Erlecom

Plaats
Buurtschap
Berg en Dal
Rijk van Nijmegen
Gelderland

erlecom_plaatsnaambord_kopie.jpg

Erlecom is een buurtschap in de gemeente Berg en Dal. T/m 2014 gemeente Ubbergen. (© H.W. Fluks)

Erlecom is een buurtschap in de gemeente Berg en Dal. T/m 2014 gemeente Ubbergen. (© H.W. Fluks)

Erlecom

Terug naar boven

Status

- Erlecom is een buurtschap* in de provincie Gelderland, in de streek Rijk van Nijmegen, gemeente Berg en Dal. T/m 2014 gemeente Ubbergen.

* In sommige bronnen wordt Erlecom als dorp vermeld, maar in (1) kwalificeert de toenmalige gemeente het als buurtschap, en aangezien het nog altijd een bescheiden lintbebouwing is zonder kern, kerk, school e.d., is het o.i. inderdaad een buurtschap. De buurtschap heeft wel een eigen postcode en plaatsnaam in het postcodeboek, en is daarmee - in tegenstelling tot de meeste andere buurtschappen in ons land - wel een formele woonplaats. Vermoedelijk is hier het misverstand dat sommigen denken dat een dergelijke plaats dan ook wel een dorp zal zijn. Wat dus niet zo is.

- De buurtschap Erlecom is door de gemeente groot en/of dichtbebouwd genoeg bevonden voor een 'bebouwde kom' en heeft daarom blauwe plaatsnaamborden, ook dat in tegenstelling tot de meeste andere - want dunner bebouwde - buurtschappen in ons land. En ook dit is voor sommigen soms ten onrechte aanleiding om te veronderstellen dat een dergelijke plaats dus wel een dorp zal zijn.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Erlicum, Erlikum, 800 kopie 1170-1175 Adelrichheim, 1275 Helrekem, 1539 Erlinchem, 1612 Erlecom, 1840 Erlekom.

Naamsverklaring
Betekent het Oudnederlandse hem 'woonplaats' van de persoon Adelrik (verhoogduitst tot Adelrichheim).(2)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap ligt NO van Beek en Ubbergen, ZO van Ooij, als lintbebouwing aan de Erlecomseweg, en grenst in het N aan de Waal en - via het buitengebied van de buurtschap - in het Z aan Duitsland (kern Zyfflich). Erlecom is gelegen in de door de Ooijsebandijk, Waalbandijk en Erlecomsedam omsloten gelijknamige polder.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Erlecom 22 huizen met 202 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 70 huizen met ca. 165 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Erlecom behoort oorspronkelijk tot het aan de overzijde van de Waal gelegen dorp Gendt. Door een verandering van de rivierloop is de situatie in de 16e eeuw gewijzigd. Een overblijfsel van de Oude Waal treft men nog aan in de strang gelegen in de Kekerdomse Waard en in de Ooijse Graaf bij de Thornsestraat.

Erlecom was eertijds een heerlijkheid die behalve de buurtschap ook nog enige uiterwaarden en verspreid liggende huizen omvatte. Volgens Van der Aa was de heerlijkheid in het begin van de 19de eeuw in bezit van de heer Pfaff uit Nijmegen. Tot 1853 was de buurtschap kerkelijk verbonden met de aan de oostelijke Waaloever gelegen statie Hulhuizen. Nadat het gebied hiervan was losgemaakt werd het toegevoegd aan de parochie Kekerdom. In 1871 kwam de buurtschap deels bij de parochie Ooij en deels bij Leuth. De steenfabricage verschafte belangrijke werkgelegenheid naast het agrarisch bedrijf.

(3) meldt het volgende over de buurtschap: "De inwoners, die hier allen RK zijn, worden tot de parochies van Hulhuizen-Doornenburg-en-Gent, Ooy-en-Persingen, Leuth en Kekerdom gerekend. Men heeft in deze heerlijkheid geen school, maar de kinderen genieten onderwijs te Kekerdom. Het voormalige adellijke Huis te Erlecom is reeds vóór een aantal jaren in de rivier de Waal gestort."

De Kleverburg
In de uiterwaarden van Erlecom stond tot in de 2e helft van de 18e eeuw een versterkt huis, genaamd De Kleverburg. De gehele Gelderse Waard was oudtijds een Gelders leen. In 1343 werd ridder Jacob van Mirlaer door hertog Reinoud begiftigd met het adellijk erfambt van drost, waaraan het bezit van de Gelderse Waard in het kerspel Gendt was verbonden. Door stroomverandering van de Waal kwam de Gelderse Waard in de 16e eeuw bezuiden de rivierloop te liggen. In de positie van drost volgden na de Van Mirlaers leden uit de families Van Broekhuizen, Vlodrop en Quaedt van Wickrath. Waarschijnlijk heeft Diderik Quaedt van Wickrath in het 4e kwart van de 16e eeuw voor zijn zoon Diderik jr., die in 1595 erfhofmeester werd, het huis laten bouwen.

