Earnewâld

Plaats
Dorp
Tytsjerksteradiel
Fryslân

earnewald_collage.jpg

Earnewâld is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Tytsjerksteradiel. (© Jan Dijkstra, Houten)

Earnewâld is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Tytsjerksteradiel. (© Jan Dijkstra, Houten)

earnewald_watersportcentrum.jpg

Het dorp Earnewâld is, gezien zijn ligging, een geliefde plaats voor watersporters

Het dorp Earnewâld is, gezien zijn ligging, een geliefde plaats voor watersporters

earnewald_kerk.jpg

Hervormde kerk Earnewâld

Hervormde kerk Earnewâld

Earnewald Skutsjemuseum Aebelina nagebouwd [640x480].JPG

Earnewâld, Skûtsjemuseum. De Aebelina, het eerste en enige houten skûtsje dat sinds 1900 is gebouwd, is in 2010 gereedgekomen. Nadere informatie hierover vind je op de site van het Skûtsjemuseum.

Earnewâld, Skûtsjemuseum. De Aebelina, het eerste en enige houten skûtsje dat sinds 1900 is gebouwd, is in 2010 gereedgekomen. Nadere informatie hierover vind je op de site van het Skûtsjemuseum.

earnewald_ooievaars.jpg

Earnewâld, jan. 2016, vier ooievaars en een meeuw aan de Dominee Bolleman van der Veenweg trekken zich niets aan van de aan het werk zijnde trekker, en scharrelen hun kostje bij elkaar in de door de boer vers gefreesde greppels.

Earnewâld, jan. 2016, vier ooievaars en een meeuw aan de Dominee Bolleman van der Veenweg trekken zich niets aan van de aan het werk zijnde trekker, en scharrelen hun kostje bij elkaar in de door de boer vers gefreesde greppels.

earnewald_koeien_alle_om_slachte.jpg

En niet alleen ooievaars, ook koeien lopen bij Earnewâld gelukkig nog in de wei, in dit geval aan de Alle om Slachte. De fotograaf wilde de groep in ruste fotograferen, maar toen kwamen ze ineens allemaal nieuwsgierig op hem af gerend... (© www.afanja.nl)

En niet alleen ooievaars, ook koeien lopen bij Earnewâld gelukkig nog in de wei, in dit geval aan de Alle om Slachte. De fotograaf wilde de groep in ruste fotograferen, maar toen kwamen ze ineens allemaal nieuwsgierig op hem af gerend... (© www.afanja.nl)

earnewald_uitkijktoren_romsicht.jpg

De 13 meter hoge uitkijktoren Romsicht, Z van Earnewâld, maakt zijn naam waar: vanaf deze toren heb je een prachtig uitzicht over de Jan Durkspolder en de Alde Feanen.

De 13 meter hoge uitkijktoren Romsicht, Z van Earnewâld, maakt zijn naam waar: vanaf deze toren heb je een prachtig uitzicht over de Jan Durkspolder en de Alde Feanen.

earnewald_ooievaar.jpg

In maart strijken de ooievaars weer neer op de ooievaarsnesten in en rond Earnewâld

In maart strijken de ooievaars weer neer op de ooievaarsnesten in en rond Earnewâld

earnewald_jonge_ooievaars.jpg

En ziet het ooiervaarsnest in Earnewâld er enkele maanden later uit, als de eieren succesvol zijn uitgebroed. Zie ook de mooie fotoreportage hierover op https://afanja.com/2019/07/05/skywatch-friday-473 door weblogger Afanja.

En ziet het ooiervaarsnest in Earnewâld er enkele maanden later uit, als de eieren succesvol zijn uitgebroed. Zie ook de mooie fotoreportage hierover op https://afanja.com/2019/07/05/skywatch-friday-473 door weblogger Afanja.

earnewald_marathonschaatsers_in_het_water.jpg

In de zomer staat het wat curieus: schaatsers in het water van Earnewâld...

