Deze pagina wordt mede mogelijk gemaakt door:

Terug naar boven

Wonen

Mutters Makelaardij is dé specialist in de gemeenten West Betuwe, Vijfheerenlanden, Gorinchem, Culemborg en de Alblasserwaard. Al jarenlang bewijzen wij dat we het daadwerkelijk anders doen! Kijk hier voor ons aanbod in Gorinchem. U bent van harte welkom voor een oriënterend gesprek op onze kantoren in Leerdam, Vianen en Culemborg. Met ons motto: "Waarborg tot betrokkenheid" garanderen wij het hoge serviceniveau dat u van een makelaar mag verwachten. Wij beseffen dat het verkopen of aankopen van uw woning geen alledaagse zaak is, daarom nemen wij u bij de hand en begeleiden wij u in iedere stap van het proces.

Terug naar boven

Status

- Gorinchem is een stad en gemeente in de provincie Zuid-Holland, in grotendeels de streek Alblasserwaard en deels de streek Betuwe.

- De gemeente Gorinchem is in 1986 vergroot met een deel van de Gelderse gemeente Vuren, zijnde het dorp Dalem, dat daarmee van de provincie Gelderland naar de provincie Zuid-Holland is verhuisd. Tevens is daardoor dat stukje van de Betuwe in deze provincie en gemeente komen te liggen. Voorafgaand daaraan is reeds in 1978 door een grenscorrectie 207 hectare met 177 inwoners van de gemeente Vuren naar de gemeente overgegaan. Dit betrof een W deel van het Dalems grondgebied, zijnde de buurtschap Laag-Dalem met omgeving, begrensd door de Lingsesdijk in het W en de A15 in het N.

- Onder de stad Gorinchem valt ook buurtschap De Kooi.

- Wapen van de gemeente Gorinchem.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Gorinchem.

Terug naar boven

Naam

Uitspraak (en eveneens veel gebezigde schrijfwijze)
Gorcum.

Oudere vermeldingen
Ca. 1200? kopie 14e eeuw Gornichem lees: Gorinchem, 1e kwart 13e eeuw Gurinchem, 1290 Gorichem, 1299 Gorinchem, kort na 1299 Gorichem, 1312-1350 Ghorchem, 1461 Gorckum, 1652 Gorchvm, 1655 Gorcom, 1725 naast de huidige formele spelling "gemeenlyk genoemt Gorkum".

Naamsverklaring
Samenstelling van heem 'woonplaats, woning' en Goringa*, een afleiding met het suffix -ing- van de persoonsnaam Goro* met als betekenis 'van de lieden van Goro*'. Een soortnaam goringe* 'waterpoel', afgeleid van goor 'moerassige bosgrond', Nieuwhoogduits Göringe 'waterplas', is in combinatie met heem onwaarschijnlijk. Opvallend is dat de plaatselijke uitspraak Gorkum zich heeft kunnen doorzetten tegenover de zogeheten schriftuitspraak (anders dan bij Doetinchem), iets dat terug te voeren zou zijn op invloed van het verhaal van de Martelaren van Gorkum. Toch geldt ook hier dat de schriftuitspraak meer en meer terrein wint.(1) - In dit artikel verklaart René van Dijk waarom we Gorinchem schrijven en Gorkum zeggen. Van Dijk is archivaris bij het Regionaal Archief.
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Gorinchem grenst in het W aan de gemeente Hardinxveld-Giessendam, in het W en NW aan de gemeente Molenlanden, in het NO en O aan de gemeente West Betuwe, in het ZO aan de Waal, met daarachter de gemeente Zaltbommel (dorp Poederoijen), en in het Z aan de Boven Merwede, met daarachter de provincie Noord-Brabant, gemeente Altena (met van O naar W de stad Woudrichem, de buurtschap Oudendijk en het dorp Sleeuwijk).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Gorinchem 1.513 huizen met 8.420 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 1.466/8.140 (=huizen/inwoners) en buurtschap Den Banne 47/280. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 15.000 huizen met ca. 36.000 inwoners, waarvan ca. 35.000 in de gelijknamige stad.

Terug naar boven

Geschiedenis

In den beginne
"Gorinchem is omstreeks 1000 ontstaan op een oeverwal langs de Merwede aan de monding van de Linge. De nederzetting werd al spoedig van belang. In 1382 ontving zij stadsrechten van Otto van Arkel. In de middeleeuwen werd het leven in de stad bepaald door water. Veel mensen leefden van de visserij, handel en landbouw. In de 13e eeuw werden dijken aangelegd om de stad tegen wateroverlast te beschermen. De stad groeide uit tot een belangrijke handelsstad en kreeg het daardoor regelmatig aan de stok met Dordrecht. Begin 15e eeuw had zij veel te lijden van de strijd met Holland tijdens de Arkelse Oorlog. Gorinchem werd bij Holland ingelijfd.

Martelaren
In 1572, tijdens de Opstand, werd de stad ingenomen door de Geuzen. 19 priesters werden gevangengenomen, naar Den Briel (Brielle) vervoerd en daar in een turfschuur buiten de stad opgehangen. Zij staan bekend als de Martelaren van Gorinchem.

Handelaren en industriearbeiders
De Gorcumse welvaart nam in de Gouden Eeuw verder toe. Veel producten uit het omringende gebied, zoals vee, kaas en boter, werden in Gorinchem op de markt gebracht. In de 18e eeuw stagneerde de groei. De stad werd in 1813 zwaar beschadigd door geallieerde aanvallen op de Franse bezetting. In de loop van de 19e eeuw kwam de industrie op. Met de aanleg van het Kanaal van Steenenhoek, het Zederikkanaal (later Merwedekanaal) en de spoorlijn Dordrecht-Geldermalsen kreeg de stad er goede water- en wegverbindingen bij.

Uitbreidingen
Vanaf begin 20e eeuw vonden verschillende stadsuitbreidingen plaats. Veel mensen vonden werk in de scheepsbouw, metaalindustrie en kalkzandsteenfabricage. De groei werd in de jaren zeventig afgeremd door de teloorgang van het Nederhorstconcern in 1979, een grote werkgever in de stad. Wel streken veel forensen uit de Randstad in de stad neer. Bij de gemeentelijke herindelingen van 1986 is de gemeente door een grenscorrectie vergroot met het dorp(sgebied van) Dalem, waardoor nadien grootschalige nieuwbouw aan de oostkant van de stad, in het buitengebied van genoemd dorp, heeft kunnen plaatsvinden (Gorinchem-Oost, Laag-Dalem, Hoog-Dalem). " (bron: Geschiedenis van Zuid-Holland / Erfgoedhuis Zuid-Holland)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Gorinchem, kun je terecht bij de volgende instanties en literatuur:

Heemkunde
"Historische vereniging Oud-Gorcum is opgericht in 1909. Het doel was speciaal het door aankoop behouden van het destijds met sloop bedreigde pand ‘Dit is in Bethlehem’ (Gasthuisstraat 25) uit 1566. Na restauratie richtte men dit gebouw in als museum. Daartoe verzamelde men allerlei voorwerpen en documentatie over de geschiedenis van de stad. Met succes zette de vereniging zich ook in voor het behoud van andere oude gebouwen. Deze taak is in 1974 voor een belangrijk deel overgenomen door Stichting Stadsherstel Gorinchem.

