Sint Laurens

Plaats
Dorp
Middelburg
Walcheren
Zeeland

DK_20110718_2452_Plaatsnaambord_Sint_Laurens.jpg

Sint Laurens is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Middelburg. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-6-1966.

Sint Laurens is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Middelburg. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-6-1966.

DK_20110718_2454_Voormalig_gemeentehuis_Sint_Laurens.jpg

Sint Laurens, voormalig gemeentehuis

Sint Laurens, voormalig gemeentehuis

ZL gemeente St Laurens in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Sint Laurens in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Sint Laurens in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Sint Laurens

Terug naar boven

Status

- Sint Laurens is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Middelburg. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-6-1966.

- Wapen van de voormalige gemeente Sint Laurens.

- Onder het dorp Sint Laurens valt ook de buurtschap Brigdamme en een deel van de buurtschap Schellach.

- Het dorp Sint Laurens heeft - in tegenstelling tot het soortgelijke Middelburgse dorp Nieuw- en Sint Joosland, dat eveneens per 1-7-1966 naar de gemeente Middelburg is overgegaan - in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Middelburg. Voor de (o.a. gemeentelijke) statistieken valt het dorp waarschijnlijk onder de 'wijk' Middelburg-Noord.

- De Middelburgse wijk Klarenbeek ligt op grondgebied van de voormalige gemeente Sint Laurens.

Terug naar boven

Naam

In het Zeeuws
Sint Lauwers.

Oudere vermeldingen
1750 St. Laurens.

Naamsverklaring
Genoemd naar de H. Laurentius, die bij de kerkvervolgingen in de 3e eeuw de martelaarsdood vond.(1)

Terug naar boven

Ligging

Sint Laurens ligt N van Middelburg, ZO van Serooskerke.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Sint Laurens 80 huizen met 503 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 37/203 (= huizen/inwoners) en buurtschap Brigdamme 43/300. Opvallend is dat die buurtschap in die tijd dus groter was dan het dorp. Tegenwoordig heeft het dorpsgebied ca. 650 huizen met ca. 1.600 inwoners, waarvan ca. 250 huizen met ca. 600 inwoners in de onder het dorp vallende buurtschap Brigdamme.

Terug naar boven

Geschiedenis

Het dorp Sint Laurens is ontstaan rond de kapel van kasteel Popkensburg. Dit kasteel, dat vermoedelijk in de 13e eeuw al bestond, is in 1863 gesloopt (op de Kuijper-kaart uit 1866 staat het nog aangegeven, zie elders op deze pagina). Tegenwoordig ligt op deze plek boerderij Popkensburg, de enige herinnering aan het kasteel. Tegenwoordig is hier een woongroep gevestigd, waarvoor zie het hoofdstuk Links > Wonen.

Zie verder de Beschrijving van verleden en heden van Sint Laurens en Brigdamme in tekst en beeld, door journalist Willem Staat, waar je o.a. nadere informatie vindt over het hiervoor vermelde Popkensburg.

- Artikel over kerkelijke en bestuurlijke perikelen in Sint Laurens en Brigdamme in de 18e eeuw.

Terug naar boven

Recente onwikkelingen

- In Sint Laurens komen vanaf 2018 maximaal 10 zogeheten Tiny Houses, bij de Wilgenhoekweg en Noorddorpsweg. De 'Tiny House Movement' is ook in Nederland een opkomende trend. Op de Facebookpagina en hiervóór gelinkte website van Tiny House Nederland vind je welke initiatieven er op dit gebied in ons land al gaande zijn en al gerealiseerd zijn. In deze kleine huisjes wonen mensen die een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk op de aarde willen achterlaten. Dat doen ze door duurzame technieken te gebruiken, diverse voorzieningen te delen, en zo veel mogelijk in harmonie te leven met de natuur en omgeving. "Er komen om te beginnen 4 huisjes voor in ieder geval 5 jaar. Na een evaluatie van de proef kijken we of de Tiny Houses nog eens 5 jaar kunnen blijven staan. Als dit niet het geval is, gaan we kijken of de huisjes naar een andere plek kunnen worden verplaatst", aldus de gemeente Middelburg.

- Dorpsvisie Sint Laurens en Brigdamme (2012).

- Het Bestemmingsplan Sint Laurens is in 2011 vastgesteld.

- Ondanks bezwaren van de dorpsvereniging - die de bouw over een veel langere termijn wil uitsmeren - steunde een meerderheid van de Middelburgse gemeenteraad de bouw van 150 woningen in Sint Laurens. De inwoners zijn gesteld op hun rust en ruimte - en kregen visioenen van een 'slaapstad' en een 'huizenzee' - maar de gemeente vindt dat het dorp moet groeien om voorzieningen zoals de basisschool veilig te stellen. Het aantal woningen is inmiddels wel significant naar beneden bijgesteld. In 2019 is besloten dat het dorp in 6 jaar tijd met ca. 120 nieuwe woningen gaat groeien.

