Foarryp

Plaats
Buurtschap
Harlingen
Fryslân

foarryp.jpg

Foarryp is een zeer oude nederzetting. De Wijnaldumerpolder, waar ook deze buurtschap in ligt, is een van de vier 'moederpolders' van de streek Westergo. (© Jan Dijkstra, Houten)

Foarryp is een zeer oude nederzetting. De Wijnaldumerpolder, waar ook deze buurtschap in ligt, is een van de vier 'moederpolders' van de streek Westergo. (© Jan Dijkstra, Houten)

foarryp.jpg

Op deze kaart staat de streek Westergo afgebeeld zoals het er in de middeleeuwen uitzag, toen het gebied nog werd omgeven door de waterlopen Middelzee en Marne. Bijzonder is, dat naast een aantal dorpen de buurtschap Voorrijp er ook op vermeld staat.

Op deze kaart staat de streek Westergo afgebeeld zoals het er in de middeleeuwen uitzag, toen het gebied nog werd omgeven door de waterlopen Middelzee en Marne. Bijzonder is, dat naast een aantal dorpen de buurtschap Voorrijp er ook op vermeld staat.

foarryp_buurtschapsgezicht_kopie_kopie.jpg

Buurtschap Foarryp, buurtschapsgezicht

Buurtschap Foarryp, buurtschapsgezicht

foarryp_gemeentegrenspaal_harlingen_kopie_kopie.jpg

Grenspaal van de gemeente Harlingen in buurtschap Foarryp

Grenspaal van de gemeente Harlingen in buurtschap Foarryp

Foarryp

Terug naar boven

Status

- Foarryp is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Harlingen. T/m 1983 gemeente Barradeel.

- De buurtschap Foarryp valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Wijnaldum.

- De buurtschap Foarryp heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Voorrijp. Omdat de buurtschap geen plaatsnaamborden heeft, de stads- en dorpsnamen in deze gemeente weliswaar officieel Nederlandtalig zijn, maar de straatnaambordjes in dit geval de Friese variant Foarryp bevatten, houden wij die spelling ook aan voor de plaatsnaam. Want dat lijkt ons dan wel zo consequent.

Oudere vermeldingen
1718 Voor Rijp, 1877 Voorrijp.

Naamsverklaring
Betekent rijp 'strook land, waterkant, rand, oever' met het voorzetsel voor, vergelijk Ferwoude en Formerum.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Foarryp ligt rond de gelijknamige weg. De buurtschap ligt O van het dorp Wijnaldum, NO van het dorp Midlum en de stad Harlingen, Z van het dorp Sexbierum, ZW van het dorp Oosterbierum, WZW van het dorp Dongjum, NW van de stad Franeker en N van het dorp Achlum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Foarryp omvat ca. 15 huizen met ca. 40 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In de tot zeker in de 16e eeuw nog drassige wereld net boven Wijnaldum kon vis worden gevangen en er werden zwanen gehouden. Het recht op het houden van zwanen werd ook wel zwanenjacht genoemd. Dit recht kwam samen met het visrecht in de Ried en het Riedmeer vanaf 1529 in handen van de familie Liauckama uit Sexbierum. Daarvoor was het in handen geweest van de familie Te Nyenhuis uit Wijnaldum. De Liauckama’s hadden een aantal bezittingen in Wijnaldum, waaronder de sate Voorryp. De pachter van deze boerderij kreeg de verplichting om “voor eeuwig de zwanen te hoeden en te bewaken”. Dat “eeuwigdurende” recht is in ieder geval tot in de 18e eeuw van kracht geweest.

Historische kaarten geven een indruk van het vroegere wegen- en vaartenpatroon rondom Wijnaldum. De oudste kaart waarop deze verbindingen goed te zien zijn, is de kaart van Schotanus van de Grietenij Barradeel uit 1718. Dat de vaarverbindingen in die tijd van groot belang waren, lijkt te worden onderstreept door de kaartenmaker, aangezien de Ried en de verschillende opvaarten die hiermee in verbinding stonden meer in het oog springen dan de verschillende verbindingen over land. Op de kaart is te zien dat alle boerderijen van de Foarryp ten noorden van de weg een verbinding hadden met de Ried. Ook was er een opvaart die tot aan het dorpscentrum liep. (bron)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- In Foarryp liggen enkele terpen van de rijksmonumentale zogeheten Terpenreeks van Wijnaldum.

- De Foarryp is een lange kronkelende weg die vanaf Getswerderzijl het verkeer langs de verschillende terpen van Wijnaldum leidt. De weg is op de kwelderwal aangelegd en ligt daardoor iets hoger in het landschap. Aan weerszijden van de weg liggen de oude boerderijen en arbeiderswoningen, afgewisseld met jongere bebouwing. Een opvallende verschijning langs deze weg is het fraai gerestaureerde stationsgebouw. Toen de Noord-Friesche Locaal Spoorweg-maatschappij aan het einde van de 19e eeuw een uitgebreid spoorwegnetwerk over Friesland uitrolde, werd ook Wijnaldum vanuit Harlingen of Leeuwarden per spoor bereikbaar. Het traject liep vanaf Harlingen langs verschillende dorpen in Barradeel dwars door Het Bildt via Stiens naar Leeuwarden. Ter hoogte van de Ried is nog een restant van een spoorbrug bewaard gebleven. Vanaf de kruising met de Terp gaat de Foarryp over in de Alde Leane (Oude Laan). (bron: zie bij Geschiedenis)

"In 1998 is het stationsgebouw op sublieme wijze gerestaureerd in oude stijl. De versierselen langs de dakrand zijn weer in oude staat gebracht. Intern zijn enkele ingrijpende wijzigingen aangebracht maar daardoor wordt het exterieur niet geschaad. In eerst instantie was er een door de Welstandscomissie goedgekeurd plan voor een wit gestucadoord gebouw met een totaal nieuwe horizontale kozijnindeling, vloer op lager niveau, dakkapellen, andere dakpannen. Gelukkig heeft Mesken Architektuur de bewoners weten te overtuigen van de restauratie." Aldus een beschrijving van het stationsgebouw op de pagina onder de link op Statonsweb.nl.

Reactie toevoegen