Het onderhoud van het museumgebouw was financieel niet meer op te brengen. Daarom verkocht de vereniging het in 1982 aan de gemeente voor één gulden. Twee vertrekken bleven in gebruik voor bestuursvergaderingen. Verder gaf men de voorwerpen in bruikleen aan de gemeente, die een conservator aanstelde. Naast de vaste collectie waren er allerlei wisselende exposities, van moderne kunst tot Dinkytoys. Het museum verhuisde in 1995 naar het verlaten stadhuis op de Grote Markt 17 en kreeg daar de naam Gorcums Museum. Nog altijd is de vereniging met een zogeheten kwaliteitszetel vertegenwoordigd in de bestuurscommissie van museum (en artotheek) en hebben leden gratis toegang. De documentatie in de vorm van archieven, foto’s, prenten en dergelijke is in bewaring gegeven bij het Regionaal Archief Gorinchem. Sinds 1947 worden er lezingen en excursies gehouden en tien jaar later verscheen er voor het eerst een publicatie. In 1984 begon het tijdschrift Oud-Gorcum Varia en in 1989 de Historische Reeks Oud-Gorcum."

Museum
"Het Gorcums Museum is een veelzijdig museum. Het vertelt de geschiedenis van de stad, heeft een verzameling Gorcumse schilderijen uit de Gouden Eeuw, en laat Gorcumse kunst zien van nu. Er zijn altijd tijdelijke tentoonstellingen over kunst, vormgeving en geschiedenis. Een bezoek aan het museum is altijd anders! Je vindt het museum aan de Grote Markt in Gorinchem, in het voormalige stadhuis. Op de eerste verdieping ontdek je de geschiedenis van de stad. Het Gorcums Museum heeft een overzicht vanaf de middeleeuwen tot nu. Met de Martelaren, de strijd tegen het water, de vestingwerken en portretten van bekende en onbekende Gorcumers, tot de onnavolgbare burgemeester Van Rappard toe.

Het Gorcums Museum heeft ook een verzameling Gorcumse kunst, van de 17e eeuw tot nu. Je maakt kennis met schilderijen van de 17e-eeuwse meesters die de stad heeft voortgebracht, zoals Abraham Bloemaert, Gerard van Kuyll en Jan Meerhout. Daarnaast zijn er werken van kunstenaars die in de 20e eeuw in Gorinchem hebben gewoond en gewerkt, zoals Ad Dekkers, Jan van Munster en Peter Struycken. Er zijn altijd wisselende tentoonstellingen in het museum. De ene keer over design, de andere keer een overzichtstentoonstelling van een kunstenaar, en dan weer over de geschiedenis van de stad en de omgeving. Steeds wat nieuws, altijd weer een verrassing. In hetzelfde gebouw vind je ook de Artoteek, en op de begane grond biedt Eet & drinkerij ‘t Oude Stadthuys de gelegenheid voor een kop koffie, of iets sterkers natuurlijk. De VVV bevindt zich vlakbij het museum op Groenmarkt 8. Een bezoek aan het museum kun je ideaal combineren met een wandeling door de historische vestingstad."

Canon
- Canon van Gorinchem (beschrijving van 25 belangrijke gebeurtenissen in de loop der eeuwen, in chronologische volgorde).

Boek
De stad heeft een lange en bewogen historie. Wat nog ontbrak was een standaardwerk over de gehele stadsgeschiedenis. Na ca. 5 jaar noeste arbeid door een redactieteam en een speciaal voor dit project opgerichte stichting, is dit boek in mei 2018 verschenen: Het boek 'Tien eeuwen Gorinchem. Geschiedenis van een Hollandse stad' beschrijft de complete geschiedenis van de stad, vanaf de vroegste tijden tot nu. Het is een lopend chronologisch verhaal met aandacht voor aspecten als stadsontwikkeling, bestuur, economie, industrie en bedrijfsleven, sociale structuur, kunst en godsdienst. In kaders worden specifieke onderwerpen uitgediept zoals dijkaanleg, stadsrechten en gilden, en geschreven portretten van markante Gorcumers zoals Jan van Arkel, Ridder van Rappard, Willem de Vries Robbé en Kommer Damen.

Het boek plaatst Gorinchem in zijn regionale en landelijke en waar nodig zelfs internationale context. Het is een wetenschappelijk verantwoord boek, met veel beeldmateriaal, speciaal ontworpen grafieken en kaarten. Voor het schrijven van het boek is een beroep gedaan op een tiental wetenschappers en anderen die hun sporen hebben verdiend op het gebied van geschiedenis en die van de stad en omgeving in het bijzonder. In veel gevallen zijn de teksten gebaseerd op de bestaande literatuur, maar ook is waar nodig nieuw archiefonderzoek gedaan. Door de soepele schrijfstijl is het boek voor iedere geïnteresseerde lezer goed toegankelijk. Bovendien zal het door de brede opzet decennialang een naslagwerk zijn op basis waarvan verdere detailstudies kunnen worden verricht. De omvang is 656 pagina’s (gewicht 3 kilo!), in full colour, kortom een schitterend, luxe boekwerk dat iedere Gorcumer gewoon moet hebben.

Archeologie
"In 2010 kreeg de gemeente Gorinchem van het provinciebestuur toestemming voortaan een eigen Archeologisch depot te onderhouden. Dit betekent onder meer dat vanaf dat moment alle vondsten die tijdens archeologisch onderzoek binnen de gemeentegrenzen worden aangetroffen eigendom van de gemeente zijn. De gemeente draagt zorg voor verantwoord beheer zodat de vondsten voor wetenschap, erfgoedonderzoek, musea en alle andere geïnteresseerden behouden blijven. Rijke collectie. Het depot bevat ondertussen een gevarieerde collectie met vondsten vanaf de Prehistorie tot de Tweede Wereldoorlog. Ook alle documentatie van archeologisch onderzoek, zoals onderzoeksverslagen, tekeningen en fotomateriaal, wordt in het depot bewaard.

