Op deze recente kaart is de streek Drentse Monden goed te herkennen; van Z van Wildervank in het N tot N van Emmen in het Z, en tussen de Hondsrug in het W en (het) Stadskanaal in het O. Kenmerkend zijn de NO-ZW lopende rechte wegen: de vroegere 'monden'.
En hier zien we hoe de streek Drentse Monden er nog maar dik een eeuw geleden uitzag; eind 19e eeuw was nog lang niet alle veen afgegraven en verkaveld, nog niet alle monden waren (geheel) gegraven en de monden waren nog zeer dunbebouwd.
De onbekendste 'monden' in de Drentse Monden zijn 1e Gietermond, 2e Gietermond en Bonnermond. Omdat het maar piepkleine 'mondjes' waren en er nooit nederzettingen aan zijn ontstaan. Hier zie je linksbovenin 1e Gietermond en rechtsonderin 2e Gietermond.
De andere onbekende 'mond' in de Drentse Monden is Bonnermond, rechtsonderin op de kaart. Ook een piepkleine mond zonder nederzetting. Er wás wel een buurtschap Bonnermond (www.plaatsengids.nl/bonnermond) maar die lag er tegenover, aan het Stadskanaal.
- De Drentse Monden is een streek in de provincie Drenthe.
- De streek Drentse Monden ligt in de huidige gemeenten Aa en Hunze, Borger-Odoorn en Emmen.
Terug naar bovenNaamgeving / naamsverklaring
De streek Drentse Monden is genoemd naar de ligging in de provincie Drenthe, en naar de ligging aan de - deels nog altijd bestaande, deels inmiddels gedempte - monden (zijkanalen) van het Stadskanaal. Zie daarvoor verder bij Geschiedenis.
De streek Drentse Monden is een langgerekte, vrij rechthoekige streek, lopend van Bareveld in het N t/m Nieuw-Weerdinge in het Z. De streek wordt in het O begrensd door de grens met de province Groningen, en in het W door de oude doorgaande weg van Bareveld naar Exloërveen, en van daaruit een denkbeeldige lijn doortrekkend naar de Z kant van Nieuw-Weerdinge.
Terug naar bovenIn de 2e helft van de 19e eeuw zijn vanuit het in 1856 gereed gekomen Stadskanaal vrijwel haaks daarop zijkanalen gegraven richting de Drentse veendorpen*, die reeds eerder zijn ontstaan vanuit de oude 'moederdorpen'** op de zandgronden van de Hondsrug. Deze zijkanalen werden 'monden' genoemd, en dienden zowel voor de afwatering van het veen als voor het vervoer van het afgegraven veen. Langs deze monden ontstaan dorpen die, net zoals hun oudere ZW buurdorpen aan de rand van het veen, heel systematisch naar het 'moederdorp' op de Hondsrug zijn genoemd, alleen nu met het achtervoegsel -mond in plaats van -veen. Het geheel wordt als streek de Drentse Monden genoemd. Het betreft van N naar Z de dorpen Gasselterboerveenschemond, Gasselternijveenschemond, Drouwenermond, Nieuw-Buinen (voorheen: Buinermond), 1e Exloërmond, 2e Exloërmond, Valthermond (voorheen: 1e Valthermond), 2e Valthermond en Nieuw-Weerdinge (voorheen: Weerdingermond).
* Zoals Gieterveen, Bonnerveen, Gasselterboerveen, Gasselternijveen, Drouwenerveen, Buinerveenen Exloërveen.
** Zoals Gieten, Bonnen, Gasselte, Drouwen, Buinen en Exloo.
'Vreemde eenden in de bijt' en in de meeste bronnen niet vermeld in het rijtje Drentse Monden-kernen, zijn Bonnermond, 1e Gietermond en 2e Gietermond (op de kaarten elders op deze pagin kun je zien waar deze gelegen hebben). Enerzijds vreemde eenden in de bijt omdat ze in tegenstelling tot de andere monden geheel of grotendeels op Gronings grondgebied lagen, en anderzijds omdat het maar heel korte 'mondjes' waren waaraan nooit echte nederzettingen zijn ontstaan. Bijzonder aan Bonnermond is dat er wél gedurende korte tijd een nederzetting is geweest met die naam, maar die lag niet aan de Bonnermond maar 'om de hoek' aan het Stadskanaal. Van 1905 was er een postkantoortje dat stempels heeft gebruikt met de plaatsnaam Bonnermond, van 1905 tot 1915. In dat jaar is het kantoortje hernoemd in 'Stadskanaal-Pekelderweg'. Voor verdere details over deze nederzetting zie onze pagina Bonnermond.