In de zomer staat het wat curieus: schaatsers in het water van Earnewâld...

earnewald_marathonschaatsers_op_het_ijs.jpg

Maar in de winter, mits het hard genoeg vriest natuurlijk, zie je hoe goed uitgedacht het kunstwerk is geplaatst; nu is het vanaf een afstandje net of er in Earnewâld écht drie schaatsers voorbij komen...

Maar in de winter, mits het hard genoeg vriest natuurlijk, zie je hoe goed uitgedacht het kunstwerk is geplaatst; nu is het vanaf een afstandje net of er in Earnewâld écht drie schaatsers voorbij komen...

earnewald_plattegrond_met_daarop_de_toeristische_voorzieningen.jpg

Earnewâld, plattegrond met daarop aangegeven de toeristische voorzieningen

Earnewâld, plattegrond met daarop aangegeven de toeristische voorzieningen

Earnewâld

Terug naar boven

Status

Earnewâld is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Tytsjerksteradiel.

Terug naar boven

Naam

Uitspraak
Jinnewoade.

In het Nederlands
Eernewoude. Overigens zijn de plaatsnamen in deze gemeente sinds 1989 officieel Friestalig.

Oudere vermeldingen
1471? Eerndwaud, 1505 Eernawald, 2e helft 16e eeuw Erendswolde, 1579 Erenwael, 1786 Eernwoude, Eernewoude. De naam werd soms ook wel verhollandst tot Arendswoude.

Naamsverklaring
De herkomst is onduidelijk. Op basis van de oude vorm is de naam verklaard als woud 'moerasbos' van de persoon Erend. Deze oude vorm sluit niet aan bij de verklaring die uitgaat van een - verder onbekende - waternaam Eerne*.( 1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Earnewâld ligt NW van Drachten, NO van Grou, ZW van Burgum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Earnewâld 62 huizen met 310 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 170 huizen met ca. 420 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Earnewâld kende in het verleden een compacte dorpskern aan het water. Het water had een grillige en natuurljke vorm. Lange tijd is het dorp ook alleen via het water bereikbaar. De veenderij die tot in de 19e eeuw is voortgezet, laat bij het dorp een bijzonder petgaten- en plassengebied achter. Het biedt in de 20e eeuw alle mogelijkheden tot de ontwikkeling van vroeg watertoerisme. Aan de overkant van het Wiid is een groot recreatiedorp ontwikkeld en ten oosten van het dorp het bedrijventerrein De Stripe met passende activiteiten.

Dit maakt dat het dorp Earnewâld van een compacte kern een enclave is geworden. De grillige waterstructuur is verdwenen. De opkomst van het watertoerisme heeft er voor gezorgd dat de kaden en oevers steeds meer in gebruik zijn genomen, er haventjes zijn ontstaan en dat het water een ander karakter heeft gekregen. Het waterfront is echter nog steeds een belangrijke identiteitsdrager voor het dorp, waarmee het zich dan ook profileert.

Tot omstreeks 1860 ligt het dorp vrij geïsoleerd, dat wil zeggen, het is alleen over het water goed te bereiken. Als er in 1860 een zandweg aangelegd wordt, komt het dorp daardoor in verbinding met Garyp. Op een gegeven moment wordt via een brug ook het gebied ten zuiden van Earnewâld toegankelijk gemaakt. Deze verbinding is er inmiddels niet meer. De meeste recreanten en bewoners betreden het dorp nu vanaf de Feantersdyk en gaan via de Koaidyk naar het Wiid. De kern van het dorp wordt hiermee ontlast. Opnieuw een verbinding maken middels een brug of tunnel kan een impuls aan het dorp geven en wordt daarom overwogen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In de recreatieve gebiedsvisie Masterplan Waterfront Earnewâld (2010) wordt een reeks plannen uitgewerkt om het dorp nog aantrekkelijker te maken voor toeristen, recreanten en inwoners.

