De Tuut

Plaats
Buurtschap
West Maas en Waal
Land van Maas en Waal
Gelderland

De Tuut..jpg

Buurtschap en Stoomgemaal De Tuut

Buurtschap en Stoomgemaal De Tuut

De Tuut

Terug naar boven

Status

- De Tuut is een buurtschap in de provincie Gelderland, in de streek Land van Maas en Waal, gemeente West Maas en Waal. T/m 1983 gemeente Appeltern.

- Buurtschap De Tuut valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Appeltern.

- Buurtschap De Tuut heeft, in tegenstelling tot bijv. de W van Appeltern gelegen buurtschap Blauwe Sluis, geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je in de buurtschap bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1848 'De Tuut, ook wel verkeerdelijk de Tud genoemd'.(1)

Naamsverklaring
Oorspronkelijk een veldnaam voor een puntig stuk land, ingesloten door Maas en Nieuwe Wetering.(2)

Terug naar boven

Ligging

Buurtschap De Tuut ligt rond de gelijknamige weg, O van Appeltern, en grenst in het Z aan de Maas en in het N aan een meertje, gelegen aan de Nieuwe Wetering (een zijtak van de Maas).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In de Volkstelling van 1840 wordt buurtschap De Tuut niet apart vermeld. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De buurtschap is in de regio bekend vanwege het hier gelegen rijksmonumentale Museum Stoomgemaal De Tuut uit 1918. Dit stoomgemaal was decennialang een van de 8 stoomgemalen in het Land van Maas en Waal die voor de afwatering zorgden. Het ontwerp is van het toenmalige ingenieursbureau Van Hasselt en De Koning (tegenwoordig Royal Haskoning) uit Nijmegen. Het is het enige van de 34 stoomgemalen in het Gelders rivierengebied dat bewaard is gebleven. Dit is gebeurd dankzij Monumentenstichting Baet en Borgh die het totaal vervallen gemaal in 1984 van het polderdistrict heeft gekocht, met de intentie het weer in oude glorie te herstellen.

De restauratie en exploitatie van het gemaal is in handen van Projectgroep Stoomgemaal De Tuut, die het gemaal met ca. 40 vrijwilligers in goede staat en werkend houdt. Dit is ook het enige stoomgemaal in Nederland dat, omdat het relatief weinig gebruikt is, nog geheel in originele staat is. Er komt nogal wat bij kijken om het stoomgemaal in werking te krijgen. Vrijwilliger Henk Bessels legt in het filmpje onder de link uit hoe dat in zijn werk gaat.

In Museum Stoomgemaal De Tuut bevindt zich ook de Crossley ruwoliemotor uit het vroegere gemaal in Achthoven bij Lexmond, dat in 1999 aldaar is afgebroken en hierheen is gebracht en gerestaureerd. De Jaffa centrifugaalpomp die daarbij hoorde staat hier als een monument op de Maasdijk. In 2009 heeft men Defensie bereid gevonden de Crossley en Stork motoren te verplaatsen en op hun definitieve plek te plaatsen. Dat daar nogal wat bij kwam kijken, kun je zien in het filmpje onder de link. Erfgoedinstelling BOEI heeft een transformatieplan voor Stoomgemaal De Tuut opgesteld, met tips en richtlijnen hoe het museum een duurzame toekomst tegemoet kan gaan.

Medewerkers van zorginstelling Doederij zorgen, samen met de andere vrijwilligers van het Stoomgemaal, voor de ontvangst, en voeren onderhoud uit, zoals schoonmaken, de tuin, hout bewerken voor in de ketels, kolenscheppen en het motorenmuseum onderhouden. Ook bemensen zij het Stoomcafé, waar ze je graag voorzien van bijvoorbeeld koffie met DROOM appeltaart of een lunch.

- Ook het eind 19e-eeuwse dijkmagazijn op nr. 19 is een rijksmonument.

- In het Motorenmuseum bij het Stoomgemaal De Tuut wordt de Loeffencollectie ten toon gesteld. Dat is een verzameling stationaire motoren, machines die gebruikt zijn voor de aandrijving van werktuigen als pompen, blaasbalgen tot zweefmolens aan toe. Deze motoren zijn verzameld door Thijs Loeffen, bij leven molenaar van stellingmolen de Wielewaal te Beneden Leeuwen.

Dhr. Loeffen verzamelde de oudste en meest primitieve verbrandingsmotoren, veelal eerste probeersels van fabrikanten die later grote bedrijven tot wasdom herbben gebracht. Het zijn de oudste nog lopende verbrandingsmotoren in Nederland (eind 19e / begin 20e eeuw). Ze zijn zelfs internationaal gezien zeldzaam. Kuchend en steunend demonstreren ze waartoe ze ook nu nog in staat zijn. Het geluid van de motoren, de geur van benzine, warme olie en uitlaatgassen doen in het Motorenmuseum de sfeer van honderd jaar geleden herleven.

Reactie toevoegen