Elden

Plaats
Dorp in de stad
Arnhem
Betuwe
Gelderland

elden_plaatsnaambord_kopie.jpg

Elden is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Betuwe en daarbinnen in de regio Over-Betuwe, gemeente Arnhem.

Elden is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Betuwe en daarbinnen in de regio Over-Betuwe, gemeente Arnhem.

gemeente_elden_kadastraal_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Kaart van de in 1818 opgeheven gemeente Elden, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

Kaart van de in 1818 opgeheven gemeente Elden, situatie anno ca. 1870, kaart J. Kuijper

elden_historische_kring_elden_kopie.jpg

Het oorspronkelijke dorpsgebied van Elden, de Polder Elden, is veel groter dan alleen het dorp. In het logo van de Historische Kring Elden wordt dat mooi gevisualiseerd. Je kunt het ook goed zien op de oude gemeenteplattegrond hieronder.

Het oorspronkelijke dorpsgebied van Elden, de Polder Elden, is veel groter dan alleen het dorp. In het logo van de Historische Kring Elden wordt dat mooi gevisualiseerd. Je kunt het ook goed zien op de oude gemeenteplattegrond hieronder.

elden_eldense_blauwe_pruimenlikeur.jpg

Elden was in de regio sinds ca. 1900 bekend om de kwaliteiten van zijn Eldense Blauwe pruim. De afgelopen decennia was de pruim in de vergetelheid geraakt. Henk en Kittie van Rheede zetten hem terug 'op de kaart' en maken er nu ook pruimenlikeur van.

Elden was in de regio sinds ca. 1900 bekend om de kwaliteiten van zijn Eldense Blauwe pruim. De afgelopen decennia was de pruim in de vergetelheid geraakt. Henk en Kittie van Rheede zetten hem terug 'op de kaart' en maken er nu ook pruimenlikeur van.

elden_dorp_in_de_stad.jpg

In ons land zijn tientallen dorpen in de loop der jaren opgeslokt door een grote buurstad, maar die toch nog hun eigen karakter hebben behouden. Een 'dorp in de stad' dus. Ook Elden valt in die categorie en betitelt zich ook zo, o.a. op de dorpssite.

In ons land zijn tientallen dorpen in de loop der jaren opgeslokt door een grote buurstad, maar die toch nog hun eigen karakter hebben behouden. Een 'dorp in de stad' dus. Ook Elden valt in die categorie en betitelt zich ook zo, o.a. op de dorpssite.

elden_bord_ik_voel_me_thuis_in_elden.jpg

Eldenaren zijn trots op hun 'dorp in de stad', voelen zich er thuis en laten dat ook luid en duidelijk blijken, bijvoorbeeld met dit bord.

Eldenaren zijn trots op hun 'dorp in de stad', voelen zich er thuis en laten dat ook luid en duidelijk blijken, bijvoorbeeld met dit bord.

elden_volkstuinvereniging.jpg

En Elden is niet zomaar een 'dorp in de stad', het is ook nog eens 'het mooiste dorp van Gelderland'! Althans, volgens de site van Volkstuinvereniging Elden.

En Elden is niet zomaar een 'dorp in de stad', het is ook nog eens 'het mooiste dorp van Gelderland'! Althans, volgens de site van Volkstuinvereniging Elden.

elden_koningsdag_eldense_touwtrek_kampioenschappen.jpg

Naast carnaval is er ook de rest van het jaar geregeld iets te beleven in Elden, zoals Koningsdag, met o.a. de Eldense Touwtrek Kampioenschappen.

Naast carnaval is er ook de rest van het jaar geregeld iets te beleven in Elden, zoals Koningsdag, met o.a. de Eldense Touwtrek Kampioenschappen.

elden_openbare_boekenkast_kopie.jpg

Dankzij inwoner Petra van Houdt heeft Elden nu een openbare boekenkast, waar inwoners een boek uit kunnen lenen en een boek dat zij overhebben kunnen terugzetten, zodat een ander daar weer plezier van kan hebben. (© www.openbaarbeleven.nl)

Dankzij inwoner Petra van Houdt heeft Elden nu een openbare boekenkast, waar inwoners een boek uit kunnen lenen en een boek dat zij overhebben kunnen terugzetten, zodat een ander daar weer plezier van kan hebben. (© www.openbaarbeleven.nl)

elden_quizt.jpg

Quiz't Elden is een dorpskwis waarbij teams strijden om wie het meest weet over zijn dorp. Als je iets met Elden hebt, kun je meedoen met een team van vijf personen van minimaal 18 jaar. De hoofdprijs is de eer en een wisseltrofee.

Quiz't Elden is een dorpskwis waarbij teams strijden om wie het meest weet over zijn dorp. Als je iets met Elden hebt, kun je meedoen met een team van vijf personen van minimaal 18 jaar. De hoofdprijs is de eer en een wisseltrofee.

Elden

Deze pagina wordt mede mogelijk gemaakt door:

Terug naar boven

Eten en drinken

- Een typisch streekproduct van de Over-Betuwe is de Eldense Blauwe pruim, zoals de naam al suggereert afkomstig uit het dorp Elden, het "Betuwse dorp in de Veluwse stad" Arnhem, en door liefhebbers geroemd om zijn kwaliteit. Tegenwoordig wordt van deze pruim ook de Eldense Blauwe likeur vervaardigd. Eldenaren Henk van Rheede en zijn vrouw Kittie maken deze likeur, en brengen hem aan de man op markten in de regio. Degenen die de likeur geproefd hebben, zijn er vrijwel unaniem enthousiast over. Ben je benieuwd naar de Eldense Blauwe likeur, dan kun je onder deze link vinden wanneer je het op welke markten kunt verkrijgen. Je kunt ze ook mailen om te informeren hoe je het drankje kunt bekomen.

Terug naar boven

Status

- Elden is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Betuwe en daarbinnen in de regio Over-Betuwe, gemeente Arnhem.

- Elden heeft een roerige herindelingsgeschiedenis, en is zelfs enkele jaren een zelfstandige gemeente geweest: Tot februari 1811 viel het dorp onder de gemeente Elst. In februari 1811 over naar gemeente Huissen, per 17-12-1813 afgesplitst tot zelfstandige gemeente, in 1818 weer over naar gemeente Elst. Per 1-3-1966 is het dorp met de bijbehorende polder door de gemeente Arnhem geannexeerd. Sindsdien ligt de gemeente (en stad) Arnhem niet alleen op de Veluwe, maar ook deels in de Betuwe. Zoals men zegt dat rond 1997 de gemeente Nijmegen de 'Waalsprong' heeft gemaakt over de Waal de Betuwe in, zou je dus vergelijkbaar kunnen stellen dat de gemeente Arnhem in 1966 de 'Rijnsprong' heeft gemaakt over de Rijn de Betuwe in (overigens lag een - in verhouding tot de totale oppervlakte - piepklein en nauwelijks bewoond gebied van Arnhem altijd al aan deze kant van de Rijn, zijnde De Praets / Meinerswijk).

- Elden heeft nooit een gemeentewapen gehad. Het dorp heeft wél een dorpswapen, waarin de wapens zijn verwerkt van de 3 gemeenten waar het dorp in de loop der tijd onder gevallen heeft (Huissen, Elst en Arnhem).

- Het dorp Elden heeft in 1978 - overigens net als het andere Arnhemse dorp Schaarsbergen - geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Arnhem. Inwoners hebben nadien wel geijverd voor alsnog een eigen postcode (met bijbehorende eigen plaatsnaam). Voor het laatst zijn hier in 2009 nog discussies over gevoerd.

