Giersbergen

Plaats
Buurtschap
Heusden
Langstraat
Noord-Brabant

giersbergen_grootsch_genieten_kopie.jpg

In 2016 was er in de buurtschap Giersbergen de 1e editie van het festival Giersbergen Grootsch Genieten. Het was een groot succes, dus sindsdien heeft de buurtschap er weer een jaarlijks evenement bij!

In 2016 was er in de buurtschap Giersbergen de 1e editie van het festival Giersbergen Grootsch Genieten. Het was een groot succes, dus sindsdien heeft de buurtschap er weer een jaarlijks evenement bij!

giersbergen_richtingbord.jpg

Vanuit Drunen staat er wel een richtingbord naar de buurtschap Giersbergen, maar ter plekke staan geen plaatsnaambordjes, zodat je niet kunt zien wanneer je er bent aangekomen. Da's dan weer minder handig... (© Google)

Vanuit Drunen staat er wel een richtingbord naar de buurtschap Giersbergen, maar ter plekke staan geen plaatsnaambordjes, zodat je niet kunt zien wanneer je er bent aangekomen. Da's dan weer minder handig... (© Google)

giersbergen_zorgboerderij_kopie.jpg

De buurtschap Giersbergen heeft geen plaatsnaambordjes, zodat je niet expliciet kunt zien dat je er bent aangekomen, behalve aan de gelijknamige straatnaambordjes en aan de gelijknamige zorgboerderij.

De buurtschap Giersbergen heeft geen plaatsnaambordjes, zodat je niet expliciet kunt zien dat je er bent aangekomen, behalve aan de gelijknamige straatnaambordjes en aan de gelijknamige zorgboerderij.

giersbergen_dorpspomp_kopie.jpg

In 1951 krijgt de buurtschap Giersbergen een dorpspomp, voor die tijd al een hele vooruitgang. In 1965 is de volgende fase in de waterevolutie, als de buurtschap waterleiding krijgt. De dorpspomp staat er nog altijd. (© Google)

In 1951 krijgt de buurtschap Giersbergen een dorpspomp, voor die tijd al een hele vooruitgang. In 1965 is de volgende fase in de waterevolutie, als de buurtschap waterleiding krijgt. De dorpspomp staat er nog altijd. (© Google)

Giersbergen

Terug naar boven

Status

- Giersbergen is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de subregio Langstraat, gemeente Heusden. T/m 1996 gemeente Drunen.

- De buurtschap Giersbergen valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Drunen.

- De buurtschap Giersbergen heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1312 kopie 16e eeuw Giersberch, 1330 Gheersberch, ca. 1500 Gheirsberge.

Naamsverklaring
Samenstelling van berg 'verheffing in het terrein' en de persoonsnaam Geer (kortvorm van namen als Gerolf).(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Giersbergen ligt rond de gelijknamige weg, bij de splitsing Duinweg - Margrietweg, Z van Drunen, Z van het Afwateringskanaal 's-Hertogenbosch - Drongelen. De buurtschap valt nog nét onder het dorpsgebied van Drunen. Direct O ervan begint namelijk het dorpsgebied van Helvoirt, dat in dit gebied het O 1/3 deel van de Loonse en Drunense Duinen omvat (het middelste 1/3 deel valt onder het dorp Drunen, het W 1/3 deel valt voor het Z deel onder het dorp Loon op Zand, voor het N deel onder het dorp Kaatsheuvel).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Giersbergen 9 huizen met 57 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Klooster-uithof
De nederzetting Giersbergen ontstaat in de eerste helft van de 13e eeuw. De verste bronnen gaan terug tot 1244. In dat jaar is sprake van een legaat door de Brabantse edelman Hendrik van Herentals aan abdij Ter Kameren in België. Deze abdij is begin 12e gesticht, in de omgeving van Brussel. Ze is samengesteld uit zusters, behorend tot de Cisterciënzer orde, die leven naar strenge religieuze regels binnen de abdijmuren. Dit betekent dat de omliggende abdijgronden door anderen moeten worden bewerkt, willen de zusters zich in afscherming volledig aan meditatie en gebed kunnen wijden. Een orderegel voorziet hierin door te gebieden dat de landerijen slechts door religieuze mannen kunnen worden bewerkt. Dit zijn monniken, maar vooral lekenbroeders: leden die tot een religieuze gemeenschap behoren, maar geen priesterwijding hebben ondergaan.

