Status

- De Nieuwveer is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Breda. T/m 1941 gemeente Princenhage, in 1942 over naar gemeente Beek NB, in 1951 naamswijziging van deze gemeente in Prinsenbeek, in 1977 deels over naar gemeente Breda, het andere deel blijft dan gemeente Prinsenbeek; in 1997 in zijn geheel over naar gemeente Breda.

- Buurtschap De Nieuwveer valt deels onder het dorp Prinsenbeek, deels onder de stad Breda.

- Buurtschap De Nieuwveer heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Naam

- Genoemd naar het vroegere veer over de Mark ter plaatse.

- "De veldnaam Veerdonk onder Princenhage zal zijn naam ontleend hebben aan het Nieuwe Veer aldaar" (89). Het veer van Princenhage naar Terheijden over de Mark heette oorspronkelijk het Zonzeelseveer, sinds circa 1421 het Nieuwe Veer.

Ligging

- Buurtschap De Nieuwveer ligt N van Prinsenbeek en Breda, WZW van Terheijden, ZW van Wagenberg, ZZO van Zevenbergschen Hoek, ZO van Langeweg en OZO van Zevenbergen, en ligt rond de wegen Nieuwveerweg (het N deel ervan), Markweg, Essendreef en Biezenstraat. In het N grenzend aan de rivier de Mark; de A16 en de spoorlijn Breda-Dordrecht doorsnijden de buurtschap.

- O van de A16 ligt Zuiveringsinstallatie Nieuwveer.

Statistische gegevens

Buurtschap De Nieuwveer omvat een handvol huizen met ca. 20 inwoners.

Recente ontwikkelingen

- Een groot gedeelte van de bebouwing aan De Nieuwveer is in 1998/1999 afgebroken omdat de panden binnen een strook van 70 meter westelijk van de oorspronkelijke A16 lagen. Die strook was bestemd voor de nieuwe zesbaans A16 die hier westwaarts is opgeschoven. Op de plaats van de vroegere loop van de weg is de Hogesnelheidslijn (HSL) gebouwd. De volgorde van de ‘infrabundel' zoals dat in vaktermen heet, is nu, van oost naar west: spoorlijn Dordrecht-Breda, HSL en A16.

- De Mark, N van Nieuwveer, heeft een functie voor de beroepsvaart. De doorvaarthoogte is 7 meter. De bestaande spoorlijn ging met een lage, maar beweegbare brug over de Mark. Dat is vervelend voor de treindienstregeling. Daarom is, net als bij de HSL, een nieuwe hoge brug aangelegd waar de schepen onderdoor kunnen.

Eten en drinken

- Een bezienswaardigheid wás tot 2000 het oorspronkelijke café Elsakker. Het café was een idyllisch gelegen markant wit pand uit 1850. Het was een bekend rustpunt voor recreanten. Het café ontstond halverwege de 19e eeuw, toen boeren uit Breda en Prinsenbeek via de Nieuwveerweg naar de rivierpont over de Mark gingen, om via Zevenbergschen Hoek naar de veemarkt in Rotterdam te reizen. Voor hen werd een stukje van Hoeve Elsakker omgebouwd tot café. De vader van de huidige exploitant Jan Klijsen nam in 1917 boerderij en kroeg over. "Hij was polderwachter, lette erop dat er geen koeien in de sloot raakten. Eens per week kwamen boeren hun vee bekijken en dronken dan ook wat*. Dat was eerst een bijverdienste, later hoofdinkomen", aldus Klijsen (527).
* Zie ook de beschrijving van het bochten bij de buurtschap Moleneind (gemeente Halderberge).

Het café is in de Tweede Wereldoorlog gebombardeerd, maar in de oude stijl hersteld en later uitgebreid met de oorspronkelijke huiskamer en een aanbouw. Jan, geboren (1929) en getogen op de hoeve, nam in 1969 het café over van zijn vader en runde het sindsdien met zijn zus Pieta (1919) en met steun van de hele familie. Sinds die tijd veranderde het publiek sterk: "De mensen kregen meer vrije tijd en gingen eerder met pensioen. Zo is het toerfietsen enorm toegenomen. Vroeger hadden wij twintig terrasstoelen, nu honderd. Maar op drukke zomerdagen is het soms nog te weinig. Want verder is hier in de hele omgeving geen stopplaats. Soms zitten fietsers net na tienen al buiten te wachten als wij om half elf open gaan. Zij komen uit de hele regio. Wij liggen lekker centraal voor Breda, Etten-Leur, Zevenbergen en zeker ook Roosendaal", aldus Klijsen.

Personeel had de familie niet in dienst: "De mensen komen zelf van gazon of terras naar binnen om hun drankjes te halen. Daar hebben wij nooit klachten over en het is gezellig werken. Soms komt een man stiekem een borreltje drinken en loopt dan terug naar buiten met twee kopjes koffie voor hem en zijn vrouw. Altijd leuke klanten hier. Ook de vaste biljarters en kaarters. Zij komen hier niet voor de luxe. Dit is een eenvoudig café, maar wel sfeervol. Huiskamerachtig. Ik zie dit ook meer als hobby dan als werk. Ik schrok ervan dat wij moesten wijken voor de Hogesnelheidslijn (HSL). Heel jammer. Want wij zitten hier zo mooi. Gewoon een sprookje. Ik wil een nieuw kroegje beginnen in de polder. Ik hou het niet uit achter de geraniums."

Willem Hessels, als biljarter al veertig jaar vaste klant van café Elsakker, omschrijft de sfeer als volgt: "Gezellig onder elkaar. Je wordt hier niet dronken. Wij kennen elkaar en één blik is genoeg om te laten weten dat het genoeg is" (419). Velen haalden tijdens de jubileumviering op 8 augustus 2000 herinneringen op aan ‘de goede ouwe tijd', zoals wethouder Janus Oomen, die al bij Elsakker kwam toen hij nog een ‘brak' was. Hij woonde toen aan de andere kant van de A16. "Wij hadden thuis schapen en mijn vader bracht die hier naar een wei. Later kwamen wij hier met CDA-ers bij elkaar voor beraadslagingen", aldus Oomen. Over de sfeer stelt hij: "Je zou denken dat de tijd er stilstaat maar dat is ook weer niet zo. De familie Klijsen is met de tijd meegegaan en toch heeft het café de nostalgie behouden."

In 1999 is besloten dat Klijsen in een ander pand, op veertig meter afstand van het oorspronkelijke, zijn nering mag voortzetten. In augustus 2000 is het 150-jarig bestaan nog in het oude pand gevierd. Direct daarna is het gesloopt. Het nieuwe pand, gebouwd met medewerking van de gemeente Breda en Rijkswaterstaat, is een replica van het oude. Niet alleen de buitenkant ziet er hetzelfde uit, ook de hele inboedel is meeverhuisd en ook de bedrijfsformule is ongewijzigd gebleven: eten wat de pot schaft en de terrasklanten brengen zelf hun lege glazen naar binnen. Het deed Jan veel pijn toen de slopers aan de slag gingen, maar hij kreeg er ook iets heel moois voor terug. Het is daarom des te triester dat hij er maar even van heeft mogen genieten; in 2002 is Jan overleden, daags na zijn 73e verjaardag. Neef Corné, zoon van Jan zijn broer Cor, heeft de zaak in 2001 overgenomen. Pieta is in 2009 overleden.