Werkruimte. Het Gorcumse depot wordt geheel gerund door vrijwilligers. Zij beschikken over een werkruimte voor het professioneel restaureren en conserveren van de vele archeologische vondsten. Bezoek. Het depot en de werkruimte zijn toegankelijk voor onderzoekers en overige geïnteresseerden. Een belangrijk deel van de collectie is zichtbaar in open stellingkasten en vitrines. Bezoek is uitsluitend op afspraak mogelijk." Nadere informatie over archeologische onderzoeken en hun resultaten in de gemeente vind je op de site Archeologie Gorinchem.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- De Commissie Bestuurlijke Vormgeving Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (naar de voorzitter ook wel 'Commissie Schutte' genoemd) heeft in een rapport van januari 2014 de diverse mogelijkheden verkend om tot gemeenten te komen die bestuurskrachtig genoeg zijn om de huidige vele, grote en complexe opgaven voor de komende jaren/decennia aan te kunnen. Na evaluatie van dit rapport komt de commissie in februari 2014 tot de conclusie dat het volgende model het wenselijkst lijkt: 1) een gemeente Vijfheerenlanden waarin Leerdam, Zederik en Vianen en wellicht nog Lingewaal, 2) een gemeente in de Alblasserwaard waarin Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam en Giessenlanden en 3) een vooralsnog zelfstandige gemeente Molenwaard, die geadviseerd wordt zich te oriënteren of zij met west (Alblasserdam) of met oost wil samenwerken. Zie verder het rapport 'Waard om te besturen. Eindrapportage van de Commissie Bestuurlijke Vormgeving' (februari 2014).

Gorinchem was decennialang veruit de grootste gemeente in de regio, met een regiofunctie, en heeft dan ook een daarop afgestemd voorzieningenpakket en -niveau qua bijvoorbeeld onderwijs, gezondheidszorg, bedrijfsleven en vervoer. In 1986 is er een reeks herindelingen geweest in de regio, waarbij deze gemeente alleen is vergroot met het grondgebied van het dorp Dalem, om met name de nieuwbouw in -Oost te kunnen realiseren, wat de afgelopen jaren dan ook is gebeurd. Omliggende gemeenten zijn de afgelopen jaren verder vergroot (in 2013: gemeente Molenwaard, in 2019: gemeenten Molenlanden, Vijfheerenlanden, West Betuwe), terwijl de fusie in relatie tot de stad, die in het hierboven vermelde rapport werd aanbevolen, niet is doorgegaan (de gemeente Hardinxveld-Giessendam is zelfstandig gebleven en heeft zich aangesloten bij de bestuurlijke regio Drechtsteden, en de gemeente Giessenlanden is met de gemeente Molenwaard gefuseerd tot de gemeente Molenlanden). Dit heeft er al met al toe geleid dat deze gemeente anno 2019 de kleinste gemeente in de regio is geworden.

In januari 2019 is daarom het rapport 'Samen voor elkaar. Werken aan leefbaarheid van 120.000 inwoners van Gorinchem en omgeving' verschenen (opsteller: bureau Berenschot). Het rapport inventariseert - op initiatief van de gemeente - hoe de centrumfunctie van de gemeente behouden kan blijven met het oog op evenwichtige regionale verhoudingen. "Het gaat dus om de regionale centrumfunctie van de stad binnen en ten opzichte van de regio. Die centrumfunctie (vooral in termen van voorzieningen) is een regionaal belang. De kernvraag is wat er nodig is om voorzieningen van de stad voor de omliggende regio te behouden en te versterken.

Vanaf nu hebben we het dan ook graag over de regiofunctie van de stad; het gaat namelijk om zaken voor de regio, door Gorinchem. En niet over het hebben van een centrumfunctie als zodanig. We hebben in dit onderzoek de regiofunctie van de stad uiteen getrokken in twee aspecten: de functie als formele centrumgemeente (bestuurs-juridisch) en de functie als centrumstad (maatschappelijk, voor voorzieningen). In het rapport geven wij onze analyse, conclusies en aanbevelingen weer, gebaseerd op het onderzoek. Met in de bijlagen een uitgebreid feitenrelaas dat inzicht geeft in de feitelijke regiofunctie van als ‘gemeente’ en als ‘stad’. De daar omschreven beelden onderbouwen de analyse, conclusies en aanbevelingen. Daarnaast is de rapportage gebaseerd op de door ons gevoerde gesprekken.

We bouwen onze analyse en aanbevelingen op langs een drietal analyseniveaus die er alle drie toe bleken te doen in dit onderzoek. Alle drie de niveaus zijn relevant voor het toekomstige behoud van de regiofuncties die de stad biedt, primair als centrumstad. En alle drie de niveaus dragen op eigen wijze bij aan de mogelijke toekomstige versterking van die regiofunctie(s). Het gaat om de analyseniveaus: 1. de gemeente; 2. de functionele regio; 3. de Maritieme Delta-schaal (Gorinchem/Werkendam, Drechtsteden, Rotterdam-Rijnmond, kortheidshalve Maritieme Delta-schaal). Tot slot is er een analytisch contextniveau waarbinnen deze drie niveaus zich bevinden: de Stedenring Midden-Zuid Nederland. Daarover trekken we geen primaire conclusies, maar het figureert wel in bevindingen over de andere niveaus. We behandelen per niveau in de analyse wat er volgens ons ‘aan de hand is’. Daarna volgen onze conclusies: wat betekent dit voor de regiofunctie(s) van de stad? Tot slot volgen per niveau aanbevelingen aan de stad en de regio." Aldus een samenvatting van de inleiding van het rapport.

Naar aanleiding van het rapport is het de intentie van het college van B&W om in de loop van 2019 samen met de zeven gemeenten* uit de 'ommelanden' een regioconferentie te organiseren. Het college gaat ook in gesprek met Binnenlandse Zaken en de vier provincies waar de gemeente direct mee van doen heeft. Bovendien wil Gorinchem samen met de Drechtsteden komen tot een Regiodeal. Alles met als uitgangspunt om er samen beter en sterker van te worden. Zie ook deze 'recensie' van het rapport.
* Dit betreft de gemeenten Altena, Hardinxveld-Giessendam, Molenlanden, Sliedrecht, Vijfheerenlanden, West Betuwe en Zaltbommel.

