Durgerdam

Plaats
Dorp
Amsterdam
Waterland
Noord-Holland

Durgerdam

Terug naar boven

Status

- Durgerdam is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland, gemeente Amsterdam. T/m 1920 gemeente Ransdorp.

- Het dorp Durgerdam heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Amsterdam. Bestuurlijk valt het dorp onder stadsdeel Amsterdam Noord, en daarbinnen onder Landelijk Noord.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1344 Ydoringherdam, 1573 Dorringerdam.

Naamsverklaring
Dam
'aardlichaam ter afsluiting van een water' bij IJdoorn, een uitspringende landhoek in het Buiten-IJ.(1) IJdoorn was vanouds een buurtschap. Deze is door de Sint Elisabethsvloed van 1421 in het water verdwenen. De buurtschap bevond zich bij het Vuurtoreneiland* in wat nu de buitendijkse Polder IJdoorn** - tegenwoordig een natuurgebied - is.
* Zie daarvoor bij Bezienswaardigheden.
** Zie daarvoor bij Landschap etc.

Terug naar boven

Ligging

Durgerdam ligt direct NO van de stad Amsterdam, in de streek Waterland, aan de Durgerdammerdijk en grenst in het O aan het Buiten-IJ en het IJmeer.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Durgerdam 86 huizen met 518 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 120 huizen met ca. 300 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Durgerdam is ontstaan in de bocht van de Waterlandse Zeedijk, die is aangelegd vanaf 1422, om het land tegen overstromingen te beschermen zoals die zich in 1421 met de Sint Elisabethsvloed had voorgedaan. Toch is het dorp daarna nog diverse keren overstroomd, o.a. bij watersnoodrampen in 1825 en 1916 (zie ansichtkaart). Bij de watersnood van 1916 is de kerk, omdat deze verhoogd op een 'terp' in het land ligt, gebruikt als stalling voor de koeien, totdat zij later weer in hun weilanden terecht konden. Durgerdam is altijd een vissersdorp geweest. Tegenwoordig is het vooral een woon-/forensendorp.

- Beschrijving van verleden en heden van Durgerdam door Jan Everink.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Het Hoogheemraadschap wil de komende jaren de Markermeerdijk (de dijk tussen Hoorn en Amsterdam) versterken om weer aan de eisen des tijds te voldoen. Dorpen die aan de dijk liggen, zien hun eeuwenoude landschap aangetast worden en pleiten voor betere onderbouwing van nut en noodzaak, en als de noodzaak er is, voor maatregelen die het bestaande markante landschap zo veel mogelijk ontzien. Om hier de vinger aan de pols te houden is er o.a. het comité Durgerdam Waakt. Ook in buurdorp Uitdam is men doende om te protesteren en voor minder ingrijpende alternatieven te pleiten. Zie daarvoor bij Uitdam > Recente ontwikkelingen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Een groot deel van de panden in Durgerdam is rijksmonument (73 stuks!). De dorpskern is een beschermd dorpsgezicht.

- Op site van de Dorpskerk uit 1840 vind je o.a. een uitvoerige beschrijving van de geschiedenis van zowel de kerk als van het dorp Durgerdam, en tevens een aantal fotoalbums met prachtige oude en recente foto's en ansichtkaarten van het dorp.

- Het gebouw met klokkentoren uit 1687 aan de Durgerdammerdijk 101 staat bekend als de Kapel maar is dat nooit geweest. Het heeft wel gefunctioneerd als school, dorpshuis en visafslag.

- Gevelstenen in Durgerdam.

- Vuurtoreneiland ligt in het IJmeer net uit de kust van de polder IJdoorn bij Durgerdam. Vuurtoreneiland is nog geen twee voetbalvelden groot. Er staat een kleine vuurtoren op (de enige vuurtoren in de gemeente Amsterdam). Samen met Pampus en Fort Diemerdam verdedigde dit stipje in het IJmeer ooit de mond van het IJ en de hoofdstad tegen aanvallen over de Zuiderzee. Op het Vuurtoreneiland staat namelijk een van de 45 forten die samen de Stelling van Amsterdam vormen. De stelling is sinds 1996 UNESCO werelderfgoed. Het fort op het Vuurtoreneiland is een uniek monument van militaire en waterstaatkundige techniek. Maar door weer en wind gaat de toestand van de halfondergrondse gebouwen steeds verder achteruit. Ze zijn verweerd, verzakt, gescheurd, lek en deels volgelopen met regenwater. Ze moeten zo snel mogelijk worden gerestaureerd om verdere achteruitgang te voorkomen en het te behouden voor de toekomst.