De gemeente vindt Elden kennelijk een wijk, opgegaan in de stedelijke bebouwing van Arnhem-Zuid. Naast het buitengebied van het dorp, dat in de nieuwbouwwijken van Arnhem-Zuid is opgegaan, is het dorp zélf echter nog altijd als enclave binnen die nieuwbouw behouden gebleven, zowel fysiek als sociaal. De plaats wordt door de inwoners duidelijk nog als dorp ervaren, getuige o.a. de aanwezigheid van een Dorpsraad, Dorpshuis, Dorpskrant, dorpssite e.d. De inwoners zetten zich er ook op allerlei manieren voor in om het dorpse karakter zo veel mogelijk te behouden en te bevorderen. Je zou dus kunnen spreken van een 'dorp in de stad'. Ook de lokale dorpssite hanteert deze slogan.

- Nog een bijzonderheid is dat Elden een Betuws dorp is in een Veluwse stad (wat ook de slogan van het dorp is)... Immers zoals recentelijk Nijmegen middels de ´Waalsprong´ de Betuwe vanuit het zuiden is ingetrokken, is het Veluwse Arnhem al langer geleden middels de ´Rijnsprong´ de Betuwe vanuit het noorden ingetrokken. En vond daar dit Betuwse dorpje op haar uitbreidingspad...

- Ter plekke staan ook nog steeds blauwe plaatsnaamborden, een impliciete erkennning van Elden als ´dorp in de stad´. Inwoners hebben geijverd voor terugkeer van deze borden, nadat er eerder plaatsnaamborden met de plaatsnaam Arnhem hadden gestaan.

- De polder Elden omvat naast het gelijknamige dorp verder de wijken Meinerswijk, De Praets, Elderveld, Elderhof, de Laar Oost en West, de Overmaat en Rijkerswoerd.

- Onder het dorp Elden vallen vanouds ook de buurtschappen De Praets en 't Vlot. Tegenwoordig zijn het dorp en deze buurtschappen door tussengelegen nieuwbouwwijken van elkaar gescheiden.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
855 kopie eind 9e of begin 10e eeuw Elti, 930 kopie 1626 Aliti?, midden 12e eeuw Ælte lees Æltes, 1340 Elden, 1556 Eelden.

Naamsverklaring
Men vergelijkt de naam ten onrechte met Eelde. Blok kan deze naam niet met geattesteerd Germaans woordgoed verklaren. De uitgang op en is later ontstaan.(1) Kennelijk is de naam dus nog niet verklaard kunnen worden.

Terug naar boven

Ligging

Elden ligt Z van de oude stad Arnhem, Z van de Rijn, in het uiterste oosten van de Betuwe, ingesloten door de nieuwbouwwijken van Arnhem-Zuid.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Elden 106 huizen met 791 inwoners. De annexatie in 1967 van polder en dorp door de gemeente Arnhem betreft een oppervlakte van 684 hectare met 2.256 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.200 huizen met ca. 2.850 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Archeologische vondsten in het begin van deze eeuw hebben aangetoond dat er 7000 jaar geleden al mensen wonen en leven in het gebied van de huidige wijk Schuytgraaf, aan de rand van de voormalige dorpspolder Elden. De eerste vermelding van deze plaatsnaam is in een grondtransactie van een klooster in Duitsland die stamt uit het jaar 855. Door het meanderen van de rivieren in het Gelderse rivierengebied verandert de situatie in deze omgeving regelmatig. In de 12e eeuw komt hier verandering in als de bevolking in het rivierengebied begint met het aanleggen van rivierdijken.

Rondom de locatie van de huidige Bonifatiuskerk ontstaat het kerkdorp Elden. De oudste bouwsporen van de toren van de Bonifatiuskerk stammen uit het begin van de 14e eeuw. In het begin van de 17e eeuw wordt langs de verbindingsweg, een karrenpad tussen Arnhem en Nijmegen, een trekvaart aangelegd: De Grift (1610-1742). Bij de dijk en ter hoogte van de Klapstraat ontstaan kruisingen van landwegen met deze waterweg. Na het verzanden van deze trekvaart wordt het jaagpad langs de vaart uitgebreid en verbeterd tot een Rijksweg. Langs de huidige Rijksweg West zijn nog restanten van De Grift als slootjes te herkennen. In de 19e eeuw breidt het dorp langs de Rijksweg verder uit naar het zuiden. Zo ontstaat er nabij de kruising met de Klapstraat en Brinksestraat een nieuwe dorpskern met scholen en een nieuwe rooms-katholieke kerk.

Rond 1930 begint Arnhem aan de stadsuitbreiding ten zuiden van de Rijn en ontstaat de nieuwbouwwijk Malburgen. In 1935 wordt de huidige John Frostbrug in gebruik genomen, als onderdeel van het nationale Rijkswegenplan. De nieuwe Rijksweg tussen Arnhem en Nijmegen (nu de A325) loopt dwars door het dorp. De aanleg van de nieuwe Rijksweg wordt vertraagd door de Tweede Wereldoorlog, waarin ook Elden zwaar is getroffen. Vele gebouwen worden verwoest, er is geen gebouw zonder oorlogsschade. De markantste gebouwen die na de oorlog niet meer zijn opgebouwd waren de Heilige Lucaskerk, Huize Westerveld en Huize Kronenburg. Tijdens de wederopbouw is er voor gekozen aan de andere kant van de pastorie een nieuwe kerk te bouwen en zijn de verwoeste protestantse school en de winkels en woonhuizen langs de Rijksweg West en Brinksestraat vervangen door nieuwbouw. Er wordt van de gelegenheid gebruik gemaakt om een dorpsplein te creëren, wat we nu kennen als De Brink. Daarmee is het dorpscentrum definitief verlegd van de Bonifatiuskerk naar De Brink.

Losgeweekt van de gemeente Elst wordt het dorp in 1966 toegevoegd aan de snelgroeiende gemeente Arnhem. De plannenmakers respecteren de dorpskern, maar het uitgestrekte buitengebied met zijn boerderijen, boomgaarden en polders raakt het dorp kwijt. De groengordel, binnen de ring van wegen om het dorp, is waardevol cultuuristorisch landschap. De rivierdijken (Huissensedijk en Drielsedijk) en de uiterwaarden, de kolken met kweldijken en het dijkmagazijn herinneren aan de tijd dat Elden een rivierdorp was. Het Park Westerveld met het Perenlaantje zijn historische verwijzingen naar het leven van de baronnen Van Voorst tot Voorst. De fortgracht ‘Het Hoefijzer’ (IJssellinie uit de 19e eeuw) en de ‘Defensiedijk’ (IJssellinie ten tijde van de Koude Oorlog) zijn restanten van indertijd aangelegde verdedigingswerken.

Tabaksdorp
Voordat Elden een fruitdorp werd, profiteerde het dorp van de handel in tabak. Maar van eind 19e eeuw tot rond 1940 gaf de een na de andere tabaksplanter het op. De arbeidsintensieve teelt was economisch niet lonend meer.