Terug naar boven- Duurzaamheid: - Windpark De Drentse Monden en Oostermoer is een initiatief van Duurzame Energieproductie Exloërmond B.V., Raedthuys Windenergie en Vereniging Windpark Oostermoer. In totaal zijn er ruim 100, lokaal gevestigde, agrarische bedrijven bij betrokken. Het Rijk heeft met de provincies afspraken gemaakt om in 2020 in totaal 6.000 megawatt (MW) aan windenergie op land te hebben gerealiseerd, en welke provincies welke delen daarvan voor hun rekening nemen. Deze afspraken staan in de Structuurvisie Windenergie op Land en het Nationaal Energieakkoord waarin het Rijk, provincies, de windsector en natuur- en milieuorganisaties samenwerken. Het Rijk heeft na overleg met de provincies 11 gebieden aangewezen die geschikt zijn voor windmolenparken van minimaal 100 MW. Het gebied in de Drentse Veenkoloniën in de gemeenten Borger-Odoorn en Aa en Hunze is daar één van. De Rijksoverheid kan bij projecten van nationaal belang de besluitvorming coördineren en de regie voeren. Projecten op het gebied van energie-infrastructuur die van nationaal belang zijn, worden gecoördineerd door de minister van Economische Zaken (EZ). Windparken groter dan 100 MW vallen automatisch onder de Rijkscoördinatieregeling (RCR).
Dat is dus ook het geval bij dit Windpark. De Minister van Economische Zaken heeft namelijk besloten dat er in het gebied van De Drentse Monden en Oostermoer een windpark van 150 MW wordt gebouwd. Uitgaande van windmolens van 3 MW betekent dat 50 windmolens. In september 2016 heeft de toenmalige Minister van Economische Zaken besloten dat één rij van 5 windmolens komt te vervallen. De totale omvang van het windpark bedraagt daarom 45 windmolens.
Tegen Windpark De Drentse Monden en Oostermoer bestaat veel weerstand. Veel omwonenden, bedrijven en belangenorganisaties zijn tegen de komst van de windturbines in het gebied. Volgens hen tasten die het Drentse landschap aan, leidt het tot waardedaling van hun huizen en zijn er geschiktere alternatieve locaties voor het windpark. Daarnaast vrezen ze overlast. Een belangrijk bezwaar van de omwonenden, ondernemers en belangenorganisaties is ook dat er geen draagvlak is voor de aanleg van het windpark. De Raad van State stelt echter in februari 2018 dat het ontbreken van draagvlak op zichzelf niet betekent dat de ministers het inpassingsplan niet hadden mogen vaststellen. Er is namelijk geen wet die bepaalt dat een ruimtelijk plan een ontwikkeling alleen mogelijk mag maken als daarvoor voldoende draagvlak bestaat. Bij projecten zoals dit windpark spelen veel belangen een rol. Het is aan de ministers om een afweging te maken tussen het "nationale belang van een duurzame energievoorziening en de belangen van de omwonenden".
Het is niet de taak van de bestuursrechter om zijn eigen oordeel in de plaats te stellen van dat van de ministers, aldus de Raad van State. Dan zou hij zich namelijk op het politieke vlak begeven, terwijl het aan de ministers is om over hun besluit verantwoording af te leggen aan de Tweede en Eerste Kamer. De taak van de bestuursrechter is om te beoordelen of het besluit "berust op voldoende kennis over de relevante feiten en belangen" en goed is gemotiveerd. Ook moeten de nadelige gevolgen van het besluit in verhouding zijn met het doel van het besluit. De bezwaren die de omwonenden en organisaties naar voren brachten, leiden bij de Raad van State tot het oordeel dat het besluit voldoende is onderzocht en gemotiveerd. De besluiten om Windpark De Drentse Monden en Oostermoer aan te kunnen leggen zijn daarom rechtmatig en blijven in stand. Aldus de Raad van State in haar uitspraak d.d. 21 februari 2018.
