Dalfsen

Plaats
Dorp en gemeente
Dalfsen
Salland
Overijssel

dalfsen_plaatsnaambord_kopie.jpg

Dalfsen is een dorp en gemeente in de provincie Overijssel, in de streek Salland.

Dalfsen is een dorp en gemeente in de provincie Overijssel, in de streek Salland.

gemeente_dalfsen_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Dalfsen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Dalfsen anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Dalfsen plaatsen op klok bij gemeentehuis (Kopie).jpg

Op de klok bij het gemeentehuis van Dalfsen staan alle dorpen en buurtschappen van de gemeente vermeld

Op de klok bij het gemeentehuis van Dalfsen staan alle dorpen en buurtschappen van de gemeente vermeld

Dalfsen

Terug naar boven

Status

- Dalfsen is een dorp en gemeente in de provincie Overijssel, in de streek Salland.

- De gemeente is in 2001 vergroot met de gemeente Nieuwleusen.

- De gemeente omvat naast de gelijknamige hoofdplaats verder nog de dorpen Hoonhorst, Lemelerveld, Nieuwleusen en Oudleusen en de buurtschappen Ankum, Dalmsholte (deels), De Broekhuizen, De Marshoek, De Meele, Den Hulst, Emmen, Engeland, Gerner, Hessum, Holt, Lenthe, Millingen, Ooster-Dalfsen, Rechteren, Rollecate (deels), Rosengaarde, Ruitenveen, Slennebroek, Strenkhaar, Veldhoek (deels), Vennenberg en Welsum. In totaal zijn dit 5 dorpen en 23 buurtschappen.

- Wapen van de gemeente Dalfsen.

- Foto's van de plaatsnaamborden in deze gemeente.

- Onder het dorp vallen ook de buurtschappen Ankum, Dalmsholte (deels), De Broekhuizen, Engeland, Gerner, Hessum, Millingen, Ooster-Dalfsen, Rechteren, Rosengaarde, Vennenberg en Welsum (bij elkaar zijn dit 12 buurtschappen) en alleen voor de postadressen ook de dorpen Hoonhorst en Oudleusen en daarmee de bijbehorende buurtschappen De Marshoek, Emmen, Holt, Lenthe en Slennebroek.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1231 Dalsen, Dalfese, 1318 Dalvesem, 1320 Dalvsen, 1328 Dalvvashem, Dalvveshem, ca. 1390 Dalfsem, Dalfsen.

Naamsverklaring
Betekent heem 'woonplaats' van de persoon Dalf, variant van Dolf.(1)

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Dalfsen ligt W tot NW in de provincie Overijssel en centraal tot N in de streek Salland. De gemeente ligt verder O van het dorp Wijthmen, de stad Zwolle en de A28, ZO van de stad Hasselt, Z van het dorp Staphorst, ZW van de dorpen Balkbrug en Dedemsvaart, W van de stad Ommen, NW van het dorp Lemele, N van de dorpen Luttenberg, Mariënheem, Raalte en Heino en NO van de dorpen Lierderholthuis, Laag Zuthem en Windesheim. De hoofdplaats ligt centraal in de gemeente, aan de N oever van de centraal en van O naar W door de gemeente stromende rivier de (Overijsselse) Vecht.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente 718 huizen met 4.534 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 160/1.171 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Lenthe (sinds 1815 nog slechts deels) 121/672, Emmen 73/421, Millegen 36/231, Rechteren 32/223, Hessem 30/182, Ankum 79/501, Gerner 60/332, Ooster-Dalfsen 22/144, Welsum 27/167 en Oudleusen 78/490. De oorspronkelijke gemeente - dus van voor de herindeling van 2001 - omvat verder het dorp Hoonhorst en een deel van de buurtschap Dalmsholte. Tegenwoordig omvat de gemeente ca. 11.000 huizen met ca. 27.500 inwoners, het gelijknamige dorp omvat ca. 5.000 huizen met ca. 12.000 inwoners (dit is exclusief de aantallen voor de dorpen Hoonhorst en Oudleusen, die voor de postadressen 'in' Dalfsen liggen en daarom in statistieken vaak ten onrechte bij dat dorp worden geteld).

