Graspeel

Plaats
Buurtschap
Maashorst
Noordoost-Brabant Land van Cuijk
Noord-Brabant

Graspeel

Terug naar boven

Status

- Graspeel is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Noordoost-Brabant, gemeente Maashorst. T/m 1993 gemeente Zeeland. In 1994 over naar gemeente Landerd, in 2022 over naar gemeente Maashorst.

- De buurtschap Graspeel valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Zeeland.

Terug naar boven

Naam

In het Brabants
De Graspèl.

Oudere vermeldingen
1794 en 1837-1838 Gras Peel, 1840 Graspeel.

Naamsverklaring
De buurtschap is genoemd naar de ligging in de Graspeel, dat gedeelte van De Peel dat begraasd werd. De naam Peel (12e eeuw Pedele), vroeger in verband gebracht met het Latijnse palus (gen. paludis) ´stilstaand water, poel´, wordt tegenwoordig meestal beschouwd als een samenstelling van lo ´bos´ en pede dat is ontstaan uit het Germaanse pitha* ´moeras, drassig land´. Als geografische aanduiding omvatte De Peel in de middeleeuwen een groter gebied dan later; in het leenregister van Jan III van Brabant wordt gesproken van landerijen bij Aarle in den Pedel.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Graspeel ligt rond de gelijknamige weg en de weg Kleine Graspeel, O van Zeeland, parallel aan en grotendeels W van de provincialeweg N277 (Peelweg), een klein stukje ligt O ervan. In het oosten vormt de Graspeelloop de grens met de gemeente Mill en Sint Hubert (kern Langenboom).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Graspeel 52 huizen met 228 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 80 huizen met ca. 200 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De Provincie Noord-Brabant had plannen om een groot deel van de buurtschap Graspeel te ontwikkelen tot Landbouwontwikkelingsgebied (LOG). Een LOG is bedoeld om plaats te bieden aan intensieve veehouderijen die elders in de regio in natuur- en woongebieden liggen en die beter geconcentreerd zouden kunnen worden in LOG´s. In dit geval zou de buurtschap veehouderijen moeten ´opvangen´ uit de gemeenten Landerd, Grave en Mill en Sint Hubert.

De maatschappelijke discussie over de omvang van de intensieve veehouderij is echter ook in Landerd uitgebreid gevoerd. Dit heeft ertoe geleid dat Landbouwontwikkelingsgebied Graspeel sinds 2013 van de baan is. Waar eerder de mogelijkheid tot de bouw van 14 intensieve locaties van 3 hectare mogelijk was, is dat in het huidige plan teruggebracht naar 1. Deze laatste locatie ontstaat als gevolg van een verplaatsing van een intensieve veehouderij uit de kern van Schaijk. Ook met deze verplaatsing wordt bereikt dat het woon- en leefklimaat wordt verbeterd en dit ten goede komt aan de volksgezondheid. Het nieuwe bestemmingsplan van de buurtschap kent nu geen verdere uitbreidings- en omschakelingsmogelijkheden meer voor de veehouderij. Zie voor dit ´dossier´ verder de site van Actiegroep Groen Graspeel.

- Wij hebben nog een ontwerp-omgevingsvergunning gevonden uit 2013 voor een firma uit de Zeelandse buurtschap Voederheil die een megastal wil beginnen dan wel aanpassen op het adres Schuifelenberg 3 (tussen Graspeel en Witte Dellen). In het stuk kun je de tientallen bezwaarschriften van omwonenden lezen tegen de ca. 17.000 biggen en varkens die de aanvrager op het adres mag gaan houden. De meeste bezwaren zijn op grond van de regelgeving ongegrond verklaard, dus het plan zal vermoedelijk wel zijn doorgegaan.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Op Kleine Graspeel 3b is Heemhuis De Hooge Raam van Heemkundekring Zeeland gevestigd. Bij het pand ligt een prachtige heemtuin, die het hele jaar vrij toegankelijk is. Je vindt er veel oude planten- en boomsoorten die je elders niet snel zult tegenkomen.

- De geologische breuken in de ondergrond van Noord-Brabant waren eeuwenlang bepalend voor de inrichting van het landschap. Zo vormde de Peelrandbreuk eeuwenlang een moeilijk te overschrijden barrière. Maar het was ook de hooggelegen rand waar het drinkwater voor de dorpen in de slenk vandaan kwam, en de aandrijving voor watermolens. De breuken zijn nog steeds in beweging. Soms met een schok, zoals de aardbeving bij Roermond in 1992, maar overwegend langzaam. Gemiddeld zakt de slenk 0,5 millimeter per 10 jaar. Lichte aardbevingen in de ondergrond zullen in de toekomst nog steeds voorkomen. De breuken zijn er wel maar je ervaart ze nauwelijks. Ze zijn niet verdwenen maar uit beeld.

Wijstgronden zijn natte, meestal hooggelegen gebieden aan de rand van een breuk in de aardkorst, in dit geval de Peelrandbreuk. Bij het hoge gedeelte daarvan, horst geheten, komt de harde leemlaag bijna aan de oppervlakte. Het water wordt daardoor opgestuwd en verdwijnt in het lage gedeelte, de slenk, waar de leemlaag veel lager ligt. Het water zakt daar in de zandlaag waardoor de grond in de slenk droger is. Breuken met wijstgronden zijn in Nederland en zelfs in Europa zeldzaam. Daarom worden de wijstgebieden in o.a. Uden, Nistelrode en Zeeland beschermd en hersteld. Veel mensen in Uden en Zeeland heten Verwijst of Van der Wijst of straatnamen zijn ernaar genoemd.

Aan de Langenboomseweg en het Kladderpad in de buurtschap Graspeel ligt zo'n nat wijstgebied. Vroeger was het hoogteverschil hier duidelijk zichtbaar. Later is de grond grotendeels gelijkgemaakt. De landbouwpercelen waren door de natte omstandigheden niet goed bruikbaar. Daarom zijn er toen populieren geplant. Het populierenbos wordt nu langzaam omgevormd naar een bos dat hier van nature hoort. Sloten zijn aangepast en enkele delen afgegraven. Hierdoor krijgen bijzondere, bij wijst horende planten weer een kans.

Ook zijn er houtwallen aangeplant met o.a. Els en Gelderse roos. Deze wallen, beemden stonden in het oorspronkelijke landschap op de slootkanten tussen de kleine weilandjes. De ligging van de breuk is nog te herkennen aan knikken in wegen en waterlopen. Toen er nog met paard en wagen gereden werd, zorgde de steile helling van de aardbreuk voor problemen. Daarom werd de weg onder een schuine hoek naar de breuk gelegd. Zoals het Kladderpad. Aan het eind van dit pad is de breuk zichtbaar. Vroeger maakte de weg hier een knik naar het oosten. Nu is het een zitplek met bijzonder uitzicht. (bron)

Terug naar boven

Links

- Buurtvereniging: - Buurtvereniging De Graspeel.

Reactie toevoegen