Ondanks de bereidheid van bijvoorbeeld de buurgemeenten Molenlanden en Vijfheerenlanden om samen te werken, is de positie van de 'functionele regio Gorinchem' wel verzwakt. "Deze functionele regio valt op geen enkele wijze samen met welke huidige vorm van bestuurlijke samenwerking dan ook", concludeert Berenschot. Het gaat om een gebied dat zich uitstrekt over zeven gemeenten in bij elkaar vier provincies. Zo oriënteert de gemeente Molenlanden zich ook op Dordrecht, Vijfheerenlanden is ook gericht op Utrecht, terwijl de nieuwe gemeente West Betuwe voor een belangrijk deel is gericht op de Gelderse centrumgemeente Tiel. Berenschot: "Er is dus geen bestuurlijk gremium waarin de gemeenten (en provincies) die gezamenlijk de functionele regio Gorinchem vormen, elkaar als vanzelf al ontmoeten." Scholen in de stad kampen met teruglopende leerlingprognoses. Winkels, cultuur- en zorginstellingen hebben te maken met toenemende concurrentie van grote steden en toenemende reisbereidheid. En ook de instroom van 'nieuwe inwoners' van buiten de regio is beperkt. Berenschot: "Dat maakt het voorzieningenaanbod van de stad kwetsbaar: de voedingsbodem is dun en de aantrekking van de omliggende stedenring is sterk."

- De gemeente Gorinchem heeft sinds 2004 een Welstandsnota zoals aangegeven in de wet. Hierin zijn beoordelingskaders opgenomen voor gebieden en objecten, die hun grondslag vinden in de samenhang van het bebouwingsbeeld, stedenbouwkundige kenmerken en landschappelijke structuren. Daarnaast wordt er gewerkt met beeldkwaliteitsplannen, zowel voor het beheer van de binnenstad als voor het sturen op kwaliteit in ontwikkelingsgebieden. Verder is er een nota voor reclame en uitstallingen. Met de herziening van 2017 (zie de link) heeft de gemeente het welstandsbeleid samengevoegd in één nota, vereenvoudigd en geactualiseerd.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De stad Gorinchem heeft 214 rijksmonumenten.

- De gemeente Gorinchem wil in één keer ongeveer 200 objecten aanwijzen als gemeentelijke monumenten. "Hiermee gaat een langgekoesterde wens van het college en de raad in vervulling", aldus wethouder Rijsdijk. Het gaat om bijv. straatmeubilair, (woon)panden, kerk- en schoolgebouwen, industrieel erfgoed en nutsvoorzieningen. "De aan te wijzen monumenten tonen waarin de stad uniek is. In 2018 is de actuele lijst compleet. Tot die lijst behoren, naar verwachting, onder andere de watertoren (rondom de watertoren), de katholieke begraafplaats en kapel (Arkelse Onderweg 43), het woningcomplex Kremlin II (Gildenweg) en de Johanneskerk (Nieuwe Hoven 143)." De intentie is dat de gemeentelijke monumentenlijst in februari 2018 door de gemeenteraad wordt vastgesteld. Er zijn ook nog zo'n 100 objecten vastgesteld van cultuurhistorische waarde, maar niet zodanig dat de gemeente ze aanwijst als gemeentelijk monument. De gemeente neemt deze objecten als 'beeldbepalend' op in de nieuwe Welstandsnota. Dit betekent dat bij verbouwplannen deze objecten en hun omgeving worden getoetst aan een hoger welstandsniveau. (bron: De Stad Gorinchem, 3-11-2017)

- De binnenstad van Gorinchem is in 1988 benoemd tot beschermd stadsgezicht. Het beschermd gezicht beslaat een oppervlakte van 242,4 hectare. Panden die binnen een beschermd gezicht vallen krijgen niet automatisch de status van beschermd monument. Wel zal de gemeente het bestemmingsplan aanpassen om nieuwe ontwikkelingen in het gebied te reguleren. De gezichtsbescherming richt zich op de stedenbouwkundige en cultuurhistorische waardering van een gebied en wil het toekomstig functioneren daarvan veiligstellen.

- Stichting Stadsherstel Gorinchem (SSG) zet zich sinds 1976 in voor het behoud van historisch waardevolle en beeldbepalende panden in de stad. De panden worden gerestaureerd of gerenoveerd, waardoor de hoge kwaliteit van de panden in de stad behouden blijft. Het begon allemaal met de restauratie van het pand Westwagenstraat 34. Sindsdien zijn tientallen panden door de SSG onderhanden genomen. De SSG werkt nauw samen met Stichting Het Holtzfonds, waarvan de activiteiten zijn gericht op het beschermen en behouden van historische bouwelementen en objecten. Om vast te leggen wat er in de loop der decennia is gerealiseerd, heeft de stichting t.g.v. het 40-jarig bestaan een boek gemaakt over de geschiedenis van SSG en haar projecten. Uitgangspunt voor het jubileumboek was de verbeelding van de visie van de stichting en wat de invloed daarvan is geweest op de stad en zijn bewoners. Naast een geschiedenis van de stichting bevat het boek interviews met de huidige bewoners van 25 gerestaureerde panden, waarin zij vertellen hoe ze het wonen in een bijzonder pand in de historische binnenstad van Gorcum beleven.

- "De doelstelling van Stichting Het Holtzfonds omvat het bedrijven van allerlei activiteiten die er toe kunnen bijdragen dat bouwkundige elementen in, aan, bij of op gebouwen binnen het beschermd stadsgezicht van Gorinchem behouden worden. Het vermogen van de stichting is beschikbaar gekomen via een legaat van oud-inwoner dr. A. H. Holtz aan Stichting Stadsherstel. Onder de link vind je beschrijvingen van projecten waar Stichting Het Holtzfonds zich mee heeft beziggehouden en waar nog steeds aandacht aan wordt besteed. Het betreft met name: muurschildering in de Weessteeg; muur bij het Hamelhuis aan de Kortendijk; rolstoeltoegankelijkheid Lutherse Kerk; Dalempoort: plaatsing van kisting; gemeentelijke monumenten; aandachtsplek voor de Gorcumse Martelaren; oriëntatie buiten de stad; de 4e verdieping; gebied buiten de Dalempoort, militaire werken, Zalmhaven, voorbeeldstuk historische meidoornhagen; Carillion Nonnenveld; muurschilderingen in het Agnietenklooster; lustrumgeschenk aan de burgers."

- "De neoclassicistische Hervormde (PKN) Grote Kerk (Groenmarkt 7) is beeldbepalend voor het centrum van de stad Gorinchem. Op dezelfde plaats stond eerder een gotische kerk, de Sint Maartenskerk, die op 12 april 1263 is ingewijd. Rond 1570 wordt de Sint Maartenskerk ‘De Kerk’ en later in tegenstelling tot de ‘Kleine Kapel’ (Kerk) in de Arkelstraat de ‘Grote Kerk’. Van november 1813 tot februari 1814 vinden er beschietingen plaats tussen de Fransen die in de stad lagen en de Russen en Pruisen die met hun schepen op de rivier de Merwede lagen. De kerk werd daarbij zodanig beschadigd dat er alleen bij mooi weer erediensten konden worden gehouden. Op 31 augustus 1844 moest de Grote Kerk op last van Burgemeesters en Wethouders worden gesloten. De toenmalige leden van de Kerkvoogdij zagen geen andere oplossing dan het gebouw af te breken. De Amsterdamse architect Warnsinck maakte het ontwerp voor de huidige driebeukige basiliek met romaanse en classicistische trekken (= neoclassicisme). Op 4 mei 1851 vond de inwijding plaats. In 1853 is het door de heer Witte van de fa. Bätz & Co. gebouwde orgel in gebruik genomen.

