Gebroek

Plaats
Buurtschap
Echt-Susteren
Midden-Limburg
Limburg

Gebroek

Terug naar boven

Status

- Gebroek is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Midden-Limburg, gemeente Echt-Susteren. T/m 2002 gemeente Echt.

- De buurtschap Gebroek valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Echt.

- De buurtvereniging heeft een mooie buurtschapsvlag laten maken, die bij feestelijke gelegenheden kan worden uitgehangen.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Gebrook.

Naam kwam ook elders voor
Er waren in Limburg nog 3 buurtschappen met deze naam, namelijk in de gemeenten Melick en Herkenbosch, Born en Maasniel. Al deze buurtschappen zijn inmiddels verdwenen. De buurtschap N van Holtum, voorheen gemeente Born, slechts enkele kilometers ZW van Gebroek onder Echt, is recentelijk verdwenen door uitbreiding van industrieterrein Holtum-Noord. Het laatste pand is daar in 2006 afgebroken.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Gebroek ligt direct Z van Echt, W van de spoorlijn, rond de Gebroekerdijk, het Gebroekerpad, de Spoorstraat en de Ruijtersweg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Gebroek 30 huizen met 150 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 80 huizen met ca. 200 inwoners.

Terug naar boven

Beschrijving

Gebroek ligt op de rand van de hoger gelegen zandige vlakten en de ingesneden laagten van de Kanjelbeek en de Middelgraaf. Hier ligt het natte natuurgebied De Doort. De buurtschap bezit een losse, gevarieerde verkavelingstructuur; de buurtschap bestaat uit een stelsel van min of meer rechte en duidelijk gebogen straten. Wegen uit verschillende richtingen komen bijeen op pleinachtige ruimtes.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

De komende jaren komt er een nieuw woongebied tussen de buurtschap en Echt. De karakteristiek van de buurtschap met zijn bijzondere ruimtelijke structuur biedt aanknopingspunten voor het nieuwe woongebied ten aanzien van verkaveling en openbare ruimtes. Het nieuwe woongebied mag geen obstakel tussen de buurtschap en Echt worden. Deze constatering is omgedraaid tot de vraag: hoe kan de nieuwe woonomgeving als aantrekkelijke verbinding functioneren tussen de buurtschap en Echt. Dit levert een tweede structuurlijn in het plan in noord-zuid richting die in de toekomst kan worden doorgezet tot het gemeentehuis. Deze verbinding is meer dan een lijn. Het is een centrale zone die vooral aansluit bij de karakteristiek van Gebroek.

Rondom en in het plangebied liggen verschillende veldkruizen. Deze zijn gelegen aan de Gildelaan en de Mulderstraat en nabij een aantal monumentale bomen. In Gebroek is een veldkruis aanwezig, dat in de huidige situatie op een enigzins verloren plek ligt. Voor de nieuwe situatie bieden de aanwezigheid van dit veldkruis en de bomen de kans om tot een meer betekenisvolle plek te worden omgevormd, waar routes bijeenkomen. De in de plannen herstelde oost-west structuurlijn kent ook een grotere betekenis toe aan het veldkruis gelegen aan het einde van de historische route en die aan de Gildelaan. (bron: gemeente Echt-Susteren)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Huis de Horst (Ruijtersweg 62) is het enige rijksmonument van Gebroek. Woonhuis met zadeldak, ankerjaartal 1801 en gewijzigde vensters. Aansluitend een eenvoudige hoeve.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Tijdens de rondwandeling vanuit Gebroek (12 km) wandel je door de velden naar de buurtschap Ophoven, en over graspaden langs beekjes en mooie vijvers door het natuurgebied De Doort naar het dorpje Dieteren. Terug wandel je eerst langs een mooie vijver met zitbanken, daarna passeer je enkele fraaie vennetjes en een jong bos.

