Delwijnen

Plaats
Dorp
Zaltbommel
Bommelerwaard
Gelderland

delwijnen_plaatsnaambord_kopie.jpg

Delwijnen is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Bommelerwaard, gemeente Zaltbommel. T/m 1998 gemeente Kerkwiijk.

Delwijnen is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Bommelerwaard, gemeente Zaltbommel. T/m 1998 gemeente Kerkwiijk.

Delwijnen

Terug naar boven

Status

Delwijnen is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Bommelerwaard, gemeente Zaltbommel. T/m 1998 gemeente Kerkwiijk.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1e kwart 13e eeuw Dilevuinne, 1388 Delwinen, 1531 Dellwijnen, 1579 Delweynen, 1665 Delwynen.

Naamsverklaring
Het tweede deel van de naam is winne = 'weide', het eerste deel wijst misschien op de lagere ligging van deze weiden; in dat geval is het verwant met het Middelnederlandse delle 'laagte' en het Nieuwnederlandse dal 'laagte, vallei'. De uitgang op -en is later ontstaan.(1)

Terug naar boven

Ligging

Delwijnen ligt ZW van Zaltbommel, NW van Ammerzoden.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Delwijnen 38 huizen met 258 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 150 huizen met ca. 370 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Geslacht en kasteel
Ridder Raoul de Châtillon (1225-1283) raakte in onmin met koning Lodewijk IX van Frankrijk en werd door deze voor coquin (schurk) uitgemaakt. Otto II van Gelre nodigde hem uit naar zijn gewest te komen, alwaar hij zich Rudolf De Cocq noemde, en het kasteel van Rhenoy betrok. Uiteindelijk verkregen de De Cocqs vele bezittingen in Gelre, zoals Waardenburg, Neerijnen en ook Delwijnen, waar de tak De Cocq van Delwijnen werd gevormd, die het omstreeks 1360 gebouwde kasteel ging bewonen. Dit was een omgracht kasteel, ook het Hoge Huys genoemd, gelegen op een kasteelheuvel. Het had een forse omvang; de basis van de heuvel had een doorsnede van maar liefst 47 meter. Ook de woontoren schijnt behoorlijk groot te zijn geweest. In 1520 is het kasteel tijdens de Gelderse Oorlogen door de troepen van Keizer Karel V verwoest. In 1994 is de kasteelheuvel (gelegen bij Delwijnsestraat 13) grotendeels afgegraven ten behoeve van kassenbouw, tijdens de procedure om deze als rijksmonument te klasseren.

Kapel
Delwijnen heeft ook een kapel gehad, met drie altaren, gewijd aan respectievelijk Onze Lieve Vrouw, het Heilig Kruis en Johannes Evangelist, en de Heilige Nicolaas.

Eendenkooien
In Delwijnen, N van het dorp, Z van de huidige Jan Stuversdreef, bevonden zich drie eendenkooien naast elkaar. Onder de link worden ze beschreven door Jan Taat uit Waardenburg, die alle eendenkooien in heel Nederland aan het inventariseren en onderzoeken is.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- In 1740 werd de bouw van 6 achtkante schepradmolens aanbesteed voor rekening van Zaltbommel, Bruchem, Kerkwijk, Delwijnen, Gameren en Nieuwaal, te weten twee voormolens (boezemmolens) bij Aalst en vier binnenmolens (poldermolens). De molens zorgden samen voor de afwatering van de polders en maalden uit op de Bommelse Weteringen. Door de bouw van een gemaal werden de molens overbodig. De Delwijnse Molen (Jan Stuversdreef 10) werd gesloopt tot de eerste bindlaag. Rond 1975 is de overgebleven molenromp verbouwd tot woonhuis. In 2009 is het pand volledig gerenoveerd, met behoud van authentieke elementen.

- Delwijnen heeft 2 gemeentelijke monumenten, zijnde de boerderij uit ca. 1850 op Delwijnsekade 12, en de Dorpspomp uit ca. 1920 bij Delwijnsestraat 34.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Op een zaterdag eind maart is er in Delwijnen de jaarlijkse Rommelmarkt, met o.a. brocante, tweedehandskleding, bloemen, fruit, zuivel, kaarten, vis (o.a. gerookte paling), friet, koffie met iets lekkers en nog veel meer. De opbrengst komt ten goede aan de Hersteld Hervormde Kerk te Kerkwijk.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Delwijnen is gebouwd op een stroomrug die door het midden van de Bommelerwaard loopt en waarop ook Bruchem en Kerkwijk liggen. Deze rug is ontstaan langs het riviertje de Alm, dat in de Bommelerwaard reeds voor 1200 is verzand. Het dorp ligt in het rivierkleigebied van de Bommelerwaard op een hoogte van ongeveer 2 meter. De omgeving wordt gekenmerkt door weilanden en tuinbouwbedrijven. In het dorp begint de Drielse Wetering. In het zuiden stroomt de Hoofdwetering, die uitkomt op de Afgedamde Maas.

- Natuurgebied De Rampert, gelegen rond de gelijknamige weg N van en vallend onder het dorpsgebied van Delwijnen, heeft in 2021 een nieuw stuk bos gekregen. Staatsbosbeheer heeft er 8.500 boompjes aangeplant. De aanplant maakt deel uit van een landelijk plan van Staatsbosbeheer om 5.000 hectare nieuw bos te realiseren. En het past in de ambities van rijk en provincies om het bosoppervlak in Nederland van 2020 tot 2030 met zo’n 37.000 hectare te laten toenemen. Al dat nieuwe groen moet helpen in de strijd tegen de gevolgen van de CO2-uitstoot. Staatsbosbeheer noemt dit een van de grootste milieuproblemen van ons land. Broeikasgas zorgt voor opwarming van de aarde en daardoor uitdroging van de grond. Bomen nemen C02 op, en dragen zo bij aan een betere leefomgeving.

In De Rampert gaat het om een perceel van 3,8 hectare, dat tussen twee bospercelen in ligt. Door de nieuwe aanplant ontstaat straks een groter, aaneengesloten bos. Het zal overigens nog wel een paar jaar duren voordat het er uitziet als een bos. De jonge aanplant moet immers eerst groeien. Staatsbosbeheer kiest voor veel variatie, waardoor er een afwisselend bos ontstaat dat minder gevoelig is voor ziektes en dus tegen een stootje kan. Bovendien maakt een diversiteit aan groen het bos ook aantrekkelijker voor verschillende diersoorten. Een greep uit de boomsoorten: zomereik, haagbeuk, ruwe berk, winterlinde, zwarte els en populier. Ook komen er wat struiken en vruchtdragende soorten als gewone hazelaar, meidoorn en zoete kers. Verscholen in het groen ligt in het bos ook een waterpartij, die geliefd is bij vissers. Wethouder Gijs van Leeuwen is blij met het project: "De aanleg van dit nieuwe bosperceel bij Delwijnen draagt bij aan het tegengaan van klimaatverandering. Daarnaast is het een versterking van een groene omgeving, wat goed is voor gezondheid en welzijn." (bron: Staatsbosbeheer, januari 2021)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Delwijnen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van Delwijnen door Kees Wittenbols uit Breda.

Reactie toevoegen