- De afgelopen jaren is gewerkt aan de herinrichting van het gebied De Alde Feanen e.o. Het betreft met name verbeteringen op het gebied van waterhuishouding, infrastructuur en natuur en recreatie. Het betrof o.a. het plaatsen van gemalen, het baggeren van ringvaarten, het graven van nieuwe waterpartijen en kanoroutes en het aanleggen van een kanoduiker (t.b.v. een nieuwe kanoroute door het gebied) en een vispassage. Tevens is de Dominee Bolleman van der Veenweg opgehoogd en opnieuw geasfalteerd. - Deze 'luchtvideo' van Earnewâld e.o. geeft een goed beeld van de herinrichtingswerkzaamheden in 2013 (= 3e fase 'Natuurbouw Alde Feanen').

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Earnewâld heeft 2 rijksmonumenten, zijnde It Kokelhûs en de Hervormde kerk met toren (voor beide: zie verder hierna).

- Hervormde (PKN) kerk uit 1794.

- Gereformeerde (PKN) kerk Eben Haezer (Wiidswei 6) uit 1906. - Site Gereformeerde Kerk.

- De Princehofmolen ligt weliswaar vlakbij Earnewâld, maar ligt voor het postadres 'in' Warten, daarom wordt hij bij dat dorp vermeld.

- Windmotor N van de dorpskern, W van de Feantersdyk (de weg naar Garyp).

- Van de Windmotor W van de dorpskern, W van de weg Mindertsfean, in het Mindertsfean, staat alleen het geraamte nog overeind. De wieken zijn verdwenen en herbergen nu een vogel(ooievaars?)nest.

- Windmotor N van het dorp, O van de Eernesloot.

- De Windmotor 1,5 km NNW van de dorpskern, bij de driesprong Dominee Bollema van de Veenweg – Hooiweg – Earnewarre, in Polder Hoekema, is in 2014 gerestaureerd en is sindsdien weer in functie voor het beheren van de waterhuishouding in de omgeving. Voorheen stond alleen het onderstel er nog. In 2011 heeft een ooievaarsechtpaar nog vergeefs geprobeerd daar een nest op te bouwen. Voor de lotgevallen van de ooievaars en de windmotor in tekst en beeld zie 2 weblogs van Jan Kelderhuis.

- Molen Fries Landbouwmuseum.

- Gemaal Offerhaus is het eerste gemaal in Nederland dat vissen zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts ongeschonden laat passeren. Ingenieursbureau Tauw heeft gemaal Offerhaus in 2011 uitgerust met een nieuwe visvriendelijke ´vispassage´. Net als ecologen en vissers maakt Wetterskip Fryslân zich zorgen over de visstand. De visstand is van grote invloed op de waterkwaliteit en schoon water is goed voor de visstand. Daarom neemt het waterschap actief maatregelen om de visstand op peil te brengen en zo de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren.

Volgens Jaap van Raaij, projectmanager van Tauw, vormen de 3.000 gemalen die Nederland rijk is een gevaarlijke barrière voor vissen: "Stroomopwaarts lukt het vissen niet om een gemaal te passeren. Stroomafwaarts lopen vissen grote risico's: ze kunnen gedood worden of beschadigd raken door de snel draaiende onderdelen van de pompen. Op deze wijze sterven er jaarlijks miljoenen vissen in Nederland." Reguliere maatregelen om gemalen vispasseerbaar te maken zijn vaak kostbaar en garanderen niet altijd de veiligheid van alle vissen. Het nieuwe FishTrack-systeem van Tauw kan in bestaande gemalen worden ingebouwd en garandeert de veiligheid en ongehinderde migratie van vissen, zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts. (bron: Tauw, 12-9-2011) - Filmpje met visualisering van de werking van het FishTrack-systeem.

- Het Fries Landbouwmuseum toont de ontwikkeling van de landbouw in Fryslân vanaf de prehistorie tot heden, met het accent op de periode 1900-1970. De collectie bestaat uit machines, gereedschappen, tekeningen en foto's.

- Sinds 1957 is in het huis van een vroegere veenbaas Oudheidkamer It Kokelhûs fan Jan en Sjut gevestigd. Het huis is omstreeks 1780 gebouwd. Tot 1955 woonden hier Jan en Sjut van der Berg. Zij hadden een kruidenierswinkeltje, waren melkventers en hebben veel Earnewâldster vloermatten gevlochten van biezen (kokels of popels). Hiermee is gelijk de naam van de oudheidkamer verklaard.