Tweede Wereldoorlog
"De Historische Kring Driel en de Historische Kring Elden hebben samen in het kader van ‘Gelderland herdenkt 75 jaar vrijheid’ eind 2019 het boekje 'Van huis en haard' uitgegeven. In het boekje komen 20 locaties in deze dorpen aan bod die op een of andere manier herinneren aan de ingrijpende oorlogsperiode. Op elke locatie staat een gebeurtenis ter plekke uit de oorlog centraal. Elke locatie is te vinden op de historische kaart in het boekje, maar je kunt de locaties ook in het echt bezoeken. Met het uitgeven van dit boekje hopen de beide historisch kringen het verleden betreffende de Tweede Wereldoorlog op een historisch verantwoorde manier over te brengen op, en zichtbaar te maken voor, de huidige en toekomstige bewoners van de beide dorpen en hun directe omgeving. Historische Kring Driel heeft het boekje gratis verspreid onder haar leden en biedt het - zolang de voorraad strekt - voor 5 euro (exclusief verzendkosten) te koop aan. Je kunt een exemplaar van ‘Van huis en haard’ bestellen door een mail te sturen naar historischekringdriel@hotmail.com."

Hoe de stad Arnhem om het dorp heen gegroeid is
Vanaf of kort na 1966 verandert het dorp officieel in een wijk. Voor de inwoners is het altijd een dorp gebleven. Het dorp wordt geconfronteerd met de stedelijkheid van Arnhem onder andere door de postcode (het dorp krijgt, overigens net als Schaarsbergen, geen eigen postcode en plaatsnaam in het postcodeboek en ligt daardoor voor de post 'in' niet alleen de gemeente maar ook de stad Arnhem), netnummer en de komborden ‘Elden, gemeente Arnhem’. Het landelijke grondgebied rond de dorpskern wordt in de loop van de jaren volgebouwd met zogeheten ‘bloemkoolwijken’ als Elderveld, De Laar en Rijkerswoerd. De gemeente Arnhem blijft uitbreiden aan de zuidkant; station Arnhem-Zuid is gerealiseerd, NO van de dorpskern komt het Gelre Dome stadion, Z van de dorpskern verrijst kantorenpark Gelderse Poort, en W van de dorpskern is nieuwbouwwijk Schuytgraaf in ontwikkeling. Ondanks de ontwikkeling van Arnhem-Zuid blijven in het vlakke poldergebied nog enkele herinneringen over van het oude rivierenlandschap: historische rivierdijken en de uiterwaarden van Meinerswijk met de historische steenfabrieken." (bron: Dorpsvisie)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- Historische Kring Elden is opgericht in 1982 en heeft als doel het bevorderen van de belangstelling voor en het vergroten van de kennis omtrent de geschiedenis van de Polder Elden in al zijn aspecten. Deze polder omvat het gelijknamige dorp, Meinerswijk en de huidige wijken Elderveld, De Laar, Appelgaard en Rijkerswoerd. De Historische Kring geeft minimaal 4x per jaar het Kringbulletin uit, organiseert excursies, rondleidingen, lezingen en tentoonstellingen, beschikt over een uitgebreid archief dat door de leden kan worden geraadpleegd, en geeft periodiek een boekwerk uit. Op de site van de Historische Kring vind je o.a. De geschiedenis van het dorp vanaf 1945 en op dezelfde pagina een aantal Eldense verhalen.

- Geschiedenis van Elden op de lokale dorpssite.

- De Memorie van de Ruttenburgse Tienden te Elden is opgesteld in 1760 en is een kopie van een verloren gegaan exemplaar dat was opgemaakt door Bart Slinckman (1689-1755) als tiender van de Ruttenburgse tiend. Het biedt informatie over landeigenaren, pachters en veldnamen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Sinds 2016 worden er, voor beoogd maximaal 5 jaar, maximaal 350 vluchtelingen opgevangen in het voormalige verpleegtehuis de Elderhoeve in Elden. Onder de link vind je de Facebookpagina met actuale ontwikkelingen. Op de pagina Tijdelijk AZC Elderhoeve van de gemeente Arnhem vind je alle achtergrondinformatie en relevante documenten over deze materie.

- In de Dorpsvisie 'Een Betuws dorp in een Veluwse stad' (2016) vinden we o.a. een mooie 'Droom van een inwoner', waarvan wij mét de 'dromer' hopen dat hij uitkomt: "In mijn toekomstdroom is Elden nog altijd een dorp waar het goed wonen is. Waar de autochtone Eldenaren en de nieuwkomers elkaar gevonden hebben en elkaar aanvullen met hun eigen karakteristieken. Het is fijn wonen in ons dorp door de groene omgeving, de rustige landelijke uitstraling en de gemoedelijke sfeer. Voor de feestvierders is er genoeg te doen. Daar zorgen de verenigingen en stichtingen wel voor. De Eldense evenementen zijn nog altijd een begrip in ons dorp en daarbuiten: een mooie kans om elkaar te ontmoeten. Iedereen komt aan bod. Voor de kinderen is er voldoende aanbod van scholen en goede buitenschoolse opvang. De jongeren hebben genoeg mogelijkheden om elkaar te ontmoeten: bijvoorbeeld bij het gamen of chillen in het Dorpshuis. Als ze ouder zijn en naar 'de stad' trekken, zijn ze verzekerd van een veilig thuiskomen, via goed verlichte en veilige fietsroutes.

In het dorp is de verkeerssituatie een stuk verbeterd. De verkeersdeelnemers zien in dat ze er zelf ook veel aan kunnen doen. Iedereen is trots dat het hondenpoepprobleem in Elden samen is opgelost. De straten en parken zijn schoon, want het vuil wordt thuis in de vuilnisbak gedeponeerd. Wat overblijft is goed en snel te verzamelen door de zwerfvuilgroepjes. De ouders treffen elkaar bij school of komen elkaar tegen op het sportveld. Op de wekelijkse knusse markt op De Brink en bij de Verswinkel wordt bijgepraat. Iedereen houdt elkaar scherp op de Facebook pagina Eldens Geheim en wisselt er de laatste nieuwtjes uit.

Het Dorpshuis gonst als een bijenkorf. Er is van alles te doen. Jong en ouder kan er terecht. De ouderen komen voor een praatje en het ontmoeten van lotgenoten. Ze voelen zich in het dorp veilig en geborgen en kunnen rekenen op opvang door anderen: familieleden, maar ook buurtgenoten. Ze voelen zich nuttig, omdat ze een bijdrage leveren aan de dorpsgemeenschap van Elden. Zo doen ze vrijwilligerswerk in een van de vele werkgroepjes of vertellen de leerlingen op school over hun beroep of hobby’s. Af en toe komen jongeren en ouderen bij elkaar en ze staan er dan van te kijken wat ze van elkaar kunnen opsteken. Alle inwoners doen mee in het dorp, al is het maar met iets kleins. Ze zien dat er op die manier meer verwezenlijkt wordt. Samenwerking loont!"

De Dorpsvisie is een beleidsdocument voor de Dorpsraad, waaraan toekomstige ontwikkelingen worden getoetst, passend bij het nieuwe participatiebeleid van de overheid. De inwoners verwachten dat de gemeente Arnhem bij toekomstig beleid voor Elden rekening houdt met deze Dorpsvisie. De Dorpsvisie is geen statisch document maar dient regelmatig te worden bijgewerkt: nieuwe wensen worden toegevoegd, gerealiseerde wensen worden verwijderd, huidige wensen kunnen worden aangepast. Deze wijzigingen worden in een bijlage opgenomen met een korte omschrijving van de uitvoering. Er zijn in het document geen praktische oplossingen uitgewerkt, wel worden er voorbeelden genoemd om de bedoelde richting te verduidelijken.

- Dorps Actie Plan Elden 2016-2017.

