Goor

Plaats
Stad
Hof van Twente
Twente
Overijssel

gemeente_goor_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Goor anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Goor anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Goor

Terug naar boven

Status

- Goor is een stad in de provincie Overijssel, in de streek Twente, gemeente Hof van Twente. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2000. Het is de grootste plaats en de hoofdplaats van de gemeente Hof van Twente.

- De gemeente is in 1811 ontstaan uit het richterambt Kedingen. Per 1-7-1818 zijn de kernen Markelo, Kerspel Goor, Stokkum en Herike van de gemeente afgescheiden tot de nieuwe gemeente Markelo, waardoor de gemeente alleen nog de stad besloeg. Per dezelfde datum zijn nog veel meer buitengebieden van de steden in de regio afgescheiden, elders waren dat bijvoorbeeld de gemeente Lonneker rond Enschede en de gemeente Ambt Delden rond Stad Delden.

- Wapen van de voormalige gemeente Goor.

Terug naar boven

Naam

Inwoners
Een inwoner van Goor is een Gorenaar.

Bijnaam stad
Goor wordt ook het Twents Haagje genoemd.

Bijnamen inwoners
Op de site Gorenaren vind je een inventarisatie van bijnamen van meer dan 350 Gorenaren.

Oudere vermeldingen
1027-1054 kopie 12e eeuw Gora, Gore, 1151 Gore, ca. 1310 Goer, 1332 Ghore, 1365 Ghoir, 1665 Goor.

Naamsverklaring
Betekent het Oudnederlandse gore = goor 'moerassige bosgrond'.(1)

Terug naar boven

Ligging

Goor ligt ZO van Rijssen en Holten, O van Markelo, ZW van Delden en Hengelo.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Goor, die alleen de stad omvat, 208 huizen met 1.627 inwoners. Tegenwoordig heeft de stad ca. 5.000 huizen met ca. 12.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze stad, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- "Stichting Historisch Goor (SHG) is gevestigd in het voormalige spoorwegstation. De stichting is in 2002 ontstaan uit een fusie van Stichting Oudheidkamer (opgericht in 1955) en Stichting Goors Historie (opgericht in 1979). De stichting houdt zich bezig met de historie van de stad en directe omgeving. De stichting heeft naast het Goors Historisch Museum, dat het verhaal vertelt van het rijke verleden van het 'Twentse Haagje', een afdeling Heemkunde, die zich bezig houdt met veldnamen, genealogie, streektaal, educatie en het verzamelen en archiveren van fotomateriaal en krantenartikelen.

Het Goors Historisch Museum is gevestigd in het fraaie stationsgebouw uit 1865 (Stationslaan 3). Je kunt op twee verdiepingen kennismaken met de geschiedenis van Goor. In de hal van de benedenverdieping kun je onder meer de Hemonyklok uit 1646, die gehangen heeft in twee voormalige Goorse stadhuizen op het Schild, zien en horen. Een grote maquette laat zien hoe de stad er in 1560 uitzag. Verder is er een overzicht van de havezaten en kastelen rond de stad, waar de borgmannen woonden. Een bewijs van hun grote rol in de geschiedenis van de stad is te vinden in de vitrine met de unieke zilveren borgmanbekers. De archeologische vondsten zoals de mooie wikkeldraadpot uit ca. 1800 v.Chr. laten de vroegste geschiedenis van de stad zien. De prachtige collectie knipmutsen met toebehoren toont hoe een deel van de Goorse bevolking er rond 1900 op z’n zondags of bij het op visite gaan uit zag.

Op de bovenverdieping maak je kennis met het textielverleden van Goor vanaf 1833, toen Thomas Ainsworth hier de eerste weefschool oprichtte en zo de aanzet gaf tot de ontwikkeling van de textielindustrie in de stad, met bedrijven als de Twentsche Stoombleekerij, de Twentse Katoendrukkerij en Arntzenius Jannink en Co. In 2007 is het Goors Historisch Museum officieel erkend als geregistreerd museum." Openingstijden: dinsdag en donderdag 09:30-12.00 uur en 13.30-16.30 uur, woensdag en vrijdag 13.30-16.30 uur. De toegang is gratis. Vrijwillige giften zijn natuurlijk van harte welkom. Het museum is ook toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Bezoek buiten de openingstijden en voor groepen is mogelijk op afspraak met het secretariaat.

- Geschiedenis van Goor (even naar onderen scrollen tot je bij dit deel bent of zoeken met ctrl-F).

- Geschiedenis van de Slag om Goor (1581).