- De Doort is een afwisselend natuurgebied met oude loofbossen en bloemrijke graslanden, gelegen tussen Echt en Dieteren, ZW van buurtschap Gebroek. Er leeft een populatie van enkele honderden boomkikkers. Landelijk is dit kikkertje erg zeldzaam. Er zijn maar vijf gebieden met duurzame populaties. De boomkikker (onder de link vind je er een mooie video van) is hier een kwetsbaar diertje, omdat de populatie van De Doort geen verbinding heeft met andere boomkikkerpopulaties. Alleen is de combinatie van poelen, plassen, graslandjes en braamstruwelen in het gebied zo goed dat het kikkertje toch stand houdt. Voor de voortplanting is de boomkikker echter wel afhankelijk van heel specifieke watertjes in de juiste periode van het jaar.

Soms zijn er droge jaren, waardoor die succesvolle voortplanting in gevaar komt en daarmee ook het voortbestaan van de populatie. Daarom heeft Staatsbosbeheer in 2009 bestaande poelen verbeterd met een 'plas-draszone' eromheen. Daarnaast zijn enkele nieuwe leefgebieden gemaakt en open ruimten gecreëerd door delen van het bos te kappen. Daar zijn ook waterpartijen in aangelegd. Aansluitend zet Staatsbosbeheer een onderhoudsbeheer voort om de juiste combinatie van water, grasland en struweel in een mozaïek in stand te houden.

"Natuurgebied De Doort bij buurtschap Gebroek is een kern-leefgebied van de boomkikker. Van hieruit kan het diertje zich verspreiden naar andere gebieden. Het aandoenlijke, felgroene kikkertje was in Nederland bijna uitgestorven, maar de populatie zit de laatste jaren behoorlijk in de lift. Niet in het minst door allerlei beschermende maatregelen zoals tegengaan van verdroging, aanleggen van poelen en verbinden van leefgebieden. Een specifiek op deze soort afgestemd beheer van de poelen is heel effectief om de soort te beschermen. Ook andere dieren profiteren van het beheer. Kleinschalig cultuurlandschap met een mozaïek van water, grasland, bos, braamstruweel en struikgewas, De Doort heeft dit allemaal en heeft dan ook een behoorlijke populatie boomkikkers. Inge van Westerlaak, ecoloog bij Staatsbosbeheer: “ik schat de populatie boomkikkers in De Doort op honderden. In 2019 zijn 235 roepende mannetjes geteld!”

De ideale voortplantingspoel voor boomkikkers moet vrij zijn van vissen en mag in de zomer best droog vallen. In het voorjaar moet hij wel voldoende water bevatten. Dat mag dan weer niet te koud zijn (> 15 graden) en de poel mag niet volledig beschaduwd zijn. Om aan alle eisen van het kritische kikkertje te voldoen is in november 2019 bij 8 poelen in De Doort bij Gebroek groot onderhoud gepleegd. Daarbij is de bodem met een graafmachine opgeschoond van rietopslag. Verder zijn struiken met wortel en al uitgetrokken en bomen opgesnoeid. Het moet ook weer niet al te kaal worden, want zodra de jonge kikkertjes uit het water komen zoeken ze het (braam)struweel en struikgewas op.

“Het is echt maatwerk” zegt John Drittij, boswachter bij Staatsbosbeheer Midden-Limburg. “Het ziet er nu wat ruig uit maar ik verzeker je dat de boomkikkers dit voorjaar weer te voorschijn komen. In de zomer zitten ze dan weer lekker te zonnen en uit te kijken naar insecten”. In voorjaar en zomer organiseren verschillende verenigingen excursies naar dit interessante gebied, dat ook bekend is om zijn voorjaarsflora en vogelrijkdom maar ook om zijn rijke cultuurhistorie. Wij vragen je wel om als je het gebied bezoekt uitsluitend te wandelen op wegen en paden, om de kwetsbare natuur en de boomkikker niet te verstoren." (bron: Staatsbosbeheer Boswachtersblog Limburg, maart 2020)

Terug naar boven

Beeld

- Fotoserie van Gebroek van fotograaf Martin Stevens.

- Reportage van het L1-programma Óngerwaeg over Woonwinkel Sjtal 34 in Gebroek. Onder de link vind je ook een link naar het tweede deel van deze reportage.

Terug naar boven

Links

- Buurtvereniging: - Buurtvereniging Gebrook.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Gebroek.

Reactie toevoegen