Momenteel wordt de Grote Kerk niet alleen voor erediensten gebruikt; het gebouw heeft ook zijn plaats gekregen bij herdenkingen, tentoonstellingen, concerten en andere culturele en sociale activiteiten die binnen het kader van de kerk passen. De Grote Kerk is het waard om als cultureel erfgoed goed te worden onderhouden, zodat ze behouden blijft voor de stad en de regio. Stichting Vrienden van de Grote Kerk Gorinchem wil haar steentje daar graag aan bijdragen. De Protestantse Wijkgemeente Grote Kerk bezit vier bijzondere statenbijbels die in 2012 en de eerste helft van 2013 met een financiele bijdrage van de Vrienden zijn gerestaureerd. Deze vier Bijbels worden tijdens de openingstijden in samenwerking met de Vrienden in de Grote Kerk tentoongesteld. Een rondleiding (voor groepen € 1,50 per persoon, met een minimum van € 25,00) is mogelijk. Wij zorgen dan voor een deskundige gids. Neem daarvoor contact op met Stichting Vrienden van de Grote Kerk."

- "Na de beeldenstorm in 1572 werden de Rooms-Katholieken in Gorinchem verdreven uit de Grote Kerk. Omdat de openbare uitoefening van de katholieke eredienst niet meer was toegestaan, moest men gaan kerken op geheime plaatsen, in de zogeheten schuilkerken.Een daarvan was een klein huis achter een wat groter huis, in de volksmond “Dit in Abrahams schoot” genaamd. Dit kleine huis was, behalve naar de Langendijk, ook verbonden met ”Het Tinnen Koelvat” een monumentaal pand aan de Molenstraat. Zodoende ontstond er een mogelijke vluchtweg, mocht er een inval komen. Heden ten dage is het nog steeds mogelijk om via de achteruitgang in de Weessteeg te komen.In 1669 werd het huisje uitgebouwd tot een echte, zij het nog steeds geheime, kerk. Het kerkgebouw werd inmiddels gedoogd op voorwaarde dat het gebouw van buitenaf niet op een kerk leek. De reden dus waarom er geen torentje en geen klok te vinden is.Na de scheuring in de RK kerk werd het gebruikt door de Oud-Katholieken.

In 1814 werd de stad belegerd door de Franse troepen en kreeg het kerkgebouwtje van de Lutheranen aan de Havendijk een voltreffer te verduren. De Oud Katholieken vertrokken naar Dordrecht en verkochten hun schuilkerkje in 1816 aan de Lutheranen. De aanschaf en inrichting van het gebouw was kostbaar, er bleef weinig geld over voor de noodzakelijke, algehele herstel.In 1951 heeft er een grootscheepse restauratie plaatsgevonden en in 1988-1989 is de kerk wederom gerestaureerd. Architectenbureau Mazzola Partners nam het karwei op zich, aannemersbedrijf Huib Phielix zorgde voor de uitvoering. De Lutherse gemeente heeft veel te danken aan Stichting Stadsherstel, de gemeente Gorinchem en de talloze vrijwilligers.Niet voor niets is dit unieke kerkje op de lijst van Rijksmonumenten terecht gekomen. De Schuilkerk (Langendijk 72) is dus sinds 1816 het kerkgebouw van de lokale Evangelisch Lutherse Gemeente." (bron: Evangelisch Lutherse Gemeente)

- Molens: - Westmolen. - Oostmolen. - Molen De Hoop. - Bij Molen Nooit Volmaakt is een groot assortiment meelproducten, molenbrood, (verse) streekproducten en tal van andere producten te koop. Molen en molenwinkel zijn open op woensdagen.van 13-17 uur en op zaterdagen van 10-17 uur. Nieuws van Molen Nooit Volmaakt op Facebook.

- Het Brandweermuseum toont en demonstreert de stoomspuit die van 1910 tot 1940 in Gorinchem dienst heeft gedaan.

- Gevelstenen in Gorinchem.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Stichting Internationaal Filmfestival Gorinchem (IFFG) is in 2016 opgericht door Anika van der Kevie. In samenwerking met het Belgisch filmfestival MOOOV toont het IFFG films met een brede blik op de wereld: films die mensen raken en ontroeren. In 2017 vond de 1e editie van het festival plaats met 5 films op 2 locaties. In 2019, bij de 3e editie (april), is het festival uitgebreid tot 21 films op 3 locaties. Wat bedoelt het festival eigenlijk met 'Internationaal'?: Anika: "Het internationale staat voor het type film, de wereldse film. We willen mensen met elkaar verbinden, mensen aan het denken zetten, iets in beweging zetten. Internationale films met internationale sprekers uit bijvoorbeeld Polen, België en Amerika helpen daarbij. Want er is op het festival meer te doen en te beleven dan alleen films kijken. Dat een internationale regisseur, producent of acteur bereid is om naar Gorinchem te komen en te vertellen waar en waarom een film gemaakt is, is echt een toegevoegde waarde. Het zijn veelal films die niet altijd de bioscoop halen, maar er wel toe doen en heel bijzonder zijn. De diversiteit van het ruime filmaanbod maakt dat er voor iedereen wel iets tussen zit."

- Vestingjazz Gorinchem (weekend in april of mei, sinds 1972) is na ´Breda´ het oudste jazzfestival in Nederland. Op vrijdagavond is er 'Up to the pub': zo niet de grootste, dan toch de gezelligste jazzkroegentocht in Nederland, aldus de organisatie. Op zaterdag is er Gorcum Jazz City: livejazz op vrij toegankelijke buitenpodia, diverse looporkesten, bigbandconcert. Op zondagmorgen is er de Jazz & Gospeldienst, het langstlopende 'muziek in de kerk'-evenement van Nederland. En op zondagmiddag is er 'We want more', met een activiteit in een zaal of op een schip.