- Het Skûtsjemuseum, gevestigd in de historische scheepswerf De Stripe, toont zowel op de wal als in het water voor deze streek typische schepen, zoals een praam, een skûtsje, een visaak, een wyldsjitter, een sloepje en een melkschouw. De skûtsjevaart aan het begin van 20e eeuw heeft veel voor de economie van Friesland betekend. Ook dit aspect wordt in beeld gebracht. Er worden veel oude beroepen gedemonstreerd zoals zeilmaken, touw draaien, masten en zwaarden maken en ijzer smeden. Ook het leven van een schippersfamilie uit het begin van de 20e eeuw wordt getoond.

- In 2013 is in het water een kunstwerk van cortenstaal geplaatst met 3 schaatsenrijders. Het is een eerbetoon aan de beroemde natuurijsklassieker De 100 van Earnewâld. 3 oud-winnaars hebben model gestaan voor het beeld. "Het beeld is op een drijvend ponton geplaatst. Hierdoor zal het met het water op en neer gaan en dat geeft van een afstand het effect van schaatsen. En als het water bevroren is, lijkt het echt als of ze aan het schaatsen zijn", aldus beeldhouwer Hans Jouta. Het beeld, dat ter hoogte van de start/finish van de natuurijsklassieker is geplaatst, is een mooi identificatiepunt van het dorp én de klassieker. "In de winter kunnen schaatsers er even stoppen en mee op de foto, bijvoorbeeld", zegt Jouta. - Fotoreportage van het kunstwerk van de schaatsers, door weblogger Afanja.

- Beeld van visser bij de haven.

- In 2017 is in Nationaal Park De Alde Feanen bij Earnewâld een neergestorte Engelse Lancaster bommenwerper geborgen. De berging van de bommenwerper was noodzakelijk, omdat het terrein moest worden schoongemaakt. Het vliegtuig lag namelijk deels in de oude vuilstortplaats van Leeuwarden, die gesaneerd wordt. Het opgegraven vliegtuig en de geschiedenis van haar laatste vlucht is te bekijken in het Bezoekerscentrum Nationaal Park De Alde Feanen.

Op de plek van de crash, NW van Earnewâld, is een prachtig monument onthuld van kunstenaar Nynke Rixt Jukema: De Zwaluwhaven. De zwaluwhaven verbeeldt het verhaal van de jonge vliegeniers, die op 4 en 5 september 1942 met 251 vliegtuigen vanuit Engeland naar Bremen vlogen om daar vliegtuigfabrieken te bombarderen. De vliegtuigen worden weergegeven door 251 nestgaten in een halfronde stenen wand waarin zwaluwen kunnen broeden. Van deze nestgaten blijven er 12 dicht, die symbool staan voor het aantal niet teruggekeerde vliegtuigen. Oeverzwaluwtjes zijn ‘weersvoorspellers’ en ‘thuisbrengers’. De nestgaten zijn gevuld met metalen capsules voorzien van een boodschap. Het materiaal van de capsules bestaat uit omgesmolten onderdelen van het opgegraven vliegtuig. De 32 meter brede zwaluwhaven heeft dezelfde spanwijdte als de gecrashte bommenwerper.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Activiteitenagenda Earnewâld.

- De aanvang van het nieuwe watersportseizoen wordt traditioneel op Koningsdag gemarkeerd met een informele zeilwedstrijd tussen diverse lokale skûtsjes. Na de wedstrijd wordt steeds een nieuwe Feankeninginne ('Veenkoningin') gepresenteerd, afkomstig uit het dorp. De Feankeninginne is dat toeristische seizoen de ambassadrice van het dorp. De Feankeninginne is aanwezig bij festiviteiten in het dorp en reikt geregeld prijzen uit, bijvoorbeeld bij het skûtsjesilen.

- In samenwerking met fietsclub Fytris-Uit uit Burgum organiseert Iisklub Lyts Bigjin op Koningsdag de Princenhof Fietstoertocht. Hierbij kan gekozen worden uit de afstanden 50 en 100 km.

