Cothen

Plaats
Dorp
Wijk bij Duurstede
Kromme Rijnstreek
Utrecht

kromme_rijnstreek_oogstfeest.jpg

Het Oogstfeest Kromme Rijnstreek in Cothen is er 1x per 2 jaar, in de oneven jaren, op een zaterdag eind augustus. Er is die dag van alles te zien en te doen rond het thema agrarisch gebruik van het Kromme Rijngebied vroeger, nu en in de nabije toekomst.

Het Oogstfeest Kromme Rijnstreek in Cothen is er 1x per 2 jaar, in de oneven jaren, op een zaterdag eind augustus. Er is die dag van alles te zien en te doen rond het thema agrarisch gebruik van het Kromme Rijngebied vroeger, nu en in de nabije toekomst.

cothen_collage.jpg

Cothen, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Cothen, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Cothen. (2).JPG

Dorpsgezicht Cothen

Dorpsgezicht Cothen

Cothen.JPG

Molen Oog in 't Zeil in Cothen

Molen Oog in 't Zeil in Cothen

Cothen (3).JPG

Dorpsgezicht Cothen

Dorpsgezicht Cothen

Cothen..JPG

Cothen, een dorp prachtig gelegen aan de rivier de Kromme Rijn. Zie de link onder het kopje Beeld.

Cothen, een dorp prachtig gelegen aan de rivier de Kromme Rijn. Zie de link onder het kopje Beeld.

UT gemeente Cothen in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Cothen in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Cothen in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Cothen

Terug naar boven

Status

- Cothen is een dorp in de provincie Utrecht, in de regio Kromme Rijnstreek, gemeente Wijk bij Duurstede. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1995.

- Wapen van de voormalige gemeente Cothen.

- Onder het dorp Cothen valt ook de buurtschap Dwarsdijk.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Coeten, 12e eeuw en 1329 Coten, 1883 Koten, 1887 Cothen.

Naamsverklaring
Datief meervoud (waarschijnlijk met locatieve functie) van het Oudnederlandse cote 'klein huis'.(1)

Terug naar boven

Ligging

Cothen ligt NW van Wijk bij Duurstede en grenst in het N aan de Kromme Rijn en de provincialeweg N229 (Wijk bij Duurstede - Utrecht) en via het buitengebied in het Z aan het Amsterdam-Rijnkanaal.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Cothen 86 huizen met 665 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 76/569 (= huizen/inwoners) en buurtschap Dwarsdijk of Nijendijk 10/96. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.000 huizen met ca. 2.500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Het grondgebied van Cothen was al vroeg bewoond. Ter plaatse zijn vondsten uit de Laat-Romeinse, Merovingische tijd gedaan, waaronder munten uit de 1e helft van de 4e eeuw.

Bestuurlijk
Het dorp en omgeving waren eeuwenlang in het bezit van de Utrechtse kerk. De goederen werden beheerd vanuit een curtis (hof), die in beide plaatsen aanwezig was. In ca. 1040 kwam het dorp in bezit van het Domkapittel en in 1322 werd ook Dwarsdijk door de Utrechtse Bisschop overgedragen aan het Domkapittel. De Domproost die aan het hoofd stond van dit kapittel kreeg hiermee de zeggenschap over deze streek. Het gezag van deze ambtsheer werd echter ondermijnd door de Heren van Wijk bij Duurstede en de Leenheren van Rhijnestein. Hoe dit in de eeuwen daarna is verlopen kun je hier lezen. In 1811 is het gerecht Dwarsdijk bij Cothen gevoegd.

Zie verder:

- Artikel over de geschiedenis van Cothen en Dwarsdijk op de site van Regionaal Historisch Centrum Zuidoost Utrecht.

- In tijdschfift Het Kromme-Rijngebied, van Historische Kring Tussen Rijn en Lek, jaargang 2015, nr. 1, vinden we op pag. 1-19 een - via de link ook online te lezen - uitvoerig artikel van sociaal geograaf dr. A.A.B. van Bemmel over de geschiedschrijving over Cothen door de eeuwen heen, waarin hij ook heel veel vertelt over de geschiedenis van het dorp zelf. Zeer aan te bevelen voor wie in de geschiedenis van dit dorp geïnteresseerd is.