Zie ook de brief van minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) d.d. mei 2019 als antwoord op Kamervragen over de (veronderstelde) waardedaling van huizen in de buurt van windparken. Ook gaat hij in op de Rijkscoördinatieregeling (RCR), de afstand van woningen tot turbines en de rol van lokale initiatiefnemers.
De aanleg is gestart in 2019 en komt medio 2021 gereed. Windpark De Drentse Monden en Oostermoer omvat in totaal dus 45 windmolens. De ashoogte van de windmolens is 145 meter. De rotordiameter is 131 meter. De tiphoogte - het hoogste puntje van de molen op het moment dat een wiek recht overeind staat - is daarmee 210,5 meter. Ze komen te staan in 6 lijnopstellingen, die als volgt zijn verdeeld: 9x W parallel aan buurtschap Nieuwediep, O van Gieterveen; 7x N parallel aan Gasselternijveen en Gasselternijveenschemond; 6x N parallel aan Drouwenermond; 7x Z parallel aan Nieuw-Buinen; 7x N parallel aan 1e Exloërmond; 9x Z parallel aan 2e Exloërmond. - Hier vind je een kaart van de opstellingen. Door op een van de iconen van een fotocamera te klikken op de plattegrond kun je dankzij visualisaties vanaf dat punt zien hoe de beoogde windmolens in het landschap komen te staan. Deze visualisaties zijn panorama visualisaties. Om de foto overeen te laten komen met wat je werkelijk buiten zou zien, is de kijkafstand van belang. In dat kader is het aan te bevelen om een afstand aan te houden van circa één keer de beeldschermbreedte tot de foto.
Instanties zijn zoveel mogelijk tegemoet gekomen aan de wens van omwonenden om de overlast zoveel mogelijk te voorkomen dan wel te verminderen. Eerst zouden er 150 windmolens komen, toen 50 en dat zijn er nu 45. Al zijn ze wel groter. De geluidsfrequentie van de molens is lager dan gebruikelijk. En de rode lichten op de molens kunnen worden gedimd en knipperen niet, zoals aanvankelijk wel het plan was. De verlichting op alle 45 turbines van het Windpark, die noodzakelijk is voor het luchtvaartvekeer, wordt ten opzichte van de oorspronkelijke plannen gehalveerd. In overleg met de luchtvaartautoriteiten is deze beperking van de verlichting bereikt. Als in 2020 meer windmolens operationeel worden, volgt synchronisatie van het witte, knipperende licht. Door die synchronisatie gaan alle witte lampen tegelijk uit en aan, wat voor een rustiger beeld zorgt. Bij helder weer wordt de sterkte van de lichten tot 30% verlaagd. Is de zichtbaarheid tijdens de schemer- en nachtlichtperiode meer dan 10 kilometer, dan wordt de lichtintensiteit tijdens de schemer- en nachtlichtperiode tot 10% verlaagd. Zie verder voorgeschiedenis en stand van zaken Windpark De Drentse Monden en Oostermoer op de site van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, nieuws van het Windpark op Twitter en interview met drie van de initiatiefnemers in NRC, 29-5-2019.
Parallel aan de vorming van omgevingsadviesraden in de gemeenten Aa en Hunze en Borger-Odoorn m.b.t. het gebied van windmolenpark Drentse Monden Oostermoer (DMOM), krijgt ook het Gebiedsfonds steeds meer vorm. In augustus 2019 werd duidelijk dat het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) op verzoek van de provincie Drenthe de provinciale bijdrage in het fonds verdubbelt en ook een bijdrage doet van 2,1 miljoen euro. In totaal zal er tussen de 6 en 7 miljoen euro beschikbaar komen voor de komende 10 jaar. Het exacte bedrag is afhankelijk van het aantal geproduceerde Megawattuur. Het fonds bestaat uit een overheidsdeel van ongeveer 4 miljoen euro voor leefbaarheid en gebiedsversterking, waarbij het uitgangspunt is dat het geld met name terechtkomt in de gebieden waar de meeste overlast wordt ervaren. Het andere deel komt van de ondernemers, die 50 cent per geproduceerde megawattuur doneren. De omgevingsadviesraden krijgen een belangrijke stem in de besteding van het geld. (bron: Provincie Drenthe)
Reactie toevoegen