
Haarlemmermeer
Noord-Holland

gemeente_haarlemmermeer_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Haarlemmermeer anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Haarlemmermeer anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

haarlemmermeer_gemeente_vanaf_2019_kopie.jpg

En zo ziet de gemeente Haarlemmermeer eruit vanaf 2019, na de fusie met de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude.

En zo ziet de gemeente Haarlemmermeer eruit vanaf 2019, na de fusie met de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude.

Haarlemmermeer

Terug naar boven

Status

- Haarlemmermeer is een gemeente in de provincie Noord-Holland.

- De gemeente Haarlemmermeer is per 16-11-1855 opgericht, kort na de drooglegging van het gelijknamige meer, die in 1852 is voltooid.

- De gemeente Haarlemmermeer omvat de stad Hoofddorp, de dorpen Abbenes, Badhoevedorp, Beinsdorp, Buitenkaag, Burgerveen, Cruquius, Haarlemmerliede, Halfweg, Lijnden, Lisserbroek, Nieuw-Vennep, Rijsenhout, Spaarndam (deels, zijnde Spaarndam-Oost), Spaarnwoude, Vijfhuizen, Weteringbrug, Zwaanshoek en Zwanenburg, de buurtschappen Aalsmeerderbrug, Boesingheliede, Cruquius-Oost, Huigsloot, 't Kabel, Leimuiderbrug, Nieuwe Meer, Nieuwebrug, Oude Meer, Penningsveer (deels), Rozenburg, Vinkebrug, Vredeburg en Weberbuurt en Luchthaven Schiphol. Bij elkaar zijn dit onder meer 1 stad, 18 dorpen en 14 buurtschappen.

- In 2019 is de gemeente vergroot met de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude.

- Wapen van de gemeente Haarlemmermeer.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Haarlemmermeer.

- Sinds juli 2019 is Marianne Schuurmans de burgemeester van de gemeente Haarlemmermeer. - Nieuws van burgemeester Marianne Schuurmans op Facebook.

Terug naar boven

Naam

Naamgeving
De gemeente is uiteraard genoemd naar het gelijknamige voormalige meer. Je kunt overigens direct zien of horen of iemand het over het vroegere meer of over de huidige gemeente heeft. Immers het is het Haarlemmermeer (want het meer) als het over het vroegere meer gaat, en men spreekt in de regio kortweg van de Haarlemmermeer als het over het grondgebied van de gemeente gaat. In eerste instantie vonden wij dat wat vreemd klinken toen wij het voor het eerst hoorden dan wel lazen, maar het is toch wel logisch, want de naam is in geval van het ingepolderde gebied immers een inkorting van de naam Haarlemmermeerpolder. En daarom is het in dat geval de en niet het (want betrekking hebbend op de polder en niet op het meer).

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Haarlemmermeer maakt grotendeels de Haarlemmermeerpolder uit; deze ligt binnnen de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder, in het Z van de provincie Noord-Holland en ZO van de stad Haarlem, O van de dorpen Heemstede, Bennebroek, Hillegom en Lisse, NO van het dorp Sassenheim, N van de dorpen Oude Wetering, Nieuwe Wetering en Leimuiden en de Kagerplassen, W van de Westeinder Plassen en het dorp Aalsmeer en de stad Amstelveen, ZW van de stad Amsterdam en het dorp Halfweg en Z van de dorpen Haarlemmerliede en Spaarndam. Daarnaast omvat de gemeente, sinds 2019, het grondgebied van de voormalige gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude, gelegen N van de Haarlemmermeerpolder, O van de rivier het Spaarne, de stad Haarlem en het Haarlemse gedeelte van het dorp Spaarndam, ZO van de dorpen Velserbroek, Santpoort, IJmuiden, Velsen-Zuid, Velsen-Noord, Beverwijk en Heemskerk, Z van het Noordzeekanaal en de dorpen Assendelft en Krommenie, ZW van de dorpen Westzaan, Zaandijk en Koog aan de Zaan en van de stad Zaandam en W van de stad Amsterdam.

De wegen A4, A44, A5, A9, A205 en A200 doorkruisen de gemeente. De Luchthaven Schiphol ligt O binnen de gemeente; het Knooppunt Burgerveen (A4/A44) ligt ZO, het Knooppunt De Hoek (A4/A5) ligt O, het Knooppunt Badhoevedorp (A4/A9) ligt ook O, het Knooppunt Raasdorp (A9/A5) ligt N en het Knooppunt Rottepolderplein (A9/A205/A200) ligt eveneens N binnen de gemeente. Het W havengebied van Amsterdam ligt O en NO van de gemeente. In de nabijheid van de gemeente liggen de dorpen Zandvoort en Noordwijkerhout (in het W), de dorpen Voorhout, Noordwijk, Katwijk en Oegstgeest en de stad Leiden (in het ZW), het dorp Roelofarendsveen en de stad Alphen aan den Rijn (in het Z) en het dorp Uithoorn (in het O). In het ZW en Z grenst de gemeente aan de provincie Zuid-Holland.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 2018 heeft de gemeente Haarlemmermeer ca. 65.000 huizen met ca. 148.000 inwoners. In 2019 is de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude - met ca. 5.500 inwoners - aan de gemeente toegevoegd. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 70.000 huizen met ca. 158.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Omstreeks 1400 lagen in het reusachtige Hollandse veengebied achter de duinen tussen Leiden, Haarlem en Amsterdam verschillende grote meren, waaronder het Leidse Meer, Oude Haarlemmermeer, Hellemeer en Spieringmeer. Waarschijnlijk is tijdens een enorme storm in 1472 de landstrook tussen het Leidse Meer en het Haarlemmermeer grotendeels weggeslagen, waardoor het dorpje Burgerveen in de golven verdween en Vennip en Beinsdorp eilandjes werden. Aan het einde van de 15e eeuw werden het Hellemeer en het Haarlemmermeer met elkaar verenigd. Begin 16e eeuw werd de veenstrook tussen dit meer en het Spieringmeer weggeslagen, waardoor er een gigantische waterplas ontstond. Het landverlies ging daarna onverminderd door, doordat als gevolg van golfslag voortdurend stukken van de venige en drassige oeverlanden werden afgeslagen. Vooral de noordoostelijke oever van het meer had hier - vanwege de overheersende zuidwestenwind - van te lijden.

