Eyserheide

Plaats
Buurtschap
Gulpen-Wittem Voerendaal
Heuvelland
Limburg

eyserheide_kaart_voor_1982.jpg

Bij Eyserheide lag een driegemeentepunt; de buurtschap zelf heeft altijd 'maar' onder twee gemeenten gevallen: grotendeels onder gem. Gulpen-Wittem (voorheen Wittem), een zeer klein deel onder Voerendaal. Op deze kaart, uit ca. 1980, is dat goed te zien.

Bij Eyserheide lag een driegemeentepunt; de buurtschap zelf heeft altijd 'maar' onder twee gemeenten gevallen: grotendeels onder gem. Gulpen-Wittem (voorheen Wittem), een zeer klein deel onder Voerendaal. Op deze kaart, uit ca. 1980, is dat goed te zien.

Eyserheide

Terug naar boven

Status

- Eyserheide is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, in grotendeels gemeente Gulpen-Wittem (t/m 1998 gemeente Wittem), deels gemeente Voerendaal (de gemeentegrens loopt door het midden van de wegen Eyserheide en Achterweg enerzijds en Mingersborg anderzijds. Enkele panden aan de N kant van deze weg, met de straatnaam Mingersborg, vallen onder de gemeente Voerendaal). In 1982 is een klein deel van de buurtschap door middel van een grenscorrectie overgegaan van de gemeente Voerendaal naar de gemeente Wittem.

Nabij buurtschap Eyserheide lag weliswaar een driegemeentenpunt, en in sommige bronnen wordt vermeld dat de buurtschap voor de herindelingen van 1982 ook onder die 3 gemeenten gevallen zou hebben, maar de buurtschap zelf heeft altijd 'maar' onder 2 gemeenten gevallen, zoals hierboven beschreven. Direct W van de bebouwing van de buurtschap lag namelijk ook nog de grens met de gemeente Wijlre (in 1982 voor dat deel over naar de gemeente Gulpen, in 1999 over naar gemeente Gulpen-Wittem), maar aan de Wijlrese kant van de grens staat geen bebouwing. In 1982 hebben hier enkele kleine grenscorrecties plaatsgevonden, maar dat heeft geen invloed gehad op het hiervoor gestelde. Elders op deze pagina hebben wij een kaart afgebeeld van de situatie van voor 1982, waarop de grenssituatie duidelijk is te zien (= de gele lijn met de zwarte stippellijn erin).

- De buurtschap Eyserheide valt grotendeels onder het dorp Eys, deels onder het dorp Ubachsberg. Het gedeelte van de buurtschap onder het dorp Eys valt ook voor de postadressen onder dat dorp, maar omdat het dorp Ubachsberg in 1978 geen eigen postcode en postale plaatsnaam heeft gekregen in het postcodeboek, liggen zowel dat dorp als het Ubachsbergse deel van de buurtschap voor de postadressen 'in' Voerendaal (de enkele 'Voerendaalse' adressen liggen dus aan de weg Mingersborg, hier de overzijde van een deel van de weg Eyserheide vormend).

- Voor wat het gedeelte onder de gemeente Gulpen-Wittem betreft, heeft de buurtschap Eyserheide officiële, blauwe plaatsnaamborden, en heeft dat gedeelte daarmee een bebouwde kom. Het kleine gedeelte onder de gemeente Voerendaal heeft geen plaatsnaamborden; aan de straatnaam ter plaatse, zoals reeds vermeld de weg Mingersborg, is ook niet te zien dat je in dat deel van de buurtschap bent, maar aan de overkant van de straat is de straatnaam dan wel Eyserheide, en die straat ligt bovendien binnen de gelijknamige bebouwde kom. Wellicht is hierdoor vol te houden, dat in ieder geval alle straten van de buurtschap - maar niet alle huizen ervan - binnen de bebouwde kom liggen.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Ezerhei.

Oudere vermeldingen
1803-1820 Eeysheyd, 1840 Eijserheide, 1877 Eyserheide. De oudste vermelding dateert uit 1540.0

Naamsverklaring
Betekent heide 'onontgonnen veld, vlakte' bij Eys.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Eyserheide ligt rond de gelijknamige weg, N van het dorp Eys, en een klein deel van de weg Mingersborg, aan de overkant van het NO deel van de weg Eyserheide. De buurtschap ligt verder ZW van het dorp Ubachsberg, W van het dorp Huls, WNW van het dorp Simpelveld en O van het dorp Wijlre.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Eyserheide 31 huizen met 136 inwoners onder de gemeente Wittem. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In de Tweede Wereldoorlog is er zwaar gevochten in het ZW van Eyserheide gelegen Eyserbos. De Duitsers hadden zich daar verscholen in loopgraven. Vier dagen beschoten de Amerikanen vanaf de Gulpenerberg het gebied, voordat de Duitsers capituleerden. "Dagenlang hebben we in de schuilkelders geleefd", herinnert de geboren en getogen Eysenaar Jef van der Krogt zich. "Op 16 september 1944 zijn we om kwart over drie bevrijd. Ik was destijds veertien jaar en weet als de dag van gisteren dat het bos bezaaid lag met tientallen Duitse lijken. Als kwajongens namen wij toen allerlei spullen mee, waaronder de revolvers van de gestorven soldaten. Die waren geld waard." Daarna is het gebied rond het Eyserbos maandenlang hermetisch afgesloten voor de bevolking. De Amerikanen richtten er een militaire basis in, maar niemand wist wat er zich precies afspeelde. "Pas tegen het einde van de oorlog vertelden de soldaten ons dat er een grote radarinstallatie stond. Van hier uit werden de voedseldroppings in Noord-Nederland en de bombardementen in het Duitse Roergebied gecoördineerd." (bron: het aan het eind van deze pagina vermelde artikel)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Eyserheide heeft 4 rijksmonumentale panden, zijnde de 18e-eeuwse hoeven van Kunradersteen op de huisnummers 29, 31, 35 en 37.