- De 1/8 Merwede Triathlon Gorinchem betekent 500 meter zwemmen in het buitenbad van het Caribabad, 20 kilometer fietsen met de Merwedebrug als beklimming, en 5 kilometer hardlopen over een mooi parcours van 2,5 km dat 2 keer moet worden afgelegd. Een ideale trainingsronde voor de getrainde triatleet en een ware uitdaging voor de Gorcumse breedtesporter. De Merwede Triathlon wordt georganiseerd voor de individuele atleet en voor sporters die in teamverband de uitdaging aan willen gaan. Voorafgaand aan de hoofdafstand is er de Kids Triathlon voor kinderen van 8 t/m 14 jaar. Deze bestaat uit 150 meter zwemmen, 4 kilometer fietsen en 1,2 kilometer lopen. Bij de Merwede Triathlon maken ze gebruik van elektronische tijdregistratie.

- Waterpoort Festival (weekend begin juni).

- Jaarlijks op een zaterdag in juni (in 2019 voor de 4e keer) organiseert het Fortes Lyceum het Fortes Festival. Van 15.00-23.00 uur is het één groot feest met o.a. live bands, theater, foodtrucks, graffiti wall, dance, dj’s, photobooth, tattoo shop, escape room... Onder meer alle VO-scholen uit Gorinchem spelen mee, maar ook studenten muziek, cabaret en theater elders uit het land laten hun kunsten zien en laten zien waar jonge artiesten naar toe kunnen groeien. Het Fortes Festival laat zien dat jongeren en cultuur van grote waarde zijn voor de stad. Verenigingen als OKK, Rootz en het Theaterhuis werken graag mee om te laten zien waar je je vanuit passie verder kunt ontwikkelen. Fortes Festival is een gratis festival, toegankelijk voor alle leeftijden. 200 leerlingen van het Fortes Lyceum bereiden het festival voor en zorgen dat op de dag zelf alles op rolletjes loopt. Het evenement trekt jaarlijks ca. 5.000 bezoekers. Lees hier een verslag van editie 2018.

- Avondvierdaagse (juni).

- Gorcums Hippiefestival (weekend begin juli).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Met de Poëzieroute Gorinchem maak je aan de hand van 39 gedichten aan de gevels, in het straatwerk en in de openbare ruimte een alternatieve wandeling door deze prachtige vestingstad. Trek er - afhankelijk van je tempo - minstens 2 à 3 uur voor uit. Onderweg zijn er tal van gelegenheden om even uit te rusten of een kop koffie te drinken. Op de website vind je onder meer alle gedichten in gesproken vorm, als steuntje in de rug voor het geval je slechtziend bent en toch deze fraaie wandeling wilt maken. Bij de Poëzieroute hoort ook een handig routeboekje dat je langs alle gedichten leidt. Het boekje bevat alle gedichten, foto’s en een plattegrond. De bundel is voor 5 euro te koop bij de plaatselijke boekhandels, het VVV-kantoor op de Groenmarkt en in de stationsrestauratie. Voor groepen kunnen we speciale rondleidingen met een gids organiseren, voor een kleine bijdrage in de onkosten. Stuur daarvoor een email aan info@poezieroutegorinchem.nl. De Poeziëroute maakt inmiddels deel uit van het lesprogramma van De Hoven en gymnasium Campusianum. Op Fortes Lyceum Wijdschild is de route zelfs onderdeel van het schoolexamen. De leerlingen lopen ontspannen in groepjes de route terwijl ze ondertussen allerlei tekstfragmenten lezen en kennis opdoen over dichters, schrijvers en over de stad."

- "Op 1 september 1998 opent de burgemeester van Gorinchem officieel Theater Peeriscoop. Wat dit theater bijzonder maakt is dat theatermaker Fred Delfgaauw zelf de bouw en inrichting van het theater realiseert. Door een sterke samenwerking met het bedrijfsleven uit de regio, die hem voornamelijk met middelen en diensten bijstaat, lukt het hem zijn droom te realiseren. De financiële middelen verkreeg hij voornamelijk door zijn inspreekwerk voor radio en tv commercials. Bovendien sprak hij talloze films in voor o.a. Disney. De stem voor de Nederlandstalige markt van Robin Williams (de geest in Aladdin), Jim Carrey (The Mask) en Woody Allen (Antz). Artiesten als Herman van Veen en Herman Finkers treden belangeloos op, wat veel zegt over de bewondering die veel prominenten uit de theaterwereld voelen voor dit initiatief. Theater Peeriscoop heeft inmiddels niet alleen in de regio een bijzondere positie ingenomen, maar ook landelijk is de speelplek vanwege zijn uniciteit en sfeer bij veel theatermakers inmiddels een begrip."

- "Theater 't Pand is gevestigd in een monumentaal pand aan de Korenbeurs in Gorinchem. Nadat het gebouw zijn functie als beurs voor granen verloor, heeft het verschillende andere bestemmingen gehad. Een daarvan was gemeentelijk slachthuis. In 1990 begonnen Ferdinand en Gemma Biesheuvel hun droom om een eigen theater op te zetten. Met een enorme inzet en de hulp van familie, vrienden en kennissen werd van het oude pand aan de Korenbeurs een fantastisch vestzaktheater gemaakt. In de loop der jaren is Theater 't Pand uitgegroeid tot een bekend podium, waar aanstormend theatertalent zijn of haar eerste stappen op de planken zet. Plien & Bianca, Ernesto & Marcelino, Niet Schieten, Schudden, Richard Groenendijk, Arie Koomen, Silvester Zwanenveld, Mark van de Veerdonk, Onno Innemee, Jaap Mulder, Eric van Sauers, Rob Urgert, zij en vele anderen traden op in 't Pand met hun eerste voorstelling. Om er daarna nog vaak terug te komen met hun try-outs en te genieten van de unieke sfeer.

De georganiseerde rommeligheid, de doe-maar-gewoon of juist zo-gek-mogelijk mentaliteit, de potsierlijke, maar oergezellige foyer met zijn vreemde prullen en de knusse zaal zijn beroemd. De 'nazit' in de foyer van 't Pand is bijna berucht. Maar al te vaak gaan de artiesten daar spontaan met het publiek aan de slag tot in de kleine uurtjes. De pianoklep gaat dan weer open, er wordt gezongen en gedanst, nieuwe grappen ontstaan en iedereen kan meedoen. Het Pandpubliek mag gerekend worden tot het beste en leukste theaterpubliek van Nederland! Achter de bric-a-brac sfeer van 't Pand schuilt een goed georganiseerde theatermachine. Pandjesbaas Ferdinand Biesheuvel en een groot aantal vrijwilligers houden het theater uiterst professioneel draaiend. Dat moet ook wel, gezien het grote aantal voorstellingen dat in 't Pand wordt gegeven. Daarnaast zijn ook de technische voorzieningen zoals de licht- en geluidsset in 't Pand up-to-date. Theater 't Pand staat dus ook voor 'tot in de puntjes geregeld'."

