Eastermar is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Tytsjerksteradiel. (© Jan Dijkstra, Houten)
In het centrum van Eastermar
Boerderij bij Eastermar
- Eastermar is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Tytsjerksteradiel.
- Onder het dorp Eastermar vallen ook de buurtschappen It Heechsân, It Wytfean en Skûlenboarch (deels).
Terug naar bovenIn het Nederlands
Oostermeer. Overigens zijn de plaatsnamen in de gemeente Tytsjerksteradiel sinds 1989 officieel Friestalig.
Oudere vermeldingen
1447 Oestmeer, 1453 aestemer, 1579 Ostermeer, 1580 Oostummeer, Oostmeer, 1786 Oostermeer, Aestmar.
Naamsverklaring
Genoemd naar de ligging O van het Burgumer Mar (NL: Bergumermeer).(1)
Eastermar ligt ZO van het dorp Burgum en het Burgumer Mar.
Terug naar bovenIn 1840 omvat het dorp Eastermar 185 huizen met 322 inwoners, en 1.000 met de inwoners van de (toenmalige) buurtschappen Snakkerburen, Stedema, De Borst, De Joere en Witveen meegerekend. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 650 huizen met ca. 1.600 inwoners.
Terug naar bovenPas in de jaren twintig van de 20e eeuw krijgt het huidige dorp zijn huidige naam (dan nog in de Nederlandse variant Oostermeer). Voorheen stonden daar de namen van de buurtschappen Snakkerburen en de Wal. Reeds in de 16e eeuw ontstaat daar als gevolg van veenderij een veenkoloniale buurt rond het haventje aan de Lits. De oude dorpskern van Oostermeer, NO van het huidige dorp, verandert eveneens in de jaren twintig van de 20e eeuw van naam, en heet sindsdien Hoogzand, sinds 1989 officieel It Heechsân. Tegenwoordig wordt die kern als buurtschap van het dorp Eastermar beschouwd. Dat dorp groeit overigens pas sinds de jaren zestig van de 20e eeuw in fasen uit tot de huidige dorpskern. Voorheen lagen daar nog slechts enkele bescheiden lintbebouwinkjes.
Zie verder de pagina Geschiedenis van Eastermar op de dorpssite.
Terug naar boven- Een werkgroep bestaande uit betrokken dorpsbewoners is in 2015 hard aan de slag geweest om de visie op ‘Hoe houden we ons dorp bij de tijd?’ uit te werken. De voorlopige thema’s zijn gepresenteerd door de werkgroep en de tijdens de ledenvergadering aanwezige leden hebben in groepjes enthousiast meegedacht. Hieruit is de Dorpsvisie Eastermar 2015-2020 opgesteld. Vanuit deze visie is een 10-tal projecten geselecteerd om concreet en resultaatgericht aan de pakken: dingen die we al doen, die we kunnen uitbouwen, die de leefbaarheid van ons dorp versterken. Anno 2019 is als vervolg hierop de Dorpsvisie 2020-2025 in ontwikkeling.
- Sinds nieuwjaarsdag 2018 was het kleine Eastermar gedurende enkele weken hét gesprek van de dag in alle kranten en op radio en tv in het hele land. De hoogste Postcodekanjer ooit (53,9 miljoen euro) van de Postcode Loterij was namelijk in dit dorp gevallen. De helft ging naar loten met postcode 9261 XC, de andere helft is verdeeld onder alle andere inwoners met loten in postcode 9261.
Terug naar boven- Eastermar heeft 19 rijksmonumenten.
Terug naar boven- Oldtimerdag Eastermar (laatste zaterdag van mei).
- Tijdens SamenLoop voor Hoop Eastermar (25 en 26 mei 2018) zamelen ze geld in voor kankeronderzoek, staan ze samen stil bij kanker en vieren ze het leven. Doe je mee?
