Status

- Eikelenbosch is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Baarle-Nassau.

- De buurtschap Eikelenbosch valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Baarle-Nassau.

- De buurtschap Eikelenbosch heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Naam

Naamsverklaring
- Waarschijnlijk 'bos waar eikels worden gevonden'. De 3e lettergreep -en is opvallend.(1)
- Bos in nederzettingsnamen komen wij tegen in Eikelenbosch en Boschoven (op de grens Baarle-Alphen). Mogelijk diende het Eikelenbos voor het eikelen van de varkens, net als de Eikelenberg te Kortenberg. In de Baronie is geen enkele oorkonde behalve de valse stichtingsoorkonde van Thorn uit 992, die het eikelen noemt. De oude vorm van Eikelenbos is Eykenenbos, dan dus eerder een bos van eiken. Te Gent wordt in de 9e eeuw een bos vermeld waar vijftig varkens konden eikelen: de grootte ervan was ongeveer 42,5 hectare.

In oostelijk Brabant vinden wij nog wel enkele sporen van het eikelen: in een bos te Lieshout mochten in 1281 vier varkens eikelen. In de 9e eeuw had de abdij Prüm recht op ‘Waldmast’ voor maar liefst 83.400 varkens tussen Metz en het Rijngebied. Voor de Baronie lijken er weinig argumenten aanwezig te zijn om te geloven in een Middeleeuwse ‘Waldviehbauerntum’, waarbij de nadruk op de veeteelt valt en de boerderijen vooral verspreid voorkomen. In Vlaanderen kwam het eikelen, daar ‘aten’ genoemd, in de late middeleeuwen nog in diverse bossen voor. De zo vetgemeste varkens leverden een bijzonder lekker soort hammen op. (2)

Ligging

De buurtschap Eikelenbosch ligt rond de gelijknamige weg, ZW van Baarle-Nassau.

Statistische gegevens

Volgens de Volkstelling van 1840 (3) omvat de buurtschap in dat jaar 6 panden met maar liefst 181 inwoners. Gezien het gemiddelde aantal bewoners in 1 huis in die tijd (6 tot 10) lijkt de 6 een tikfout te zijn, wellicht moet dat 26 zijn. In genoemd op de Volkstelling gebaseerd boek worden de buurtschappen Gorpeind, Hoogeind en Heesboom niet apart vermeld. Deze zullen gezien hun ligging destijds wellicht ook bij Eikelenbosch zijn inbegrepen. Van der Aa (4) meldt bij deze buurtschap 8 huizen met 70 inwoners, bij Heesboom 7 huizen met 40 inwoners. Gorpeind en Hoogeind komen bij hem nog niet voor. Totaal dus 15 huizen met 110 inwoners voor Eikelenbosch met directe omgeving. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 15 huizen met ca. 40 inwoners.

Jaarlijkse evenementen

- De Baol Cross (tweede paasdag) trekt 2.000 tot 4.000 toeschouwers en wordt georganiseerd door autocrossvereniging De Baolcross.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)
  
• 2. Laatmiddeleeuws landschap en veldnamen in de Baronie van Breda,
  Buiks, Chr.
  , (1997)
  
• 3. Alphabetisch register van alle bewoonde oorden des rijks (gebaseerd op de Volkstelling 1840, red.),
  Doorman, De erven
  , p.448, (1850)
  
• 4. Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden,
  van der Aa, A.J.
  , p.ca. 10.000, (1851)