- Geschiedenis van de joden in Goor.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Anno 2020 heeft de gemeente een plan in ontwikkeling om het terrein van de vroegere Twentsche Stoomblekerij in Goor te transformeren tot een plek waar het mooi wonen, werken en recreëren is. De gemeente Hof van Twente heeft in juni 2020 een overeenkomst gesloten om op korte termijn het hele terrein aan te kopen van ontwikkelaar Oude Wolbers Droste. Op die manier krijgt de gemeente zelf de regie in handen om het gebied te herbestemmen. "Er staan enkele prachtige panden die de industriële geschiedenis van de stad weergeven. Deze kunnen worden gerestaureerd en hergebruikt voor wonen, werken of recreëren", aldus wethouder Wim Meulenkamp. Daarnaast wordt op het terrein ruimte gemaakt voor waterberging en wandelpaden. De intentie is om in het kader van dit project ook de doorsteek D.J. Bunschotenstraat te realiseren, waarmee de Molenstraat wordt ontlast.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Goor heeft 9 rijksmonumenten.

- Goor heeft 30 gemeentelijke monumenten.

- Vóór de Reformatie was de Hervormde (PKN) Hofkerk (Kerkstraat 23) gewijd aan Sint Pieter. De kerk wordt voor het eerst vermeld in de 14e eeuw. Al eerder moet er echter een kerk hebben gestaan, want in het huidige kerkgebouw is tufsteen verwerkt, wat wijst op een voorganger uit de 12e of 13e eeuw. De toren heeft vier geledingen en is mogelijk rond 1500 gebouwd. Ook de 3 westelijke traveeën van de kerk stammen vermoedelijk uit deze tijd. Gedurende de Tachtigjarige Oorlog zijn bij de aanval op Goor in 1581 kerk en toren door de Staatse troepen in brand gestoken. Deze zijn vervolgens pas in 1604 hersteld. In latere tijd is het koor van de kerk afgebroken en vervangen door een rechthoekige verlenging van het schip en voorzien van een portaal in het oosten. Ten noorden van de toren is een grafkapel gebouwd voor de eigenaren van havezate Weldam. De ingang vanuit de kerk wordt gevormd door een portaal met twee Ionische pilasters die een kroonlijst dragen met een gebroken fronton waartussen de wapens van de voorouders van Unico Ripperda tot Weldam (-1709). In het midden van de 19e eeuw is aan de noordzijde van de kerk een dwarsarm aangebouwd met afgeschuinde hoeken. De kerk is toen voorzien van een stucplafond. - Site van de Hofkerk.

- De RK H.H. Petrus en Pauluskerk in Goor (Hengevelderstraat 24) is in 1894 ontworpen door architect J.W. Boerbooms. Het is een gemeentelijk monument. De driebeukige neogotische pseudobasiliek, zonder dwarsschip en toren, is gebouwd onder lichte invloed van de late Nederrijnse en Westfaalse gotiek. De voorgevel wordt geflankeerd door twee lage traptorens. Eenvoudige dakruiter boven het koor. Het gepleisterde interieur is voorzien van kruisribgewelven. Bij de liturgische vernieuwingen in de jaren 1960 is het interieur versoberd, waarbij de neogotische altaren zijn verdwenen. De beglazing is nog intact. Het orgel is in 1964 gebouwd door de firma Verschueren uit Heythuysen. Het is gebouwd volgens het mechanische systeem en bestaat uit twee klavieren en een zelfstandig pedaal. - Hier kun je lezen over de geschiedenis van de parochie en de bijzonderheden in het interieur van de kerk. De kerk valt tegenwoordig onder de Heilige Geest Parochie.

- Mariakapel.

- Korenmolen de Braakmolen (Mulderskamp 2b) is in 1856 gebouwd met onderdelen van enkele andere molens: de molen van Jobbega en de Stoevelaarsmolen (standerdmolen) uit Goor en een oliemolen uit het Westland. De voeghouten bestaan uit bijna onbewerkte boomstammen. In 1882 wordt de molen gekocht door molenaarszoon W.A. Otte. In 1915 heeft de eigenaar ook een stoommaalderij gekocht aan de Middenstraat, waar hij in 1920 naar verhuist. Als gevolg van het gebruik van deze motorkracht komt de molen in 1923 buiten bedrijf. In de crisisjaren wordt er tussen 1933 en 1937 regeringsrogge gemalen voor veevoer. Na ernstig in verval te zijn geraakt wordt de molen in opdracht van de gemeente in 1951 gerestaureerd. In 1972 wordt de molen aan de gemeente verkocht, die hem in 1974 voor 1 gulden aan Vereniging De Hollandsche Molen, de huidige eigenaar, doorverkoopt. In 1988 wordt de stelling vernieuwd en een opslagschuur afgebroken. In 1990 wordt een achtkantstijl vernieuwd en krijgen twee velden nieuw riet. De molen maalt wekelijks, dankzij enkele vrijwillige molenaars. De molen is te bezoeken op woensdagen van 13.00-16.30 uur en op zaterdagen van 9.30-12.30 uur. - Site van de Braakmolen.