Daarom zocht Staatsbosbeheer een partner die Vuurtoreneiland wil restaureren, beheren en exploiteren, inclusief de gebouwen die erop staan. De hoofddoelen zijn: duurzaam behoud van de waarden van het eiland (cultuurhistorisch, landschappelijk, ecologisch), behoud en restauratie van de gebouwen en openstelling van het eiland voor publiek. Het eiland is nu nog uitsluitend over water bereikbaar. Staatsbosbeheer wil in de toekomst een route door polder IJdoorn buiten het broedseizoen voor wandelaars toegankelijk maken. Staatsbosbeheer heeft in 2013 een ondernemer gevonden voor het opknappen en openstellen van het Vuurtoreneiland. Ondernemers Sander Overeinder (restaurant As) & Brian Boswijk (Nooitlek) hebben het winnende plan vormgegeven en de aanbesteding ‘gewonnen’. Ze zijn de uitdaging aangegaan om van het bijzondere, maar in verval geraakte forteiland vlak voor IJburg een biologisch restaurant met kleinschalig ‘boutique’-hotel te maken. Ze pachten het eiland voor 30 jaar van Staatsbosbeheer.

Op Vuurtoreneiland staat al sinds 1701 een vuurtoren. Het licht van de huidige rijksmonumentale vuurtoren uit 1893 is eind 2016 gedoofd, tot verdriet van het restaurant op het eiland en de bewoners van IJburg die erop uitkijken. Volgens eigenaar Rijkswaterstaat had de vuurtoren geen functie meer sinds er verlichte boeien liggen in de vaargeul. Het vuurtorenlicht zou de scheepvaart zelfs in verwarring kunnen brengen. In 2019 wordt de vuurtoren gerenoveerd en overgedragen aan Staatsbosbeheer. De kosten van de renovatie (2 tot 2,5 ton) komen voor rekening van Rijkswaterstaat. De hiervoor genoemde ondernemers gaan zorgdragen voor het onderhoud. Als het aan hen ligt wordt de vuurtoren straks ook te bezichtigen en te beklimmen. Ook gaat na de renovatie het licht weer aan. Er is wel afgesproken dat het licht minder fel wordt, om de scheepvaart niet in verwarring te brengen. Bij helder zicht reikt het licht straks nog maar één zeemijl (1,9 kilometer) ver.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- De Botkoppenkring organiseert door het jaar heen een aantal activiteiten voor jong en ouder in Durgerdam. Denk aan filmvoorstellingen, verhalenvertellingen en meer.

- Op de Evenementenpagina van de lokale dorpssite vind je verslagen van wat er de afgelopen tijd aan optredens e.d. in Durgerdam te doen is geweest.

- Koningsdag.

- Neptunusdag (op een zondag voor of juist ná de zomeravakantie) is het jaarlijkse dorpsfeest door en voor de inwoners van Durgerdam, ter ere van de God van de zee; Neptunus. De activiteiten spelen zich af in, op en rond het water. Voor jong en ouder. Met o.a. klompzeilen, de zeeppaal, schilderen voor de kleintjes en allerlei andere leuke activiteiten. De datum van de eerstvolgende keer wordt gepubliceerd in huis-aan-huisblad 't Zwaantje (zie hieronder bij Links).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Het 1 km lange 'Laarzenpad' nabij Durgerdam is in 2012 aangelegd door Staatsbosbeheer in samenwerking met Stadsdeel Noord en de Provincie Noord-Holland. Via vlonders loop je vanaf de Durgerdammerdijk door de weilanden richting het dorp. Een heerlijke manier om rustig van het veenweidegebied, de weiden, de vogels en de sloten te genieten. Met een beetje oplettendheid zie je de Noordse woelmuis door het gras schieten, net als (ongevaarlijke) ringslangen en kikkers. Het land is verpacht aan agrariërs die het beheren voor de natuurdoelen van Staatsbosbeheer. Als je het wandelpad afloopt wordt je overmand door de natuur, de ruimte en de paradijselijkheid van deze pek zo dicht tegen de stadsrand van het drukke Amsterdam aan.