- Watersportdag (eind mei) met o.a. Vrijmarkt, Klomkesilen (kinderen gaan met zelfgemaakte klompjes de strijd aan), Shantyfestival met ca. 8 koren, tientallen te bezichtigen authentieke sleepboten en opdrukkers (met mogelijkheid tot gratis rondvaart), die deels ook worden gedemonstreerd, en natuurlijk het houten skûtsje de Aebelina, het pronkstuk van het Skûtsjemuseum van Earnewâld.

- Het Fries Landbouwmuseum organiseert op een zondag begin juli de Fryske Trekkerdei. Het museum organiseert de dag samen met de Oude Trekker en Motoren Vereniging (OTMV) en de AFRON. Op het buitenterrein bij het museum is een groot aantal oldtimer trekkers te zien, waarvan verschillende met werktuigen. Verschillende OTMV- en AFRON-leden showen hun mooiste exemplaren, soms in originele staat en soms zo mooi gerestaureerd dat ze rechtstreeks uit de fabriek lijken te komen. Daarnaast allerhande transportmiddelen uit de landbouw, want voor bijna elk product werd wel een apart vervoermiddel geconstrueerd. Bijvoorbeeld landbouwwagens, mestwagens, opsleepwagens, giertanken, kunstmeststrooiers, opraapwagens, veewagens en melkbussenwagens.

- Earnewâld is etappeplaats van de jaarlijkse zeilwedstrijd tussen skûtsjes (voormalige vrachtschepen, overwegend stammend uit het begin van de 20e eeuw). Bij deze competitie, georganiseerd door de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen), die traditioneel steeds gedurende elf dagen tijdens de bouwvakvakantie in Fryslân georganiseerd wordt, vindt in Earnewâld steeds op iedere 1e dinsdag van deze periode een zeilwedstrijd plaats op het lokale water van It Wiid. Het dorp levert één van de 14 skûtsjes (het Earnewâldster Skûtsje Twee Gebroeders). Op de overwegend nauwe vaarwegen rond het dorp, die meestal door vervening zijn ontstaan, levert dit bij gunstige windsterkte spectactulaire beelden op.

- Braderie met meer dan 100 kramen, met o.a. Nationaal Kampioenschap Parapluhingjen (Parapluhangen), met op de woensdag eropvolgend Ringsteken, met ca. 25 combinaties waaronder Tilbury’s, Victoria’s, Marathonwagens, Barouches en Concourswagens (de Braderie is op de maandag in de laatste week van de bouwvakvakantie).

- Afsluiting van het toeristische seizoen met de zeilwedstrijd Om 'e Noard (alleen voor boten van het type Valk) (eind september).

- Op een zondag eind december organiseert het Fries Landbouwmuseum de Friese Miniaturendag. Er komen standhouders uit heel Nederland met hun mooiste miniaturen. De focus ligt op landbouwminiaturen, maar ook liefhebbers van andere miniaturen zoals (vracht)auto’s en treinen, en Lego-fans, komen aan hun trekken. Behalve kijken kan de bezoeker ook kopen. Voor de liefhebber zijn er complete pakketten met nieuwe modellen, miniaturen, onderdelen en gereedschappen verkrijgbaar. Alle miniaturen zijn er in diverse schalen en verschillend qua leeftijd: van oude exemplaren tot recente modellen. Met een toegangskaart heb je toegang tot zowel de beurs als het Fries Landbouwmuseum.

- De 100 van Earnewâld is, uiteraard mits er genoeg vorst is, een schaatswedstrijd van 100 km. De laatste (9e) editie is verreden in 2012. - In 1872 is ijs- en zeilvereniging EMM (= Eendracht Maakt Macht) opgericht. In 1908 is de ijsclub alleen verder gegaan onder de naam Iisklub Lyts Bigjin. In een klein dorp als Earnewâld is het een grote prestatie dat evenementen als schaatstoertocht de Jan Durkspolder Familie Toertocht (met ca. 3.000 deelnemers!), Schaatsmarathon, Fakkeltocht, Priksleewedstrijden en Fries Kampioenschap Piksjitten dankzij de inzet van veel vrijwilligers georganiseerd kan worden en altijf soepel verloopt.