- Jaarlijks in juni is er in Eastermar de Avondvierdaagse of Fjouwerjûnkuier (in 2019 voor de 41e keer) zoals ze het hier noemen. Je kunt kiezen uit de afstanden 5, 10 en 15 km.
- Het Easterbarren (op een zaterdag eind augustus) is een gratis toegankelijk straatfestival, waarbij de hele dorpskern het decor en podium vormt voor muziek, theater en beeldende kunst.
Terug naar boven- "Een van de doelstellingen van Stichting Rom Paad is het ontsluiten en toegankelijk maken van paden en lanen in en rond Eastermar die vanouds deel uitmaakten van het landschap. Maar die door gebrek aan onderhoud, schaalvergroting en de drang om efficiënt te boeren uit het zicht zijn geraakt. Ook de aanleg van nieuwe paden heeft onze aandacht. Stichting Rom Paad beoogt zijn doelen te bereiken door o.a. op strategische plaatsen stukjes grond te verwerven. Niet om het bezit van de grond, maar om bijvoorbeeld als partij mee te kunnen doen in een kavelruil en op die wijze erfdienstbaarheden te vestigen in het belang van de toegankelijkheid, het beheer en het tot ontwikkeling brengen van natuur- en cultuurhistorische waarden. Stichting Rom Paad zoekt steun bij gemeentelijke en provinciale organisaties, maar vooral samenwerking met groeperingen die dezelfde doelen nastreven of steunen.
Enkele voorbeelden van waar wij ons voor inzetten: Oudere Eastermarders weten nog dat de oostkant van de Burgumer Mar voor iedereen toegankelijk was en dat er vroeger meerdere zwemplekjes aan onze kant van de Mar waren. Het ‘eerste’ zwemplekje was de ontmoetingsplaats voor de jeugd en naarmate de verkering vaster werd verhuisden de paartjes van de ene naar de volgende zwemplek. Nu is er nog maar één toegang naar de Mar: naar de tegenwoordige zwemplek. Stichting Rom Paad wil eerdergenoemde zwemplaatsen weer in ere herstellen en toegankelijk maken. Zodat iedereen weer ongehinderd bij de Burgumer Mar kan komen. Zodat de Mar weer van de Eastermarders wordt. Ook het ontwikkelen van kanoroutes is een van de doelstellingen van Rom Paad. Te denken valt dan aan de Wytfeansterfeart, of vaarten om de Burgumer Mar. Een ander doel van de Stichting Rom Paad is het stimuleren van onderzoek naar de namen (toponiemen) van de verschillende percelen en landschapselementen en de oorsprong/betekenis van die namen."
- Sinds maart 2019 is de meidoornhaag als cultuurhistorisch landschapselement terug op een prominente plek in Eastermar. Onder leiding van Landschapsbeheer Friesland is een 10-tal MBO-studenten van het Nordwin College uit Leeuwarden en Buitenpost druk aan de slag geweest om een 500 meter lange meidoornhaag aan te leggen. Deze haag dient als natuurlijke afscheiding tussen de huiskavel van Melkveehouderij Mts. Atsma en het fietspad aan de Swarte Wei. De meidoornhaag was vroeger een veel gebruikte afscheiding tussen kavels in De Friese Wouden. Echter door schaalvergroting in de tweede helft van de vorige eeuw is de meidoornhaag tegenwoordig een zeldzaamheid. Via het project 'Tuinen Verbinden' en met financiële steun van Stichting Femme van der Schaaf is de meidoornhaag weer prominent terug in het dorp.