Voor landerijen die te ver van de abdij Ter Kameren af liggen, om nog gebruik te kunnen maken van haar faciliteiten, worden zogeheten uithoven in het leven geroepen. Dit zijn geheel autonome agrarische bedrijfjes op het platteland, meestal bestaande uit een of meerdere boerderijen, die tot een kloostergemeenschap behoren. Ook Giersbergen wordt gesticht als zo'n uithof. Deze uithof omvat oorspronkelijk twee boerderijen: de Poorthoeve en de Maaihoeve. Het geheel wordt door een gracht en wal omgeven. Een poort verschaft toegang in de omwalling. Het is een gemengd bedrijf, dat wil zeggen dat er zowel landbouw als veeteelt plaatsvindt. De veeteelt vormt de voornaamste inkomstenbron. Daar het woeste gebied rondom de buurtschap destijds grotendeels uit heidevelden bestaat, worden er meest schapen gehouden. De producten die de uithof voortbrengt gaan naar de abdij of worden verkocht in 's-Hertogenbosch.

Toenemende onvrede onder de lekenbroeders op de eerste plaats en nijpende geldzorgen onder de adel zorgen er in de tweede helft van de 13e eeuw voor dat steeds meer abdijen zich genoodzaakt zien landarbeiders te werven, willen de uithoven rendabel blijven. In sommige gevallen moet zelfs tot verpachting aan boeren worden overgegaan. De orderegel dat de uithoflanderijen slechts door religieuze mannen mag worden bewerkt wordt hiermee omzeild.

Wolven
In de omgeving huizen wolven. Boeren en herders hebben daar last van, want de wolven brengen schade toe aan het vee. Uiteindelijk, zo rond 1720, krijgt men toestemming om op wolven te jagen. Voor elke gedode wolf krijgt de jager een premie van 12 tot 15 gulden. Voor die tijd een flinke beloning. Toch wordt er niet systematisch op wolven gejaagd; meestal is het een toevalstreffer. Elke gedode wolf werd geregistreerd en daarom weten we dat in de 18e eeuw in de omgeving van Drunen in totaal 17 wolven zijn gedood. (bron: o.a. Heusden in Beeld)

Stuifzand
De buurtschap Giersbergen heeft ook eeuwenlang moeten vechten tegen het oprukkende stuifzand. Dat is gedeeltelijk 'eigen schuld'. Het gebied van de Loonse en Drunense Duinen ligt op een hoge dekzandrug. Die is zo’n 30.000 jaar geleden ontstaan. In die tijd heerst hier een toendraklimaat. De wind voerd zand aan en bedekt daarmee grote delen van Nederland, waaronder dit gebied. Later wordt het klimaat warmer en raken de stuifduinen begroeid met bos. De mens kapt en brandt de bossen af voor bouw- en weiland.

Door de beweiding met schapen is vervolgens een heidelandschap ontstaan. Boeren steken de heide af om de plaggen, vermengd met schapenmest, te gebruiken als meststof voor de akkers, waardoor de wind vrij spel krijgt en het stuifzandgebied is ontstaan. Tegenwoordig is het een waardevol en beschermd natuurgebied - en nog altijd 'levend stuifzandgebied' - onder de naam Loonse en Drunense Duinen (dat wordt beschreven op de pagina van Loon op Zand). Soms lijkt het alsof er een eikenstruik of berkenstruik groeit, maar dan zie je alleen de kruin van de boom.