Het huis Kleverburg, dat ook bekend is onder de naam Erfhofmeesterij en Hofmeesterij, is volgens de afbeelding op de kaart uit 1620 een in de uiterwaarden gelegen, onversterkt huis geweest zonder voorburcht. Een houten brug over de gracht leidde naar de toegang tot het hoofdgebouw, dat bestond uit twee haaks tegen elkaar staande vleugels met een traptoren in de binnenhoek. Het hele complex is in de 2e helft van de 18e eeuw door de Waal verzwolgen.

Oud-inwoner en journalist Job van der Meer heeft een site gemaakt over de geschiedenis van Erlecom.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Erlecom heeft 2 gemeentelijke monumenten: op Erlecomseweg 44 een t-boerderij onder afgewolfd zadeldak uit ca. 1800. En boerderij Eindschenhof uit 1947 (met open veldschuur uit 1951) op Erlecomseweg 80. Nog een monumentaal pand is op Erlecomseweg 38: een t-boerderij met tot - inmiddels voormalig - postkantoor verbouwde vleugel van het voorhuis.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

Papavervelden
Om de paar jaar verandert ca. 4,5 ha weilanden in Erlecom in een roze bloemenzee. Dat komt omdat akkerbouwer Charles Jeuken dan zijn akkers inzaait met papavers. Die worden vervolgens geoogst voor het maanzaad dat als ingrediënt dient voor op broodjes. Als je ze wilt zien bloeien, moet je wel precies weten wanneer je er moet zijn; ze bloeien namelijk slechts gedurende één week in juni. (bron, waar je er ook een foto van vindt: de Gelderlander, 25-6-2017)

Ooijse Graaf
Staatsbosbeheer heeft in 2010 herstelwerkzaamheden verricht aan de rietmoerassen in de Ooijse Graaf, een oude meanderbocht van de Waal Z van Erlecom. Van oudsher is de Ooijse Graaf een belangrijke leefomgeving van onder meer de roerdomp, karekiet en slobeend. Met name de rietmoerassen in en langs de oude rivierloop maken het voor hen een belangrijk gebied. Wilgenopslag nam echter steeds meer ruimte in van het riet. Staatsbosbeheer heeft daarom de rietmoerassen hersteld.

In 2002 was er opnieuw actie nodig, want in maart 2022 lezen wij op de site van ARK Natuurontwikkeling: "In de Ooijse Graaf werkt ARK aan het herstellen van rietmoeras. De laatste fase van het herstel van het rietmoeras in Erlecom tegen de Kapitteldijk en Duffeltdijk aan, begon op 7 maart 2022: het plaggen van de verdroogde rietvlakte. Door verdroging zijn er dikke plakken met plantenresten aan de rand van het rietmoeras ontstaan. Het water kon er door de 'vervilte' zode niet meer goed passeren. Daardoor nam de hoeveelheid riet af en ontstond er steeds meer een dorre vlakte. Door te plaggen worden de plakken met plantenresten opgeruimd, zodat het water weer vrijelijk kan stromen. Vanaf dat moment kan de natuur het stokje weer overnemen.

Openheid en bodem hersteld. Het plaggen is de laatste maatregel die ARK Natuurontwikkeling laat uitvoeren in het rietmoeras. Als eerste maatregel zijn eind 2021 een groot aantal hoge populieren gekapt die waren aangeplant voor de houtoogst. Daardoor is de openheid hersteld die deze planten en dieren nodig hebben. Als tweede maatregel zijn dammetjes doorgestoken die waren ontstaan door de kleiwinning in het verleden. Zo is de doorstroming van het water verbeterd. Door het plaggen kan het riet weer gaan groeien. Planten en dieren die water en riet nodig hebben, zoals rietvogels, keren alweer terug. Zo zijn er al eerste meldingen van een roerdomp gedaan in het gebied en is de ijsvogel een vaste aanwezige!

Het plaggen was 15 maart 2022, voor de start van het broedseizoen, gereed. Dan was het nog een kale boel om te zien. In het voorjaar zal het geplagde deel langzaam groen gaan kleuren: de eerste (pionier)planten nemen dan bezit van de beschikbare grond. In de komende jaren vormt zich een leefgebied dat, zelfs in internationaal opzicht, van grote betekenis is voor de natuur. Dat is een mooi ontwikkelingsproces dat door de omgeving goed te volgen zal zijn. Europese topnatuur in de Ooijpolder. Het rietmoeras bij Erlecom is een Natura 2000 gebied. Dat wil zeggen dat deze natuur tot op Europees niveau van belang wordt gevonden. De provincie Gelderland heeft dan ook aan ARK een subsidie ter beschikking gesteld om de natuurkwaliteit te verbeteren."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Erlecom, met laagsteprijsgarantie!

Reactie toevoegen