In Eastermar zijn meer dan 1.000 jonge meidoornplanten geplant, samen met een aantal bijzondere wilde en oorspronkelijk inheemse rozen die door De Kruidhof, hortus van Fryslân, waren vermeerderd. Ger Wiersma, docent Groen van locatie Buitenpost: "De meidoorns gaan de komende jaren bloeien. Ze krijgen dan allemaal kleine witte bloemetjes en geuren heerlijk. Samen met de bloeiende rozen wordt dat een prachtig gezicht en als je er dan langs fietst dan ruik je gewoon het voorjaar." De meidoornhaag is niet alleen mooi, maar heeft ook een belangrijke ecologische functie. "Hij biedt een schat aan voedsel voor insecten en vogels. Dit trekt ook weer andere dieren aan en zal de leefomgeving van de inheemse fauna flink verruimen", aldus Gerrit Tuinstra van Landschapsbeheer Friesland. Voor Maatschap Atsma is er nog een andere reden om de haag aan te planten. Fietsers gooien veel rommel weg in de berm en dat waait op de weilanden van het melkveebedrijf. Zo krijgen koeien wel eens plastic binnen en daardoor zijn zelfs al koeien van de Atsma’s doodgegaan. De heg samen met geplaatste vuilnisbakken, zogeheten blikvangers, moet deze vervuiling grotendeels terugdringen.
- Het werkgebied van Fûgel- en Natoerbeskermingswacht Eastermar omvat globaal het gebied O van de Burgumer Mar en N van De Leien, verder begrensd door de Boskwei-Seadwei, de Mountsjegruppe en de Bildwei naar Rottevalle. De oppervlakte van het werkgebied bedraagt ca 2500 ha.
- De Brommels! fietsroute door de omgeving van Jistrum en Eastermar (23,5 km) is een route over fiets- en zandpaden en smalle wegen door de bijzondere omgeving van de Noardlike Fryske Wâlden, met elzensingels en dykswallen en in augustus en september overal de wilde brommels.
- "Vereniging Eastermars Lânsdouwe (VEL) - in 1992 opgericht door boeren en grondgebruikers in het voormalige Landinrichtingsgebied Eastermar - heeft als doel Landbouw, Milieu, Natuur en Landschap met elkaar te verweven. Het is de eerste agrarische natuurvereniging, die landelijk op grote schaal navolging kreeg. Door het initiatief van de VEL en door de inzet van de leden van deze verenigingen is niet alleen het unieke coulissenlandschap in deze regio in stand gebleven. Ook is een beweging in gang gezet waarbij overheden, landbouw en maatschappelijke organisaties met elkaar in gesprek zijn gegaan. Om zo de ontwikkeling van economisch duurzame landbouw in evenwicht te brengen met milieu, een verantwoord beheer van de streek en het karakteristieke landschap.
Dat was al met al reden voor het Prins Bernhard Cultuurfonds Fryslân om de VEL in 2017 de Friese Anjer toe te kennen. De Friese Anjer is op 17 november uitgereikt door Arno Brok, Commissaris van de Koning en voorzitter van het Cultuurfonds Fryslân. Met de Friese Anjer eert het Cultuurfonds Fryslân jaarlijks een persoon, vereniging of instelling die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor de Friese cultuur of natuur. De prijs bestaat uit een speld, oorkonde en een bedrag van € 2.500. De speld is gemaakt door ontwerper en edelsmid Theo van Halsema." (bron: Prins Bernhard Cultuurfonds.nl)
"In de loop der jaren was het kleinschalige coulisselandschap stilaan aan het verdwijnen, mede door schaalvergroting in de landbouw. Als agrarische natuurvereniging heeft de VEL zich ten doel gesteld een economisch duurzame landbouw na te streven die in evenwicht is met het milieu, gecombineerd met een verantwoord beheer van natuur en landschap. In de praktijk betekent dit onder meer dat de leden van de vereniging zich inzetten voor het behoud van de elzensingels en boomwallen in de omgeving. Hiernaast beheert de vereniging in samenwerking met de gemeente ook het onderhoud van de zandpaden rond Eastermar." (bron: VEL)
Natuurvriendelijke oevers