Brand
Op 18 juni 1934 wordt Giersbergen getroffen door een grote brand die in een van de boerderijen begint. Twee boerderijen met schuren branden af. Vee, pluimvee en huisdieren komen in de vlammen om. De materiële schade is groot. De door de vrij sterke wind wegwaaiende vonken zetten het omliggende heidegebied in lichterlaaie. Een oppervlakte van 25 hectare, veelal dennen- en eikenbossen, valt ten prooi aan de vlammen.

Nutsvoorzieningen
In 1951 krijgt Giersbergen een dorpspomp. Deze voorziet het gehucht van bluswater en zijn inwoners van was- en drinkwater. In 1956 wordt de buurtschap aangesloten op het elektriciteitsnet. Handige inwoners weten hiermee boerderijen al vanaf de dorpspomp te voorzien van stromend water. In 1965 volgt de aansluiting op het waterleidingnet.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Giersbergen is een prachtige buurtschap om wandelend te bekijken, met vele oude monumentale boerderijen, waaronder 1 rijksmonument: voormaige kloosterboerderij de Maaihoeve (die ook aan de orde komt in het hoofdstuk Geschiedenis) op nr. 2a. Boerderij van het Langstraatse dwarsdeeltype, onder rieten wolfdak; ramen met kleine roedenverdeling en luiken; afzonderlijke schuur van hout en riet onder rieten wolfdak; afzonderlijke bakstenen schuur onder rieten wolfdak. Het is de enige van de twee onder Geschiedenis beschreven oude kloosterhoeven die nog over is; de Poorthoeve is begin 21e eeuw gesloopt, omdat ze moest wijken voor de nieuwbouw van een landhuis.

- Gevelstenen in Giersbergen.

- Dorpspomp uit 1951 nabij huisnr. 15.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Jaarlijks op een zondag eind juni of begin juli is er het festival Giersbergen Grootsch Genieten. In 2016 was de 1e editie, en dat was een groot succes, vandaar dat het een jaarlijks evenement is geworden. Bezoekers kunnen een kijkje nemen bij een aantal lokale bedrijven, mooie producten kopen op de streek- en kindermarkt, verschillende sporten uitproberen die in de omgeving worden beoefend, en bij Herberg de Drie Linden heerst een zomers festivalsfeertje met akoestische live muziek en verschillende kraampjes met bijvoorbeeld flammkuchen, De Grote BBQ met broodjes hamburger, pulled pork of kippedijen, en natuurlijk lekkere speciaalbiertjes. Daarnaast is er voor de kinderen een nostalgische kermis.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De ruim 16 kilometer lange groene lus MTB-route Giersbergen is gelegen in het oosten van Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Het is een single track die door de Margriet en langs het Hengstven kronkelt. De route heeft weinig hoogteverschillen en is hierdoor makkelijker te rijden dan de zwarte MTB-route Drunen/Loonse en Drunense Duinen van 25 kilometer. Desgewenst is de route met die route te combineren. Om de routes te mogen rijden heb je een MTB-vignet nodig. Je kunt de route starten bij: Café De Roestelberg, Roestelbergseweg 2, Kaatsheuvel; Café De Rustende Jager, Oude Bossche Baan 11, Biezenmortel; Café De Drie Linden, Giersbergen 8, Drunen (aanlooproute); Hotel De Guldenberg, Guldenberg 12, Helvoirt.

- De buurtschap Giersbergen ligt aan de rand van het immense natuurgebied Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Het is daarom een ideaal startpunt voor een wandeling of fietstocht door dit gebied. Onder de link vind je wat er allemaal te zien en te doen is.

Terug naar boven

Beeld

- Op de site Heusden in Beeld, deel Drunen, moet je in het linkermenu op Giersbergen klikken. Daaronder komt dan een aantal menu's tevoorschijn met foto's uit verleden en heden van deze buurtschap.