- "De 25 vrijwilligers van Klompenmuseum 't Oale Ambacht in Goor verheugen zich er op je te mogen rondleiden. Het bijzondere aan dit klompenmuseum is dat er naast klompen uit alle windstreken van Nederland ook klompen uit heel Europa en Azië te bewonderen zijn. De totale collectie klompen omvat circa 700 stuks, waaronder prachtig beschilderde exemplaren. Ook de allereerste machinale klompenmachines zijn in het museum te bewonderen. Op de woensdagmiddagen laten 3 klompenmakers zien hoe een klomp met de hand wordt gemaakt. Het klompenmuseum is gevestigd bij de Braakmolen, waar ook de ingang is."

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Stichting Loer (Laat Ons Evenementen Regelen) verzorgt al jaren het Goorse Paasvuur oftewel de Baoke, en tekende vele jaren voor de Goorse Avond. Het bestuur bestaat voornamelijk uit leden van de Goorse Biertenrellie. De leden van de Rellie zijn veelal actief als vrijwilliger bij de door Loer georganiseerde activiteiten.

- "De geschiedenis van het Goorse School- en Volksfeest, wereldberoemd in Goor en wijde omgeving, begint in 1875 als een evenement voor alleen de schooljeugd. Om het onderwijs te stimuleren en te bevorderen wordt er aan het eind van het schooljaar een “schoolfeest” georganiseerd. Alle schoolgaande kinderen mogen er aan meedoen als ze minder dan dertig maal per jaar verzuimd hebben op school. In een draaimolen kon de toenmalige jeugd zich naar hartelust uitleven. De eerste schoolfeesten worden even buiten de stad gehouden, bij boerenherberg ‘Leenemeuje’. Kinderen worden getrakteerd op bekertjes wijn met water, volgens vast recept gemaakt. Het begrip ‘bier’ komt dan nog niet in het Schoolfeestwoordenboek voor.

Een volksfeest ontstaat
In 1881 wordt heel voorzichtig een volksfeest aan het kindergebeuren gekoppeld. Eerst duurt het feest één dag, later groeit het uit tot een tweedaags festijn. Het feestterrein verhuist een aantal malen binnen de stad, maar vindt uiteindelijk in 1897 een vaste stek op de Höfte, het huidige Schoolfeestplein. Een glas bier kost in die jaren 5 cent. Even ontstaat er twijfel over de voortgang van het feest als in 1901 de leerplicht van kracht wordt. Maar op aandringen van de in dat jaar opgerichte Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer Goor-Vooruit besluit men toch om de feestelijkheden te laten voortgaan. Wij zijn hen nog altijd diep dankbaar.

De weide wordt van het volk/De tent groeit
In 1938 schenken de eigenaren van de Höfte, het echtpaar Jannink, het terrein aan de gemeente. Maar aan dit cadeau wordt wel een belangrijke voorwaarde verbonden: de weide moet blijven wat het is, een plek voor het School- en Volksfeest en voor sport-, spel-, en muziekevenementen. Aanvankelijk wordt er tijdens het feest alleen bier en limonade geschonken. Maar op aandrang van velen wordt op een gegeven ogenblik besloten om naast de ‘biertent’ ook een koffie-, thee- en gebaktent te plaatsen. De belangstelling voor het feest neemt in de loop van de jaren steeds meer toe en dus groeit ook de tent steeds groter. De volks- en kinderspelen raken een beetje uit de tijd en worden op den duur vervangen door kermisattracties.

Spetterend 100-jarig Schoolfeest
In 1975 bestaan het Goorse School- en Volksfeest 100 jaar. De stad maakt er een meer dan bijzonder feest van. Gedurende anderhalve week zijn er tal van activiteiten, die duizenden mensen op de been brengen. Vrijwel heel Goor hult zich in historische kledij en bijna alle Goorse mannen laten een snor staan, waardoor de Reggestad even een landelijke attractie was. Nog altijd kijken veel Gorenaren met nostalgie terug op de prachtige dagen van 1975 toen alles kon, alles mocht en alles gebeurde. Het ‘snorren- en strikkenfestijn’ vormt een apart hoofdstuk in de Schoolfeestgeschiedenis.