- Inventaris gemeentearchief Cothen 1811-1947.

- Familiearchief van het Utrechtse juristengeslacht Van Westrenen m.b.t. Cothen en Dwarsdijk.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Cothen heeft 27 rijksmonumenten.

- Hervormde (PKN) kerk (De Brink 9). In het midden van de 15e eeuw is hier door de Heren van Rijnestein een kruiskerk gebouwd, waar nog van over is: het koor, twee traveeën van het schip en de noorderdwarsarm. Duidelijk is het verschil in materiaal te zien van de twee later aangebouwde westelijke schiptraveeën. In het dwarspand zijn de gotische vensters gedicht omdat dit niet meer voor de eredienst gebruikt werd en is afgesloten. Herbouw 1445, 1672 verwoest, 1735 herbouw.

- De RK Petrus en Pauluskerk (Kerkweg 7) is een late neogotische kerk met toren. De huidige kerk dateert uit 1906 en verving een kerk uit 1838. Sobere kerk naar ontwerp van Wolter te Riele (1867-1937), een der eerste kerken uit zijn oeuvre. Interieur versoberd bij liturgische vernieuwingen in de jaren zestig. Het huidig orgel is gebouwd door O.A.B. Koch in 1899 voor de Oosterkerk in Den Haag. In 1964 is het orgel overgeplaatst naar de Magnalia Deï kerk in Schiedam. Sinds 2012 staat het orgel in Cothen. Het vorige orgel was in 1965 gebouwd door Gebr. Vermeulen en is in 2012 gedemonteerd.

- Een van de blikvangers van Cothen is Molen Oog in 't Zeil (Molenplein), een ronde stenen stellingmolen. De stelling is een 17-kantige. De molen is in 1869 gebouwd ter vervanging van een standerdmolen. De molen blijft tot in de jaren dertig van de 20e eeuw op windkracht in bedrijf. Al rond 1904 krijgt de molen een hulpaandrijving in de vorm van een stoommachine. Rond 1930 wordt dat een elektromotor. In 1936 worden stelling, wiekenkruis en kap verwijderd en wordt er op motorkracht verder gemalen. Als in 1985 het maalbedrijf uit de molen vertrekt, wordt de molen door een stichting overgenomen. Na een brand wordt hij geheel in oude glorie hersteld en in 1987 weer geheel maalvaardig op windkracht in bedrijf genomen. In 2006 is de stelling met een plank verbreed en zijn twee maalkoppels aangepast, waardoor er nu beter mee gemalen kan worden.

De molen maalt wekelijks op vrijwillige basis graan voor particulieren dankzij enkele vrijwillige molenaars. Geopend zaterdags van 10.00 tot 16.00 uur en op woensdag als de wieken draaien. De molenaar of een andere vrijwilliger vertelt dan graag over de geschiedenis en de techniek van de molen. Met de aankoop van hun heerlijke meelproducten steun je het onderhoud van de molen. De molenaar is blij met de zeefinstallatie die Frans de Wit in 2018 gemaakt heeft. Het tarwemeel wordt in die zeef verdeeld over drie fracties: bloem, griesmeel en zemelen. Dat werk kan daardoor nu ook in de molen gebeuren. Helaas is het gaande werk in de kap en op de kapzolder niet voor publiek toegankelijk. Daarom hebben ze er een filmpje van gemaakt: door het bekijken van deze video krijg je een goede indruk van het proces en de techniek in werking.

In november 2018 is een ingrijpende renovatie van de molen afgerond. De balken en vloerplanken van de stelling zijn vervangen. Ook is er nieuwe dakbedekking aangebracht. De molen had ook flink te lijden onder de hete en extreem droge zomer van 2018. Alle tanden van de raderen zaten los. Die moesten er een voor een uitgehaald worden, omwikkeld worden met oud zeildoek en weer vastgezet. Zoals het eeuwenlang al gedaan werd. De molen kan er nu weer veertig jaar tegen. Sinds de renovatie verlichten zes duurzame ledschijnwerpers de molen dagelijks van invallende duisternis tot 23.00 uur (om vogels en andere dieren niet te verstoren). Voorheen waren dat halogeenlampen, die 3 kWh per uur verbruikten. Een ledlamp verbruikt 0,18 kWh, dus dat scheelt fors op het stroomverbruik. Bovendien gaan ledlampen veel langer mee.

Terug naar boven

Evenementen

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Brienkneuters. - De Verlichte Optocht Cothen (op een vrijdag begin februari, in 2019 voor de 22e keer) is al jaren een begrip in de regio en tevens de grootste verlichte carnavalsoptocht van de provincie Utrecht. En daar zijn de inwoners terecht trots op natuurlijk.

- Het Oogstfeest Kromme Rijnstreek is er 1x in de 2 jaar, en wel in de oneven jaren, op een zaterdag eind augustus. Het evenement trekt ca. 4000 bezoekers. Het evenemententerrein in Cothen is een bijzondere locatie, omdat hier een akkerbouwbedrijf, een veeteeltbedrijf en twee fruitteeltbedrijven vlakbij elkaar zijn gevestigd. Op het Oogstfeest wordt aandacht besteed aan het agrarisch gebruik van het Kromme Rijngebied: hoe voerde men vroeger het bedrijf (akkerbouw, veeteelt en fruitteelt), hoe doet men dat nu en wat zijn de toekomstverwachtingen. Ook het landschaps- en natuurbeheer en het educatieve karakter komen aan bod.

Je kunt drie agrarische bedrijven bezoeken, nl. Fruitteeltbedrijf Jos van Rijn, Akkerbouwbedrijf Bert de With en Melkveebedrijf Hans van Rooijen. Op de deelnemende bedrijven zijn tal van activiteiten, waarbij de kinderen zeker niet vergeten worden. Er worden rondleidingen gegeven door enthousiaste, ervaren mensen uit de Kromme Rijnstreek. Je kunt je laten rondrijden met fruittreintjes. Overal staan kramen met oude ambachten en sector gerelateerde producten en/of diensten. Ook zijn er optredens van (boeren)dansgroepen en er zijn prachtige historische tractoren. Maar bovenal is het Oogstfeest een gezellige ontmoetingsplek voor boeren, burgers en buitenlui.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Wandelroute 'Langs Kromme Rijn en Langbroekerwetering' (ca. 11 km). Start- en eindpunt: Het Oude Raedthuys, Dorpsstraat 21, Cothen. Ingeklemd tussen de Kromme Rijn en de Utrechtse Heuvelrug ligt de Langbroekerwetering, een gebied waar boomgaarden, weilanden, kastelen en essenhakhout haasje-over spelen. Wie hier wandelt op een lome zomernamiddag en -avond, ziet met elke stap de natuur trager en intenser worden. Honden zijn op landgoed Hardenbroek niet toegestaan.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Cothen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Cothen (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Cothen.

- Nieuws: - Nieuws uit Cothen op Facebook.

- Dorpshuis: - Van vergaderingen vanaf 8 personen tot aan feesten en partijen van 400 gasten. Van kleine borrelhapjes tot aantrekkelijke amuses, exclusieve dinergerechten of een oud-Hollandse stamppot. 't Dorpshuys Cothen staat bekend om haar ruime assortiment aan culinaire en feestelijke mogelijkheden, sociaal of cultureel. Het is hun specialiteit om jouw evenement succesvol te laten zijn. Of het nu om een intiem feestje gaat of een grote zakelijke happening, ze zorgen dat jij en je gasten optimaal genieten. Ze zetten jouw wensen om in een onvergetelijke gebeurtenis, passend binnen jouw budget. 't Dorpshuys staat niet voor niets voor gastgerichtheid, genieten, vernieuwen en verrassen.

- Onderwijs: - Basisschool De Toermalijn. - Carolusschool.

- Muziek: - De in 1890 opgerichte Muziekvereniging Excelsior bestaat uit een volledige Fanfare, Majorettes en een Malletband (voorheen tamboerkorps). Het vaandel word nog altijd gedragen. Excelsior is nog altijd een gezonde vereniging met veel aanwas van jonge enthousiaste leden, en uiteraard ook nog steeds leden die er vele jaren geleden voor het eerst bij kwamen. Excelsior kijkt terug op een geweldig jubileumjaar 2015 en hoopt de huidige positieve tendens nog veler jaren te kunnen voortzetten. Over de rijke geschiedenis van Excelsior kun je hier lezen.

- Sport: - Voetbalvereniging SVF (= Sport Vereniging Fortissimo) Cothen heeft ruim 400 leden.

- Zorg: - Op boerderij De Bossewaard in Cothen (Ossenwaard 9), van zorginstelling Abrona, wonen en werken mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Je kunt verschillende werkzaamheden op en om de boerderij doen: terrein- en groenonderhoud, dierverzorging en huishoudelijke werkzaamheden, onder andere op de seizoenscamping. Ook kun je creatieve activiteiten en licht industrieel werk doen. Door de veelzijdigheid van de werkzaamheden, rust en ruimte, zijn er altijd werkzaamheden die passen bij jouw wensen en niveau. De werkzaamheden vinden plaats op het erf van de boerderij, maar ook daarbuiten. Zo doen zij ook groenonderhoud voor landgoed Rhijnestein. En indien nodig ondersteunen zij ook zelfoogsttuin De Buurderij bij de werkzaamheden in de moestuin, en andere 'buurboeren' en lokale ondernemers.

- "De Zeven Morgen in Cothen is gespecialiseerd in kleinschalige dagbesteding voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Wij vinden het belangrijk dat je op een fijne en passende plek onder begeleiding kunt werken aan je persoonlijke doelen. Wat zou je willen maken en wat zou je willen leren. Samen maken we een ondersteuningsplan waarin we ontdekken waar je kwaliteiten liggen en wat je dromen zijn. We gaan stapje voor stapje aan de slag om je te helpen je dromen waar te maken. Naast het werken aan dromen zijn er natuurlijk ook dagelijkse werkzaamheden die moeten gebeuren. Zo verzorgen we de paarden, mesten de stallen uit, onderhouden we een groentetuin, verzorgen we onze eigen lunch en onderhouden we het terrein. Participatie vinden wij erg belangrijk. Zo vindt de dagbesteding niet alleen plaats op onze locatie maar zijn we ook regelmatig te vinden op (oefen)concoursen en activiteiten in de regio. Nieuwsgierig geworden naar de mogelijkheden voor jou? Neem dan contact op met een van onze enthousiaste medewerkers."

- Agrarisch: - "Fruitteeltbedrijf Van der Grift mag op het erf van de vestiging in Cothen een woonvoorziening voor de huisvesting van seizoensmedewerkers bouwen. Eerst mag er gebouwd worden om onderdak te bieden aan 50 seizoenarbeiders, en op termijn voor 100 mensen. Fruittelers in de gemeente Wijk bij Duurstede die hiervoor in aanmerking willen komen, moeten een certificaat hebben van Stichting Normering Flexwonen of het Agrarisch Keurmerk Flexwonen. Het bedrijf van de gebroeders Van de Grift beschikt in het gebied tussen Nieuwegein en Wijk bij Duurstede over bijna 50 hectare appels, bijna 50 hectare peren en 1 hectare kersen. In Nieuwegein exploiteert het bedrijf ook een boerderijwinkel. In de piekmaanden van de fruitpluk werken er ruim 100 mensen voor het bedrijf. Tot nu toe verbleven de appel- en perenplukkers uit het buitenland op vakantieparken en in stacaravans op campings. De gemeente Wijk bij Duurstede werkt mee aan de bouwvergunning voor een beter alternatief. Het bestemmingsplan voor het buitengebied van de gemeente wordt zo gewijzigd dat maximaal 5 fruittelers in de gemeente een vergunning kunnen krijgen voor de huisvesting van maximaal 100 arbeidsmigranten op hun erf. Nu mogen er hoogstens 20 seizoenarbeiders wonen." (bron: gemeente Wijk bij Duurstede, december 2020)

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Cothen Groenewoudseweg, - idem NH oud, en - idem RK oud.

Reactie toevoegen