"Wetterskip Fryslân heeft in 2021 natuurvriendelijke oevers aangelegd langs de Kûkhernster Feart en De Lits. Hiermee wordt de wateroverlast bij extreme neerslag beperkt en de ecologische waterkwaliteit verbeterd. Door het verbreden van de vaarten creëren we extra waterberging. Zo is de streek beter beschermd tegen wateroverlast, zoals in juli 2021 toen er veel regen viel in dit gebied. Het werk is in nauwe samenwerking met Staatsbosbeheer uitgevoerd, die een deel van de oevers in eigendom heeft. De Lits ten zuiden van Eastermar en de Kûkhernster Feart ten zuiden van Kûkherne hebben over een lengte van respectievelijk 940 meter en 1600 meter natuurvriendelijke oevers gekregen. De bestaande oevers, die verruigd en verland waren, zijn verbreed. Er is een ondiepe, luwe zone gerealiseerd van 5 meter breed en 70 centimeter diep. In deze luwe oevers met weinig golfslag en stroming kan het zonlicht de bodem beter bereiken. Ook ontstaat er een geschikter leefgebied voor waterplanten en -dieren. Bovendien groeit waterriet beter in de luwe oevers. Dit zuivert het water. Het project draagt bij aan de doelen voor schoon water van de Europese Kaderrichtlijn Water. Bij De Lits zijn verbindingen aangelegd tussen de boezemvaart en de bestaande poelen, zodat de dieren en planten zich ook via het water tussen beide wateren kunnen verplaatsen.
Toename biodiversiteit. Wij gaan de natuurvriendelijke oevers onderhouden. Daarbij blijven delen van de beplanting staan. Op basis van de ontwikkeling en een beoordeling wordt de oever tweejaarlijks in stroken of blokken om en om gemaaid. Zo ontstaat een permanent leefgebied voor het waterleven. De overgang naar de droge oever geeft ruimte aan libellen, reptielen en andere dieren. Voor vissen als de snoek is het een goede plek om te schuilen en zich voort te planten. Als de (water)planten zich goed ontwikkelen, neemt de biodiversiteit (de verscheidenheid aan planten- en dierensoorten) verder toe.
Natuurnetwerk Nederland. De oeverzones vormen een belangrijke schakel en verbinding voor de robuuste kern van het Natuurnetwerk Nederland. Die is belangrijk voor het herstel van natuur en kwetsbare soorten, zoals de otter. Ook is er nog een belangrijke opgave om de natuur rond de Burgumer Mar in te richten. Staatsbosbeheer streeft ernaar om samen met andere partijen, zoals ons, de natuur te versterken. De maatregelen voor de Kaderrichtlijn Water sluiten daarbij aan. ‘We zijn er als Staatsbosbeheer blij mee dat we door onder andere zulke ingrepen het water langer kunnen vasthouden in onze gebieden. Zodat we in de toekomst beter het hoofd kunnen bieden aan droogteproblematiek en extremere weertypes’, zegt boswachter Gjerryt Hoekstra. Friese vaarten klaargemaakt voor de toekomst. We startten in september 2020 met de aanleg van natuurvriendelijke oevers (in totaal ruim 15 kilometer) langs tien vaarten in Fryslân, waaronder de Kûkhernster Feart bij Kûkherne en De Lits bij Eastermar. De totale kosten voor het project aanleg KRW-oevers boezemkanalen I bedragen 3,2 miljoen euro. Het project wordt gefinancierd door het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (POP3), Provincie Fryslân en ons." (bron: Wetterskip Fryslân, augustus 2021)
- Bij Eastermar is in 2009 in totaal 85 ha grond geruild om in totaal 10 km wandelpaden en 2,5 km oude paden te kunnen aanleggen. Het betreft de kavelruil 'It Wytfean en De Burgumer Mar'. Stichting Rom Paad, die tot doel heeft verloren gegane onverharde wandelpaden in ere te herstellen, nam het initiatief voor de kavelruil. Dankzij de kavelruil is het meer waarnaar de kavelruil is genoemd, op één extra plaats bereikbaar voor wandelaars, en niet op slechts één. Voor de deelnemende boeren betekent de kavelruil ook een betere landbouwstructuur.