Ook de eigenaren van de landerijen rond de oevers hebben bijgedragen aan de ongebreidelde uitbreiding van het Haarlemmermeer en de talrijke andere meren ten zuiden en ten oosten ervan. De vraag naar turf vanuit Leiden, Haarlem en Amsterdam was zo groot en de opbrengsten van de landerijen waren zo gering, dat de bewoners rond de meren de verleiding om hun landerijen te vervenen niet konden weerstaan. De uitgebaggerde veenlanden vulden zich daarna met water en werden zodoende een makkelijke prooi voor de ‘Waterwolf’, zoals het Haarlemmermeer vroeger wel werd genoemd. Omstreeks 1700 besloeg het meer, dat gemiddeld zo’n twee tot vier meter diep was, een oppervlakte van 16.000 hectare, een eeuw later zo’n 18.000 hectare.

Wet op de droogmaking
De zware stormen van 1834 en vooral die van 1836 maakten duidelijk dat de situatie onhoudbaar was geworden en dat de ‘Waterwolf’ getemd moest worden. Tijdens deze stormen was het water zo hoog opgezweept dat de polders in de wijde omgeving tot aan de gemeentegrenzen van Leiden en Amsterdam onderliepen. Actie was dus vereist, vooral ook omdat de kans bestond dat bij een nieuwe storm het Braassemermeer, de Westeinderplassen bij Aalsmeer, en het Legmeer door het Haarlemmermeer opgeslokt zouden worden, waardoor de ellende niet te overzien zou zijn. In 1839 werd de Wet op de droogmaking van het Haarlemmermeer aangenomen, zij het onder groot protest van onder andere beurtschippers en vissers, die zich in hun bestaan bedreigd voelden. Protesten kwamen er ook van Amsterdam - die een verzanding van het IJ vreesde - , Leiden en Haarlem - die bang waren voor een ernstige vervuiling van de stadsgrachten omdat deze niet meer doorgespoeld zouden kunnen worden -, en het Hoogheemraadschap Rijnland, dat zijn boezemcapaciteit verminderd zag van 22.000 tot 4.000 hectare.

Ringvaart
In mei 1840 werd begonnen met het graven van de 60 kilometer lange ringvaart en het opwerpen van een ringdijk. In 1845 was dit werk klaar en kon stoomgemaal Leeghwater aan de Kaag beginnen met het spuien op een speciaal voor dit doel gegraven kanaal dat bij Katwijk in zee uitwaterde. In 1848 en 1849 zijn de stoomgemalen Lijnden en Cruquius in gebruik genomen. In 1852 was zo’n 800 miljoen kubieke meter water weggepompt en lagen de vissen voor het oprapen. Ter compensatie van het verlies aan boezemcapaciteit zijn op kosten van het Rijk drie grote stoomgemalen gebouwd: bij Halfweg, Spaarndam en Gouda, met voldoende capaciteit om de bewoners van het werkgebied van Hoogheemraadschap Rijnland te behoeden voor natte voeten.

Strikt geometrisch patroon
Na het droogvallen van het meer werd de polder verdeeld in vier afdelingen, te weten Vijfhuizen, Rijk, Beinsdorp en Burgerveen, alle genoemd naar nederzettingen die in het verleden door het meer waren opgeslokt. Deze vier afdelingen werden op hun beurt verder verkaveld in een strikt geometrisch patroon van hoofdwegen, zijwegen, vaarten en tochten. Ruim 16 hectare werd gereserveerd voor de aanleg van twee dorpen: Kruisdorp (het huidige Hoofddorp) en Venneperdorp (het huidige Nieuw-Vennep). Na drie jaar lang een soort niemandsland te zijn geweest, werd de polder in 1855 een zelfstandige gemeente: Haarlemmermeer.

Spoorwegnet
In de jaren tachtig en negentig van de 19e eeuw heerste onder de veelal agrarische bevolking van de polder grote armoede als gevolg van de sterk dalende graanprijzen vanwege de import van goedkoop graan uit Amerika, Rusland en Zuid-Amerika. Vele boeren verhuisden naar de steden of emigreerden naar de Verenigde Staten. Na de eeuwwisseling trad verbetering op dankzij betere landbouwtechnieken, mechanisering van de landbouw en de aansluiting van Hoofddorp in 1912 op het spoorwegnet van de Hollandsche Electrische Spoorweg Maatschappij (HESM), die diverse spoorlijnen tussen Amsterdam, Leiden, Alphen aan den Rijn, Amstelveen, Haarlem en Nieuwersluis in beheer had. Vanwege de snelle opkomst van het auto- en vooral het busverkeer (eerst Van Kalmthout, later Maarse en Kroon), moest de maatschappij verschillende lijnen opheffen. In 1935 reed voor het laatst een passagierstrein van de HESM door de polder. Bijna een halve eeuw moest de polder het daarna zonder een treinverbinding doen, totdat in 1978 het eerste deel van de Schiphollijn (Amsterdam-Zuid - Schiphol) in gebruik werd genomen. In 1981 is de lijn via Hoofddorp en Nieuw-Vennep doorgetrokken naar Leiden.