Terug naar boven

Geschiedenis

- Canon van Dalfsen.

Heemkunde
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze gemeente en dit dorp, kun je terecht bij Historische Kring Dalfsen (HKD), een bloeiende vereniging met meer dan 1.100 leden, en met meer dan 100 vrijwilligers die actief zijn in een van de 14 werkgroepen. "De HKD heeft als doelstelling de historie van het dorp en zijn omgeving te onderzoeken en vast te leggen. Zij houdt zich bezig met het geven van informatie en voorlichting, het houden van lezingen, exposities en de publicatie van het tijdschrift "Rondom Dalfsen". Binnen de HKD zijn werkgroepen actief met aandachtsgebieden als genealogie, boerderij- en veldnamenonderzoek, Dalfser dialect, foto's, de periode '39 - '45, documentatie en nog vele andere zaken, zoals het unieke schildersmuseum Meesters. De vereniging is afhankelijk van subsidies, donaties en bijdragen van leden. Je kunt het werk van de HKD steunen door lid, vrijwilliger of sponsor te worden. Als je vrijwilligerswerk wilt doen in een werkgroep dan dien je lid te zijn van de vereniging.

Wij beschikken over een eigen locatie (gevestigd in de Trefkoele+, Ruigedoornstraat 108), die regelmatig voor het publiek geopend is (hier vind je welke werkgroep wanneer aanwezig is). Hier worden documenten, foto’s en ander materiaal over de lokale geschiedenis bewaard. In het Historisch Centrum is tevens een permanente expositie ingericht van de werkgroep Documentatie '39-'45. Ook beschikken we over de collectie van voorheen Schildersmuseum Meesters. Een gedeelte is te zien in het Fotoalbum. Het is tevens de werkplek voor de diverse werkgroepen. Onze vrijwilligers helpen je graag bij het zoeken naar een bepaald onderwerp. Als je een specifieke werkgroep wilt bezoeken, kun je het beste vooaf even bellen met de HKD. Uitgebreide informatie over het werk van de diverse werkgroepen en over de archieven van de Historische Kring Dalfsen vind je op de pagina Werkgroepen."

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2016 is gestart met de aanleg van de nieuwe wijk Oosterdalfsen. Duurzaamheid staat centraal. Zo wordt er in de wijk bijvoorbeeld geen gasleiding aangelegd. Om de woning zonder gas te verwarmen zijn verschillende betrouwbare technieken beschikbaar, zoals het toepassen van een warmtepomp in combinatie met zonnepanelen. In de woonwijk wordt veel aandacht besteed aan openbaar groen, waarbij het oorspronkelijke essenlandschap met de bestaande steilranden en singels behouden blijft. De eerste woningen zijn in 2017 opgeleverd.

Deze locatie werd wereldnieuws na de vondst van enkele prachtige archeologische objecten in 2015. Tijdens het archeologisch onderzoek voorafgaand aan het bouwrijp maken van de locatie, stuitten archeologen op historische artefacten, die nu bekend staan als ‘De Schat van Dalfsen’. Er zijn voorwerpen aangetroffen uit zowel de tijd van de Hunebedbouwers (2900 v.Chr) als de Merovingen (500 n.Chr). Met straatnamen als ‘Trechterbeker’ en ‘Middeleeuwen’ wordt blijvend eer aan de oorspronkelijke bewoners gedaan. In de openbare ruimte is plaats voor archeologie.

- Bestemmingsplan Buitengebied gemeente Dalfsen.

- Kunstenaar Bob Radstake is bezig met de bouw van een 'levend huis', d.w.z. een huis bestaand uit een constructie van bomen. Uiteindelijk is zijn doel een compleet dorp met dit soort huizen te realiseren.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De plaats Dalfsen heeft 131 rijksmonumenten (d.w.z. inclusief de dorpen en buurtschappen die voor de postadressen onder deze plaats vallen, waarvoor zie het hoofdstuk Status).