- Sinds 2012 wordt gedurende 10 jaar slib en grond opgeslagen in een depot nabij het dorp. Dat wordt vervolgens gebruikt voor een geluidswal langs de nieuwe N57. Aan de kant van het dorp wordt de wal uitgebreid tot een parkachtige strook van 800 meter lang en 50 meter breed met veel groen en glooiingen. Nadere informatie hierover vind je in het Bestemmingsplan Akoestisch Landschap Sint Laurens.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Sint Laurens heeft 6 rijksmonumenten.

- Oorspronkelijk kerkten de inwoners van Sint Laurens in Brigdamme, waar zich een kapel bevond, die in 1562 is afgebrand. De eerst bekende vermelding van een kerk in het dorp dateert van 1323. Deze is in 1566, na de Beeldenstorm, gesloopt. De huidige Hervormde (PKN) kerk (Van Cittersstraat 69) is gebouwd in 1644. Het is een bakstenen hervormd zaalkerkje op een rechthoekige plattegrond. Het portaal is voorzien van een korfboog. Vermoedelijk in de 18e eeuw is de dakruiter toegevoegd en ook de zandstenen miniatuurburchten op de hekposten zijn van die tijd. De huidige consistorie dateert uit 1928. In 1952 is de kerk gerestaureerd. In de kerk bevindt zich een grafsteen uit 1753 van Jacob Verheye van Citters, heer van Popkensburg. Verder zijn er drie 17e-eeuwse rouwborden, een preekstoel met 17e-eeuwse onderdelen, een 18e-eeuws gezangenbord en een koperen doopbekken uit 1842. Ook hangt er een schilderij van Popkensburg uit 1702. Het orgel dateert uit 1906 en is vervaardigd door A.S.J. Dekker.

- Het voormalige gemeentehuis uit 1931 (Noordweg 493) is een rijksmonument, evenals het buurpand op nr. 491 dat bij hetzelfde complex hoort.

- Rijksmonumentale voormalige burgemeesterswoning Groenoord uit 1931 (Noordweg 497).

- Ook Hof Welgelegen (Noordweg 402) is een rijksmonument.

- Van Molen De Hoop is alleen nog de romp over (eveneens een rijksmonument). Deze voormalige stellingmolen uit 1721 is na een brand in 1943 voorzien van een maalinstallatie en in de jaren zestig uitgebreid met een aangebouwd dienstgebouw/pakhuis. Sinds de jaren tachtig is de molen niet meer in gebruik. - Een burgerinitiatief uit het dorp in 2014 om de molen te restaureren is door de gemeente positief ontvangen, dus dat gaat er kennelijk wel van komen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Koningsdag.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Sint Laurens, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Sint Laurens (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Sint Laurens op Facebook.

- Belangenorganisatie: - Dorpsvereniging Sint Laurens is opgericht in 1970 en heeft als doel het opkomen voor de belangen van het dorp en zijn bewoners en het ijveren voor behoud en waar mogelijk verbetering van de leefbaarheid.

- Dorpshuis: - "Dorpshuis Van Cittershoff (Van Cittersstraat 64) is goed te bereiken en heeft voldoende parkeergelegenheid. De vier verschillende zalen bieden tal van mogelijkheden voor bijvoorbeeld het organiseren van cursussen of het houden van een receptie. Uiteraard kun je in het dorpshuis ook terecht voor het houden van vergaderingen of een verjaardagsfeestje."

- Onderwijs en kinderopvang: - "Het doel van Basisschool Palmenhof in Sint Laurens is dat je kind zich zo optimaal mogelijk ontwikkelt binnen zijn of haar mogelijkheden. In de afstemming houden we rekening met de persoonlijkheid van je kind. Denk daarbij aan hoe we je kind benaderen en instrueren. Denk ook aan de hoeveelheid leerstof die we aanbieden, het niveau ervan en het tempo waarin. De mate van afstemming wordt beïnvloed door de draaglast en draagkracht van de leerkracht en de groep. Binnen de groep stemmen we de leerstof als geheel zoveel mogelijk af op de prestaties van de leerlingen. Alle leerlingen krijgen de basisstof. Wie dat nodig heeft, krijgt herhalingsstof of verdiepingsstof. Of dit voor jouw kind geldt, bepalen we met behulp van toetsen. Zo kunnen we uitval tijdig signaleren en daarop inspelen."

- "De basisschool biedt ook onderdak aan Peuterspeelzaal ’t Groentje, voor kinderen van 2 tot 4 jaar. ’t Groentje is een vereniging voor en door ouders, zonder winstoogmerk. Met de vrijwillige medewerking als basis. De contributies voorzien in de vaste lasten. Zodoende kan het een officiële speelzaal zijn, op eigen kracht. Er is een vaste, gekwalificeerde leidster ter begeleiding. Verder wordt er gewerkt met een roulatiesysteem van ouders van wie het kind de speelzaal bezoekt. De speelgroep wordt gehouden op woensdag- en vrijdagochtend. Je kunt tijdens de speelochtenden vrijblijvend komen kennismaken met de peuterspeelzaal. Loop eens binnen en geniet van de leuke sfeer in de peuterspeelzaal."

- Sport: - "Korfbalvereniging ONDO is opgericht in 1955. Omdat dit de eerste sportvereniging was in Sint Laurens, wilde men een vereniging oprichten waar zowel jongens als meisjes lid van konden worden. Dat werd dus een korfbalvereniging, met de naam ONDO, wat staat voor 'Op Naar De Overwinning'. Na een gestage groei, sportief en organisatorisch, lukt het ONDO om in 1965 Zeeuws Kampioen te worden en voor het eerst in haar geschiedenis te promoveren naar het landelijke (districts)niveau. Na diverse eerdere, eenvoudige onderkomens, is in de periode 1988-1993 een nieuwe accommodatie gerealiseerd met kantine, kleedaccommodatie, voorraadhok en materiaalhok. Dit is vrijwel geheel door mensen van de vereniging gebouwd. Deze zelfwerkzaamheid staat symbool voor de vereniging en daar zijn de huidige leden nog altijd erg trots op.

In 1993 is de accommodatie verder uitgebreid met nieuwe kleedkamers en mooie douchevoorzieningen. ONDO is in die periode haar tijd ver vooruit en wordt binnen de gemeente Middelburg de eerste verzelfstandigde vereniging, die de accommodatie volkomen in eigendom heeft en hierover het beheer voert. Met gepaste trots kan de vereniging Sportpark De Brigge openen. In de jaren na de eeuwwisseling heeft ONDO haar ledenbestand zien uitbreiden richting 300 leden. ONDO heeft inmiddels ook vele leden getrokken vanuit de omtrek van Sint Laurens, zoals Grijpskerke, Serooskerke, Veere en diverse wijken van Middelburg.

Na een intensieve periode van voorbereidingen en in nauw overleg met de gemeente Middelburg, is Sportpark De Brigge in 2009 drastisch gerenoveerd. Conform de landelijke trend in de korfbalsport beschikt ONDO sindsdien over 2 kunstgrasvelden en 1 natuurgrasveld. In seizoen 2015-2016 is het ONDO voor het eerst in haar geschiedenis gelukt om te promoveren naar de 1e klasse van Zuid-West. In de aanloop hier naartoe zijn de eerste teams van de A-, B- en C-leeftijd mee gaan strijden op districtsniveau in het wedstrijdkorfbal, met als hoogtepunt dat A1 in seizoen 2013-2014 de overgangsklasse heeft gehaald. ONDO wil en moet zich richten op verdere groei en positioneert zich nadrukkelijker in de regio noord-Walcheren. ONDO erkent tevens haar maatschappelijke rol in het dorp Sint Laurens en omgeving, waarbij zaken voorop staan als: een veilig sportklimaat, introductie van G-korfbal voor jongeren met een verstandelijke beperking, samenwerking met de diverse relevante instanties en verenigingen en duurzaamheid van haar accommodatie. ONDO is klaar voor de toekomst!"

- Wonen: - "Hof Popkensburg in Sint Laurens is een unieke woonvorm voor actieve senioren vanaf 55 jaar. Onze woongemeenschap is tot stand gekomen in 1986 en is gebouwd op een prachtige historische buitenplaats, waar vroeger Slot Popkensburg heeft gestaan (waarover je nadere informatie vindt onder de 1e link in het hoofdstuk Geschiedenis, red.). Na afbraak van het kasteel krijgt het gebied meer een agrarische bestemming. Er wordt een prachtige boerderij met houten schuren gebouwd, geheel in Zeeuwse stijl.

Na verhuizing van de laatste boerenfamilie komt het landgoed dankzij de heer Van Tuyll van Serooskerke in handen van de Maatschappij van Welstand. Deze maatschappij heeft hier in het kader van gemeenschapsvorming een klein woonwijkje met huurwoningen gerealiseerd met de naam Coöperatieve Vereniging Woongemeenschap van Ouderen Hof Popkensburg. Iedere bewoner heeft zijn of haar eigen leven, zowel binnen als buiten Popkensburg, een eigen familie, kennissen- en vriendenkring, eigen activiteiten en hobby's. Sommige bewoners werken nog. Wat we met elkaar delen is de wens om bij te dragen aan een sociale woonomgeving met een positief woonklimaat, waar mensen oog voor elkaar hebben, respectvol met elkaar willen omgaan en samen willen werken om dit prachtige historische plekje te onderhouden."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Sint Laurens, met foto's van de grafzerken.

Reacties

(1)

Wat een prima stukje over Sint Laurens. Hulde aan de samensteller.
Alleen het aantal woningen is, als Brigdamme er wordt bijgeteld, hoger:
ongeveer 650 en we hebben dan een 1600 inwoners.
Het plan van de gemeente om 150 huizen te bouwen is door de Dorpsvereniging, terecht, bekritiseerd en is intussen een heel eind ingekrompen.
Ook van dit veel kleinere oppervlak (grenst aan Nationaal Landschap) is nog niets bebouwd. (crisis?)
Met vriendelijke groet
Anneke de Pagter

Dank voor uw complimenten. Dank ook voor uw opmerkingen over de aantallen inwoners en de beoogde nieuwbouw. Ik heb e.e.a. aangepast.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl
Update 8-10-2019: ik heb de inhoud nog 'iets' verder uitgewerkt (bijna verdubbeld).

Reactie toevoegen