Misschien is het wel juist dankzij 'het kleine dorp' dat zo veel mensen in zo'n korte tijd tot deze inzet instaat zijn. Bijzonder is ook dat het nooit van te voren te plannen is, je weet immers nooit of er ijs komt en wanneer, maar als het nodig is dan is men er en dan staat iedereen klaar (aldus de site van de Iisklub). - Op de site van de ijsvereniging vind je o.a. nuttige tips m.b.t. wat te doen als jij of een ander door het ijs zakt of in een wak belandt.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De zwemplaats is op loopafstand van het dorp. Op de zwemplaats aan de Koaidyk kun je gratis vertoeven. Er is een groot grasveld en een zandstrandje. Deze combinatie staat garant voor vertier voor jong en oud. Er zijn toiletten en een kiosk.

- Het groen van Earnewâld bevindt zich voornamelijk buiten het dorp. Het laagveenmoeras van De Alde Feanen is vanuit het dorp goed te beleven. In de kern zijn het vooral de Pizelplak, de boerenerven en de tuinen aan het water die het groene beeld bepalen. De Koaidyk zorgt ervoor dat de enclave omzoomd wordt. Hierdoor ontstaat er een harde begrenzing rondom het dorp. Het recentelijk aangelegde natuureducatiebos het Pettebosk, dat zich uiteindelijk zal ontwikkelen tot een moerasbos met open petgaten en rietvelden, zorgt voor een groen gezicht aan de zuidzijde van het dorp.

- In Earnewâld is het Bezoekerscentrum (Koaidyk 8a) van, en de toegangspoort tot, Nationaal Park De Alde Feanen. Dit natuurgebied valt geografisch grotendeels onder het dorp Warten (sinds 2014 gemeente Leeuwarden, voorheen gem. Boarnsterhim). Een klein deel valt onder Earnewâld, gem. Tytsjerksteradiel. En een klein stukje Z van het dorp bij de Jan Durks polder valt onder de gemeente Smallingerland.

De Alde Feanen is één van de twee Nationale Parken in Fryslân en heeft een zeer afwisselend landschap bestaande uit meren, veenplassen, petgaten, rietlanden, ruigten, struwelen en moerasbossen. Ook zijn er trilvenen, veenmosrietlanden, blauwgraslanden en in het voorjaar geel gekleurde dotterbloemhooilanden. De enorme landschappelijke variatie zorgt ook voor een enorme rijkdom aan planten en dieren. Zo komen er in De Alde Feanen meer dan 450 soorten planten voor en broeden er ruim 100 soorten vogels. De Alde Feanen en daarmee het dorp Earnewâld als 'enclave' in dat gebied, worden dan ook gepromoot als het Groene Hart van Fryslân.

Het dorp is bij de herindeling in 1984 de Alde Feanen kwijtgeraakt aan de nieuwe gemeente Boarnsterhim. De inwoners vinden het echter logisch dat het gebied wegens emotionele en economische waarde bij hun dorp en daarmee bij de gemeente Tytsjerksteradiel hoort. Immers het bezoekerscentrum NP De Alde Feanen ligt in Earnewâld. De natuurbeheerder beheert het gebied vanuit het dorp. Huisjeseigenaren in het gebied zijn gericht op het dorp. Het dorp gebruikt het gebied met SKS Skûtsjesilen, spelevaren maar ook voor het schaatsen in de winter. Kortom wie Alde Feanen zegt, denkt aan Earnewâld. Helaas heeft een petitie in 2010 met het voorstel om het gebied terug te geven aan Tytsjerksteradiel i.p.v. het met de herindeling van 2014 naar de gem. Leeuwarden te laten gaan, geen succes gehad.

- Het andere grote groene natuurgebied bij Earnewâld is het Princenhof, een eveneens prachtig gebied dat bestaat uit kleine en grote plassen, smalle en bredere waterwegen, grote en kleine eilanden. De naam Princenhof is ontleend aan haar vroegere functie als jachtgebied van het Oranjehuis.