- Dalfsen heeft 98 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) Grote Kerk of Cyriacuskerk (Kerkplein 1) bestaat uit een gedeeltelijk in baksteen en gedeeltelijk in tufsteen opgetrokken vijfzijdig gesloten overwelfd koor, waarschijnlijk gebouwd in 1455, en een met kruisrib- en netgewelven overwelfd pseudobasilicaal schip, vermoedelijk uit de tweede helft van de 15e eeuw en opgetrokken op de plaats van een vroeger driebeukig schip. De twee oostelijke traveeën van de zuidbeuk bestaan uit de grafkapel en de grafkelder van het geslacht Van Rechteren. 18e-eeuwse preekstoel. Gedeelte van de familiebank der Van Dedems. In de grafkapel een marmeren grafmonument voor Johan Zeger van Rechteren en zijn vrouw A.S. van Raesfelt. Achter het huidige orgel staat een loos orgelfront van J. Scheuer uit 1808. Ervoor staat een orgel, gemaakt door J.H. Holtgräve in 1844 voor de Hervormde Kerk te Hengelo (Overijssel), onder gebruikmaking van ouder, 18e-eeuws pijpwerk. In 1893 door Bakker & Timmenga uitgebreid met een tweede manuaal en vrij pedaal. In 1930 aangekocht door Dalfsen. Het orgel, met 11200 pijpen, is in 2015 gerestaureerd. Het is nu weer een toporgel, dat zowel provinciaal als landelijk thuishoort in het hoogste segment.

- De voormalige gereformeerde Pleijendalkerk in Dalfsen (Pleijendal 66) dateert uit 1952, is in 2008 aan de eredienst onttrokken en is in 2013 verbouwd en herbestemd tot een complex met 12 appartementen. Wethouder Klaas Agricola zei bij de eerste steenlegging voor de verbouwing: "We zijn blij met deze goede herbestemming, zodat het pand bewaard blijft voor volgende generaties. Het is een beeldbepalend gebouw op een markante plaats, vlak bij het centrum." Een plan in 2008 om de kerk te slopen en geheel nieuwe woningen te bouwen is gelukkig niet doorgegaan. Het oorspronkelijke kerkje was bescheiden van opzet, zij het met een mooie, verfijnde detaillering. Het deel dat in de jaren zestig is toegevoegd, met vergaderruimte, toiletten en koortoegang, heeft een lichtere kleur gekregen, waardoor de oorspronkelijke kerk extra goed uitkomt. Om voldoende daglicht binnen te laten, zijn de bestaande 'openingen' vergroot. In de voormalige kerkruimte is een verdiepingsvloer aangebracht.

- De Westermolen (Molenstraat 16) dateert uit 1818. Het is een rietgedekte, achtkantige houten stellingmolen op een achtkantig gemetseld onderstel. De wieken hebben een vlucht van 22,20 meter. De landschappelijke waarde van de molen is groot. Eigenaar van de molen is de gemeente Dalfsen. De molen is maalvaardig en draait op vrijwillige basis. Vrijwillige molenaars zijn onder andere Jan Brandriet en Piet de Jong. Zij ontvangen je graag op deze historische molen. Zij geven deskundige uitleg. De molen is open op zaterdagen van 13.00 tot 16.00 uur. Het bijgebouw is te huur voor vergaderingen, workshops, lezingen, exposities, koor- en muziekuitvoeringen (niet voor feesten en partijen). "Bij Boerderijwinkel "Bij de molen" kun je terecht voor heerlijke kaas, vlees, groente, bakprodukten en andere heerlijkheden. Ook hebben wij o.a. leuke ansichtkaarten, serviesgoed, handdoeken en theedoeken. Op zoek naar een verantwoord, smakelijk en origineel cadeau of relatiegeschenk? Geef eens iets uit deze streek! Openingstijden: woensdag t/m zaterdag van 9.30-17.00 uur." - Site van de Westermolen.