- Stichting van Andel-Spruijt Natuurcentrum, centrum voor natuur- en milieucommunicatie en -educatie, kinderboerderij en theehuis, gebruikt in de dagelijkse praktijk de naam Natuurcentrum Gorinchem, in de volksmond ook bekend als de 'Gorinchemse kinderboerderij'. Het Natuurcentrum bevindt zich op het eiland in het Gijsbert van Andelpark, vlak achter het Beatrixziekenhuis. Na oprichting van de stichting is in 2003 het kenmerkende gebouw van het Natuurcentrum op het eiland in het park gebouwd. Naast de kinderboerderij nam ook Natuur- en milieueducatie centrum De Woelsehoek zijn intrek in dit gebouw en het restaurant opende haar deuren. Mensen met en zonder afstand tot de arbeidsmarkt startten hun werkzaamheden in het restaurant en op de boerderij. Samen vormden deze vier pilaren Stichting Natuurcentrum. Vandaag de dag werken er 7 parttime medewerkers, ruim 40 vrijwilligers en ca. 20 deelnemers en hun 5 begeleiders van partner en zorgaanbieder Philadelphia op het Natuurcentrum.

Op de kinderboerderij van Natuurcentrum Gorinchem wonen échte boerderijdieren. Dat maakt een bezoek aan de boerderij een bijzondere ervaring voor jong en ouder. Je kunt de dieren komen knuffelen, voeren, of verzorgen en als je op vakantie gaat, mag jouw huisdier - tegen vergoeding - bij hen logeren. Samen met de medewerkers kun je om 14.00u de dieren iets lekkers te eten geven. Om 11.45, 13.45 en 15.45u zijn er knuffelkwartiertjes met de konijnen. Ben je tussen de 7 en 12 jaar? Volg dan de cursus dierverzorging op de boerderij. In één weekend leer je alles over de verzorging en het gedrag van konijnen, ezels, kippen, geiten, varkens en koeien.

- “Zin in een dag vol plezier en ontspanning? In het recreatiebad van Caribabad in Gorinchem zal iedereen zich uitstekend vermaken. Ons tropische zwemparadijs met glijbanen, bubbelbaden en nog veel meer biedt genoeg vertier voor zowel waterratten als liefhebbers van ontspanning. In ons recreatiebad voel je je als een vis in het water. Plons in het zwembad met een aangename watertemperatuur van 31 graden Celsius en zwem en speel naar hartenlust. Probeer eens tegen de stroomversnelling in te zwemmen, stoei met de waterstralen of bubbel even lekker in één van de ruime whirlpools. Een recreatiebad is niet compleet zonder glijbaan! Caribabad heeft dan ook verschillende glijbanen. Onze grootste glijbaan is maar liefst 112 meter lang, interactief, en natuurlijk supersnel. Klim omhoog in de toren, kies één van de zestien thema’s en glijd met diverse audio-en visuele effecten onder de sterrenhemel door. Aan het einde van de rit wordt een foto gemaakt en worden je snelheid en smashpoints bij elkaar opgeteld. De foto met score kan je naar jezelf mailen via het zoek-je-foto scherm aan de muur. Voor kinderen tot 6 jaar is er ook een kleinere glijbaan. In de zomer zorgt de familieglijbaan in het buitenbad voor extra plezier.

Zin in een frisse neus? Vanuit het recreatiebad zwem je zó het extra verwarmde buitenbad in. Zowel in de zomer als in de winter kun je ook hier je zwemkunsten vertonen. Caribabad biedt vertier voor alle leeftijden, ook voor de allerkleinsten. Ons baby- en peuterbad is een waar speelparadijs waar de kleintjes kunnen genieten van de ontspanning van het warme water. Ben je even klaar met zwemmen, dan is er genoeg ander vermaak in het recreatiebad. Overal vind je heerlijke zithoeken waar je even kunt bijkomen of een oogje in het zeil kunt houden terwijl je kinderen spelen. Het recreatiebad van Caribabad beschikt over Turkse stoombaden. In de warmte van het stoombad met een lichte eucalyptus-geur kom je heerlijk tot rust. Spring daarna onder de koude douche naast het stoombad en je voelt je lekker energiek. Dit laatste is natuurlijk alleen voor de liefhebbers. Zwemmen met een lege maag kan natuurlijk niet. Dus kun je tijdens of na je bezoek aan het recreatiebad in onze horecagelegenheid terecht voor een drankje, een snack of een heerlijke maaltijd. Zo wordt zwemmen nog meer feest!”

- “Stichting Kringloop Gorinchem (SKG) is een sociale onderneming zonder winstoogmerk. Mensen die de aansluiting met de arbeidsmarkt willen (her)vinden, krijgen bij ons de mogelijkheid om in een veilige omgeving werkervaring op te doen op een manier die bij hen past. Maar ook mensen die graag iets (terug) willen doen voor de Gorcumse samenleving bieden wij hiervoor de gelegenheid. We dragen zorg voor een groener milieu en maken mensen bewust van de noodzaak (maar ook de charme) van een circulaire economie, waarin goederen worden hergebruikt. Wij zijn een vriendelijke ontmoetingsplek voor mensen in de stad en omgeving, en organiseren regelmatig activiteiten die voor iedereen toegankelijk zijn.

Hoe maken wij dit waar? Stichting Kringloop Gorinchem kan alleen renderen en economisch onafhankelijk zijn als zij op professionele wijze haar werk doet en zich mede hierdoor onderscheidt van andere kringloopwinkels. Wij bereiken dit met een professioneel team van betaalde krachten aangevuld met gemotiveerde vrijwilligers. Hierdoor zijn wij een gewaardeerde partner voor instanties, gemeenten, voor samenwerkingsverbanden die wij aangaan en voor klanten. SKG zorgt voor een constante inname van goederen om deze tegen een eerlijke prijs te verkopen. De opbrengst hiervan komt volledig ten goede aan onderstaande doelstellingen:

stimuleren van de circulaire economie en hier een voorlichtingsfunctie in hebben richting inwoners van regio Gorinchem; mogelijkheden bieden aan mensen die de aansluiting met de arbeidsmarkt zijn kwijt geraakt en aan mensen die graag iets (terug) willen doen voor de Gorcumse samenleving; goede spullen voor een eerlijke prijs; ondersteunen van maatschappelijke initiatieven in en rondom de stad; we werken onder meer samen met Leger des Heils (regelmatige donatie van huisraad en meubelen), Samen1 (doneren van kleding en speelgoed), Dress for Success en de Blauwe Anemoon (beschikbaar stellen van onze bus en onze medewerkers voor verhuizingen naar andere panden), Natuurcentrum (doneren van spullen), ZOW Da Vinci (beschikbaar stellen van meubels en materialen), basisscholen (gratis educatieve workshops op gebied van milieu), De Schutse (sponsoring) et cetera; ontmoetingsplek zijn voor inwoners van Gorinchem en omstreken, met regelmatig terugkerende laagdrempelige activiteiten, zoals workshops op het gebied van educatie en vrije tijd, modeshows, open dagen.”