- Fiets- en voetveer De Oerhaal (= De Overhaal) vaart elektrisch (op zonne-energie) naar Warten v.v., van eind april tot eind september.

- Fiets- en voetveer Hin en Wer vaart van april t/m oktober van Earnewâld over It Wiid naar het ZO gelegen recreatiegebied met camping, vakantiepark e.d. v.v.

- En Z van het dorp (aan de weg Hegewarren) kun je van april t/m september met fiets- en voetveer Grietman naar het dorp De Veenhoop v.v.

- Wandelroute rondom Earnewâld.

- Beschrijving van een wandelaar van een gelopen (andere dan hierboven) wandelroute door De Alde Feanen.

- Kaart met pontjes, wandel-, vaar- en fietsroutes rond Earnewâld.

- In Nationaal Park De Alde Feanen zijn verschillende routes te kanoën. Onder de link vind je er 3, van 12, 12 en 7 km.

- Stichting It Eibertshiem is opgericht in 1980 met als doel het instandhouden van vogelpopulaties - en in het bijzonder de ooievaar - alsmede de daarbij passende maatregelen ter verbetering van het biotoop. Rond 1936 zijn er nog 63 bezette ooievaarsnesten in Fryslân, in 1972 is dit gereduceerd tot het laatste paar in Luxwoude. Hierna verdwijnen de ooievaars uit de provincie, tot er via It Eibertshiem in 1984 weer een broedpaar komt. In de eerste 10 jaar van het bestaan van It Eibertshiem worden er 14 jongen groot. In de 4 jaar daarna worden er 52 jongen groot. In de beginjaren worden de ooievaars volledig van voedsel voorzien, maar de afgelopen jaren is dat afgebouwd en de ooievaars redden zich nu weer volledig zelfstandig en worden niet meer gevoerd.

Tegenwoordig zitten de ooievaars weer geheel verspreid over de provincie. Zo broeden ze o.a. weer in Beetsterzwaag, Buitenpost, Veenklooster, Rottum, Opeinde, Leeuwarden, Hurdegaryp, Tytsjerk, Uitwellingerga, Lippenhuizen, Drachten, Damwâld, Kollum, Garyp en natuurlijk in Earnewâld. De ooievaar is dus weer echt terug van weggeweest. Dat geldt niet alleen voor Fryslân maar voor geheel Nederland, want tegenwoordig broeden er in alle provincies weer ooievaars. In Nederland zijn nu ongeveer 800 bezette nesten en worden er jaarlijks zo tussen de 700 en 1000 jongen groot.

- De gemeentelijke Jachthaven Earnewâld heeft zowel vaste ligplaatsen als een passantenhaven.

- Uitkijktoren Romsicht Z van het dorp is 13 meter hoog en biedt een prachtig uitzicht over de Jan Durkspolder en de Alde Feanen. Het dak is bedekt met riet dat in de polder zelf is gewonnen is en het houten onderstel is van FSC eikenhout. De toren is gebouwd op het fundament van boerderij Romsicht die in 1967 is afgebroken. De plannen voor realisatie van dit uitzichtpunt waren er al lang, maar na een schenking van de Hedwig Carolinastichting kon de bouw daadwerkelijk worden gerealiseerd.

- In 2016 zijn NME-Achtkarspelen en NME-Tytsjerksteradiel (NME = natuur- en milieueducatie) samen verder gegaan als Natuur- en Duurzaamheidscentrum Pingo & Pet. Het centrum is gevestigd in het bezoekerscentrum van It Fryske Gea in Earnewâld. Pingo & Pet verzorgt natuur-, milieu- en duurzaamheidseducatie voor het basisonderwijs in de gemeenten Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel. Alle basisscholen in deze gemeenten kunnen gebruik maken van het aanbod UurNatuur. Dit aanbod bestaat uit geheel verzorgde excursies, gastlessen en natuur in de klas. Ieder jaar wordt een ander duurzaamheidsthema centraal gesteld. In 2016/2017 was dat bijvoorbeeld het thema: 5x beter bezig. Tijdens het project 5x beter bezig komen alle aspecten van duurzaamheid aan bod. 5 simpele spelregels laten zien hoe je goed voor jezelf en je medemensen zorgt, slim omgaat met spullen, energie en water, minder gifstoffen gebruikt en hoe je de natuur de ruimte geeft. Tijdens het project gingen kinderen samen met een gastdocent actief aan de slag. In drie lessen leerden ze wat duurzaamheid betekent, gingen ze op onderzoek uit en bedachten ze acties om voortaan 5x beter bezig te zijn.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Earnewâld, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Mooie fotoreportages van flora, fauna, bezienswaardige objecten en dergelijke in Earnewâld en omgeving, door weblogger Afanja.