- "In het kader van het project "van Wijken Weten" wil de gemeente Arnhem dat wijkbewoners gaan meedenken over verschillende onderwerpen die spelen op wijkniveau, zoals bijvoorbeeld groen, veiligheid en welzijn. Dat is heel mooi, maar hoe zorg je ervoor dat iedereen in bijvoorbeeld ons dorp kan meepraten? De Dorpsraad en Team Leefomgeving zetten zich er daarom voor in om alle inwoners hierbij te betrekken. Zie verder de videoreportage 'Een superkans voor Elden' (febr. 2016)."

- In het N van het dorp verrijst de komende jaren een in relatie tot het bestaande dorp forse uitbreiding, genaamd 'De Tuin van Elden'. Het betreft de ca. 11 ha grote voormalige Intratuinlocatie. Het gebied wordt in het noorden begrensd door het park Westerveld en in het oosten door Rijksweg-West. De Klapstraat vormt de zuidelijke begrenzing en het Perenlaantje begrenst het plangebied in het westen. In de wijk komen uiteindelijk ca. 255 wooneenheden. Door deze relatief lage dichtheid (ca. 24 woningen per ha) blijft het plan dorps en groen. Er is in het dorpsbouwkundig plan een ruimtelijke relatie gelegd met zowel het aangrenzende landschap van de rivier als het aanliggende centrumgebied, beide vloeien via de nieuwe buurt in elkaar over. Een grote groene ruimte verbindt De Brink in het centrum van het dorp met de grote groene ruimte van Westerveld. Deze ontwikkeling is met een apart bestemmingsplan in 2011 mogelijk gemaakt. In het Bestemmingsplan voor het dorp, versie 2012 is dat bestemmingsplan een-op-een overgenomen.

In deze wijk realiseert o.a. NEXIT Architecten zowel projectmatige woningen als zelfbouw-woningen, passend binnen het Beeldkwaliteitsplan De Tuin van Elden van landschapsarchitectenbureau LaForsale. In dit beeldkwaliteitsplan wordt gestuurd op een 'dorpse' en 'boerse' architectuur waarin wordt gerefereerd naar schuren, boerderijen en eenvoudige bouwmassa's die voor een afwisselende en ontspannen sfeer zorgen in het dorpsbuurtje. Zo ook het 800 m3 grote 'kapschuurhuis' voor de familie Bastiaanssen-Smits.

- Ook het terrein van de vroegere parketfabriek / houtzagerij Van Kesteren in Elden (die verhuisd is naar Beuningen) is omgevormd tot een nieuwe woonwijk. De locatie ligt aan de Molenweg, midden in de oude dorpskern. In de nieuwe wijk De Zagerij zijn 21 woningen gebouwd bestaande uit ruime vrijstaande woningen, 2-onder-1-kap-woningen en rijwoningen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Elden heeft 3 rijksmonumenten, zijnde Molen De Hoop, de Hervormde Bonifatiuskerk op Huissensedijk 10 en de naastgelegen pastorie op nr. 14.

- Elden heeft 15 gemeentelijke monumenten.

- De rijksmonumentale Hervormde (PKN) Bonifatiuskerk in Elden (Huissensedijk 10) wordt gezien zijn verschijningsvorm ook wel het Witte Kerkje genoemd. De huidige neoclassicitische en neogotische kerk is gebouwd in 1866. Op dezelfde plaats stond eerder een oudere kruiskerk, gewijd aan de heilige Bonifatius. De onderste geledingen van de huidige toren zijn 13e-eeuws, de derde geleding is 15e-eeuws. De huidige kerk is een witgepleisterde eenbeukige zaalkerk met een kerkhof eromheen. Bijzonderheden in het interieur zijn onder meer drie monumentale grafzerken uit 1643, 1623 en 1657, de preekstoel en het doopbekken, die waarschijnlijk ouder zijn dan de huidige kerk. Het eenklaviers orgel is in 1916 vervaardigd door de firma Maarschalkerweerd & Zoon. Voor de kerktoren ligt de grafkelder van de familie Van Voorst tot Voorst, ooit eigenaren van Park Westerveld en Huize Oosterveld. Deze grafkelder en een grafmonument uit 1834 aan de zuidzijde van de kerk zijn gemeentelijke monumenten.De kerk maakt deel uit van Hervormde Gemeente De Rank. Dit is een ‘Buitengewone Wijkgemeente’ binnen de Protestantse Gemeente Arnhem (PGA) en maakt onderdeel uit van de landelijke PKN.

- De rijksmonumentale voormalige pastorie is een midden 19e-eeuws, gepleisterd herenhuis op Huissensedijk 14, vlak naast de Hervormde Bonifatiuskerk. Huis op rechthoekige plattegrond, met geblokte hoeklisenen. Hardstenen cordonlijst tussen souterrain en bel-etage. Hoofdgestel van de deur met Empireconsoles, vensters met schuiframen uit de bouwtijd. Het pand is al vele jaren aan restauratie toe, maar de Hervormde Gemeente Elden had daar geen fondsen voor en heeft het daarom in 2000 verkocht, met de intentie dat de nieuwe eigenaar dit ter hand zou nemen. Maar sindsdien is het pand alleen maar verder vervallen. De eigenaar stelt dat plannen van haar uit het verleden niet zijn goedgekeurd door de gemeente en belooft anno 2018 "dat het pand er op korte termijn florissanter bij komt te staan".

- PKN-kerk De Kandelaar van Protestantse Wijkgemeente De Kandelaar in Elderveld (Den Haagweg 1) dateert uit 1976 en is in 2011 uitgebreid. De kerk wordt in 2020 door de Protestantse Gemeente Arnhem afgestoten en verkocht.

- De voormalige RK Lucaskerk in Elden (Huissensedijk 4) is een zogeheten Waterstaatskerk uit 1837. De kerk was tot 1901 als zodanig in functie, en is later verbouwd en herbestemd tot woningcomplex Gelredomezicht. Aanvankelijk woonden er 2, tegenwoordig wonen er 4 gezinnen in het complex. Rondom de ramen zie je nieuwere stenen gemetseld. Dat komt omdat er vroeger grotere zijramen in zaten. De opvolgende RK Lucaskerk uit 1902 van architect W.A.M. te Riele aan de Rijksweg is in 1944 door oorlogshandelingen verwoest. De opvolger daarvan, de huidige RK Lucaskerk (Rijksweg West 52), is in 1951 gereedgekomen.

- De witgepleisterde Molen De Hoop is een ronde bakstenen belt-korenmolen uit 1846. De molen is geopend op donderdag van 11.30-14.00 uur en op zaterdag van 10.00-15.00 uur. Op andere dagen en tijden is de molen geopend als de wieken draaien. Er is een bescheiden winkeltje, waar op de zaterdagen diverse producten te verkrijgen zijn voor het maken van een lekker brood waaronder ook kant-en-klare mixen. Alle granen zijn door molenstenen gemalen en door het korte maalproces blijft de lekkere graansmaak en -geur behouden. Tevens is er een kruidentuin en een zeer fraaie bijenstal. Er kunnen rondleidingen worden verzorgd, eventueel in combinatie met het bezichtigen van de bijenstal en uitleg van imker Herman Radstake. Daarnaast is de molen een van de huwelijkslocaties van de gemeente Arnhem, die eigenaar is van de molen. Bovendien vinden er jaarlijks in en rond de molen allerlei activiteiten plaats. En voor fietsers en wandelaars is het een mooie rustige plek om even te pauzeren.