- Molen Massier ligt voor het postadres weliswaar nog nét op grondgebied van Dalfsen, en staat daarom ook op die rijksmonumentenlijst, maar wordt in de praktijk tot Nieuwleusen gerekend, omdat hij daar veel dichterbij ligt, en wordt daarom ook op die pagina beschreven.

- Gevelstenen in Dalfsen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Het Sallands Bakfeest (begin november) is een feest voor jong en ouder in een verwarmde feesttent. Voor weinig geld veel plezier, met een diversiteit aan artiesten.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Direct aan de rivier de Vecht ligt het sfeervolle Theater de Stoomfabriek. Hier kun je genieten van pop, cabaret, dans, film, klassiek, opera, theater en kindervoorstellingen. De zaal heeft ca. 120 zitplaatsen. Bij grote optredens kunnen de stoelen worden verwijderd en is er plek voor 250 personen.

- Openluchtzwembad Gerner heeft twee grote baden met glijbaan en duikplank en een peuterbad. Ook is er een zonneweide en een kiosk waar (koude) lekkernijen gekocht kunnen worden.

- Gerrit Gerritsen, weidevogelonderzoeker en -beschermer en tot zijn pensioen in 2020 werkzaam bij Vogelbescherming, heeft in 2019 in ‘zijn’ weidevogelgebied in het Dalfserveld N van Dalfsen de oudste wulp van Europa gespot. Toen kon hij de geboortedatum op de ring van de vogel nog niet goed afgelezen. Een jaar later keerde de vogel gelukkig terug in dezelfde omgeving en toen lukte het wel. Wat bleek: Gerrit had deze vogel zelf als kuiken in 1988 geringd! En wel in buurgemeente Staphorst, 7 km naar het noordwesten. De wulp in kwestie is anno 2020 dus 32 jaar oud en daarmee de op dat moment oudste wulp van Europa. Sinds 1970 wordt namelijk een lijst bijgehouden van de oudste individuen per vogelsoort in Europa. Op de laatste versie van 2017 stond 31 jaar en 10 maanden als de hoogste leeftijd voor een wulp. (bron en voor nadere informatie zie Vogelbescherming, juli 2020)

- Quinten Bulte heeft in de 'ruige wildernis' achter het gemeentehuis van Dalfsen mooie foto's gemaakt van vlinders en libellen.

- "In samenwerking met Deltares, Infram en Radboud Universiteit Nijmegen heeft Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) begin 2021 onderzocht hoe sterk de grasmat op zanddijken is. Er waren onder meer proeven op de dijk langs de Ruitenborghweg in Dalfsen, ter hoogte van de volkstuinvereniging. Op de dijk stond een stellage waarmee golven werden nagebootst, die over en op de dijk klotsten. Hiermee onderzocht het waterschap hoelang het duurt voor de grasmat kapot gaat én of en wanneer het zand uit de dijk gaat spoelen. Na de proeven zijn beschadigingen hersteld en extra in de gaten gehouden. De proeven zijn - tot maart 2021 - op drie verschillende locaties uitgevoerd. De andere locaties waren op de Vechtdijk vlakbij Berkum en op de dijk bij de Hessenweg tussen de spoorwegovergang en gemaal De Broekhuizen.

Met de resultaten van deze drie locaties wordt een landelijke rekenregel gemaakt om de sterkte van de grasmat op zanddijken te berekenen. Ook worden de resultaten gebruikt in het project Veilige Vecht, waarin de dijk tussen Dalfsen en Zwolle wordt versterkt. Hoogwaterbeschermingsprogramma. Het innovatieproject Gras op Zand is onderdeel van het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Hierin werken waterschappen en Rijkswaterstaat samen aan de grootste dijkversterkingsoperatie ooit sinds de Deltawerken. Minimaal 1.300 kilometer dijken en daarnaast 500 sluizen en gemalen, worden de komende dertig jaar versterkt. Verdeeld over 18 projecten pakt WDODelta 180 kilometer dijken aan. Zo wordt gewerkt aan een land waar het veilig wonen, werken en recreëren is en blijft." (bron: Waterschap Drents Overijsselse Delta, januari 2021)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Dalfsen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Actuele plattegrond van de gemeente Dalfsen.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Dalfsen (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Dalfsen. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter.