- Waterschap Rivierenland en Rijkswaterstaat werken samen aan de ontwikkeling van de Woelse Waard. Ze maken een gecombineerd plan van de dijkversterking, recreatie en meer natuur in het gebied. De natuurmaatregelen worden genomen in het kader van de Europese Kaderrichtlijn Water. In het rivierengebied rondom Gorinchem wordt 75 hectare zoetwatergetijdenatuur gerealiseerd, waarvan 30 hectare in de Woelse Waard. Zoetwatergetijdennatuur bestaat op plaatsen waar de rivier onder invloed staat van de getijdenbeweging van eb en vloed. Deze natuur was tot in de jaren zeventig nog volop in ons land aanwezig. Met het grotendeels verdwijnen van het getij, door onder andere de aanleg van de Haringvlietdam, is een groot gedeelte van de zoetwatergetijdennatuur verdwenen. Daarmee is de kwaliteit van diverse leefgebieden voor planten en dieren sterk verminderd. Met de realisatie van zoetwatergetijdenatuur wil Rijkswaterstaat de oorspronkelijke ecologische kwaliteit in deze gebieden zo veel mogelijk herstellen. Hiervoor zijn diverse maatregelen mogelijk, zoals het verflauwen van oevers of het verlagen van het maaiveld. (bron: Waterschap Rivierenland, 24-5-2018)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Gorinchem, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Oude ansichtkaarten van Gorinchem.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Gorinchem (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Gorinchem. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Media / nieuws: - Altena TV is onderdeel van RTV Altena en zendt digitaal uit op kanaal 40 van Ziggo in de gemeenten Altena, Gorinchem en de voormalige gemeente Giessenlanden.

- Muziek: - "Koninklijke Harmonie de Bazuin is een enthousiast orkest onder leiding van dirigent Jos Janssen. Ons muziekrepertoire en concerten zijn heel divers, van klassieke (film) stukken tot aan jazz-, pop-, en dance muziek. Een muziekrepertoire voor een groot publiek en voor muzikanten van jong tot oud. Muzikanten zijn altijd welkom bij De Bazuin. We zijn vooral nog op zoek naar slagwerkers, trombonisten, Bes bassisten en klarinettisten. Kom eens luisteren en kijken bij een van onze repetities op woensdagavond vanaf 20.00 uur in ons muziekcentrum De Harmonie aan de Dalemwal in Gorinchem."

- Voces Feminae is opgericht in 2018 en zingt onder leiding van de bekwame dirigent José Marchal-Donkersloot. Voces Feminae is voortgekomen uit Kamerkoor Voce Anglica (KVA). Dirigent Jeroen Bal verlegde eind 2017 zijn focus naar het Gorcums Boys Choir. De mannen van KVA verhuisden mee. Vervolgens zijn de vrouwen van KVA overgegaan naar Voces Feminae, een enthousiast en uniek koor, strevend naar kwaliteit, en met genoeg potentie om je te laten genieten van haar concerten.

- Volkstuinen: - "Het terrein van de in 1965 opgerichte Volkstuinvereniging Onze Vrije Tijd (OVT) (aan de Kleine Schelluinsekade) is inmiddels uitgegroeid tot een mooie volkstuin met ca. 55 tuinleden. Elk lid beschikt over een eigen tuin met een tuinhuis. Door betaling van de contributie mag je de tuin gebruiken en het tuinhuis is eigendom. Je bent gebruiker van de tuin en geen ‘huurder’ in de zin van de wet. De tuinen zijn voorzien van water en elektra. Ieder geeft een eigen invulling aan zijn of haar paradijsje: een fruit- of moestuin, een natuurtuin, een bloementuin, of een echte vlinder- of bijentuin." Zie ook de mooie reportage over OVT in De Stad Gorinchem, oktober 2019.

- Duurzaamheid: - "In nieuwbouwwijk Hoog Dalem in Gorinchem zijn zo’n 230 huizen voorzien van een nieuw energiesysteem, zonder aansluiting op het gasnet. De all electric wijk is de eerste en anno 2018 enige wijk in Nederland waar huizen ’s winters worden verwarmd met warmte die ’s zomers onttrokken is aan nabijgelegen sloten. Over het ecologische effect van de bijbehorende ‘koudelozingen’ was nog weinig bekend. Van 2012 tot eind 2017 onderzochten we daarom de effecten van dit nieuwe energiesysteem op ecologie, waterkwaliteit, waterplanten en algen. Nu alle data en metingen zijn geanalyseerd, kunnen we concluderen dat er geen negatieve gevolgen zijn aangetoond op de waterkwaliteit en ecologie van de sloten. De woningen in Hoog Dalem zijn aangesloten op een collectief bronwatersysteem in combinatie met individuele warmtepompen. In de winter komt er water van 12 tot 13 graden Celsius het huis binnen. Dat wordt door de warmtepomp verwarmd naar ongeveer 30 graden en in het vloerverwarmingssyteem geleid. Voor douchewater en warm tapwater kan de warmtepomp ook water maken van 60 graden (boven de legionella grens) en dit water opslaan in een buffervat." (bron en voor nadere informatie zie het artikel van Deltares onder de link)

- Wonen: - Poort6 is een woningcorporatie met ruim 7.000 huurwoningen, garages en bedrijfsruimtes in Gorinchem en Dalem. Daarnaast bieden zij ook regelmatig woningen te koop aan. Zowel nieuwbouw als bestaande bouw.

- Veiligheid: - "Buurtpreventie Gorinchem-Oost is een samenwerkingsvorm tussen burger, overheid en andere organisaties met als doel om op basis van gelijkwaardigheid en middels korte communicatielijnen problemen te benoemen, te voorkomen en te bestrijden. Wat we doen: we zijn aanwezig en zichtbaar; we zijn op vaste en willekeurige momenten in de wijk; we lopen in opvallende kleding; we leggen duurzame contacten; we gaan gesprekken aan vanuit gelijkwaardigheid; we oordelen niet op basis van gevoel en we handelen op basis van feiten."

- Openbaar vervoer: - Naar verwachting eind 2021 komt een nieuwe reizigerstunnel gereed, die onderdeel is van een grote modernisering van Station Gorinchem. De tunnel zorgt ervoor dat de perrons voor iedereen toegankelijk worden. Tot heden moeten reizigers met een beperking door een steward over een overwegpaadje worden geleid. In de nieuwe situatie kunnen zij gebruik maken van een hellingbaan of lift.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)