- Oude ansichtkaarten van Giersbergen. - Oude foto's van de buurtschap.

Fotoreportage van Drunen en Giersbergen door Kees Wittenbols uit Breda.

Terug naar boven

Links

- Zorg: - Zorgboerderij Giersbergen - gespecialiseerd in ouderen met een geheugenprobleem - heeft een gevarieerd takenpakket, waardoor voor iedereen wel een geschikte plek te vinden is. Buiten zijn er de dieren, moestuin en vijver waar cliënten kunnen ondersteunen. En in de algemene ruimte kunnen ze helpen met het bereiden van de warme maaltijd en overige huishoudelijke taken.

De zorgboerderij is gevestigd in een zogeheten Vlaamse schuur, het enige gemeentelijke monument in de buurtschap. De schuur heeft oorspronkelijk dienst gedaan als hooischuur. De grote deuren maakten het mogelijk om met een kar met hooi naar binnen te rijden. Later is het een varkensstal geweest. Als dhr. Van Rooij stopt met de varkenshouderij, krijgt dochter Hellen Junggeburth het idee er een zorgboerderij voor ouderen van te maken. Inmiddels was het pand wel flink vervallen. Gelukkig werkt de man van Hellen, John, in de bouw, dus hij heeft het pand in 2005 verbouwd en gemoderniseerd naar de eisen des tijds, met zoveel als mogelijk behoud van het authentieke karakter.

Zorgboerderij Giersbergen is sinds 2016 als eerste Nederlandse zorgorganisatie Böhm gecertificeerd. Dit betekent dat zij aan de kwaliteitsnormen voldoet om te werken met het dementiemodel volgens de Oostenrijkse professor Erwin Böhm. Dit model van het ENPP-Böhm instituut bevordert optimale zelfredzaamheid en een tevreden dag bij ouderdomsverwarring en dementie. Centraal in het behandelmodel staan de consequente cliëntgerichte benadering of ‘eigen normaliteit’ en het belang van een ‘thuisgevoel’ bij dementie. Een mens die het besef van de actualiteit verliest, kan niets anders dan diens verleden, zoals hij of zij dat persoonlijk heeft beleefd, te zien als dagelijkse realiteit. Tot in diens twintiger jaren zit het beleefde verleden sterk verankerd in de hersenen; alles wat daarna gebeurd is zal als eerste vervagen.

De methode Böhm heeft een systeem ontwikkeld waarbij het mogelijk is om na te gaan wat de belangrijke elementen uit het eigen beleefde verleden zijn. Gerichte elementen uit de omgeving kunnen daarop zinvol worden aangepast. Passende activiteiten en bepaalde impulsen om instabiliteit te compenseren worden ingezet. Daarmee wordt dagelijks een ‘tevreden dag’ aangeboden, waarbij iemand met dementie veel langer dan anders het geval is, grotendeels zelfstandig en zelfredzaam de dag door komt en een gezond dag- en nachtritme houdt.

De mens gaat pas in bad of onder de douche als dat overeenkomt met diens normaliteit. Dat geldt ook voor eten, drinken, huishouden en werken. De verzorgende is dus niet meer leidend. Maar als het goed gedaan wordt laten de voordelen zich raden: een mens met dementie die tot diens laatste levensdagen een tevreden dag doorbrengt, actief, in beweging. Geen boosheid, agressie, geen rustgevende medicijnen, geen incontinentiemateriaal. De mens kan langer veel langer thuis blijven wonen, met een goede dagbesteding, zonder het zorgnetwerk onmogelijk zwaar te belasten. De mens met dementie voelt zich op Zorgboerderij Giersbergen thuis in de omgeving die voor hem of haar is gecreëerd en loopt niet weg; waar mensen volgens de methode van Böhm worden behandeld hoeft er niets op slot. Dat lijkt een kleine stap, maar het is een enorme vooruitgang.

Reactie toevoegen