Croy

Plaats
Buurtschap
Laarbeek Helmond
Zuidoost-Brabant Peelland
Noord-Brabant

croy_kasteel.jpg

Buurtschap en Landgoed Croy zijn ontstaan rond het gelijknamige, oorspronkelijk 15e-eeuwse kasteel. Op de foto wordt, op 14-3-2016, m.b.v. een kraan de windvaan weer werkend gemaakt die bij een vorige renovatie was vastgezet.

Buurtschap en Landgoed Croy zijn ontstaan rond het gelijknamige, oorspronkelijk 15e-eeuwse kasteel. Op de foto wordt, op 14-3-2016, m.b.v. een kraan de windvaan weer werkend gemaakt die bij een vorige renovatie was vastgezet.

croy_poortgebouw.jpg

Croy, het poortgebouw, naast Kasteel Croy, dateert uit ca. 1500 en wordt particulier bewoond, maar het is ook een B&B waar je in adellijke sferen kunt overnachten. Dat heeft de redactie van Plaatsengids.nl dan ook gedaan, op 13-3-2016.

Croy, het poortgebouw, naast Kasteel Croy, dateert uit ca. 1500 en wordt particulier bewoond, maar het is ook een B&B waar je in adellijke sferen kunt overnachten. Dat heeft de redactie van Plaatsengids.nl dan ook gedaan, op 13-3-2016.

croy_plein_en_de_croyse_hoeve.jpg

Croy, de inwendige mens komt hier goed aan zijn trekken. Bijvoorbeeld in De Croyse Hoeve (op de foto), waar je van streekproducten uit en rond het landgoed kunt genieten. En dan is er nog Streekwinkel Croy, met vlees, groente en fruit van het landgoed.

Croy, de inwendige mens komt hier goed aan zijn trekken. Bijvoorbeeld in De Croyse Hoeve (op de foto), waar je van streekproducten uit en rond het landgoed kunt genieten. En dan is er nog Streekwinkel Croy, met vlees, groente en fruit van het landgoed.

croy_brouwerij.jpg

Croy, bierliefhebbers kunnen genieten van een van de Croy-biersoorten die op De Croyse Hoeve worden gebrouwen en je kunt het daar (en in de Streekwinkel) ook kopen om mee naar huis te nemen.

Croy, bierliefhebbers kunnen genieten van een van de Croy-biersoorten die op De Croyse Hoeve worden gebrouwen en je kunt het daar (en in de Streekwinkel) ook kopen om mee naar huis te nemen.

croy_landgoed_informatiepaneel_kopie.jpg

Croy, op het kleinschalige Landgoed Croy is héél veel te zien en te doen. Als je alle interessante locaties wilt bezoeken red je dat niet eens in een dag, maar daarvoor biedt B&B Croy dan weer uitkomst natuurlijk. :-)

Croy, op het kleinschalige Landgoed Croy is héél veel te zien en te doen. Als je alle interessante locaties wilt bezoeken red je dat niet eens in een dag, maar daarvoor biedt B&B Croy dan weer uitkomst natuurlijk. :-)

croy_kasteel_interieur_1737_kopie.jpg

Croy, pas in 1804 kreeg Nederland een vastgestelde spelling. Daarvóór schreef men alles maar op zoals men dacht dat het goed was. Op deze inventarislijst van het interieur van Kasteel Croy, uit 1737, zie je verschillende spellingen voor hetzelfde object.

Croy, pas in 1804 kreeg Nederland een vastgestelde spelling. Daarvóór schreef men alles maar op zoals men dacht dat het goed was. Op deze inventarislijst van het interieur van Kasteel Croy, uit 1737, zie je verschillende spellingen voor hetzelfde object.

Croy

Terug naar boven

Status

- Croy is een buurtschap en landgoed in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Peelland, in grotendeels gemeente Laarbeek, deels gemeente Helmond (t/m 1967 gemeente Stiphout).

- Buurtschap en landgoed Croy viel oorspronkelijk geheel onder de gemeente Stiphout. Bij de gemeentelijke herindeling van 1968, waarbij de gemeente Stiphout grotendeels in de gemeente Helmond is opgegaan, is de grens tussen de gemeente Helmond (kern Stiphout) en de toenmalige gemeente Aarle-Rixtel (sinds 1997 gemeente Laarbeek) ter plekke getrokken langs het 1 km zuidelijk om Aarle-Rixtel heen lopende riviertje de Goorloop. Hierdoor zijn buurtschap en landgoed grotendeels op grondgebied van Aarle-Rixtel en daarmee sinds 1997 de gemeente Laarbeek komen te liggen. Slechts enkele boerderijen en omliggend land van het landgoed, zijnde het deel gelegen Z van de Goorloop, vallen nog onder de kern Stiphout, gemeente Helmond.

- De buurtschap Croy valt grotendeels onder het dorp Aarle-Rixtel, deels onder het 'dorp in de stad' Stiphout. Het deel onder het dorp Aarle-Rixtel valt ook voor de postadressen daaronder, maar omdat het dorp Stiphout in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam in het postcodeboek heeft gekregen, liggen zowel dit dorp als het deel van de buurtschap dat daaronder valt voor de postadressen 'in' Helmond.

- In den beginne, als er alleen nog sprake is van het kasteel, staat het bekend als het "slotje op Strijp". Het kasteel maakt dan kennelijk nog onderdeel uit van de buurtschap Strijp. Later is men, door de toegenomen bebouwing rondom het kasteel, Croy als aparte buurtschap - letterlijk en figuurlijk naast Strijp - gaan beschouwen.

- De buurtschap Croy heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1312 (kopie 1350) en 1433, 1556 Croy, 16e eeuw ook Croye, Croij, 1840 Croij, ca. 1930 (kaart) Krooi, ca. 1960 (kaart) Crooi, ca. 1970 Croy.

Naamsverklaring
De buurtschap dankt haar naam aan het kasteel Croy, waarvan de naam waarschijnlijk verband houdt met het Middeleeuws-Latijnse croia 'visweer'. Vernoeming naar de familie Van Croy, die hier in de 15e eeuw grond bezat en haar naam ontleend zou hebben aan de heerlijkheid Crouy in Frankrijk (dept. Somme), is niet noodzakelijk: de plaatsnaam komt immers al eerder voor en de familie kan, zoals niet ongebruikelijk, genoemd zijn geweest naar haar grondbezit.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Croy ligt N van het dorp Stiphout en Z en ZW van het dorp Aarle-Rixtel, rond de Croylaan en de weg Rootakkers (deze laatste weg voor zover gelegen buiten de bebouwde kom van de stad Helmond, kern Stiphout).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Croy (inclusief het kasteel) 10 huizen met 64 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 20 huizen met ca. 50 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2008 waren er plannen om op het Helmondse deel van het landgoed (Z van het kasteel, Z van de Goorloop) een 18-holes golfbaan aan te leggen. Dit omdat het lastig zou zijn om de golfbaan Overbrug, 2 km naar het O gelegen, uit te breiden van 9 maar 18 holes. Uiteindelijk is dat toch gelukt en zijn de plannen voor een golfbaan op Croy afgeblazen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De buurtschap is vooral bekend van het hier gelegen kasteel Croy. De oudste delen dateren vermoedelijk uit halverwege de 15e eeuw. Het exacte stichtingsjaar is niet bekend. Door de eeuwen heen kent het kasteel diverse adellijke eigenaren. De laatste is freule Jeanne Caroline Constance Wilhelmine van der Brugghen (roepnaam Constance), die in haar testament bepaalt dat het kasteel na haar overlijden moet worden herbestemd tot bejaardenhuis voor ouderen uit Stiphout en Aarle-Rixtel. En zo geschiedt na haar overlijden in 1873.

In 1990 wordt het kasteel verbouwd en herbestemd tot kantoren voor diverse bedrijven. Het kasteel is privéterrein en niet te bezichtigen, evenals het Poortgebouw uit ca. 1500 op het kasteelterrein, dat bewoond wordt en deels wordt verhuurd als B&B. Kasteel en Poortgebouw zijn rijksmonumenten. Dat geldt ook voor de kasteelboerderij uit ca. 1850-1860 op nr. 11.

- Rond het kasteel en Poortgebouw vind je nog diverse oude monumentale boerderijen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- De EyeOn Croy Nightrun vindt plaats op een vrijdagavond in mei (in 2018 voor de 6e keer). Zowel hardlopers als wandelaars kunnen meedoen om geld in te zamelen voor een jaarlijks wisselend goed doel. De afstand voor de renners is 8,4 km, de wandelaars leggen 5 km af.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Het eerste deel van Wandelroute Landgoed Croy (17 km) gaat door een landbouwgebied met als bezienswaardigheid het laatste in Nederland overgebleven hagelkuis. Een hagelkruis is een type wegkruis dat geplaatst werd om boze geesten af te weren zodat gewassen niet door hagel beschadigd zouden raken. Verder kom je door een bosgebied met diverse vennen waaronder het ven Schapengracht, een langwerpig ven dat is ontstaan als een smeltwatergeul uit de laatste ijstijd. Verder loop je door het landgoed Croy rond het gelijknamige kasteel en door de Warande, een voormalig landgoed in het westen van Helmond dat tegenwoordig een natuurgebied en wandelpark is.

- Landgoed Croy maakt onderdeel uit van het regionaal landschapspark Middengebied. Het is in het provinciaal beleid dan ook aangeduid als stedelijk uitloopgebied en landschapsontwikkelingszone. Het landgoed bestaat uit een kasteel en circa 210 hectare grond en is in eigendom van Stichting Geloof Hoop en Liefde (GHL), die de gronden verpacht. Uit een studie van de ZLTO-afdeling Laarbeek blijkt dat een groot deel van de pachters geen bedrijfsopvolger heeft. Bij een autonome ontwikkeling zullen de gronden, die versnipperd vrij komen, pragmatisch in pacht uitgegeven worden. De melkveehouderij en het grasland zullen dan op termijn worden vervangen door maïsteelt of vollegronds-groenteteelt.

Deze autonome ontwikkeling is niet wenselijk omdat het leidt tot versnippering voor de landbouw en verlies van natuur-, landschaps- en cultuurhistorische waarden. Zowel de pachters als Stichting GHL hebben daarom besloten te bezien of integrale gebiedsontwikkeling een meerwaarde kan opleveren voor beide partijen. De provincie Noord-Brabant heeft in dat kader, vanuit haar eindverantwoordelijkheid voor het bereiken van de reconstructiedoelen, in nauwe samenwerking met betrokken partijen, in 2007 de nota 'Gebiedsontwikkeling Croy. Visie en maatregelen' laten opstellen. - Zie ook de notitie van de gemeente Helmond d.d. 1-7-2008 m.b.t. het landgoed.

- Als gevolg van de hiervoor beschreven Gebiedsvisie is in 2015 ca. 43 ha landbouwgrond geruild. Naast efficiëntere kavels voor de agrarische sector heeft de Kavelruil Croy ca. 3,75 ha ruimte opgeleverd voor natuur langs de Goorloop. In 2017 heeft hierdoor 'beekherstel' kunnen plaatsvinden, wat verbeteringen heeft opgeleverd voor de waterhuishoudkundige functie en voor de natuurfunctie. De Goorloop is een ecologische verbindingszone geworden, die is gecompleteerd met een aantal 'ecologische stapstenen', wat een geschikt leef- en voortplantingsgebied is voor met name amfibieën.

Wethouder Stienen van de gemeente Helmond was mede namens de gemeente Laarbeek en Waterschap Aa en Maas bestuurlijk trekker van dit project. Bij de officiële en feestelijke start van de herinrichting van de Goorloop eind 2016 constateert hij: "Het was een hele puzzel, maar ik ben blij met het resultaat. Croy gaat erop vooruit. Er zijn nog meer mogelijkheden voor verbetering van het gebied, maar je kunt niet alles tegelijk. Het is belangrijk dat eigenaren en gebruikers van Croy met elkaar in gesprek blijven over de toekomst van het gebied, en dat zij partners zoeken voor verdere ontwikkeling."

Terug naar boven

Eten en drinken

- De inwendige mens komt hier goed aan zijn trekken. Zo is er de Streekwinkel Croy waar je allerlei heerlijke in en rond het landgoed geteelde dierlijke en plantaardige producten kunt kopen. En als je niet kunt wachten tot je thuis bent, kun je er ook ter plekke van genieten in restaurant De Croyse Hoeve, waar ze bijv. malse rundvleesgerechten serveren van het Marchigiana rund, dat even verderop in de wei loopt, en varkensvleesgerechten van het Heyde Hoeve varken. En als je van bier houdt, neem je daar natuurlijk een smaakvol Croy biertje bij. Al vóór 1671 wordt hier bier gebrouwen (dat jaar is de oudste schriftelijke vermelding, maar toen moet er al geruime tijd een brouwerij in functie zijn geweest). Na een onderbreking in de 20e eeuw is in 2004 de brouw-draad weer opgepakt. Inmiddels zijn er 8 verschillende soorten bier.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Croy (online te bestellen).

Reactie toevoegen