- Nieuws: - Nieuwssite DalfsenNet.

- Muziek: - "Muziekvereniging Excelsior Dalfsen omvat een fanfare, een slagwerkgroep, twee twirlgroepen en de Vechtboerties. De Fanfare is een groep van ongeveer 35 mensen die vooral koperblaasinstrumenten spelen zoals trompet, bugel, trombone, bariton en bas, aangevuld met saxofoons en slagwerk. De Slagwerkgroep bestaat uit ongeveer 20 mensen die met melodisch slagwerk zoals xylofoon, marimba en ongestemd slagwerk zoals snaredrum, koebel en triangel muziek maken. Twirlen is een combinatie van met een baton draaien en dansen op muziek. In onze jonge meidengroep kun je zo instromen en meedoen. Wij geven muzieklessen aan volwassenen en kinderen. Ook als je al eens een instrument hebt gespeeld kun je bij ons muziekles volgen voor hetzelfde of een ander instrument. Als je bij de vereniging komt staat gezelligheid bovenaan. Naast al onze optredens organiseren wij ook extra activiteiten met de hele vereniging, je eigen afdeling of met alleen de jeugd, zoals ons jeugdkamp. Wij verzorgen optredens binnen de gemeente, maar kunnen op verzoek ook elders optreden. Ook kun je kiezen voor een bepaalde afdeling of afdelingen om een optreden te verzorgen."

- Sport: - "Tennisvereniging DLTC Gerner is opgericht in 1968. Ons tennispark ligt in het mooie groenste dorp van Nederland, Dalfsen genaamd. Onze vereniging bloeit! In 2011 zijn alle gravelbanen vervangen door redcourtbanen, waardoor het hele jaar door kan worden getennist. Het park ligt er prachtig bij. DLTC Gerner is een tennisvereniging voor jong en oud. De jeugd is in opkomst en is fanatiek aan het tennissen. Bij DLTC wordt veel in de jeugd geïnvesteerd. Zij zijn immers de toekomst en een belangrijk gezicht voor de vereniging. De belangrijkste drijfveer zijn onze senioren. Hiervoor en hierdoor worden volop activiteiten en toernooien georganiseerd die bijdragen aan de fijne sfeer op ons park. Het is bij ons altijd gezellig en we hebben veel voor elkaar over."

- "Dalfser Volleybalvereniging Dalvo is in 1960 ontstaan uit een fusie van twee verenigingen: Blue Stars en Dhuysterghasten. Aanvankelijk wordt er getraind in de zaal van de Boerenbond (de latere Welkoop). Gedurende de zomer wordt er buiten getraind. Vanaf 1961 kan er getraind worden in de garage van de Zuivelfabriek. Voordat de trainingen kunnen aanvangen moet dan wel steeds eerst de vrachtauto die daar staat naar buiten worden gereden. Wanneer in 1963 de nieuwe gymzaal aan het Pleyendal wordt gebouwd, vinden voortaan de trainingen daar plaats. Sinds 1973 wordt er getraind en gespeeld in de in dat jaar gerealiseerde sporthal De Trefkoele. De sportieve resultaten van Dalvo gaan, zoals bij veel verenigingen, wat op en neer. Goede jaren worden afgewisseld met jaren waarin minder aansprekende resultaten worden behaald. Enkele malen hebben zowel het eerste heren- als het eerste damesteam in de derde divisie gespeeld. Op dit moment wordt op een wat lager niveau geacteerd. Positief is dat er nu weer heel veel jeugd aan het volleyballen is en dat geeft hoop voor de toekomst."