De meesterlijke Rellie
In de afgelopen jaren is het Goorse Feest uitgegroeid tot een massaal gebeuren. De laatste jaren vierde Goor van donderdag tot en met zondag feest. Vier volle dagen dus. De bieromzet tijdens het Schoolfeest is – op zijn zachtst gezegd – bovenmodaal. Nog altijd vormt de Grote Allegorische Optocht de indrukwekkende kroon op het festijn. De Goorse Biertentrellie, die in 1950 voor het eerst hieraan meedeed, vormt met zijn merkwaardige en meesterlijke creaties het inmiddels traditionele sluitstuk van de parade.

2000: 125-jarig bestaan!
In 2000 werd het 125-jarig bestaan van het Goorse School- en Volksfeest een week lang groots gevierd onder het motto "Goor feest hoffelijk door!" Een thema met een knipoog naar de gemeentelijke herindeling, waarbij de gemeente opging in de nieuwe gemeente Hof van Twente. De stad was in vele opzichten een week lang hoffelijk: straten waren versierd met wapenschilden en soms zelfs omgetoverd tot ware kastelen. Mensen werden hoffelijke personages variërend van hofnarren tot jonkheren en -vrouwen, graven, gravinnen en andere edelen. Een van de hoogtepunten van dit jubileum was de Nachtoptocht, die om middernacht door een verduisterde stad trok.

2013: Koning en Koningin in de Tent
In dit jaar was er weliswaar geen Schoolfeestjubileum, maar werd op grootse wijze gevierd dat de stad 750 jaar daarvoor stadsrechten had gekregen. Stichting Stad Goor 750 jaar heeft toen aan de Goorse bevolking een gevarieerd programma van activiteiten en festiviteiten aangeboden. In samenwerking met het School- en Volksfeest is er toen ook weer een Nachtoptocht gehouden, die niet onder deed voor de première van 2000. Veel festiviteiten vonden plaats in de Tent, met als hoogtepunt het bezoek van Koning Willem Alexander en Koningin Maxima, die in de Feesttent het startsein gaven voor de festiviteiten."

- Ronde van Goor - Guus Caarels Wieler Memorial (wielrennen) (eind augustus).

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- NIVON afdeling Goor is een van de oudste NIVON-afdelingen van Nederland. De afdeling bestaat ruim 90 jaar, het Nivon zelf is opricht in 1924. Sinds 2014 heeft de lokale afdeling alleen nog de - in 1965 opgerichte - Vogelwerkgroep. Binnen de vogelwerkgroep zijn ongeveer 20 leden actief. De Goorse afdeling van het Nivon telt rond de 100 leden. De werkgroep timmert jaarlijks een groot aantal broedkasten voor broedvogels en onderhoudt en controleert deze ook in het voorjaar. Uiteindelijke doel is de jonge vogels te ringen voor wetenschappelijk onderzoek. De timmerploeg van de Vogelwerkgroep heeft een timmerwerkplaats aan de Twikkelerweg in Markelo, beschikbaar gesteld door de familie Kelderman.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Goor, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Oude foto's, ansichtkaarten e.d. van Goor op Facebook.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Goor (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Goor op Facebook.

- Lokale links: - Goor linkspagina.

- Duurzaamheid: - In 2019 is Zonnepark Waterlanden aan de Van Heeckerenweg bij Goor gerealiseerd. Het zonnepark grenst aan de wijk Heeckeren en bedrijventerrein Zenkeldamshoek. De duurzame energie die opgewekt wordt met de 37.000 panelen in dit zonnepark is gelijk aan het verbruik van 2.500 tot 3.000 huishoudens en kan worden geleverd aan inwoners en bedrijven van de gemeente Hof van Twente. De Raad van State heeft in januari 2019 bezwaren van omwonenden ongegrond verklaard. Zij is het met de gemeente eens dat de ruim 2 meter hoge opstellingen met zonnepanelen voldoende worden omzoomd met groen en daarmee goed in het landschap worden ingepast. De Raad van State stelt verder vast dat er in de gemeente Hof van Twente behoefte bestaat aan een zonnepark. In 2015 heeft de gemeente een besluit genomen om te streven naar een energieneutrale status in 2035. Daarbij zou een kwart van de energiebehoefte in de gemeente uit zonne-energie moeten komen en dat vergt een oppervlakte van 40 hectare aan zonnepanelen, die vermoedelijk niet alleen door particuliere woningen kan worden gedekt. Alternatieve locaties die bezwaarmakers aandroegen acht het gemeentebestuur niet geschikt. De Raad van State oordeelt dat de gemeente dit voldoende met argumenten heeft onderbouwd.

Reactie toevoegen