Eerste vliegtuig
Tegenwoordig telt de gemeente Haarlemmermeer ruim 150.000 inwoners en heeft zij veel van haar landelijk karakter verloren, vooral vanwege de onstuitbare ontwikkeling van Luchthaven Schiphol. In 1917 wordt op last van het Ministerie van Oorlog een militair vliegkamp aangelegd bij Fort Schiphol, op een weiland in de hoek tussen de Spaarnwouderweg (de huidige Schipholweg) en de Schinkeldijk (de huidige Schipholdijk). Een jaar na het einde van de Eerste Wereldoorlog krijgt Albert Plesman, de oprichter van de Koninklijke Luchtvaart Maatschappij (KLM), toestemming het vliegveld te gebruiken voor de burgerluchtvaart. Op 17 mei 1920 landt hier, na een vlucht van ongeveer vier uur, het eerste vliegtuig uit Londen. Aan boord waren twee kleumende passagiers, de ochtendedities van enkele Britse kranten en een brief van de Lord Mayor van Londen, die Plesman en zijn Koninklijke Luchtvaart Maatschappij en de burgemeester van Amsterdam succes wenste. De piloot werd verwelkomd door Plesman en het voltallige personeel van de KLM, 7 man sterk. In 1938 krijgt het vliegveld, toentertijd zo’n 210 hectare groot, verharde landingsbanen. Momenteel beslaat de luchthaven 1.700 hectare, ongeveer 10% van de gemeente Haarlemmermeer, en verwerkt Schiphol zo’n 43 miljoen passagiers per jaar.

Schiphol
De groei van de luchthaven had een enorme aanzuigende werking. Honderden bedrijven vestigden zich bij en in de wijde omgeving van Schiphol en tienduizenden nieuwkomers zochten in de polder een woning. In 1950 telt Hoofddorp nog slechts een schamele 5.000 inwoners, die zich voornamelijk bezighouden met het agrarisch bedrijf. Tegenwoordig heeft Hoofddorp ruim 73.000 inwoners. Ook Nieuw-Vennep, Zwanenburg en vooral Badhoevedorp (genoemd naar modelboerderij De Badhoeve die Mr. J.P. Amersfoordt, landbouwer en de tweede burgemeester van Haarlemmermeer, in 1854 had laten bouwen) groeiden uit tot woongemeenschappen van formaat. (bron: Noord-Hollands Archief)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze gemeente kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- Stichting Meer-Historie zet zich in om de geschiedenis van de polder veilig te stellen. Meer-Historie onderzoekt, verzamelt, onderhoudt, archiveert en vertelt. Een belangrijke basis waarop Haarlemmermeermuseum De Cruquius zich kan ontwikkelen. Bewoners van de Haarlemmermeerpolder en de gemeente weten Meer-Historie te vinden als er sprake is van vondsten, erfgoed uit overlijden of voor vragen. De vereniging geeft het kwartaalmagazine Meer-Historie uit, een informatief blad over verleden en heden van de Haarlemmermeer. De circa 2.500 begunstigers en de vrijwilligers van Meer-Historie krijgen dit magazine toegezonden. Het magazine is ook te koop bij diverse instanties in de regio (zie de link).

- Historisch Museum Haarlemmermeer in Hoofddorp neemt je mee op een boeiende ontdekkingsreis langs de dynamische geschiedenis van deze gemeente, vanaf de drooglegging in 1852 tot en met de dag van vandaag. Laat je verrassen door de levendige en interactieve tentoonstelling. Maak een wandeling door het - op schaal nagebouwde - dorp en kom meer te weten over de eerste droogmakingsplannen, de droogmaking en wat daarop volgde. Tijdens je bezoek ontmoet je de vroegste pioniers die het verhaal over de moeilijke start en verdere ontwikkeling van de voor de polder zo belangrijke landbouw vertellen. Op het 'marktplein' kun je een kijkje nemen in het café, de kerk, het bankgebouw of de school. Ook de smid, timmerman en kruidenier hebben er hun plek. Voorbij het marktplein wordt het angstige, maar menigmaal ook heroïsche verhaal over de oorlogsjaren in de polder aanschouwelijk gemaakt. De wandeling eindigt bij de hedendaagse polder en bij Schiphol en de vele moderne bedrijventerreinen. Naast de vaste collectie zijn er twee zalen met wisselende exposities. De grote zaal wisselt jaarlijks met een grote thema-expositie. In de kleine zaal is elke drie maanden een nieuwe expositie te zien over een onderwerp dat direct verbonden is aan Haarlemmermeer. Zo zijn hier bijvoorbeeld tekeningen, topografische kaarten, schilderijen en beeldhouwwerken van Haarlemmermeerse kunstenaars te zien geweest.

Anno 2020 zijn er vergevorderde plannen om het museum te verhuizen naar de locatie van het Cruquius Museum in het gelijknamige dorp. Dat biedt namelijk veel voordelen. Op de site van het museum lezen wij hierover: "Nieuwbouw brengt de collecties van Cruquius Museum, Historisch Museum en Meer-Historie samen op één locatie en daarmee kan de geschiedenis van 2000 jaar land, water en lucht in de Haarlemmermeer integraal verteld worden. Als hét voorbeeld van hoe Nederlanders strijd voerden met het water en hoe op de gewonnen grond landbouwpioniers aan de slag gingen en later 26 woonkernen ontstonden. Ook het unieke verhaal van onze nationale luchthaven onder zeeniveau krijgt een prominente plek in de nieuwe presentatie.

Na realisatie van deze plannen kan de museumstichting meer bezoekers ontvangen, educatie-activiteiten uitbreiden en het cultureel ondernemerschap versterken. De voorbereiding voor de nieuwbouw en herinrichting is in volle gang. Voor de financiering van de plannen is een groot aantal toezeggingen van subsidiënten, fondsen en sponsoren binnen. Ook ontvingen we veel donaties van particulieren via de online donatiepagina of de collectebussen in de musea. De fondsenwerving, nu vooral gericht op de inrichting, loopt echter nog door. Bijdragen van bezoekers, sponsors en fondsen blijven dan ook zeer welkom. Doneer nu en help ons om ons plan "2 musea onder 1 dak" te realiseren! Gemeente Haarlemmermeer onderschrijft de ambitie van de stichting en de noodzaak om een schaalsprong te maken. De gemeente draagt fors bij aan de financiering van de nieuwbouw en de herinrichting. De verwachting is dat het vernieuwde museum medio 2021 gereedkomt.

Wat gaat er gebeuren?: Herstel elementen van het gemaal: vanuit het gemaal wordt het zicht op de Ringvaart in ere hersteld; bezoekers krijgen, door het verwijderen van toevoegingen uit de jaren 70 van de 20e eeuw, weer zicht op de oorspronkelijke binnenmuren van De Cruquius; door de renovatie wordt het gemaal zoveel mogelijk teruggebracht naar de situatie 1860-1888; de tentoonstelling in het gemaal wordt voor een belangrijk deel vernieuwd en heringericht. Bescheiden nieuwbouw: de nieuwbouw sluit aan bij de typologie van boerderijen in de Haarlemmermeer; vanuit het bescheiden, transparante gebouw blijft de focus altijd op het iconische stoomgemaal gericht; het museum zal aansluiten op het landschapsontwerp voor Wickevoort; het Theehuis kan straks ook van binnenuit bereikt worden, krijgt een extra terras en zal veel meer deel uitmaken van het museum; een aantrekkelijke museumwinkel met een uitgebreid assortiment. Extra voordelen: het museum wordt optimaal toegankelijk voor mindervaliden; door betere voorzieningen is uitbreiding van educatieve activiteiten mogelijk; door breder aanbod nemen de aantrekkingskracht en verblijfsduur toe; ruimte voor wisseltentoonstellingen die het herhaalbezoek doen toenemen; groei van 35.000 bezoekers naar 45.000 bezoekers; groei van eigen inkomsten van 51% naar 65%.

De nieuwbouw wordt mede mogelijk gemaakt door: Gemeente Haarlemmermeer / BankGiro Loterij / Rabobank Coöperatiefonds / VSB Fonds / Stichting Dioraphte / Hoogheemraadschap Rijnland / Schiphol Real Estate / Stichting Zabawas / J.C. Ruigrokstichting / Gravin van Bylandt Stichting / Stichting Nelis van Dril / Pruikenburgfonds / Nederlandse Waterschapsbank / Prins Bernhard Cultuurfonds / Stichting Fonds Van Zanten / AM / Stichting 75 jaar NBB / Hendrik Muller Fonds / Fluor / PW Janssen's Friesche Stichting / Vrienden van De Cruquius / NBB Fonds / en nog een aantal fondsen dat anoniem wenst te blijven."

- Geschiedenis van Haarlemmermeer is een zeer uitvoerige site van Hoofddorper Jan Wies over zowel de geschiedenis van de gemeente als alle afzonderlijke dorpen en buurtschappen in de gemeente.

- Geschiedenis van de gemeente Haarlemmermeer op de site van het Noord-Hollands Archief.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De Structuurvisie Haarlemmermeer 2030 is in 2012 vastgesteld.

- Het oorspronkelijke gebiedsontwikkelingsproject Westflank Haarlemmermeer gaat niet door. De provincie Noord-Holland zag zich in 2011 genoodzaakt de opdracht terug te geven aan het rijk, nu het rijk heeft besloten een 380 kV-hoogspanningsverbinding dwars door het plangebied van de Westflank aan te leggen. Dit besluit heeft gevolgen voor de provinciale ambities op het gebied van woningbouw, groen, infrastructuur en water, die onder andere zijn vastgelegd in de Structuurvisie. Het project Westflank omvatte een hoogwaardig woon- en leefmilieu tussen Cruquius en Lisserbroek. Hier zouden op een duurzame manier 10.000 woningen, 900 hectare groen en een innovatief watersysteem worden gerealiseerd.

Het project was een opdracht van het voormalige ministerie van VROM aan de provincies Noord- en Zuid-Holland. Aanleiding was de in de Nota Ruimte opgenomen beperking voor verstedelijking in het gebied in relatie tot de ontwikkeling van de mainport Schiphol. Gelijktijdig had het rijk het gebied als ‘bundelingsgebied voor verstedelijking’ aangemerkt. Minister Schultz gaf in 2011 aan dat er voor de gebiedsontwikkeling Westflank een ander plan zal moeten komen, met bijgestelde ambities, doelstellingen en een 380 kV-hoogspanningsverbinding. Dit plan wordt opgenomen in de nieuwe Rijksstructuurvisie Haarlemmermeer-Schiphol.

- Bestemmingsplan Buitengebied Noord.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden / Cultureel erfgoed

- Haarlemmermeer heeft circa 48 gemeentelijke monumenten.

- Artikel over recente ontwikkelingen met betrekking tot de gemalen in de Haarlemmermeer (in tijdschrift H2O, 2003).

- De 60 km lange Ringdijk en Ringvaart vormen de basis van de Haarlemmermeerpolder. Veel inwoners wonen met plezier en trots langs de dijk. Samen met de inwoners wil de gemeente Haarlemmermeer de Ringdijk en Ringvaart beter tot hun recht laten komen. Bij de vaststelling van de Visie Ringdijk en Ringvaart in 2017 heeft de gemeente besloten om de Ringdijk en de Ringvaart tot gemeentelijk erfgoed te verklaren. Nu gaat de gemeente verder onderzoeken hoe het aanwijzen van de Ringdijk en Ringvaart tot beschermd monument georganiseerd kan worden. Deskundigen en geïnteresseerde bewoners adviseren daarover in een klankbordgroep. En er zijn avonden voor bewoners georganiseerd in dorpshuizen langs de Ringvaart. Het doel was om verhalen te verzamelen over de Ringdijk en Ringvaart. Deze dienen als inspiratie voor het aanwijzen van monumenten en het verklaren tot erfgoed. Bekijk ook het filmpje over de geschiedenis van de Ringvaart en het ontstaan van de kernen aan de Ringdijk. (bron: gemeente)

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Mysteryland (weekend eind augustus).

- CRASH Luchtoorlog- en Verzetsmuseum '40-'45 in Aalsmeerderbrug organiseert jaarlijks op de laatste zaterdag van september in samenwerking met vereniging Keep Them Rolling de historische rondrit Red Ball Express (in 2020 voor de 19e keer). De rondrit gaat door de gemeente Haarlemmermeer en omliggende gemeenten. De Red Ball Express passeert vele gedenkwaardige plaatsen op de route die direct verbonden zijn met een gebeurtenis in de Tweede Wereldoorlog. Authentieke legervoertuigen uit de Tweede Wereldoorlog van merken als Jeep, Dodge, GMC, Ford, Chevrolet, Harley-Davidson en BSA rijden de route. Zo’n 50 voertuigen komen vanaf 8.30 uur naar het CRASH-museum en vertrekken vandaar om 10.00 uur.

Verslag van burgemeester Onno Hoes van editie 2018, waarin hij gelijk de oorsprong van het evenement uit de doeken doet: "Wist u dat 2018 het Jaar van het Verzet is? Om die reden is er dit jaar extra aandacht voor de verzetshelden van de Tweede Wereldoorlog. Afgelopen weekend was ik in Hoofddorp getuige van de 17e editie van de Red Ball Express. Het was een imposante stoet van voertuigen die een belangrijke rol hebben gespeeld in de oorlog. De oorspronkelijke Red Ball Express voorzag in de Tweede Wereldoorlog de geallieerden 82 dagen lang van brandstof en materiaal. Een minutieuze operatie, waarbij talloze legervoertuigen waren betrokken die zo’n 500.000 ton aan goederen vervoerden. De chauffeurs reden dag en nacht door en leverden zo een belangrijke bijdrage aan de overwinning. En afgelopen zaterdag, zoveel decennia later, stopte deze delegatie van ongeveer vijftig voertuigen voor het eerst in Hoofddorp, nabij het herdenkingsmonument aan het Burgemeester van Stamplein.

Dat was in meerdere opzichten bijzonder. De authentieke voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog, waar met liefde voor wordt gezorgd om ze rijdend te houden, waren een indrukwekkende verschijning. Maar ook het thema ‘Resistance’ van de Red Ball Express maakte diepe indruk op mij. Het verzet in Haarlemmermeer richtte zich in de Tweede Wereldoorlog vooral op het onderdak bieden aan Joden en het behoud van de dijken en gemalen. De verzetsstrijders streden voor een rechtvaardige wereld, een vrije wereld. Voor deze helden heb ik zaterdag bloemen gelegd bij het monument, samen met de dochter van oud-burgemeester en leider van het verzet in de polder, Cor van Stam. Én met Peter de Raaf, voorzitter van CRASH. We hebben hen herdacht en stilgestaan bij wat hun verzet voor onze vrijheid heeft betekend. Ik wil dan ook mijn grote dank uitspreken voor CRASH Luchtoorlog- en Verzetsmuseum en Keep Them Rolling, want dankzij hen rijdt de Red Ball Express nog altijd door onze polder, opdat wij de helden van de oorlog nooit zullen vergeten."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Zeven organisaties werken sinds 2018 in deze gemeente samen voor meer kleur in het agrarisch gebied. Alle partijen zetten zich in om natuur te stimuleren: zes akkerbouwers, LTO Noord, collectief Noord-Holland Zuid, gemeente Haarlemmermeer, provincie Noord-Holland met haar programma Groen Kapitaal, NMCX Centrum voor Duurzaamheid en Bayer, via Bayer ForwardFarming. CLM begeleidt en ondersteunt het proces. Op deze manier dragen alle partijen bij aan versterking van landbouw én biodiversiteit.

Beheer van bermen, akkerranden, slootkanten en het erf wordt afgestemd op nuttige dieren. De organisaties brengen in beeld, onder andere met de Gaia-biodiversiteitsmeetlat, wat de akkerbouwers al doen voor nuttige dieren en planten, en welke wensen en ideeën zij hebben. Op basis daarvan hebben ze per bedrijf een plan gemaakt dat ze vervolgens uitvoeren. De focus ligt op erfbeplanting, nestkasten en akkerranden. De gemeente gaat delen van hun bermen anders beheren om bloeiende kruiden te bevorderen. Samen met studenten en vrijwilligers, via het NMCX, gaan ze monitoren welke soorten er voorkomen. Met dit project werken ze aan een natuurinclusieve landbouw. Akkerbouwers, gemeente, provincie en waterschap beheren grote delen van de Haarlemmermeer. De kracht van het project zit in samenwerking van agrariërs en andere beheerders. Iedereen draagt een steentje bij! Het resultaat is een landschap dat mooier is voor bewoners en recreanten en waar iedereen trots op is. Samen zorgt men voor een gezonde productieomgeving en geeft men gemeente kleur.