- Mariabeeld.

- Wegkruis.

Terug naar boven

Evenementen

- Eenmaal in de drie jaar komt de processie door buurtschap Eyserheide.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Eyserheide is een bijzonder idyllisch, afgelegen en rustiek gelegen buurtschapje.

- GPS-wandeling van 12 km rond Eyserheide.

- Vanuit de buurtschap loopt de Eyserbosweg ZW naar het Eyserbos. Dat is een flinke afdaling. Volgens de overleveringen moet de weg rond 1500 zijn ontstaan toen de parochianen van het boerengehucht Eyserheide hun eucharistie in Eys gingen vieren. Het grindpad liep toen nog dwars door het bos.

- Precies omgekeerd; vanuit het Eyserbos richting Eyserheide, is de Eyserbosweg bepaald een grotere uitdaging voor zowel amateur- als beroepswielrenners. En dat is nog voorzichtig uitgedrukt; het is voor de profs een van de lastigste klimmen in Zuid-Limburg tijdens de Amstel Gold Race. De weg is ca. 1100 meter lang en heeft een hoogteverschil van ca. 90 meter. De helling heeft een gemiddeld klimpercentage van ca. 8%, met een maximaal klimpercentage van ca. 16%. Overleven lijkt hier vaak belangrijker voor wielrenners dan presteren. "Ik ken geen andere beklimming die zo slopend is", heeft ex-wielrenner Michael Boogerd eens gezegd over dit kleine maar verraderlijke stukje van de Amstel Gold Race.

De Keutenberg en de Cauberg hebben de naam en de historie, maar de Eyserbosweg is de ware kuitenbijter. De eerste 600 meter vanuit het schilderachtige Eys is het nog aanklampen, maar dan bij het indraaien van het bos is er ineens die knik van meer dan 18%. Berekeningen op basis van het stijgingspercentages geven Boogerd gelijk. Gemiddeld 9% stijgingspercentage maal 85 meter hoogteverschil geeft een index van 765. De Keutenberg komt daarentegen met 12,1 maal 52 'slechts' op 629. De Eyserbosweg is daarmee dus ontegensprekelijk de zwaarste beklimming van Nederland. "Het is een berg voor de echte klimmers. Al in het dorp loopt de weg steil omhoog, maar de klim wordt alsmaar steiler. Het is zoals La Redoute in Luik-Bastenaken-Luik onmiskenbaar het zwaartepunt", aldus Boogerd.

De eerste wedstrijden die er georganiseerd werden, waren geen wielerwedstrijden. Een heerboer gaat in 1956 voor 100 gulden de weddenschap aan dat zijn knecht Huub Sintsen met een zak met 100 kilo zand bovenop de top zou geraken. "Het was een hels karwei,maar ik was in die tijd beresterk", zei Sintsen er later over (in het artikel dat wij aan het eind van de volgende alinea vermelden). Enkele dorpelingen grepen dit voorval aan om het Nederlands Kampioenschap Zaklopen op de Eyserbosweg te organiseren. Met een zak met 100 kilo zand moesten de deelnemers de 1000 meter klimmen van het Eyserbos naar Eyserheide. "Scheepslossers en zelfs mensen uit de polder kwamen deelnemen", blikt Sintsen terug. "Ik oefende nooit, maar wist dat ik in mijn eigen dorp onverslaanbaar was. Twee jaar achter elkaar werd ik Nederlands Kampioen."

Daarna is deze titelstrijd afgeschaft, omdat niemand zich aansprakelijk wilde stellen. De risico’s voor ernstige ongelukken waren te groot. Wel werden er in die tijd over de grindweg diverse mijnwerkersrondes georganiseerd. De zogeheten ‘koalpieten’ uit de wijde omgeving fietsen er hun rondjes. Amstel Gold Race-oprichter Herman Krott weet niet meer in welk jaar hij de Eyserbosweg voor het eerst opnam in het parcours. Zelfs een bestudering van de rondeboeken geeft geen duidelijkheid. Sowieso in 1985, maar wellicht al eerder. (bron: een artikel van wielerjournalisr Raymond Kerckhoffs in De Telegraaf van minstens 10 jaar geleden - omdat Boogerd in 2007 met wielrennen is gestopt en hij ten tijde van het artikel nog actief was - een artikel dat officieel al jaren van het internet is verdwenen maar dat wij nog in een uithoek van het internet, in een archief van formeel al verdwenen artikelen, hebben gevonden. Helaas stond er geen datum meer bij)

Reactie toevoegen