Gapinge

Plaats
Dorp
Veere
Walcheren
Zeeland

DK_20110718_2401_Ronde_stenen_stellingmolen_De_Graanhalm_Gapinge.jpg

Gapinge, windmolen De Graanhalm, een ronde stenen stellingmolen

Gapinge, windmolen De Graanhalm, een ronde stenen stellingmolen

DK_20110718_2392_Boerdereij_te_Gapinge__.jpg

Gapinge, dorpsboerderij voor de Mariakerk

Gapinge, dorpsboerderij voor de Mariakerk

Gapinge

Terug naar boven

Status

Gapinge is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Veere. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1856. In 1857 over naar gemeente Vrouwenpolder, per 1-7-1966 over naar gemeente Veere.

Terug naar boven

Naam

In het Zeeuws
(ter) Gaepienge.

Oudere vermeldingen
1216 Gapinge, 1266 Gapinghakerka, 1267 Gapinghe.

Naamsverklaring
Waarschijnlijk gevormd met het suffix -ingi* (vergelijk Kloetinge, Buttinge, Callantsoog) bij gap 'gat, opening'.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Gapinge ligt W van Veere, O van Serooskerke. Het is een qua huizen- en inwonertal klein dorp, maar wel met een aanzienlijk grondoppervlak. Een rondwandeling langs de huidige dorpsgrenzen is een flinke wandeling van zo'n 13 kilometer.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Gapinge, die slechts het dorp omvat, 28 huizen met 203 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 200 huizen met ca. 500 inwoners en is daarmee het kleinste dorp van de gemeente Veere.

Terug naar boven

Geschiedenis

Paus Innocentius de Derde bekrachtigt ('legaliseert') de kerk van Gapinge op 5 februari 1216. Daarmee duikt de plaatsnaam voor het eerst op in de archieven. Natuurlijk was er voor die datum ook al bewoning - volgens de site van de Dorpsraad waarschijnlijk al sinds rond het jaar 1000 - maar tot heden zijn daar nog geen bewijzen voor gevonden. Niet op schrift, maar ook niet in bodemvondsten zoals in Serooskerke door de aanleg van de N57. Omdat t.b.v. jubileumvieringen van dorpen en steden doorgaans de oudst bekende vermelding wordt aangehouden, heeft het dorp in 2016 het 800-jarig bestaan gevierd.

De kerk markeert het begin van het dorp. Waarschijnlijk was er eerst een houten kerk of kapel. Voor het bouwen van deze kerk hebben ze zo'n 150 jaar de tijd genomen. Eerst de toren, 15 jaar later het schip en nog later het tussenstuk. In de 15e en 16e eeuw groeide de welvaart door handel en visserij. Deze periode regeerden de Heren van Borssele en was Walcheren de motor van de Hollandse welvaart. Gapinge was in al die jaren een klein agrarisch dorp dat, gelegen aan de doorgangsweg naar Veere, meeprofiteerde van de stijgende welvaart. Gelukkig is het dorp gedurende de diverse (godsdienst) oorlogen gespaard gebleven.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In de jaren negentig heeft nieuwbouw in het dorp plaatsgevonden met de bouw van de huizen aan de Nieuwe Wei.

- Basisschool De Schutte is na afloop van schooljaar 2014-2015 gesloten en gefuseerd met De Wegwijzer in buurdorp Serooskerke. De school had nog maar 11 leerlingen en was daarmee te klein geworden om nog langer door te kunnen gaan.

- Bestemmingsplan kom Gapinge.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Gapinge heeft 8 rijksmonumenten.

- De Torenkerk of Mariakerk (Dorpsstraat 25) is in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd, maar dankzij restauratie staat er weer een gaaf laat-gotisch geheel. Toren uit begin 15e eeuw, later 15e eeuws koor, schip uit ca. 1500. Het geheel is een prachtig geconserveerde middeleeuwse kerk. - Beschrijving van het kerkorgel in tekst en beeld. - Foto's van de kerk.

- De Gereformeerde Kerk of Mozaïekkerk (Dorpsstraat 7) uit 1957 is wegens de fusie tot PKN in 2004 aan de eredienst onttrokken. De kerk is verkocht aan particulieren en herbestemd tot woning.

- Molen De Graanhalm dateert uit 1896. De molen is in 2015 gerestaureerd. De kosten, €400.000, zijn door de inwoners zelf bijeen gebracht. Volgende restauratieprojecten zijn de duiventil bij de molen - eveneens een rijksmonument en nog het enige stenen exemplaar in ons land - en het oude en unieke meelprijzenbord. - Artikel over molen De Graanhalm, in tekst en beeld, door Willem Staat.

- De voormalige buitenplaats 't Huys te Gapinge ligt aan de Snouck Hurgronjeweg ten noorden van het dorp. De buitenplaats komt voor het eerst voor op kaarten uit 1680. Het bestond uit een kasteelvormige buitenplaats met rondom een gracht, diverse bijgebouwen waaronder een hofstede en weiland. Verder waren er op het terrein van de buitenplaats stukken bouwland, boomgaard en plantagie. In 1837 werden de boerenhofstede, de schuur, het wagenhuis en het varkenshok geheel verwoest door een grote brand. De huidige woning is in 1988 gebouwd. In de bodem is nog een gedeelte van de fundering van het kasteel aanwezig. Ook is bij extreem laag water de oude beschoeiing van de gracht nog te zien. Voor dit buiten is een herstelplan opgesteld en er is een informatiepaneel geplaatst. Hierdoor gaat de historie leven voor de voorbijganger. Verder is een aangetroffen welput uitgegraven en opgemetseld met oude IJsselstenen.

- Oorlogsmonument op de begraafplaats voor in de Tweede Wereldoorlog omgekomen inwoners.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Sociëteit Ter Gapinge is in 1979 opgericht en zet zich in voor het bevorderen van de leefbaarheid van het dorp. Dit doet zij door het organiseren van allerlei activiteiten door het jaar heen voor jong en ouder.

- Koningsdag.

- "Dit dorp is dé plek om de Zeeuwse traditie van het ringrijden te beleven. Elk jaar organiseren de dorpelingen het ringrijden, een folkloristische Zeeuwse volkssport en een waar spektakel! Vanaf een paard proberen de deelnemers een lans door een ijzeren ring te steken. De top van het ringrijden komt uit dit dorp." (bron: gemeente Veere) Zo is inwoner Emiel Provoost tijdens de Folkloristische Dag in Middelburg editie 2019 Zeeuws kampioen Ringrijden geworden. - Ringrijdersvereniging Gapinge is opgericht in 1950. Er wordt binnen de vereniging zowel ring als met sjezen gereden, in het dorp en in de buurkernen Veere, Vrouwenpolder en Serooskerke, van mei tot september.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Gapinge, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Mooie dronefilm van Gapinge, waarbij je het dorp dus van bovenaf kunt bekijken.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Gapinge (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Beschrijving van het dorp Gapinge op de site van de gemeente Veere.

- Belangenorganisatie: - Vereniging Dorpsraad Gapinge vormt de schakel tussen de inwoners en het bestuur van de gemeente Veere. Het is het aanspreekpunt voor zowel de bewoners als het gemeentebestuur en vormt zo "de ogen en oren" van de gemeente. De dorpsraad heeft ten doel met alle binnen haar vermogen liggende middelen de leefbaarheid, veiligheid en sociale samenhang van de dorpsgemeenschap voor nu en in de toekomst te bevorderen. De dorpsraad tracht haar doel te bereiken door: het leveren van een positieve bijdrage aan de ontwikkeling en bevordering van de leefbaarheid van het dorp, in samenspraak met de inwoners, verenigingen en andere organisaties; het behartigen en opkomen voor de belangen van de inwoners door regelmatig overleg met de inwoners en de betreffende overheids- en andere instanties; het stimuleren, ondersteunen en waar nodig begeleiden van activiteiten die passend zijn voor het dorp en zijn inwoners en die vallen onder de doelstelling van de dorpsraad.

- Dorpshuis: - Verenigingsgebouw De Spil is al jaren een begrip in Gapinge. Sinds oktober 2016 met Maarten en Hendrikje aan het roer. Lokale verenigingen en initiatieven organiseren hier hun activiteiten. Ook is De Spil een uitstekende locatie voor je feest, vergadering, bedrijfspresentatie, bruiloft of andere groepsactiviteit.

- Duurzaamheid: - "Op de openbare vergadering van de Dorpsraad van 3 april 2019 is voorlichting gegeven over het participeren in zonnepanelen op het dak van een ander middels een postcoderoos. De Dorpsraad steunt dit initiatief, maar neemt geen verantwoordelijkheid met betrekking tot het tot stand komen van deze postcoderoos. Inwoners dienen zelf het initiatief te nemen met betrekking tot deelname."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Gapinge, met deels foto's van de grafzerken. - Doop-, Trouw- en Begraafakten van dit dorp van eind 16e eeuw tot 1907.

Reactie toevoegen