- Polder IJdoorn is een vogelbroedgebied aan de rand van Durgerdam. Het Natura 2000-gebied en onderdeel van de EHS is vanwege de kwetsbare broedvogels zoals Grutto en Tureluur niet toegankelijk, maar vanaf de dijk kunt u het gebied, o.a. middels een vogelkijkhut, goed overzien. Natuurmonumenten beheert Polder IJdoorn. In het kader van de natuurcompensatie voor IJburg zijn er ook recreatievoorzieningen aangelegd. In Polder IJdoorn kun je ook lepelaars waarnemen, kiekendieven fourageren er en in het voorjaar bloeien er dotters en rietorchissen. In 2013 heeft Natuurmonumenten Polder IJdoorn heringericht om een optimale biotoop te creëren voor weidevogels en trekvogels.

- In januari 2015 zijn flamingo's gespot bij de Kinseldam.

- Jachthaven Durgerdam (Durgerdammerdijk 116a) was tot 1950 nog een haven voor beroepsvissers. Door de ligging, direct onder de rook van Amsterdam, de authentieke huizen en de situering pal aan het IJmeer en Markermeer, is deze haven sindsdien een welkome stop zowel voor wie aan een tocht of een vakantie op of via het IJsselmeer begint, als voor de zeilers die dit vaarwater weer moeten verruilen voor de eigen thuishaven. De haven heeft een capaciteit van 110 ligplaatsen. Ook diepstekende schepen (tot ruim 2.20 meter) hebben zonder probleem toegang tot de haven. In voor- en naseizoen heb je een goede kans op dinsdagavonden getuige te zijn van de zeilwedstrijden die op die dag worden gevaren. Na afloop zijn de sterke verhalen - in de gezellige bar - niet van de lucht. De ligplaatsen worden door drie watersportverenigingen beheerd: Zeilvereniging ‘t Y, WSV Durgerdam en WSV De Watergeuzen. De havenmeesters houden kantoor in de ark naast het clubschip.

Terug naar boven

Beeld

- Fotoserie van Durgerdam van fotograaf Martin Stevens.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Durgerdam (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Durgerdam.

- Nieuws: - Actualiteiten uit en sfeerimpressies van Durgerdam op Facebook. - Zo’n 10 keer per jaar verschijnt huis-aan-huis blad ’t Zwaantje in Landelijk Noord (= Durgerdam, Holysloot, Ransdorp, Schellingwoude en Zunderdorp). ’t Zwaantje wordt door de Centrale Dorpenraad, de Dorpsraden en Werkgroepen gebruikt om met de bewoners van Landelijk Noord te communiceren. Tevens kunnen o.a. verenigingen en particulieren kopij aanleveren, die gratis geplaatst wordt. Voor het plaatsen van kopij van meer commerciële aard wordt een bijdrage gevraagd.

- Belangenvereniging: - Dorpsraad Durgerdam.

- Sport: - S.v. DRC (Durgerdammer Racing Club) is de voetbalvereniging en tennisvereniging van Durgerdam. De club is opgericht in 1931. Dit was een tijd waar veel voetbalverenigingen een naam kozen met het woord ‘racing’, waarbij het woord niet zo zeer duidt op snelheidswedstrijden alswel op het meten van elkaars krachten in competitieverband. Het clubgebouw is authentiek te noemen en het interieur ouderwets, met de gezellige uitstraling van bij oma thuis. Niks design en strak, maar gewoon zo als het vroeger was!

- Zeilvereniging Het Y in Durgerdam is opgericht in 1885 en is daarmee een van de 10 oudste zeilverenigingen van het land. De vereniging heeft bijna 500 leden en beheert ca. 200 ligplaatsen, verdeeld over 3 havens. De eerste verenigingshaven aan de Westerdoksdijk moeten ze in 1919 verlaten, omdat de gemeente Amsterdam - na het gereedkomen van het Centraal Station in 1889 - andere plannen heeft met dit gebied. De nieuwe haven komt ook aan het IJ, maar nu aan de overkant, bij de Grasweg. In 1952 vinden ze een nieuwe plek voor een jachthaven in Durgerdam. Aanvankelijk maakt het bestuur zich nog ernstig zorgen of men de haven wel vol kan krijgen. Nu is er al sinds jaren een aanzienlijke wachtlijst. In 1969 krijgen ze er een dependance bij in Enkhuizen en in 1975 nog één in Marken.

- Watersportvereniging WSV De Watergeuzen.

- Watersportvereniging WSV Durgerdam.

Reactie toevoegen