- Dijkmagazijn Elden aan de Drielsedijk, aan de grens met de polder van buurdorp Driel, is in 1856 gebouwd. Het was het eerste stenen gebouw van zijn soort in de wijde omgeving. Meer van deze stevige dijkmagazijnen - ook noodhuizen genoemd - verrezen daarna op de dijken langs de Rijn, Waal en IJssel. Om de 5 kilometer stond een dijkmagazijn. Mensen gingen er lopend of te paard naar toe om bij een dreigende dijkdoorbraak versterkingsmaterialen en hulpmiddelen daarvoor te halen: kruiwagens, zandzakken, schoppen, planken en pekkransen.

Kort na de oorlog is het pand verbouwd tot dienstwoning voor het gezin van dijkkantonnier Arissen. Na aanvankelijke sloopplannen van het waterschap in 2005 (voor opslag van materialen was het niet meer nodig, en bewoning is ook niet mogelijk omdat het in de 'milieucirkel' van de waterzuivering staat, dus tja wat moet je er dan nog mee als waterschap...) hebben Dorpsraad en Vereniging Behoud Historische Waarden Elden geijverd voor behoud van het uit cultuurhistorisch oogpunt waardevolle object. “Het is een uniek stukje Arnhem. Deze plek staat symbool voor eeuwenlange dijkbewaking. Hier kwamen de mannen van het dorp bijeen om de dijk op te knappen. Deze dijk loopt van ons dorp tot aan Rotterdam, het is een van de erfdragers van het landschap. Maar nergens gaan we in op de betekenis van dit soort dijkhuisjes voor onze geschiedenis", zo stelde Henk van Rheede van de Dorpsraad in 2005. Het waterschap stelde de sloop uit, om het dorp de kans te geven een haalbaar plan voor een 'zinvolle herbestemming' op te stellen. En dat is gelukt!

In 2008 is het pand gerenoveerd. Stichting Gelderse Dijkmagazijnen organiseert er lezingen. De nationale maatschappij tot behoud, ontwikkeling en exploitatie van industrieel erfgoed (BOEi) beheert het pand. Het eigendom berust bij Waterschap Rivierenland. Het is ook een bezoekerscentrum over de geschiedenis van het water en over de hoogwaterbescherming van nu, en biedt ook ruimte voor exposities en lezingen. Daarnaast is het Dijkmagazijn een startpunt voor excursies naar de omgeving; het maakt als pleisterplaats deel uit van fiets- en wandelroutes langs de rivieren en de andere dijkmagazijnen. En de toneelvereniging maakt dankbaar gebruik van het dijkmagazijn voor de opslag van haar collectie rekwisieten en toneelkleding. Op de site van het Dijkmagazijn vind je ook veel informatie over de geografische geschiedenis van Elden en omgeving.

Een ander object in de omgeving dat op het eerste gezicht hetzelfde lijkt als het hierboven beschreven object als je het leest, maar kennelijk toch een ander object betreft, is een dijkhuisje.

- Oorlogsmonument (Klapstraat) uit 1854, van beeldhouwer Albert Termote, voor de inwoners van Elden die in 1940-1945 het leven verloren (de namen van de personen in kwestie zijn in het monument gegraveerd). Tijdens de oorlog kwamen 35 Eldenaren om. Zij sneuvelden onder meer bij de Slag om de Grebbeberg (1940), bij het bombardement op Arnhem (feb. 1944), bij de gedwongen evacuaties (sept. 1944) en de bombardementen op Huissen en Angeren (okt. 1944).

- Gezien de ligging aan de Rijn heeft Elden door de eeuwen heen regelmatig te lijden gehad van overstromingen, zoals de dijkdoorbraak in 1740. In de omgeving zijn nog diverse wielen (meertjes als restant van een dijkdoorbraak) te zien als stille getuigen daarvan.

- Gegroepeerd rond de thema`s kerk en school, woonhuis en boerderij biedt de publicatie 'Elden. Betuws dorp in Arnhem-Zuid' (Arnhemse Monumentenreeks nr. 10, 2002, 2e druk 2005) een overzicht van de belangrijkste historische objecten in het dorp. Daarnaast wordt in het kort de geschiedenis van het dorp beschreven.

- Op initiatief van Historische Kring Elden is in januari 2018 een borstbeeld van Walter baron van Voorst tot Voorst (1844-1922) geplaatst in de nieuwe cultuurtuin van het voormalige landgoed Westerveld, waar de baron is geboren en zijn hele leven heeft gewoond. Het beeld is gemaakt door de Arnhemse kunstenaar E. Pietersen. De baron was een vermogend man en in zijn tijd de grootste werkgever in het dorp. "Het was een eer om voor de baron te werken", zo stelde voorzitter Geert Visser van de Historische Kring bij de onthulling van het beeld. De baron was een telg uit het bekende adellijke geslacht Van Voorst tot Voorst, dat vele politici en bestuurders heeft voortgebracht.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Activititeiten- en evenementenagenda Elden.

- Stichting Evenementen Elden organiseert diverse evenementen in het dorp door het jaar heen.

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Meulewiekers.

- Muziekvereniging Crescendo houdt jaarlijks op een zaterdag in maart een Potgrond- en Plantenactie, waarbij ze aan de deur komen om potgrond en planten te te verkopen. De opbrengst komt ten goede aan de muziekvereniging. Je kunt op die dag ook langskomen in het winkeltje aan de Klapstraat 72b.

- Quiz't Elden (2x per jaar, op een zaterdag in april en oktober) is een dorpskwis waarbij teams strijden om wie het meest weet over zijn dorp. Als je iets met het dorp hebt, kun je meedoen met een team van 5 personen van minimaal 18 jaar. De hoofdprijs is de eer en een wisseltrofee.

- De Kermis op de Brink (gedurende 5 dagen in april, in 2020 voor de 21e keer) is meestal de eerste kermis in de regio. Het bijzondere van deze kermis is dat deze nog de sfeer heeft van een echte dorps-/familiekermis. Diverse attracties voor jong en ouder tegen aantrekkelijke entreeprijzen.

- Koningsdag, bij de molen, met o.a. Kleedjesmarkt, Vogelschieten en Koningsschieten, Kinderspelen en de Eldense Touwtrek Kampioenschappen.

- Westerveld Fair (op een zondag in mei). In Elden ligt een uniek park rond een grote kolk, die bij een dijkdoorbraak in 1740 is ontstaan. In dit park stond tot aan het einde van de oorlog Huize Westerveld, bewoond door baron Van Voorst tot Voorst. Na het opknappen van dit park organiseert de Dorpsvereniging jaarlijks de Westerveld Fair om de schoonheid van dit park onder de aandacht van een breder publiek te brengen. De Westerveld Fair is een openlucht evenement met demonstraties en shows voor het hele gezin. Het thema van de Fair is het landleven en het programma is geheel afgestemd op activiteiten en demonstraties die met het buitenleven te maken hebben. Kwaliteit staat hoog in het vaandel en bij alle shows wordt een duidelijke uitleg gegeven. Rondom het demonstratieterrein is een gevarieerde markt ingericht. Er staan een 35-tal kramen met (kunst)nijverheid, brocante artikelen, (biologische) producten, ambachten etc. Op de grote speelweide vinden doorlopend presentaties plaats. De toegang is gratis.

- De Ronde van Elden (wielrennen, 3e zondag van juni) is onderdeel van dorpsfeest De Eldense Draai, dat verder een aantal vaste onderdelen kent (zoals de braderie en de Skeelerronde) en jaarlijks wisselende activiteiten.

- Op een zondag half augustus is er rond Molen De Hoop het jaarlijkse Oogstfeest Elden. Van 11.00-17.00 uur is er een gevarieerd programma voor jong en ouder. Er zijn vele ambachtelijke activiteiten te zien, zoals het dorsen van eerder gemaaid tarwe, het binden van koren en het opzetten van een korenmijt. Daarnaast is er een tentoonstelling van in bedrijf zijnde oude tractoren en landbouwwerktuigen. Ook is er de hele dag een markt met oogstproducten en vele oude ambachten en demonstraties. Speciaal voor de allerkleinsten is er een kinderboerderij ingericht. Ook is er volop muziek en dans.

Rond de molen is een zeer uitgebreide oude ambachtenmarkt. In een 60-tal kramen presenteren en demonstreren ambachtslieden hun werk in ambachten en kunstnijverheid. Er zijn ook kramen met streekproducten, brocante en sieraden. Bij voldoende wind is Molen De Hoop de hele dag in bedrijf en verzorgen de molenaars rondleidingen. Wat is er mooier dan deze 'glorie van Elden' te bezichtigen terwijl de wieken draaien?

- Op een zaterdag half december is er een knusse en sfeervolle Kerstmarkt in en rond Dorpshuis Ons Gebouw. Tussen 14 en 22 uur kun je er terecht voor bijzondere cadeautjes en lekkere versnaperingen. De Eldense Kerstmarkt heeft uitsluitend standhouders die zelfgemaakte mooie of lekkere dingen verkopen. Van sieraden, keramiek en leren tassen tot kerstbier en likeur; alle koopwaar is ambachtelijk, bijzonder en van hoge kwaliteit. Natuurlijk wordt de Kerstmarkt aangekleed in een gezellige kerstsfeer, met sfeervolle muziek, glühwein, erwtensoep en warme chocomel.

- Sinds 2004 organiseert Toneelvereniging Ons Genoegen met tientallen vrijwilligers jaarlijks een levende kerststal bij Molen De Hoop in Elden. Ongeveer 50 deelnemers brengen het kerstverhaal tot leven. Uiteraard zijn alle dieren aanwezig en in de kribbe ligt een ‘echte’ Jezus. Aan het eind van de route kunnen bezoekers wat lekkers en wat warms kopen om even na te genieten. De levende kerststal heeft plaats op kerstavond 24 december van 17.00-21.00 uur.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Fietsroute Elden - Doorwerth - Oosterbeek - Arnhem (29 km).

- De in 2012 opgerichte Stichting Het Eldens Landschap (SHEL) heeft ten doel het bevorderen van het behoud en de ontwikkeling van het cultuurhistorisch landschap van Elden en de Eldense Polder. De stichting heeft diverse landschapsbeheergroepen die actief zijn met het beheer van kleine landschapselementen in het buitengebied van het dorp, zoals hagen, knotbomen, struwelen en bomen(lanen). Deze kunnen op het terrein van de gemeente, het waterschap of een particuliere eigenaar liggen. Soms heeft een groep een eigen gebied in beheer of eigendom. Er wordt voornamelijk in het winterseizoen gewerkt. De meeste groepen komen op zaterdag(ochtend) bij elkaar, maar soms is de werkdag een doordeweekse dag. Voor nadere informatie en evt. deelname aan een beheergroep kun je terecht bij coördinator Henry Witteveen.

- Park Westerveld in Elden is oorspronkelijk een landgoed, dat o.a. van 1835 tot 1930 bewoond is geweest door het geslacht Van Voorst tot Voorst. Vanaf de Klapstraat loopt een verbindingsweggetje naar het park. Walter Baron van Voorst tot Voorst heeft interesse voor perenrassen en plant begin 20e eeuw ca. 80 perensoorten aan beide kanten van dit weggetje. Deze verbinding wordt in 1976 doorbroken voor de aanleg van een watergang. Nadat de verbinding in 1996 weer is hersteld met de bouw van een brug, die de naam 'Van Voorst tot Voorst' krijgt, heeft deze verbinding officieel de naam Perenlaantje gekregen. Tegenwoordig staan er weer diverse perensoorten langs het laantje. In het park staan verder o.a. essen, zwarte elzen, esdoorns en kastanjes. Bloemen en kruiden die er te vinden zijn zijn bijvoorbeeld penningkruid, speenkruid, look-zonder-look en koekoeksbloem. De fauna van het park bestaat uit konijnen en veel vogels waaronder vlaamse gaaien, duiven, buizerds, boomklevers en boomkruipers. In het water in het park vind je onder meer eenden, meerkoeten en verschillende soorten vissen.

- Aan de rand van het dorp ligt een door grasland omgeven, op het eerste oog merkwaardige hoefijzervormige gracht. Dat is het restant van Fort Elden. Dat fort uit ca. 1869 was onderdeel van de IJssellinie. Met het fort werd een gebied bestreken waarin zich naast de Arnhemse schipbruggen ook het Malbugse veer bevond. Na het vaststellen van de Vestingwet in 1874 had het fort geen functie meer. Pogingen tot verkoop zijn niet gelukt. Daarom besluit men in 1918 het fort te slopen. Alleen deze gracht, in de onmiddellijke omgeving van het Gelredome, is er daarom als herinnering nog van over.

Terug naar boven

Eten en drinken 2

- De pruimensoort Eldense Blauwe is eind 19e eeuw door een kweker in Elden aangeplant. Deze pruim krijgt al snel een goede reputatie, wat o.a. blijkt uit een artikel in de Limburger Koerier van maart 1928, dat stelt: "In de Over-Betuwe houdt men algemeen de 'Eldensche Blauwen' voor de beste soort welke daar de Reine Victoria nog overtreft. Men plant ze daarom het meest aan." In de loop der jaren raakt deze pruim echter enigszins in de vergetelheid.

Enkele inwoners van Elden zijn van mening dat de Eldense Blauwe pruim een mooi stukje cultuurhistorisch erfgoed is van het dorp en bovendien een typisch Over-Betuws streekproduct. Zij willen alles weten over de Eldense Blauwe pruim, tot in het kleinste detail. En alles wat zij er over te weten zijn gekomen, willen ze graag met iedereen delen. Met als doel hun passie voor de Eldense Blauwe pruim over te brengen. Vandaar dat zij de website Eldense Blauwe hebben opgezet.

De mensen achter deze site zijn: Tonny Buijs (1967), Patrick Roelofs (1967), Kittie van Rheede - van 't Klooster (1971) en Henk van Rheede (1965). Henk begint vanaf 2000 te graven naar de herkomst van de Eldense Blauwe pruim. Henk kletst en schrijft graag over pruimen. Daar krijgt hij nooit genoeg van. Hij houdt van pionieren. Jeugdkameraad Tonny haakt eind 2007, begin 2008 aan. Hij legt zich vooral toe op het enten en oculeren. Patrick bouwt en onderhoudt de website. Kittie verwerkt de Eldense Blauwe pruimen tot jam, taart, likeur en likorette.

Ze hebben o.a. ontdekt dat er van de Eldense Blauwe ca. 20 'familieleden' zijn, door heel Europa verspreid. Een van hun doelen is om in Elden een boomgaard te realiseren met van al deze 'familieleden' een exemplaar. En ze willen de enige echte gouwe ouwe Eldense Blauwe, die een zeer goede reputatie had in de streek, weer zien terug te kweken: "Alle zoektochten die volgden en nog gaan volgen, moeten leiden tot de teelt van een Eldense Blauwe-pruim die supergroot en superlekker is, sappig, rinzig en met losse pit. Een pruim die recht doet aan de reputatie die de oudere generatie deze pruim toekent. Een pruim die door de jongere generaties veelvuldig genuttigd gaat worden. Ergens op de wereld staat de onderstam die de grootste en lekkerste Eldense Blauwe pruimen geeft. Die onderstam gaan wij vinden", aldus Henk Van Rheede op de hiervoor gelinkte site, waar je een reeks mooie verslagen vindt van Henk's zoektocht in de afgelopen jaren naar oudere streekgenoten die nog veel van de Eldense Blauwe af weten (en die daar mooie verhalen over wisten te vertellen, zie de link), en naar de plekken in de regio waar deze bomen nog te vinden zijn.

In de W van de Over-Betuwe gelegen streek Neder-Betuwe spreekt men overigens - ook nu nog - onterecht van de Eldikse Blauwe, kennelijk veronderstellend dat de soort iets met de Ochtense buurtschap Eldik te maken zou hebben. Wat dus niet het geval is. Tegenwoordig wordt van deze pruim ook de Eldense Blauwe likeur vervaardigd. Voor nadere informatie zie de link.

Terug naar boven

Beeld

- Beeldbank Historische Kring Elden.

- Oude foto's en ansichtkaarten van Elden op Facebook.

- Dorpsfilm Elden anno 1964, toen het dus nog net een zelfstandig dorp in de gemeente Elst was. "Twee jaar later zal het dorp geannexeerd worden door 'grote buurman' Arnhem en verandert het aanzien van het dorp drastisch. Maar daar is in 1964 nog geen sprake van. De snelweg van Arnhem naar Nijmegen ligt er al wel, maar is vergeleken met vandaag de dag een oase van rust. En verder zien we een dorp op het platteland. Arnhem is een streep aan de horizon en het leven voltrekt zich in dorps tempo. Het is een zaterdag want bij de herenkapper is het druk en een deur verder bij de dameskapper wordt gewassen en gewatergolfd dat het een lieve lust is. Het dorp wil zich voor de film van zijn mooiste kant laten zien!" De film is onderdeel van een reeks dorpsfilms die onder de titel 'Ons Dorp' gedurende het jaar 2018 door Omroep Gederland is uitgezonden. In 2020 wordt een volgende reeks van deze dorpsfilms uitgezonden.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Elden (online te bestellen).

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Algemeen: - Site van en over Elden.

- Nieuws: - Pagina over (actuele ontwikkelingen in) Elden op de site van de gemeente Arnhem. - Nieuws uit het dorp op Facebook. - Nieuws van en voor Eldenaren op Facebook (openbare Facebookgroep). - 'Hallo Elden' is het blad van de Dorpsvereniging. Het verschijnt 4 keer per jaar. Er staan mededelingen in van het bestuur, je vindt er nieuws uit het dorp en reportages van activiteiten en gebeurtenissen. Ook lees je in de dorpskrant verhalen over het dorp in vroegere tijden.

- Belangenorganisatie: - Dorpsvereniging Elden op Facebook. Op die pagina lezen wij dat er ook nog een Dorpsraad is, en dat dat het bestuur is van de Dorpsvereniging. 80 procent van de Eldense huishoudens is lid van de Dorpsvereniging.

- Dorpshuis: - Nu is Elden als je het allemaal zo leest op deze pagina sowieso een dorp waar het het hele jaar door bruist van de activiteiten, maar 2014 was nog eens een extra spannend jaar, want de Protestantse Gemeente Arnhem wilde Dorpshuis Ons Gebouw verkopen, waarbij het dorp gelukkig wel als eerste in aanmerking kwam. Het pand kostte €80.000. Dat was even slikken want de Dorpsvereniging had dat niet zomaar op de plank liggen. Maar met bijna unanieme stemmen (61 voor, 1 onthouding, 1 tegen) besluit men het avontuur aan te gaan om middels deels leningen, deels fondsenwerving middels allerlei acties door het lokale verenigingsleven, het Dorpshuis voor het dorp te behouden. Zo zijn en worden er bijv. rommelmarkten georganiseerd en taarten gebakken voor het goede doel, om het dorpshuis maar zo snel mogelijk schuldenvrij te maken en zo de lasten voor het verenigingsleven zo redelijk mogelijk te houden. En de bestuurskamer wordt niet alleen meer gebruikt voor bestuursvergaderingen maar wordt ook aan derden verhuurd, om zo mede de kosten te dekken.

- Onderwijs: - De Jozefschool bestaat sinds 1921 en heeft ca. 170 leerlingen. De school wordt bezocht door kinderen uit Elden en uit de wijken Appelgaard, Kronenburg, Malburgen-West, Elderveld, De Laar-West en de Laar-Oost, Rijkerswoerd, Schuijtgraaf en De Plantage. Het relatief grote spreidingsgebied heeft te maken met de centrale ligging van de school en de aantrekkingskracht die het gebouw met zijn karakteristieke uiterlijk en zijn ligging in het dorp heeft.

- Ook Jenaplan Basisschool De Troubadour is gevestigd in een mooi gebouw. De school ligt centraal in het dorp en is vanuit elke wijk van Arnhem-Zuid goed bereikbaar. Op de Brink is genoeg parkeerruimte voor ouders die kinderen met de auto naar school willen brengen.

- Lezen: - Dankzij de inzet van inwoner Petra van Houdt heeft Elden nu een openbare boekenkast, waar inwoners een boek uit kunnen lenen, en een boek dat zij over hebben, kunnen terugzetten zodat een ander daar weer plezier van kan hebben. Hetzelfde geldt overigens voor puzzels en spellen. Landelijk is dit concept bekend onder de naam Minibieb. Het is in 2013 in Nederland geïntroduceerd. Toen waren het er nog maar een handvol. Vandaag de dag zijn het er al meer dan 3.000. Ze staan nu in alle soorten en maten, en vaak getuigend van grote creativiteit, verspreid door het hele land. Het concept is 'overgewaaid' uit de USA, waar het bekend is als Little Free Library.

- Muziek: - Muziekvereniging Crescendo in Elden is opgericht in 1919 en is met ca. 110 leden in alle leeftijdscategorieën nog altijd een springlevende muziekvereniging. De kern is het harmonieorkest. Verder zijn er nog diverse ensembles, waaronder een actief leerlingenensemble en dweilorkest De Klapband. Voor alle onderdelen van de vereniging geldt dat er niet alleen gestreefd wordt naar muzikale kwaliteit, maar ook naar gezelligheid. Beide doelstellingen gaan ze aardig goed af (aldus hun website). Muziekvereniging Crescendo heeft een eigen gecertificeerd opleidingstraject voor muzikanten van allerlei niveaus. De lessen worden gegeven in het eigen verenigingsgebouw De Muziekboerderij.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Eldenia.

- Tennisvereniging.

- Hengelsportvereniging HSV Elden. Ben je niet ouder dan 14 jaar (peildatum 1 januari) en vis je nooit met meer dan één hengel? En vis je niet op roofvis met kunstaas of dood aas? Dan kun je sinds 2018 een gratis jeugdvergunning van deze vereniging aanvragen, uitprinten en binnen 10 minuten kun je aan de waterkant zitten! Er gelden wel speciale voorwaarden m.b.t. de locaties en de manier van vissen, waarvoor zie de link.

- Toneel: - Toneelvereniging Ons Genoegen is een kleine maar bloeiende vereniging. Ze voeren jaarlijks in juni een toneelstuk op in Elden. Daarnaast zijn zij actief tijdens evenementen als Halloween, Sinterklaas en Kerstmis.

- Zorg: - Eldenstaete biedt verpleeghuiszorg in Elden in de vorm van kleinschalig wonen voor ouderen met dementie en andere psychogeriatrische problemen. In totaal zijn er 29 groepswoningen, verdeeld over 3 woongebouwen. Iedere groepswoning biedt plaats aan 6 tot 8 cliënten, die samen een huishouding vormen. In de woningen wordt een huiselijke en veilige plek gecreëerd, met een rustige sfeer waar bewoners zich thuis voelen en zich kunnen hechten. Er is een gezamenlijke woonkamer en iedere bewoner heeft een eigen zit/slaapkamer. De woningen zijn speciaal vormgegeven voor dementerenden en beschikken over domotica. Er zijn ook woningen speciaal gericht op jong dementerenden (mensen met dementie tussen de 40 en 65 jaar).

Bijzonder op Eldenstaete is ook een interactieve installatie speciaal ontwikkeld voor mensen met dementie en ziekte van Alzheimer. Het is een ‘fietsinstallatie’ met de naam 'Buiten komt voorbij', die fysieke en mentale beweging stimuleert bij mensen die over het algemeen nauwelijks meer bewegen. Verder is er nog appartementencomplex Zuiderveld; 2 woningen die in totaal plek bieden aan 12 cliënten met complexe gedragsproblemen. Ook zijn de Coöperatieve Huisartsendienst Regio Arnhem, de prikpost van SHO Centra voor medische diagnostiek en kinderopvang Kasteel Kiekeboe hier gevestigd en is er een trefpunt met o.a. een grand café, internetfaciliteiten en cursusruimten, waar naast de cliënten ook ouders met kinderen, bezoekers van de huisartsendienst en buurtbewoners gebruik van kunnen maken.

Restaurant ‘het Hof van Elden’, gevestigd bij Eldenstaete, is 7 dagen per week geopend van 10.30 tot 18.30 uur. De keuken is open van 11.30 tot 18.00 uur. Iedereen is van harte welkom voor een kopje koffie, lunch of diner. De maaltijden worden met zorg bereid. Er is een wisselend 3 gangen menu voor €8,00. In overleg zijn aanpassingen mogelijk. Ook voor vergaderingen of als je wat te vieren hebt kun je bij hen terecht voor een ruimte al dan niet met catering.

- Huize Oosterveld in Elden is in 1886 gebouwd in opdracht van Ignatius Wolterus Josephus Vos de Wael. Na zijn overlijden in 1904 bewoont zijn weduwe, Valentine barones van Voorst tot Voorst, het pand nog tot 1919. Zij schenkt het pand met de bijbehorende grond aan de Congregatie van Onze Lieve Vrouwe van Amersfoort, die het als klooster in gebruik nemen. De laatste 5 nonnen verlaten het pand in 2009. In 2010 is het pand verbouwd en herbestemd tot Villa Oosterveld, een woonzorgcomplex voor hulpbehoevende ouderen. Eigenaar Stepping Stones Home & Care is een jonge zorgorganisatie met enkele kleinschalige zorgvilla’s voor dementerende en zorgbehoevende ouderen. Voorheen waren er 25 'cellen' voor de nonnen, nu zijn er 18 appartementen voor de ouderen. Er was overigens ook nog een Huize Westerveld in het dorp, dat door oorlogshandelingen is verwoest en niet is herbouwd.

- Welzijn: - Wijkteam Elden en De Laar.

- In elk dorp zijn er wel inwoners die zich actief voor het dorpsleven in willen zetten. Vaak zit er ook veel energie verstopt in het dorp. Maar hoe kun je deze ‘onzichtbare’ krachten bundelen? In Elden gingen ze in 2015 aan de slag met de Burgerkrachtgenerator van welzijnsorganisatie Spectrum. Met succes. Om te beginnen zijn er verscheidene kleinschalige gesprekken gevoerd met jong en ouder. Centraal stond de vraag wat inwoners nodig hebben om zowel nu als in de toekomst prettig te kunnen leven in hun dorp. Er kwamen verschillende ideeën naar boven. Werkgroepen gingen vervolgens met de ideeën aan de slag. Uit het gesprek met jongeren kwam naar voren dat ze een plek missen waar ze elkaar kunnen ontmoeten. Tot twaalf jaar zien ze elkaar op de basisschool, maar daarna gaat iedereen naar verschillend vervolgonderwijs. De wens was om maandelijks een disco te organiseren. Deze disco wordt nog steeds goed bezocht.

Een andere werkgroep heeft ervoor gezorgd dat de prikpost wekelijks in het dorpshuis van Elden aanwezig is. De prikpost huurt de ruimte in het dorpshuis en dat maakt het mede mogelijk om koffie en thee te schenken. Het is nu een gezellige inloop waar ouderen een praatje en een kop koffie kunnen combineren met een bezoek aan de prikpost. Inwoners regelen nu veel meer zelf. Dat merkt ook het bestuur van het dorpshuis. Dan brandt er opeens licht in het dorpshuis, omdat inwoners een activiteit hebben georganiseerd. Dat is best even wennen, maar geeft ook de waarde van de burgerkrachtgenerator weer. Er is nu echte betrokkenheid van mensen die eerder aan de zijlijn stonden. De burgerkrachtgenerator zorgt er voor dat krachten worden gebundeld en inwoners zich betrokken voelen bij hun dorp of wijk. Nieuwe initiatieven van, voor en door inwoners komen tot langdurige bloei.

- Wonen: - Volkshuisvesting Elden heeft 44 woningen in het dorp in de verhuur.

- Volkstuinen: - De in 1978 opgerichte Volkstuinvereniging Elden heeft als doel "de uitoefening bevorderen van de amateuristische groenten-, bloemen- en kleinfruitteelt van haar leden". De vereniging is ontstaan omdat de gemeente Arnhem in de jaren zeventig diverse volkstuincomplexen heeft onteigend voor haar uitbreidingsplannen in deze polder. De inwoners lieten echter duidelijk blijken dat zij niet blij waren dat zij hun - deels hobby, deels noodzaak - moestuintjes kwijt waren. Daarom heeft de gemeente als compensatie 2 alternatieve complexen aangeboden, zijnde de Westerveldse tuinen gelegen langs het Perenlaantje, en het complex aan de Mr. Merkxstraat. Op de complexen worden vooral groenten geteeld, maar ook vind je er fraaie bloementuinen die een lust voor het oog zijn. De vereniging heeft ca. 70 leden met evenveel kavels, die doorgaans allemaal bezet zijn. Je kunt je wel aanmelden, dan kom je op een wachtlijst.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Elden Lucaskerkhof (met foto's van de grafzerken) en idem Bonifatius. - Doop-, trouw- en begraafregisters van dit dorp 1654-1817. - "Site over de geschiedenis van Elden, opgezet en onderhouden door Johannes Lamens, met verhalen uit archieven, kranten, literatuur en de overlevering. Met van jaar tot jaar de beschikbare informatie over diegenen die in dat jaar zijn geboren, getrouwd, overleden of op enige andere manier met het dorp zijn verbonden. Voorzover mogelijk zijn daarbij steeds drie generaties behandeld. Het op de site voorkomende materiaal is vrijwel uitsluitend ontleend aan openbaar toegankelijke bronnen. De bedoeling van de site is het verzamelen van zoveel mogelijk gegevens over het verleden van het dorp om een beeld te krijgen van het dagelijks leven, de bewoners, de straten etc. Uiteindelijk wordt gestreefd naar het maken van gedocumenteerde verhalen over een bepaald jaar of een bepaalde straat."

Reacties

(2)

Mijn site heeft een ander adres gekregen: https://sites.google.com/view/inlamensterms/elden

Dank voor uw melding! Ik heb het aangepast.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen