Foudgum

Plaats
Dorp
Noardeast-Fryslân
Fryslân

foudgum_collage.jpg

Foudgum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Foudgum, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Foudgum.JPG

Foudgum, met wapen

Foudgum, met wapen

Foudgum (2).JPG

Foudgum, dorp van Piet Paaltjens

Foudgum, dorp van Piet Paaltjens

Foudgum..JPG

Foudgum, de Mariakerk, met zadeldaktoren

Foudgum, de Mariakerk, met zadeldaktoren

Foudgum

Terug naar boven

Status

- Foudgum is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Noardeast-Fryslân. T/m 1983 gemeente Westdongeradeel. In 1984 over naar gemeente Dongeradeel, in 2019 over naar gemeente Noardeast-Fryslân.

- Foudgum kan als drielingdorp worden beschouwd met de buurdorpen Raard en Bornwird, omdat het daarmee veel voorzieningen deelt en bijv. een gezamenlijke website, dorpshuis en oranjevereniging heeft. Maar het kan tevens als drielingdorp worden gezien met de buurdorpen Brantgum en Waaxens, omdat het daarmee samenwerkt voor de dorpsbelangen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
944 kopie 1150-1158 Fotdenheim lees: Foldenheim, 1422 Foldeghum, 1449 Foudtgum, 1472 Fouldeghem, 1482 kopie 1495 Foldegum, Foldgum, 1487 Foedegum, 1505 Foudghum. De identificatie van de oudste vorm is onzeker.

Naamsverklaring
Samenstelling van heem, verhoogduitst tot heim 'woonplaats, woning', aanvankelijk met de persoonsnaam Foldo, later met de geslachtsnaam Foldinga, een afleiding met het suffix -ing- van de persoonsnaam Foldo, Oudfries Folda, met als betekenis 'de lieden van Folda'.(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Foudgum ligt NW van de stad Dokkum en het dorp Bornwird, N van de dorpen Raard en Sibrandahûs, NO van het dorp Lichtaard, OZO van het dorp Blije, ZO van de dorpen Brantgum, Waaxens en Holwerd, ZW van de dorpen Hantum en Ternaard, W van het dorp Hiaure en WNW van het dorp Aalsum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Foudgum 18 huizen met 112 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 30 huizen met ca. 80 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Foudgum is een vrij gaaf bewaard gebleven wierdedorp. Een volledig ontwikkelde dorpswierde uit de vroege middeleeuwen had centraal een open ruimte. Rond de open ruimte lagen straalsgewijs boerderijen die met het achtereinde gekeerd stonden naar een om de voet van de wierde lopende weg, de ringweg of ossengang genoemd. In later tijd werd op de kruin de kerk gebouwd. Hier is deze bebouwingsvorm nog duidelijk waarneembaar. Vanaf de ringweg lopen 4 paden naar de kerk die op het hoogste punt van de terp staat. Aan het einde van de 19e eeuw is de terp helaas gedeeltelijk afgegraven.

Piet Paaltjens
Het piepkleine dorpje geniet toch landelijke bekendheid, omdat François HaverSchmidt hier van 1859 tot 1862 predikant was. Het was zijn eerste gemeente nadat hij zijn studie in Leiden had afgerond. HaverSchmidt heeft nationale en internationale bekendheid gekregen onder zijn pseudoniem 'Piet Paaltjens'. Eén van zijn bekendste uitgaven is 'Snikken en Grimlachjes'. Niet alleen zijn er in het dorp twee straten naar hem genoemd, Foudgum beschikt ook over een informatiecentrum in de kerk waar aandacht wordt gegeven aan François HaverSchmidt. - Uitvoerige informatie over Piet Paaltjens op de lokale dorpssite (inclusief vele gedichten).

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "In de in 2019 verschenen Dorpsvisie van Raard, Bornwird en Foudgum beschrijven we de onderwerpen die u als inwoner belangrijk vindt. Deze onderwerpen zijn aangedragen tijdens de jaarvergaderingen van Dorpsbelang, het houden van keukentafelgesprekken en bij het invullen van de dorpsenquête.Op de jaarvergadering van Dorpsbelang in 2016 hebben we met zogeheten ‘woordwolken’ benoemd wat er in onze dorpen leeft. Aan de hand van deze thema’s zijn er keukentafelgesprekken gevoerd met verschillende inwoners. Daarna is er een enquête gehouden in alle dorpen. Aan de hand van de resultaten uit de enquête is de eerste versie van de dorpsvisie geschreven. Door bestuurswisselingen, andere inzichten en gebeurtenissen in de samenleving hebben we de eerste versie getransformeerd tot het stuk wat nu voor u ligt.

Wat gaat dorpsbelang met deze visie doen? Ten eerste willen we datgene wat goed is in onze dorpen behouden: saamhorigheid, veiligheid, gevoel van vrijheid, ruimte en rust. Het dorpshuis en de basisschool als middelpunt van onze gemeenschap. Ten tweede het aanpakken van zaken die beter kunnen of extra aandacht verdienen. Kwesties als: duurzaamheid, vrijwilligers, mienskip, omgeving en snel internet. Dorpsbelang bedankt alle betrokkenen die een bijdrage hebben geleverd aan het samenstellen van deze dorpsvisie. In de enquête gaven de inwoners onze dorpen gemiddeld het cijfer 7,8. Een ruime voldoende dus. Wij hopen dat we samen met u als inwoners dit cijfer kunnen behouden of opkrikken naar een 8 of hoger in 2030?" Aldus Dorpsbelang Raard/Bornwird (en in de praktijk kennelijk ook Foudgum) in het voorwoord van de Dorpsvisie.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Foudgum heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de Mariakerk plus de kerkterp. De Hervormde (PKN) Mariakerk (Piet Paaltjenspad 1) staat op het restant van een terp. Van de oorspronkelijke middeleeuwse romaanse kerk resteren nog slechts enkele delen van de toren, die in de 15e eeuw is verhoogd en in 1753 is hersteld. De kerk was begin 19e eeuw in zo'n slechte bouwkundige staat, dat is besloten om hem af te breken. Op dezelfde plaats is een nieuwe kerk gebouwd, waarvoor in 1808 de eerste steen is gelegd. De kerk bezit een 18e-eeuws kabinetorgel, afkomstig uit de Vrije Evangelische Gemeente van Leeuwarden. In 1977 is de kerk gerestaureerd. Stichting Alde Fryske Tsjerken is eigenaar van de kerk. De kerk wordt verhuurd en is een officiële trouwlocatie van de gemeente.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Voor de liefhebbers van een wandeling door en rond Foudgum is de wandelroute 'In de voetsporen van HaverSchmidt' beschikbaar met informatie over de verschillende het dorp, de huizen en boerderijen, en François HaverSchmidt. De wanderoute is naar keuze 500m, 4 km of 6,5 km (omdat hij in 3 stukken is verdeeld).

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Foudgum, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Foudgum (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Foudgum.

- Nieuws: - Nieuws uit Foudgum, Brantgum en Waaxens op Twitter. - Nieuws uit deze dorpen op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Het in 1964 opgerichte Dorpsbelang Raard/Bornwird fungeert als gesprekspartner, klankbord en adviseur van het gemeentebestuur. Tegelijk is Dorpsbelang belangenbehartiger, spreekbuis en antenne voor de inwoners van de dorpen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan verkeersveiligheid, leefbaarheid en zaken zoals de speeltuin en ijsbaan. Hierover is regelmatig contact met de gemeente en vindt periodiek overleg plaats met Burgemeester en Wethouders. Dorpsbelang organiseert tevens elk jaar een ledenvergadering. De Dorpsvisie is daarbij ook een leidraad voor dorpsbelang." Kennelijk is Dorpsbelang er, hoewel dat niet uit de naam blijkt, ook voor het dorp Foudgum, omdat deze immers ook onderdeel is van het onder Recente ontwikkelingen beschreven Dorpsplan.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Foudgum.

Reactie toevoegen