Verder kan ook het netwerk van fiets- en ruiterpaden en kanoroutes worden verbeterd en uitgebreid. Ook is de aanleg mogelijk van enkele ontbrekende stukken hoofdwatergang. Hier zijn oevers en aangrenzende grond beschikbaar gekomen voor een ecologische verbindingszone. Aan de kavelruil hebben in totaal 32 partijen deelgenomen: een derde bestaat uit organisaties, stichtingen en overheden, een derde uit boeren en een derde uit particulieren, van wie soms alleen recht van overpad nodig was. (bron: DLG, 6-10-2009)
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Eastermar, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Algemeen: - Site over Eastermar.
- Nieuws: - Nieuws uit Eastermar op Facebook.
- Belangenorganisatie: - "De in 1915 opgerichte Feriening foar Doarpsbelang Eastermar heeft zich tot doel gesteld om in samenwerking met de inwoners en het gemeentebestuur het woon- en leefklimaat in het dorp en omgeving op peil te houden en daar waar nodig te verbeteren. En dat kan op vele manieren. Maar het belangrijkste is dat wij als dorp zoveel mogelijk zelf kunnen bepalen wat belangrijk is. Op het gebied van verkeer en vervoer, sport en recreatie, bestemmingsplannen, dienstverlening, groenbeheer, voorzieningen, ‘omtinken’. De wensen van een dorp zijn niet altijd dezelfde en lopen niet altijd parallel met het gemeentelijke beleid. Vanuit de landelijke overheid worden steeds meer taken overgeheveld naar de gemeenten. De contacten met de gemeentelijke overheid zijn de laatste jaren intensiever geworden en veranderen snel, bijvoorbeeld door invloed van het beleid rond burgerparticipatie. Je zult begrijpen dat bij dit vrijwilligerswerk het van groot belang dat er een achterban is die dit werk moreel steunt. Als dorp sta je dan samen sterker naar gemeente en andere organisaties. Het bestuur doet dan ook een beroep op de inwoners om zich aan te melden als lid van Doarpsbelang. Het lidmaatschap is alleen voor inwoners van het dorp van 18 jaar en ouder en bedraagt € 7,50 per gezin per jaar. Hoe meer leden hoe beter we aan de gemeente en andere organisaties kunnen laten zien dat we namens de inwoners spreken." - Nieuws van Doarpsbelang op de dorpssite.
- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool De Balsemyn. - Basisschool De Bolster. - Kinderopvang 't Krobbehiem is een kinderopvang naast een melkveebedrijf. Ze bieden dagopvang, buitenschoolse opvang en flexibele opvang. De kinderen genieten hier mee van het boerenleven.
- MuzIek: - Blues, Country en Rock & Roll band Freight Train.
- "Compromise is een jonge enthousiaste coverband uit Eastermar, waarbij gezelligheid voorop staat. De band is in 2014 opgericht om een aantal nummers te spelen op de Eastermarder muzyk jûn op 26 juni 2014. Na het optreden tijdens het dorpsfeest kreeg de groep zoveel positieve reacties en mochten ze later op de avond zelfs nog een keer spelen. Daarom besloten ze om met de band verder te gaan.
Want wat is er nou mooier dan met elkaar muziek te maken! De muziek die Compromise speelt is divers; genres zijn vooral; country, rock, rock ’n roll en een vleugje Nederlandstalige nummers. Artiesten/bands waar Compromise muziek van speelt zijn onder andere Johnny Cash, Elvis Presley, Status Quo, Creedance Clearwater Revival, Normaal, The Rolling Stones, Green Day en Dire Straits."
- Sport: - Tennisvereniging Marslach.
- Elders in het land betekent VVE meestal Vereniging van Eigenaren. In dit dorp staat het voor voetbalvereniging VV Eastermar. "De eerste voetballers in het dorp waren de jongens die voor en na schooltijd een balletje trapten op het veldje achter de Chr. Nat. School op ’t Heechsân. Dat gebeurde in de jaren vijftig van de vorige eeuw. De jongens die daaraan meededen verloren het enthousiasme voor ‘hun’ sport niet toen zij ouder werden. Zij legden, geholpen door een aantal oudere enthousiastelingen, de basis voor wat in 1969 Voetbal Vereniging Eastermar zou worden. Ook na het 50-jarig jubileum in 2019 lijkt voor de VVE een goede toekomst te zijn weggelegd. Gezien de feiten en verhalen uit de geschiedenis van de vereniging gaan we ervan uit dat de vereniging met haar leden, donateurs, supporters, sympathisanten, 2 seniorenelftallen, een ‘fris-van-de-lever-spelende’ 35plus-groep, 1 meidenjuniorenteam, 2 jongensjuniorenelftallen en 5 pupillengroepen ook de volgende halve eeuw met vertrouwen tegemoet kan zien." Aldus de vereniging op haar site.
- Skûtsje 'It Doarp Eastermar' komt uit in de grote A klasse bij de IFKS. "Sinds 2007 heeft het dorp dit eigen skûtsje (zeilteken Ea) en zeilt het in wedstrijdverband mee in de IFKS (grote A klasse). Het skûtsje wordt in de vaart gehouden door de familie Tadema (eigenaren), Stifting It Eastermarder Skûtsje en een heleboel vrijwilligers en bemanning. De stichting heeft als doel om het onderhoud en de verbeteringen aan het skûtsje financieel te ondersteunen en verder promotie voor het dorp in het algemeen en het skûtsje in het bijzonder. Om dit mogelijk te maken heeft de stichting een aantal sponsors en donateurs. Donateurs en sponsors worden op de hoogte gehouden via een nieuwsbrief die twee keer per jaar verschijnt. Je kunt ook op de hoogte blijven via Twitter en via Facebook (dat is de link aan het begin van deze alinea)."
- Korfbalvereniging DOW heeft ca. 100 leden, is opgericht in 1943 en heeft dus in 2018 het 75-jarig bestaan gevierd. - Hier kun je alles lezen over de geschiedenis van de vereniging.
- Duurzaamheid: - "In ons dorp is het goed leven en voor de toekomst willen we dat zo houden. Daarom zetten we ons in voor een vitaal dorp. Een dorp dat fit en gezond de toekomst in kan, de veerkracht heeft om veranderingen van de tijd aan te kunnen, sociaal goed verbonden en energieneutraal is, goed voor mens en aarde. We hebben hiervoor Doarpskoöperaasje Enerzjyk Eastermar (ook wel kortweg Enerzjyk) opgericht, een coöperatie die duurzame energie (elektra en gas) via Energie VanOns wil leveren. De winst die hiermee wordt gemaakt, vloeit via Enerzjyk terug naar het dorp, voor duurzame of sociale projecten die door de leden van Enerzjyk worden bepaald.
Waarom een Doarpskoöperaasje in Eastermar?: duurzame energie in het dorp zelf opgewekt; opbrengsten en voordelen in eigen dorp houden en aan duurzame projecten besteden die ten goede komen aan de leden en andere dorpsbewoners; het realiseren van lokale duurzame projecten; Enerzjyk is een transparante coöperatie met een democratisch beleid. Ons eerste project realiseren we bij Mts. Atsma, Kleine Hornstweg 8. Wanneer je deelneemt in dit lokale project kun je niet alleen besparen op je eigen energierekening, maar draag je ook bij aan een beter milieu. De noodzaak hiervan is je vast wel bekend."
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Eastermar.
Terug naar boven- Topmodel Doutzen Kroes is in Eastermar geboren. Eind 2018 heeft ze samen met haar man een huis gekocht in Huizen.
Reactie toevoegen