De buurtschap Groenlanden is in 2014 voorzien van plaatsnaamborden, zodat je nu tenminste kunt zien wanneer je er bent aangekomen
- Groenlanden is een buurtschap en natuurgebied in de provincie Gelderland, in de streek Rijk van Nijmegen, gemeente Berg en Dal. T/m 2014 gemeente Ubbergen.
- De buurtschap Groenlanden valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Ooij.
- De buurtschap is sinds 2014 voorzien van plaatsnaamborden.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1867 De Groene Landen (veldnaam) (Kuijperkaart), 1899(1) De Groenlanden, 1936 Groenlanden [LAN 121].
Naamsverklaring
Meervoud van het Nieuwnederlandse groenland 'gras- of weiland', ter aanduiding van een complex.(2)
De buurtschap Groenlanden ligt NO van Nijmegen en Tiengeboden, NW van Ooij, rond de Ooijse Bandijk en grenst in het N aan de Waal.
Terug naar bovenDe buurtschap Groenlanden omvat ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners.
Terug naar bovenSteenfabriek
De uiterwaarden van de Waal waren zeer geschikt voor kleiwinning voor steenfabricage. Er zijn dan ook ca. 10 steenfabrieken geweest in de Ooijpolder. De meeste zijn rond 1970 gesloten wegens afnemende vraag naar baksteen (o.a. door de opkomst van asfalt) en wegens het ontstaan van modernere productiemethoden. Alleen de steenfabriek in Erlecom is nog in functie. De buurtschap Groenlanden is begin 20e eeuw ontstaan door de bouw van 3 rijtjes arbeiderswoningen - die er nog altijd staan - voor de arbeiders van de gelijknamige steenfabriek, die het precies 100 jaar heeft volgehouden (1872-1972).
Tweede Wereldoorlog
Ook de buurtschap Groenlanden is, zoals veel plaatsen in deze regio, aan het eind van de Tweede Wereldoorlog zwaar getroffen door de bevrijdingsgevechten. Een Duitse bommenwerper heeft op 28 september 1944 zijn bommen laten vallen boven de Ooijpolder, waarbij café Waalzicht in deze buurtschap werd getroffen. Ca. 25 mensen vonden hierbij de dood. De namen van alle slachtoffers staan vermeld op het herdenkingsmonument op de Kerkdijk in Ooij.
Langstraat / Defensiedijk
De Langstraat, Z parallel lopend aan het Groenlandse deel van de Ooijse Bandijk, is tegenwoordig een idyllisch weggetje in natuurgebied Groenlanden, maar is in de jaren vijftig van de 20e eeuw aangelegd als Defensiedijk, als onderdeel van de IJssellinie, een als gevolg van de Koude Oorlog aangelegde verdedigingslinie om ons te beschermen tegen een evt. aanval van de Russen. Door de oprichting van de Duitse Bundeswehr werd de eerste verdedigingslijn naar het oosten verlegd. Daarom is in 1964 besloten de IJssellinie op te heffen en te ontmantelen.
Tegenover de buurtschap, aan de overzijde van de Waal, ligt Bemmel met de uiterwaard de Bemmelse Waard. Dit gebied wordt heringericht en ten behoeve van ontzanding van het gebied is er in 2013 een zandfabriek gebouwd. Niet alleen omwonenden bij Bemmel maar ook de inwoners van Groenlanden hebben hier visuele en geluidsoverlast van. Stichting Bewonerscomité Groenlanden heeft gerede vrees dat de aanvankelijk tijdelijk bedoelde fabriek permanent wordt, en zet zich in voor realisatie van de oorspronkelijke doelen, zijnde
- de aanleg van een mooi natuurgebied, gefinancierd door tijdelijke zandwinning;
- gebruik van de haven uitsluitend voor afvoer van zand uit de Bemmelse Waard en niet voor aanvoer van zand en grind van buiten;
- dat de bestaande zandwinning in 2017 of 2018 zal eindigen, zoals eerder is afgesproken;
- en dat geen nieuwe industriële activiteit meer in de Bemmelse Waard mag worden ontplooid. - Flyer met toelichting op de plannen van de zandfabriek. - Toespraak Bewonerscomité Groenlanden voor de gemeenteraad van Lingewaard.
- De voormalige steenfabriek De Groenlanden is weliswaar ontmanteld, maar er zijn nog diverse resten van aanwezig: de veldoven, restanten van de ringoven, het voormalige tasveld (een gecementeerde plaats) waar de bakstenen werden opgetast en de aanlegsteiger aan de Waaloever waarlangs de stenen werden afgevoerd. De veldoven is het oudste type oven in de baksteenindustrie en de laatste van zijn soort in de Ooijpolder. Hoe het proces van de veldoven werkte, kun je lezen onder de link.
- Het 'defensie-eiland' is een ringvormige dijk bij de Langstraat met 16 kazematten, als onderdeel van de voormalige IJssellinie (zie verder bij Geschiedenis).
Terug naar boven- Het natuurgebied Groenlanden, onderdeel van de Gelderse Poort, ligt Z van de gelijknamige buurtschap, met als zuidgrens de Hezelstraat. Beschrijving van de natuur in de Groenlanden en de nabijgelegen Oude Waal. Natuurorganisatie ARK en Staatsbosbeheer beheren de natuur in dit gebied.
- De ecologische verbindingszone tussen de stuwwal bij Ubbergen en de uiterwaarden van de Waal bij Groenlanden is de afgelopen jaren gerealiseerd en in 2013 gereed gekomen. Dankzij de uitruil van landbouwgronden is deze hele zone nu natuurgebied, waardoor de natuur zich hier nu optimaal kan ontwikkelen. Na een lange periode van agrarisch peilbeheer is nu eindelijk een natuurlijk waterpeil in de Oude Waal mogelijk. De agrariërs zijn uitgekocht, nu mag de natuur regeren. Je vindt er bijvoorbeeld al bevers en dassen, vlinders en sprinkhanen en vogels als de blauwborst, kneu, putter en roodborsttapuit. Onder de link van de uitkijktoren in de alinea hieronder vind je nog veel meer 'vogelvondsten' in dit gebied. - Beschrijving van de voordelen van de ecologische verbindingszone Ubbergen - Groenlanden voor de flora en fauna. - Nog een beschrijving.
- Op de uitkijktoren in de vorm van een ooievaarsnest (Langstraat) heb je een prachtig uitzicht rondom, aan de noordkant over het voormalige steenfabriekterrein met o.a. grazende Koniks en Galloways, aan de zuidkant over het natte deel van de Groenlanden. Overigens is hier ook een echt ooievaarsnest waar twee ooievaars al jaren achtereen met succes broeden.
- De kudde Konikpaarden in de Groenlanden moet periodiek worden 'uitgedund' om overbevolking te voorkomen. Enkele 'harems' kunnen dan in het buitenland een nieuw bestaan opbouwen. - Verslag van een stagiaire over het vangen de Konikpaarden t.b.v. transport naar hun nieuwe gebied in het buitenland.
- In en rond de buurtschap vind je veel meertjes. Dit zijn geen overstromingsrestanten (zogeheten 'wielen'), zoals langs de grote rivieren vaak wel het geval is, maar meertjes die zijn achtergebleven als gevolg van de kleiwinning (en evt. zand en grint) voor de steenfabrieken ter plekke. Het grootste en bekendste meer in deze omgeving is de Bisonbaai, ook wel Bizonbaai, O van Groenlanden, NW van Ooij. De Bisonbaai is een recreatieterrein waar je in de zomer kunt zwemmen en zonnen (deels naaktstrand), en in de winter kunt schaatsen. Voor het geval je je net als wij ook altijd hebt afgevraagd waar die naam vandaan komt (er lopen immers geen bisons rond in ons land): de Bisonbaai dankt zijn naam aan baggermachine De Bison die in de jaren vijftig ten behoeve van de ophoging van Groenlanden-Noord zand en grind heeft uitgegraven. Dus weliswaar niet voor steenfabricage zelf, maar voor ophoging van het terrein van de steenfabriek. Op sommige plaatsen is de plas wel 20 meter diep.
- In natuurgebied Groenlanden is een plek ingericht waar aangereden reeën (en ander wild) die niet geschikt zijn voor de poelier, als voedsel worden neergelegd. Buizerds, kraaien, meeuwen, vossen, marters en dassen - de 'lijkenpikkers' van de natuur - kunnen zich in dit 'dierenrestaurant' te buiten gaan. Dat gebeurt onder het oog van een infraroodcamera zodat iedereen via internet dag en nacht kan meekijken. ARK en Staatsbosbeheer streven met dit project naar 'eerherstel' voor wat zij 'de groene opruimploegen van de natuur' (= filmpjes op YouTube-kanaal van ARK) noemen. Ze doelen daarmee op de 'natuurlijke afvaldienst', de talrijke schimmels, aasvliegen, kevers, vogels en zoogdieren die dood vlees eten en daarmee natuurgebieden schoon en opgeruimd houden.
- De wandelroute Oude Waal - Groenlanden is een rondwandeling van 10 km vanuit Nijmegen en voert je door de buurtschappen Ooijse Schependom, Tiengeboden, Groenlanden en Vlietberg.
Terug naar boven- 22 luchtfoto's van de buurtschap Groenlanden, o.a. tijdens het hoogwater van 1993 en 1995, met o.a. ondergelopen buitendijkse woningen.
Reactie toevoegen