Bermen, Akkerranden, Sloten en Erven bieden volop kansen voor nuttige natuur. Deze vier elementen vormen GreenBASE, de basis voor een kleurrijke Haarlemmermeer. Akkerbouwers benutten nuttige eigenschappen van wilde dieren en planten: lieveheersbeestjes en zweefvliegen bestrijden bladluis, torenvalk en kerkuil eten muizen, vleermuizen en kwikstaarten eten vliegen. Deze nuttige soorten hebben voedsel en schuilplaatsen nodig. Insecten hebben bloemen nodig voor voedsel. Vogels gebruiken hagen en bomen als rust-, schuil- of broedplaats. Het project wordt gefinancierd door de provincie Noord-Holland en Bayer, terwijl de gemeente pilots in haar bermen mogelijk maakt. (bron: CLM Onderzoek en Advies, 13-3-2018)

- De gemeente Haarlemmermeer gaat de komende jaren tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep een grootschalig parklandschap met een oppervlakte van ruim 1.000 hectare ontwikkelen. Dit 'Park van de 21e eeuw', kortweg Park21 genaamd, biedt straks veel ruimte voor rust, ontspanning en natuur, maar ook voor sportieve activiteiten en amusement.

- Het anno 2017 bijna veertig jaar oude Haarlemmermeerse Bos is in dat jaar flink op de schop gegaan. Landschapsarchitect Niek Roozen heeft er een toekomstvisie voor opgesteld. Roozen was in 2002 ook de hoofdontwerper van de Floriade, die het noordelijke deel van het Haarlemmermeerse Bos bestreek. De emotievallei, de tuinen voor waterplanten, natuur en het rosarium zijn opgeknapt. De siersteenoevers zijn onder handen genomen en dat geldt ook voor het Aziatische deel en de Japanse tuin - waarvan nog delen terug zijn te vinden - en voor het kleine openluchttheater. Veel populieren zijn verwijderd omdat ze te dun en te slecht waren geworden. Als vervanging zijn kastanjes, eiken en lindes geplant. Verder zijn een aantal overblijfselen van de Floriade in hun oude luister hersteld. Dat geldt onder andere voor het moerasje dat destijds is aangelegd, maar inmiddels was dichtgegroeid met riet. Dat riet is verwijderd, net als elders langs de plas van het bos.

- "Stichting MEERGroen is opgericht in 2011 en zet zich sindsdien in voor hoogwaardig ecologisch groen en duurzaamheid. Haar 5 hoofddoelen zijn: Maatschappelijke, Ecologische, Educatieve, Economische en Recreatieve meerwaarde creëren samen met betrokken en actieve burgers. Ons werk staat mede in het kader van onze bijdrage aan de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) van de Haarlemmermeer. Een nadere blik op de explosie aan activiteiten van de stichting? Bekijk de projectenpagina op onze site.

Stichting MEERGroen staat voor het omgaan met onze leefomgeving op een manier, waarbij niet kosten en rendement bepalend zijn maar ecologisch evenwicht, inspiratie en sociale cohesie. We gaan uit van het recht van bestaan van elke soort en niet alleen soorten die de mens van nut zijn. Onze natuurontwikkeling- en beheerprojecten voeren wij uit met als doel maatschappelijke, ecologische, educatieve, economische en recreatieve meerwaarden te creëren met elkaar. Op deze manier krijgen we inzicht in de eindeloze en inspirerende complexiteit van de ecologische verbanden waar we ook als menselijke samenleving onderdeel van zijn. Vanuit deze uitgangspunten zoeken we een oplossing met iedereen die zich zorgen maakt over de manier waarop onze samenleving bijna in oorlog is met deze leefomgeving. Dat is een grote uitdaging, maar wel een die we samen aan moeten gaan om klimaat-, visserij-, grondstoffen- en kredietcrises die allemaal hun wortels hebben in een ´rupsje nooit genoeg´ houding de baas te worden."

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over de Haarlemmermeer (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Haarlemmermeer. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Belangenorganisaties: - Koepelsite van de dorps- en wijkraden in de gemeente Haarlemmermeer.

- Welzijn: - "MeerWaarde is de welzijnsorganisatie in Haarlemmermeer en omgeving, die eraan bijdraagt dat inwoners zich wel bevinden, zich gelukkig voelen. Wij helpen actief door dichtbij de mensen te zijn. We verbinden mensen met elkaar en bouwen aan duurzame, informele netwerken. Samen met onze vrijwilligers en partners werken we aan een samenleving die prettig is voor alle inwoners. MeerWaarde is een organisatie die midden in de samenleving staat en die het dienstenpalet steeds weer afstemt op de veranderende vraag en behoeftes van inwoners. Met het sociaal werk pakt MeerWaarde sociale vraagstukken aan en lost die op, met (aanpassing van) onze huidige diensten en het ontwikkelen van nieuwe en innovatieve diensten. Voor ons is het een grote uitdaging om nieuwe, duurzame welzijnsdiensten te ontwikkelen die onze doelgroepen bereiken en versterken. Dit doen we gepassioneerd vanuit onze overtuiging, onze visie en missie."

- "In Haarlemmermeer willen we dat iedereen mee kan blijven doen, en zo lang mogelijk zelfstandig kan blijven wonen en leven. Daar is soms hulp voor nodig. Als de gemeente en je eigen netwerk die hulp niet of niet voldoende kunnen bieden, geeft de website Haarlemmermeervoorelkaar.nl je de mogelijkheid om zelf op zoek te gaan naar een vrijwilliger of een vangnet van vrijwilligers. Belangrijk is dat je als bewoner de regie in handen houdt, en zelf de hulp kan vragen die op dat moment nodig is.

Je hulpvraag (vrijwilligersvacature) en het aanbod kan structureel of incidenteel zijn, klein of groot. Zoek je bijvoorbeeld iemand die regelmatig een kopje koffie met je wil drinken, of je eens in de zoveel tijd kan helpen met je tuin? Je wilt graag als vrijwilliger aan de slag bij een sportvereniging of bent als scholier op zoek naar een Maatschappelijke Stage? Haarlemmermeervoorelkaar.nl is er voor jou! Ook geeft de website informatie over vrijwilligerswerk en biedt het je de mogelijkheid om cursussen en bijeenkomsten aan te kondigen. Tevens vind je het aanbod van cursussen, trainingen en workshops die vanuit VrijwilligersAcademie Haarlemmermeer worden georganiseerd."

- "VrijwilligersCentrale Haarlemmermeer, onderdeel van MeerWaarde, is het kenniscentrum op het gebied van vrijwilligerswerk en vrijwillige inzet in de gemeente. De VrijwilligersCentrale heeft tot doel om inwoners, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven aan te zetten tot en te ondersteunen bij maatschappelijke betrokkenheid en vrijwillige inzet. Met trots kunnen we melden dat er in 2020 388.833 uur vrijwilligerswerk is gedaan via ons platform Haarlemmermeervoorelkaar.

Dit doen wij met de volgende diensten: - advies en ondersteuning bij inzetten en werven van vrijwilligers; - stimuleren en promoten van vrijwilligerswerk en vrijwillige inzet via ons matchingsplatform Haarlemmermeervoorelkaar; - deskundigheidsbevordering voor vrijwilligers en vrijwilligerscoördinatoren en besturen via onze VrijwilligersAcademie; - jaarlijkse vrijwilligerswaardering tijdens de Verwendag; - organiseren van de Beursvloer; - advies bij maatschappelijk betrokken ondernemen; - advies en ondersteuning bij bijvoorbeeld Vrijwilligersbeleid; - faciliteren van het platform Haarlemmermeerse Maatjes; - organiseren van Kennis- en inspiratiebijeenkomsten voor vrijwilligerscoördinatoren; - de coördinatie van NLdoet in Haarlemmermeer."

- "Samen behouden we een zorgzame gemeente Haarlemmermeer, waar het goed leven is. Een samenleving waar mensen naar elkaar omkijken en waar er zorg en ondersteuning op maat is. Mensen staan er niet alleen voor. Samen krijgen we Meer voor Elkaar! Bekijk wat we doen voor: Senioren; Jeugd; Mensen met een beperking; Mantelzorgers; Vrijwilligers; Werkzoekenden; Inwoners met een goed idee."

- "De Repair Cafés in de Haarlemmermeer zijn gratis toegankelijke bijeenkomsten die draaien om (samen) repareren. Op de locaties waar het Repair Café wordt gehouden, is gereedschap en materiaal aanwezig om alle mogelijke reparaties uit te voeren. Op kleding, meubels, elektrische apparaten, fietsen, speelgoed etc. Ook zijn deskundige vrijwilligers aanwezig, met reparatiekennis en -vaardigheden op allerlei terreinen. Bezoekers nemen van thuis kapotte spullen mee. In het Repair Café gaan ze samen met de deskundigen aan de slag. Zo valt er altijd wel wat te leren. Wie niets heeft om te repareren, neemt een kop koffie of thee. Of gaat helpen bij een reparatie van iemand anders. Je kunt ook altijd inspiratie opdoen aan de leestafel, waar boeken over repareren en klussen ter inzage liggen. Reparaties zijn gratis, maar wel wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd om bijvoorbeeld nieuw gereedschap te kunnen kopen. De Repair Cafés suggereren vijf euro, maar minder mag ook, net als meer. Iedereen kan binnenlopen, ook alleen om een keertje te komen kijken.

Repair Café's zijn er in de Haarlemmermeer in Hoofddorp (De Ark, Muiderbos 36 in Overbos), Nieuw-Vennep (buurthuis Linquenda, Oostmoor 52), Zwanenburg-Halfweg (De Hoek, Plantsoenlaan 2) en Lisserbroek (De Meerkoet, Krabbescheerstraat 1). De Ark is open voor reparaties op iedere 3e woensdag van de maand tussen 13.30 en 16 uur. Linquenda is de laatste vrijdagmiddag van de maand open tussen 13.30 en 16 uur. De Hoek is open elke 2e dinsdag van de maand van 13.30-16.00 uur. De Meerkoet is iedere 1e zaterdag van de maand open van 13.30-16.00 uur. Meedoen? Info? Vrijwilliger worden? Mail naar repaircafehmr@gmail.com."

- "Voedselbank Haarlemmermeer zet zich in voor mensen die, om wat voor reden dan ook, tijdelijk niet in hun eigen levensbehoefte kunnen voorzien. Dit doen wij door het wekelijks verstrekken van gratis voedselpakketten aan gezinnen die na gedegen financiële screening voldoen aan onze criteria. Wij krijgen al het voedsel gedoneerd door derden. Wij zijn aangesloten bij de Vereniging Nederlandse Voedselbanken. De vraag naar voedselpakketten groeit nog altijd. Om alle voedselpakketten te kunnen blijven vullen vragen wij je producten te doneren. De Voedselbank vraagt om houdbare producten, maar ook versproducten zoals groente, fruit, zuivel, eieren en brood. De Voedselbank werkt uitsluitend met vrijwilligers. Deze mensen vormen de motor van de Voedselbank. Met een lach op hun gezicht voorzien zij wekelijks een grote groep mensen van gezonde voedselpakketten. Hierbij horen logistieke, operationele en leidinggevende taken. Op de pagina 'Vacatures' staat vermeld welke vrijwilligers de voedselbank momenteel extra hard nodig heeft."