Terug naar boven

Links

- Onderwijs en kinderopvang: - Gearwurkingsskoalle (= samenwerkingsschool) Master Frankeskoalle. Meester Franke is van 1948 tot 1979 hoofdonderwijzer geweest van de openbare lagere school in Earnewâld. Op de school worden 3 talen naast elkaar gebruikt. Naast het Nederlands wordt het Fries niet alleen als vak gegeven, maar ook als voertaal bij andere vakken gebruikt. Vanaf groep 1 staat er Engels op het lesrooster. Vanaf groep 7 wordt het Engels ook als voertaal ingezet bij een ander vak. - Vandaag BSO is een speel,- ontmoetings- en ontwikkelplaats, waarbij alle kinderen gelijke kansen en mogelijkheden krijgen. Talentontwikkeling, creativiteit, sport en spel zijn onderdelen die gestimuleerd worden, waarbij plezier voorop staat. Een tv, tablet of computer is hier niet aanwezig. Op school en thuis komen kinderen daar al voldoende mee in aanraking.

- Met de naam Appels & Parren (kinderopvang 0-4 jaar) wil gastouder Elisabeth de Vlas in Earnewâld uitdragen dat je kinderen (net als appels en peren) niet met elkaar kunt en moet vergelijken, maar dat je hun eigenheid respecteert en de ruimte biedt om zich op hun eigen manier en tempo te ontwikkelen. Verdere elementen uit haar visie: "Kinderen hebben een natuurlijke behoefte om te spelen en buiten te zijn. Daarbij heeft het beleven van de natuur een positieve invloed op de ontwikkeling van kinderen en leren ze respect te hebben voor planten en dieren. Door veel met de kinderen buiten te zijn en thema-gerichte activiteiten aan te bieden wil ik ze spelenderwijs de natuur laten beleven. Stilstaan bij wat er in de verschillende seizoenen in de tuin groeit, bloeit en leeft. De zintuigen prikkelen bij het ervaren en leren kennen van de omgeving. De zon, wind en regen voelen, maar ook dat het gras kriebelt, dat bloemen lekker ruiken, dat bladeren vallen en takken breken. Natuurbeleving is ook het van dichtbij bestuderen van kleine kriebelbeestjes. Kevers, slakken, pissebedden en regenwormen zijn allemaal spannende dieren om te bestuderen. Snoep verstandig eet een appel (... of een peer) Met dank aan de fruittas van Bio Boer Giel wordt er elke dag biologisch fruit gegeten. De tas wordt elke week gevuld met fruit van het seizoen, naast appels en peren zal er dus ook wel eens wat anders gegeten worden; pruimen, bessen, een mango, meloen, aardbeien of druiven uit eigen tuin."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Earnewâld kerk.

Reacties

(1)

(door Han Messie)

PRINCENHOF

Waar eens met zweet bij zwoegende eenvoud
brandgrage veengrond werd afgegraven,
schept een bos- en waterlusthof gaven
voor allerhande mensen, jong of oud.

Kleine huizen in het vreugdewoud
mogen moede, voldane zeilers laven.
Heerlijk zwerven rondom vredige haven
blijft wild beleven, ofschoon steeds vertrouwd.

Avondglans verspreidt zich langzaam, neemt bezit
van het sprookjesland, dat op zijn luister wacht;
bootjes maken hun verwazende rit.

De westelijke zon heerst vol milde macht,
vereent donker lover en golvend wit-blauw
tot haar rijk van oranje schemerpracht.

Reactie toevoegen