- "Toerclub Dalfsen is een middelgrote vereniging met zo'n 250 leden, opgericht in 1985. Onze vereniging is aangesloten bij de NTFU (Nederlandse Toer Fiets Unie). We bieden voor elk wat wils. We fietsen in verschillende tempogroepen, van recreatief (25 km/u) tot fanatiek (33 km/u). En altijd geldt: samen uit, samen thuis. Op dinsdag, woensdag en donderdag rijden we onze avondritten en op dinsdag, zaterdag en zondag fietsen we overdag. Zo is er altijd een moment te vinden dat ook in jouw agenda past. We zien je graag! Op onze site vind je veel informatie over onze club. Heb je dan toch nog vragen, mail dan gerust naar ons bestuur: bestuur@toerclubdalfsen.nl."

- Zorg: - "Hospice 't Huis De Pastorie in Dalfsen is een huis voor wie in de laatste fase van het leven is gekomen. Een fase waar de zorg soms meer vraagt dan thuis geboden kan worden en waar wel behoefte is aan een huiselijke sfeer, zowel voor de gast zelf als de naasten. Om met elkaar deze laatste fase van het leven te kunnen beleven en afronden op eigen gekozen wijze. Hospice 't Huis De Pastorie is een bijna-thuis-huis, waar gasten met warmte en betrokkenheid worden verzorgd. Het is een plek waar de wensen van de gast centraal staan, met aandacht voor alle aspecten van ons menszijn. Vrijwilligers van het hospice nemen de dagelijkse verzorging op zich, ondersteunend aan de familie en naasten. Medische zorg wordt gegeven door de huisarts en de verpleegkundige thuiszorg. Twee coördinatoren leiden dit in goede banen. Het is een plek waar de gast zich thuis kan voelen en geborgen mag weten. Het hospice biedt ruimte aan twee gasten, met eigen zit-slaapkamer en badkamer. Er is een gezamenlijke woonkamer met keuken, een logeerkamer en een stilteruimte. En een prachtige tuin!"

- Welzijn: - "De Kern maatschappelijke dienstverlening biedt hulp bij vragen of problemen waar je alleen niet uitkomt. Je kunt bij ons terecht voor algemeen maatschappelijk werk en groepswerk. De hulpverlening van De Kern is vrijwillig, dichtbij en gratis. Naast het maatschappelijk werk bieden wij ook Home-Start in de gemeente Dalfsen aan. Home-Start biedt gezinnen bij lichte opvoedvragen een steuntje in de rug."

- Bedrijfsleven / ondernemen: - "ZP Dalfsen wil de zichtbaarheid en samenwerking en daarmee de positie van Zelfstandig Professionals in onze gemeente versterken en lokaal ondernemen bevorderen. Een sterk lokaal ZP-ondernemersklimaat stimuleert de sociale verbondenheid en draagt bij aan innovatie en aan versterking van de lokale economie. Als ZP-er moet je vaak alles zelf uitzoeken. Heb je geen collega`s om mee te overleggen. Moet je zaken regelen waar mensen in loondienst nooit bij stil hoeven te staan. Naast het goed zijn in je vak komt het ondernemerschap om de hoek kijken. Hoe krijg ik klanten, welk boekhoudsysteem werkt goed, hoe houd je een goede werk-privé balans, welke verzekering is verstandig en hoe blijf ik mij ontwikkelen?

Dit zijn vragen die elke ZP-er van tijd tot tijd bezighouden, onafhankelijk van welk product of dienst je levert. Dan is het heel fijn om te kunnen sparren met mede ZP-ers, die al hebben ervaren hoe je het kunt aanpakken. Je hoeft niet altijd het wiel opnieuw uit te vinden. Je bent van harte welkom om met ons ondernemingskansen te creëren. Om samen te werken. Om kennis en expertise te delen. Waarbij het zeker ook belangrijk is om het samen gezellig te hebben. Plezier, elkaar steunen, inspireren en waarderen zijn speerpunten van ZP Dalfsen."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Dalfsen Ruitenborghstraat.

Reactie toevoegen