Buurtschap De Kletten wordt voor het eerst vermeld op de Schotanuskaart uit 1664 en is dan een bedrijvig buurtje i.v.m. de turfvaart, met o.a. een rogmolen, die op de kaart staat afgebeeld.
Histoaryske Feriening De Pein heeft op haar site een virtueel plaatsnaambord voor buurtschap De Kletten gefabriceerd. Nu nog een echte! (hint...)
- De Kletten is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Smallingerland.
- Buurtschap De Kletten valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Opeinde.
- In de Provincie-atlas Friesland (1) wordt De Kletten niet meer als buurtschap vermeld, maar er staat nog altijd een handvol panden ter plekke, dus wat ons betreft is het nog altijd een buurtschap.
- Buurtschap De Kletten heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat, al kan de straatnaam Kletten je daar wel een vermoeden van geven..
Terug naar bovenIn het Fries
In het Fries en het Nederlands gelijk aan elkaar.
Oudere vermeldingen
De oudste vermelding van deze buurtschap is op de Schotanus-kaart uit 1664 als Kletten, vanaf de 18e eeuw De Kletten.
Naamsverklaring
Omdat deze naam vaak wordt voorafgegaan door 'op de', gaat het hier om een oorspronkelijke veldnaam waarin mogelijk de plantnaam klit of klis (Arctium) verborgen zit. (2). Pagina over de plantsoort kletten of Arctium op Wikipedia (Duits).
- Buurtschap De Kletten ligt direct ZO van Opeinde, rond de weg Kletten, die voor de postadressen in Opeinde ligt. Direct Z daaraan aansluitend, ligt postaal in Drachten de weg De Kletten. O van de buurtschap ligt in de Drachtense wijk De Folgeren de Kletsterlaan.
- Volgens (3) viel ook (een deel van) de Hogeweg (thans Hegewei), direct W van de weg Kletten, onder de buurtschap, want zo stelt hij, de buurtschap ligt (behorend tot Opeinde) 'aan de Hoogeweg en de Kletstervaart in een aangenaam oord'. De Hegewei ligt tegenwoordig binnen de bebouwde kom van Opeinde, maar lag daar vroeger buiten, omdat dat dorp aanvankelijk (alleen) iets noordelijker lag, en zal dus de Hegewei ook onder de buurtschap hebben gevallen.
Terug naar bovenIn de Volkstelling van 1840 wordt De Kletten niet apart vermeld. Volgens (4) heeft de buurtschap in dat jaar 4 huizen met 25 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap nog altijd slechts 4 panden, met ca. 10 inwoners.
Terug naar bovenBuurtschap De Kletten is waarschijnlijk ontstaan in de 16e of 17e eeuw, als de regio in de ban raakt van de turfwinning. In die tijd staat er een korenmolen, een herberg en mogelijk zelfs een kapel. De molen is begin 1735 omgewaaid. Omdat hij te weinig maalbelasting opbrengt, is de ‘Kletster Rogmolen’ niet herbouwd.
Kletstervaart
(5) verhaalt als volgt over de Kletstervaart (die tegenwoordig niet meer als zodanig in atlassen staat, maar waarmee men zo te zien het huidige Nieuwe Kanaal bedoelt, lopende van de Smalle Eesterzanding / Gaasterdiep naar de Hegewei in het Z van Opeinde): "Water hetwelk, in eene regte lijn, uit de Smalle Ee'sterzanding loopt door en langs het oude riviertje de Dragt, naderhand de Burmania-sloot genaamd, onder Dragten, tot aan het gehucht de Kletten, onder Opeinde.
Deze vaart is in het laatst der 16e eeuw gegraven, om daar langs de veenen af te voeren van Noorder-Dragten. Men had haar reeds door den Hoogen-weg, waarin een verlaat tot waterkeering gemaakt was, opgelegd, toen deze onderneming de afgunst en tegenwerking der naburige plaatsen scheen op te wekken. Althans het verlaat werd in 1604 door de opzieners van den Leppedijk weder gedempt, omdat, zoo het heette, daardoor te veel water naar buiten zoude afstroomen. Gedeputeerde Staten, die voor de veengenoten opkwamen, zochten wel eene bemiddeling tot stand te brengen, maar dit schijnt zonder vrucht te zijn afgeloopen.
Negen jaren later, den 2 februarij 1613, sloten de volmagten van Noorder-Dragteneen contract met Jelle en Goslyck Pieters, Burgers van Leeuwarden, waarbij de laatsten zich verbonden, om, tegen 55 roeden veen en te heffen tollen op de scheepvaart, de Kletstervaart op te maken, en te voorzien van verlaten en duikers. Dit plan, volgens hetwelk de vaart, langs de Volgeren, tot in de hooge veenen van de Dragtster-Compagnie zoude worden opgelegd, heeft ook een begin van uitvoering gehad. De Kletstervaart is opgemaakt, en, naar den naam van een der ondernemers, Jellen-Pieters-Sloot genaamd.
Het leed echter wederom schipbreuk op de bekrompenheid van denkbeelden of de afgunst der aangrenzende dorpen. Immers in het jaar 1627 werd de Grietman van Smallingerland, bij 's Hofs sententie, veroordeeld, om de doorgegravene wegen te dempen, omdat het scherpe veenwater (dat buitendien van zelf van de hoogte naar de laagte afstroomde), schadelijk was voor de vlakke landen van de omgelegene plaatsen. Vervolgens, in het jaar 1641, de Dragtster-vaart, tot afvoer der hooger gelegene veenen, gegraven zijnde, is het verder opleggen der Kletstervaart van toen af onnoodig geworden. Tegenwoordig loopt zij uit de Smalle Ee'sterzanding niet verder dan tot den Hoogen-weg, en dient alleen tot af- en aanvoer van mest, hooi en andere producten." Verder meldt Van der Aa nog dat het buurtje De Kletten het oudste deel van het dorp Opeinde is.
Tegenwoordig vormt De Kletten een van de poorten naar het oprukkende Drachten. Hedendaagse bedrijvigheid omsingelt de eens zelf zo levendige buurtschap.
Reactie toevoegen