- Duurzaamheid: - "De komende jaren gaan we in Haarlemmermeer onder de noemer Nieuwe Energie energie besparen, opwekken en lokaal delen. Dit doen we vanwege de afspraken in het Klimaatakkoord. Dit noemen we de energietransitie. De website 'Nieuwe Energie' bespreekt alle onderwerpen rondom de energietransitie in onze gemeente. De energietransitie is opgebouwd uit vier onderdelen: 1. Besparen. Je kunt zelf je huis en omgeving zo inrichten dat je zoveel mogelijk energie bespaart. Voor veel tips en vragen kun je terecht bij Energieloket Haarlemmermeer. 2. Opwekken. De gemeente wil samen met inwoners en andere betrokkenen op grote schaal nieuwe energie gaan opwekken. Denk aan een zonneakker of een windmolenpark. Hier is de gemeente nu al mee bezig met zogeheten zoekgebieden voor de opwek van windenergie en zonne-energie. Klik hier voor meer informatie over de zoekgebieden. 3. Lokaal delen. Energie kan lokaal worden gedeeld met anderen. Dit kan bijvoorbeeld met een warmtenet. Er zijn plannen om in Rijsenhout een aardgasvrije wijk te maken door middel van een warmtenet. 4. Meedoen. Het is belangrijk dat we altijd samenwerken met inwoners, ondernemers en organisaties in de gemeente. Zo bereiken we ons gezamenlijke doel: klimaatneutraal in 2050. Klik hier om te zien hoe jij kunt meedoen."

- Veiligheid: - Politie Haarlemmermeer.

Reacties

(6)

Hoofddorp is geen stad, maar gewoon een dorp

Nee hoor, Hoofddorp is tegenwoordig een heuse stad. Waarom zou dat niet zo zijn? Omdat de plaats nooit stadsrechten heeft gekregen? Sommigen hangen die stelling aan, maar dan zouden metropolen als Zoetermeer, Apeldoorn, Ede, Emmen, Lelystad en Almere ook geen stad zijn en dat is natuurlijk flauwekul. Het oude begrip stad in relatie tot stadsrechten heeft al sinds medio 19e eeuw geen wettelijke betekenis meer. Vandaag de dag is een stad een plaats van een zekere omvang, met een bepaalde mate van industrie en met een regionale verzorgings-/centrumfunctie. Dat is bewust zo geformuleerd omdat daar geen harde criteria meer voor zijn. Vandaag de dag is een plaats namelijk een stad als de gemeente en/of inwoners dat als zodanig ervaren (naast de genoemde criteria zijn er ook nog kleine plaatsjes die zich vooral om cultuurhistorische en toeristische redenen als stad profileren, bijvoorbeeld vanwege ooit verleende stadsrechten, en/of een zorgvuldig gerestaureerde vesting, zoals Heusden en Willemstad, en ook daar conformeren wij ons dan aan). Alle genoemde plaatsen zijn begonnen als dorpje en door de jaren heen uitgegroeid tot een stad. Vaak is dat geen expliciet besluit per een bepaalde datum, maar wordt dat - letterlijk en figuurlijk geleidelijk groeiend - op een gegeven moment door gemeente en/of inwoners zo ervaren en daarmee zo genoemd. Bijvoorbeeld Hoofddorp wordt tegenwoordig door de gemeente een stad genoemd, getuige o.a. het rapport 'Deelstructuurvisie Hoofddorp 2030', dat u hier kunt vinden: https://www.plaatsengids.nl/hoofddorp#recente-ontwikkelingen. Dus conformeren wij ons daaraan. Voor nadere informatie over de begrippen stad, dorp en buurtschap zie onze pagina https://www.plaatsengids.nl/kennisbank/wat-een-plaats-en-welke-soorten-p....
Met vriendelijke groet en graag gedaan, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Hoeveel inwoners zijn er precies?

Hoeveel het er precies zijn, weet ik niet en wil ik ook niet weten, omdat dat immers dagelijks wijzigt, en daar is natuurlijk geen beginnen aan. Daarom zijn de actuele inwonertallen op Plaatsengids.nl een 'nauwkeurige schatting', die ik afrond. Hoe groter de plaats of gemeente, hoe groter de afronding. Bij plaatsen en gemeenten van een grootte als deze, rond ik af op 1.000, omdat de inwonertallen daar jaarlijks wel met ca. 1.000 of meer wijzigen, en tussenliggende getallen zoals die op enig moment in de loop van een jaar gelden niet zo zinvol zijn (want te verouderingsgevoelig). Het getal hierboven was iets verouderd. Het huidige inwonertal is 'ca. 158.000'.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Mijn moeder's naam was Alida Wesselius. Zij heeft altijd gezegd dat zij in de Haarlemmermeer geboren was. Maar zij heeft ook wel gepraat over Leimuiden. Was er een dorp genoemd Leimuiden? Ik heb wel gelezen over een Leimuidense brug. Was Leimuiden misschien een dorp rond die brug?. Ik zou graag weten daar van. Mijn moeder heeft, geloof ik, in Alkmaar gewoond. Toen getrouwd, en met haar man naar Den Haag. De familie woonde in de Oorlog op de Laan van Nieuw OostIndie, daarna op de Statenlaan, waar mijn moeder nog een Pensioen heeft opgezet voor mensen die van Indonesie terug kwamen. In 1951 besliste mijn moeder dat we naar Canada moesten gaan. Ik schrijf je nu uit Windsor, provincie Ontario. Mijn Nederlandse taal is niet zo goed meer. Ik hoop dat je deze reactie nog kan lezen en verstaan.

Uw Nederlands is nog heel goed hoor. Leimuiderbrug is een buurtschap in de gemeente Haarlemmermeer, genoemd naar het dorp Leimuiden (Leimuiderbrug = 'de brug bij Leimuiden'). Die pagina vindt u hier: https://www.plaatsengids.nl/leimuiderbrug. Het dorp Leimuiden ligt net buiten de Haarlemmermeer. Die pagina vindt u hier: https://www.plaatsengids.nl/leimuiden
Op het internet vind ik meer personen die Alida Wesselius heten. Wellicht bedoelt u deze http://www.arieleeuwrik.nl/Genealogie/wes/86.htm geboren in 1886 in de Haarlemmermeer?
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen