Baarsdorpermeer

Plaats
Buurtschap
Koggenland
West-Friesland
Noord-Holland

baarsdorpermeer_plaatsnaambord_zuidermeer.jpg

Baarsdorpermeer is een buurtschap in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Koggenland. T/m 1978 gemeente Berkhout. In 1979 over naar gemeente Wester-Koggenland, in 2007 over naar gemeente Koggenland. (© Google StreetView)

Baarsdorpermeer is een buurtschap in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Koggenland. T/m 1978 gemeente Berkhout. In 1979 over naar gemeente Wester-Koggenland, in 2007 over naar gemeente Koggenland. (© Google StreetView)

baarsdorpermeer_zuivelfabriek_de_ster.jpg

Zuivelfabriek De Ster in buurtschap Baarsdorpermeer was er tot 1969. Nadien heeft er een klokkenfabrikant en later een houtgroothandel in gezeten. Vandaag de dag wordt een deel van het complex verbouwd tot woning. (© Google StreetView)

Zuivelfabriek De Ster in buurtschap Baarsdorpermeer was er tot 1969. Nadien heeft er een klokkenfabrikant en later een houtgroothandel in gezeten. Vandaag de dag wordt een deel van het complex verbouwd tot woning. (© Google StreetView)

Baarsdorpermeer huis.jpg

Baarsdorpermeer, een van de vele fraaie, vrijstaande panden in de buurtschap

Baarsdorpermeer, een van de vele fraaie, vrijstaande panden in de buurtschap

Baarsdorpermeer

Terug naar boven

Status

- Baarsdorpermeer is een buurtschap in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Koggenland. T/m 1978 gemeente Berkhout. In 1979 over naar gemeente Wester-Koggenland, in 2007 over naar gemeente Koggenland.

- De buurtschap Baarsdorpermeer viel vanouds onder het dorp Berkhout, maar valt, sinds Zuidermeer een dorp is, ook voor de postadressen, onder het dorp Zuidermeer.

- De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden, zodat je alleen aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je in de buurtschap bent aanbeland. De buurtschap valt formeel binnen de bebouwde kom van hte dorpsgebied van Zuidermeer; als je vanuit het O, vanuit de buurtschap Lekermeer, de buurtschap binnenkomt, staan er blauwe plaatsnaamborden (komborden) Zuidermeer (zie foto). Hint: men zou daaronder witte bordjes met de naam van de buurtschap kunnen monteren, zodat de voorbijganger expliciet kan zien dat hij binnen het dorpsgebied van Zuidermeer de buurtschap Baarsdorpermeer binnenkomt. Zoals men dat bijvoorbeeld ook in soortgelijke situaties bij diverse buurtschappen van het Zuid-Limburgse dorp Nuth heeft gedaan (zie de eerste foto onder de link).

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Baasdûrpermeer.

Oudere vermeldingen
Berkhoutermeer, Baarsdorp, 1345 Clais van Barsdorp, 1401 water: 'onse visscherye van Baertroxmeer', 1680 herdruk 1745 polder: Baers Dorper Meer, 1840 Baarsdorpermeer. De gemeente Berkhout werd soms ook wel 'Berkhout en Baarsdorp' genoemd. Wij kunnen ons voorstellen dat de huidige naam op enig moment de voorkeur heeft gekregen boven Baarsdorp, omdat dat ook de naam is van een dorp in Zeeland en er zo geen verwarring meer kon ontstaan.

Naamsverklaring
Genoemd naar het meer 'waterplas', drooggemaakt in 1624, dat zijn naam ontleent aan een plaatsje Baarsdorp, een samenstelling van dorp 'hoeve, (dochter)nederzetting' en de persoonsnaam Baer.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Baarsdorpermeer ligt rond de gelijknamige weg, W van Hoorn, N van Berkhout en Bobeldijk, NO van Zuidermeer. Vanouds lag de buurtschap in het uiterste noorden van de gemeente Berkhout, en grensde zij in het O, N en W aan de gemeente Wognum en in het ZW voor een klein stukje aan de gemeente Spanbroek. In het NO grenst de buurtschap aan de buurtschap Lekermeer.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Baarsdorpermeer 8 huizen met 52 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners. De Baarsdorpermeerpolder heeft een oppervlakte van 240 hectare.

Terug naar boven

Geschiedenis

Het Baarsdorpermeer was oorspronkelijk, zoals de naam al suggereert, een meer. Het meer is in 1624 ingepolderd waardoor het landbouwgrond werd en de gelijknamige buurtschap kon ontstaan. De buurtschap en de gelijknamige weg lopen kaarsrecht als een diagonale lineaal NO-ZW midden door de Baarsdorpermeerpolder. Twee grote poldermolens (beide medio 19e eeuw afgebroken) zorgden voor de afwatering op de boezem van de Westerkogge. Eind 19e eeuw kwam er een stoomgemaal. In 1936 wordt vermeld dat er inmiddels sprake is van een 'windmotorinstallatie', met als reservegemaal een ruwoliemotor gekoppeld aan een centrifugaalpomp. Als je de plaatsnaam op Molendatabase.org invoert, krijg je diverse pagina's met nadere informatie over de geschiedenis van de molens (en een pagina over een verdwenen molen in buur-buurtschap Lekermeer).

- De inventaris van het archief van de Polder Baarsdorpermeer is meer dan alleen dat: het bevat ook een beschrijving van de geschiedenis van deze polder en omliggende gebieden.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Voormalige zuivelfabriek
Van 1891 tot 1969 was in Baarsdorpermeer zuivelfabriek CZ De Ster in functie. De fabriek is in 1936 afgebrand maar weer herbouwd. De fabriek is lange tijd zefstandig gebleven. Ging in 1969 als “Bondsfabriek” op in “Noord-Holland” en is daarna gesloten. Het complex (op huisnr. 9) inclusief de blikvanger van verre: de lange schoorsteen, is behouden gebleven. In december 1969 verschijnt in de media het bericht: "De gebouwen van de op 1 november gesloten zuivelfabriek De Ster zijn verkocht aan een firma die er een klokkenfabriek in gaat vestigen." De firma Zurel Uurwerken vestigde er onder de naam "United Clock Works" een klokkenfabriek met o.a. een unieke lopende band waar kunststof kasten voor Zaanse klokken en andere wandklokken werden geproduceerd. Dit ambitieuze project mislukte helaas en stopte in 1975, wat erg jammer was voor de lokale medewerkers die daar een baan gevonden hadden. De fabriek kwam leeg te staan tot de verkoop in het voorjaar van 1976. Nadien heeft er een houtgroothandel in gezeten.

Anno 2013 waren er plannen voor de bouw van een 'dorps woonerf' van ca. 8 woningen op het terrein van de voormalige zuivelfabriek van Baarsdorpermeer. Dat is niet doorgegaan, en in 2014 is het complex te koop gezet, met onder meer de volgende beschrijving: "Voormalige zuivelfabriek De Ster met bedrijfswoning van 497 m3, circa 2.800m2 bedrijfsruimte, royale tuin met vijverpartij en achtergelegen deels verhard terrein en grasland. Het geheel is gelegen op een zeer ruim bemeten perceel van 11.015m2 eigen grond. Herbestemming ten behoeve van de bouw van een aantal woningen aan het lint behoort tot de mogelijkheden."

Het complex is verkocht, vermoedelijk in 2016, aan Thomas en Eva de Roodt. Ze wonen met hun gezin in het huis naast de fabriek, dat ze in 2017 hebben verbouwd. In het voorste deel van de fabriek, waar de kazen werden gemaakt, zijn zij hun droomhuis aan het realiseren. Dat beoogt medio 2022 gereed te komen. De overige ruimten verhuren zij voor 'fotografie, workshops en small events' (zoals trouwerijen). Omdat het pand in de omgeving nog altijd bekend staat als 'de fabriek' hebben ze het Fabriek Zuidermeer genoemd.

Gemaal
Het vorige Gemaal Baarsdorpermeer dateerde uit 1985. Het gemaal verkeerde in matige staat, was sterk verouderd en in het kader van het programma Wateropgave diende de capaciteit te worden vergroot van 26 m3/min naar 31 m3/min. De capaciteitsuitbreiding kon niet binnen het bestaande gemaal worden gerealiseerd. Het gemaal diende daarom in zijn geheel te worden vervangen. Met de nieuwe capaciteit kan het gemaal 18 mm regen per etmaal verpompen. Het gemaal is in 2014 vervangen door het huidige gemaal.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

Fietsen
Het veenriviertje de Leek ontsprong in een ver verleden ten oosten van de Bobeldijk. Door oeverafslag, vermoedelijk in de stormachtige tweede helft van de 12e eeuw, ontstond uit dit oude watertje het Baarsdorpermeer (net als wat meer naar het oosten de veel kleinere Bedijkte Leek). Deze is in 1624 bedijkt en drooggemaakt. Voor de inpoldering werd gebruik gemaakt van de Rijndijk, die tachtig jaar eerder was aangelegd om het oeverland te beschermen tegen verdere afslag. De bedijkers bouwden naast de Rijndijk een nieuwe dijk. De strook tussen deze dijken werd de ringsloot van de Baarsdorpermeerpolder.

Op de oude Rijndijk is in het kader van Ruilverkaveling De Gouw een recreatief fietspad aangelegd, dat voert door een van de mooiste stukjes West-Friesland. Op het fietspad langs de noordrand van de Baarsdorpermeer wordt de uitdrukking 'recreatief medegebruik' volop recht gedaan; de Rijndijk is in feite het bezit van de schapen die hier grazen en het pad gebruiken om wat te rusten. Het fietspad loopt van de Noordermeer naar de Lekermeer.

Vanaf de Grote Zomerdijk onder Wognum is een tweede fietspad aangelegd dat aansluit op het hiervoor beschreven fietspad over de Rijndijk in buurtschap Baarsdorpermeer. Pankoek is de opmerkelijke betiteling die men aan dit fietspad heeft gegeven, naar de oude naam van een stuk land langs het pad. In grote lijn volgt Pankoek de loop van een vroegere zijtak van de Leek. De percelen in de omgeving van het fietspad vormen een prachtige waaierverkaveling. De perceelsrichtingen zijn aan weerszijden totaal verschillend. De ontginners groeven afwateringssloten vanuit de oorsprong van het riviertje, waardoor een waaier van percelen ontstond. Dat de landerijen een sterk gérende vorm kregen, vonden de middeleeuwers niet zo storend. Al het boerenwerk gebeurde immers met de hand en het grazende vee was ook niet geïnteresseerd in de vorm van de weilanden. (bron: Westfries Genootschap)

Terug naar boven

Links

- Zorg en welzijn: - Boerenzorg Zuidermeer, voorheen Mariahoeve (Baarsdorpermeer 26) biedt een zinvolle dagbesteding aan mensen met een beperking. "Bij ons in de polder ben je van harte welkom om tussen de koeien en de schapen te genieten van alles wat er leeft, werkt en wat er verder gebeurt. Samen met de andere deelnemers ga je in een rustige omgeving voor jou uitgekiende klusjes doen op het erf of de landerijen. We zijn goed te bereiken vanuit alle windstreken en als het nodig is dan halen we je op met de bus. Op onze boerderij zijn verschillende doelgroepen welkom. Er zijn bij ons verstandelijk beperkten, mensen met een psychiatrische achtergrond of een burn- out, (ex)verslaafden, autisten, jeugd vanuit jeugdzorg en leerlingen van het speciaal onderwijs.

Misschien ben jij wel iemand die graag met machines wil werken of er aan wil sleutelen. Nou je bent welkom want wij repareren zoveel mogelijk zelf en vinden nog handige hulpstukken uit ook om het werk makkelijker te maken. Al het onderhoud aan machines en werktuigen doen we in eigen beheer en zo veel mogelijk in de wintermaanden, want in de zomer dan hebben we ze nodig dus dan moeten zij weer klaar staan om het werk te verlichten. Maar ook dan laat een apparaat je wel eens in de steek. Wil jij bij de koeien kijken en ze misschien wel helpen verzorgen. Bel of mail ons dan en loop eens mee achter de koeien aan. Dan kunnen we ze samen melken, voeren, uitmesten en vertroetelen. Als je vragen hebt of eens een dagdeel bij ons wilt kijken, reageer gerust. De koeien wachten op je maar zij produceren hun melk gewoon door. Dus wij melken ze twee keer daags."

Reacties

(4)

Melkfabriek De Ster. is dit nu de cacaofabriek van Loos?
groet Antoon.

Nee. Zoals u hierboven kunt lezen zijn ze het (deels) aan het verbouwen tot woning. Ik heb dat artikel nu wat verder uitgewerkt, en de rest van de pagina ook. De firma Loos Cacao die u bedoelt zit in de voormalige zuivelfabriek van de nabijgelegen buurtschap Bobeldijk. Zie hier https://www.plaatsengids.nl/bobeldijk, hoofdstuk Bezienswaardigheden. Er staat ook een foto van op die pagina.

De Ster, melkfabriek is ca 1974 verkocht aan Zurel uurwerken die daar onder de naam "United Clock Works" een klokkenfabriek vestigde met o.a. een unieke lopende band waar kunststof kasten voor zaanse klokken, en andere wandklokken werden geproduceerd. Dit ambitieuze project mislukte helaas en stopte in 1975 wat erg jammer was voor de lokale medewerkers die daar een baan gevonden hadden. De fabriek en kwam leeg te staan tot de verkoop in het voorjaar van 1976.

nb. Ik heb zelf, als medewerker van Zurel uurwerken, tijdens de leegstand in het woonhuis gewoond.

Dank voor deze mooie aanvulling! Ik heb het hierboven verwerkt.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen