Oentsjerk

Plaats
Dorp
Tytsjerksteradiel
Trynwâlden
Fryslân

oentsjerk_plaatsnaambord_kopie.jpg

Oentsjerk is een dorp in de provincie Fryslân, in de streek Trynwâlden, gemeente Tytsjerksteradiel.

Oentsjerk is een dorp in de provincie Fryslân, in de streek Trynwâlden, gemeente Tytsjerksteradiel.

oentsjerk_op_kaart_openstreetmap.jpg

Oentsjerk ligt NO van Leeuwarden, NO van Gytsjerk, ZO van Aldtsjerk, ZW van Readtsjerk, W van Mûnein.

Oentsjerk ligt NO van Leeuwarden, NO van Gytsjerk, ZO van Aldtsjerk, ZW van Readtsjerk, W van Mûnein.

oentsjerk_groenkerk_bord_kopie.jpg

De Werkgroep Groenkerk in Oentsjerk heeft tot doel de wereld duurzamer te maken, waarbij "minsken" (people), "ierde" (planet) en "griene opbringst" (profit) harmonieus samengaan, te beginnen in Oentsjerk e.o. Groenkerk is "het groene wiel in de regio".

De Werkgroep Groenkerk in Oentsjerk heeft tot doel de wereld duurzamer te maken, waarbij "minsken" (people), "ierde" (planet) en "griene opbringst" (profit) harmonieus samengaan, te beginnen in Oentsjerk e.o. Groenkerk is "het groene wiel in de regio".

Oentsjerk kerk JD [640x480].JPG

Oentsjerk, de  Mariakerk met kerkhof

Oentsjerk, de Mariakerk met kerkhof

Oenkerk..jpg

De Mariakerk van Oentsjerk nog wat nader bekeken

De Mariakerk van Oentsjerk nog wat nader bekeken

Oentsjerk

Terug naar boven

Status

Oentsjerk is een dorp in de provincie Fryslân, in de streek Trynwâlden, gemeente Tytsjerksteradiel.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Oenkerk. Overigens zijn de plaatsnamen in de gemeente Tytsjerksteradiel sinds 1989 officieel Friestalig, en staat alleen als service naar de niet-Friezen de vroegere Nederlandstalige variant ook nog op de plaatsnaamborden.

Oudere vermeldingen
1408 Ontzerka, 1486-1487 Oentzercka, 1502 Oenzerka, 1579 Oentzierck, 1786 Oenkerk.

Naamsverklaring
"Samenstelling van het Oudfriese tzercka = kerk 'eigenkerk' en de persoonsnaam Oene, mogelijk de stichter of eigenaar van de kerk."(1)

Terug naar boven

Ligging

Oentsjerk ligt NO van Leeuwarden, NO van Gytsjerk, ZO van Aldtsjerk, ZW van Readtsjerk, W van Mûnein.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Oentsjerk 100 huizen met 441 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 800 huizen met ca. 1.900 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

"Oentsjerk ligt op een smalle zandrug en is het middelste dorp in de Trynwâlden, een streek die oorspronkelijk bestond uit “trye doarpen”, nl. Gytsjerk, Oentsjerk en Aldtsjerk. De dorpen Mûnein (dat tot 1948 bij ons dorp behoorde) en Readtsjerk worden hier ook nog toe gerekend. Volgens een bekende lengende zijn de dorpen in deze streek ontstaan doordat hier vroeger een rijke weduwe Tryntsje woonde met zeven jongens. Haar zonen kregen ieder als erfdeel een grote boerderij met veel land toebedeeld. In de omgeving waarin zij zich daarna vestigden bouwden ze meerdere huizen en natuurlijk ook een kerk.

Ze vernoemden de ontstane buurtschappen naar hun eigen naam. Zo werd Aldtsjerk naar de oudste zoon genoemd en Oentsjerk zou door zoon Oene gesticht zijn. Gieke bouwde Gytsjerk, Rode werd Roodkerk, Rypke stichtte Ryptsjerk, Tiete bouwde Tytsjerk en Wynse was de grondlegger van Wyns. De gehele streek werd later Trynwâlden genoemd, naar het gebied van Tryntsjemuoi. Het fraaie kunstwerk tegenover het dorpscafé, dat in 1986 door Annet Haring gemaakt is, houdt de herinnering aan deze legende levendig.

De eerste bebouwing in Oentsjerk is waarschijnlijk ontstaan aan het einde van de Oenkerkervaart, vlakbij de Herv. kerk en rondom het dorpscafé aan de Rengersweg. Deze omgeving vormde de oorspronkelijke dorpskom. De latere bebouwing vond later hoofdzakelijk plaats aan de doorgaande wegen en zo is de nog altijd herkenbare lintbebouwing in ons dorp ontstaan. Een echt centrum heeft het dorp dus niet meer.

Vroeger een voornaam dorp
Oentsjerk stond vroeger bekend als een voornaam dorp en dit was waarschijnlijk te danken aan de adellijke bewoners die hier destijds woonden. Eysingastate, dat al in 1759 is afgebroken, was ooit het woondomein van het adellijke geslacht Van Eysinga. Het oude Heemstra State, ooit de bakermat van de Van Heemstra’s, was van 1895 tot 1930 de woning van baron Theo van Welderen-Rengers. Deze persoon heeft zich op vele manieren ingezet voor de ontwikkeling van de Trynwâlden en ver daarbuiten. Na diens vertrek is deze state door de Hervormde Kerken aangekocht en in 1931 verbouwd tot rusthuis voor ouden van dagen. Dit gebouw is in 1972 afgebroken en vervangen door zorgcentrum Nieuw Heemstra State. Dit zorgcentrum is in 2002 vervangen door het huidige gebouwencomplex van de Van Welderen State. Alleen de vroegere tuinmanswoning en het prachtige wandelpark herinneren ons nog aan het oude Heemstra State. In dit park bevindt zich ook nog een paardengraf uit de adellijke tijd.

Verderop staat het markante gebouw Unia State, dat tot in de 18e eeuw ook adellijke bewoners heeft gekend. Vanaf 1860 tot 1992 is het bewoond geweest door diverse generaties artsen. Iets noordelijker bevindt zich het landgoed Stania State, dat tot in de jaren dertig van de vorige eeuw bewoond is geweest door de adellijke familie Van Welderen Rengers. De state die in 1854 in de huidige vorm gebouwd is door de familie Looxma, is daarna nog jarenlang gebruikt als uithof van het Fries Museum. In een deel van het vroegere koetshuis bevindt zich nu een theehuis en brasserie. De voormalige jeugdherberg is in 2003 vervangen door een prachtige tuinzaal. Stania State is een van de best bewaarde states in Friesland en het prachtige landgoed wordt jaarlijks door duizenden mensen bezocht. De Rengersweg en de straten in de eerste nieuwbouwwijken dragen de namen van de vroegere adellijke families en houden zo het adellijke tijdperk in ere.

Het dorpskarakter en de verdere ontwikkeling
Oentsjerk was destijds een plattelandsdorp met een agrarisch karakter. De meeste boeren zijn allang verdwenen. De boerderijen die nu nog in bedrijf zijn vinden we alleen nog aan de Sanjesreed en Wynzerdyk. Enkele grote boerderijen aan de Rengersweg herinneren ons nog aan deze vergane glorie. Ook de straatnamen in de nieuwbouw ten zuiden van de Douwelaan houden de herinnering aan die tijd levendig: zij dragen de namen van een aantal oude weidegronden uit die periode. Het karakter van het dorp is sinds de jaren zestig vrij snel veranderd, want veel boeren en kleine zelfstandigen hielden er toen mee op.

Vanaf die tijd is ook begonnen met de bouw van nieuwe woonwijken. Deze nieuwbouw zette zich voort en mede door de komst van vele nieuwe bewoners werd Oentsjerk vrij spoedig een echt forenzendorp. Het dorp breidt nog altijd uit en door deze groei is de leefbaarheid groter geworden. Het dorp telt vele verenigingen, bezit een groot sportveldencomplex, een zorgcentrum, een medisch centrum, twee kerken, twee basisscholen, een praktijkschool voor veehouderij en een aantal winkels en zakelijke (familie)bedrijven. De grootste werkgever is zorgcentrum It Skewiel, dat in de hele Trynwâlden opereert. De ouderen uit de Trynwâlden kunnen voor hun ontspanning terecht in zorgcentrum Heemstra State, waar op allerlei gebied wel wat te vinden is voor de 55-plussers. Voor de Trynwâldster jongeren worden regelmatig discoavonden georganiseerd in het BOB-gebouw of in kerkelijk gebouw Pro Rege. Verder valt nog te vermelden dat de bekende muziekvereniging De Bazuin landelijk gezien behoorlijk op de trom slaat en al vele grote prijzen heeft behaald.

Oentsjerk is destijds door de gemeente Tytsjerksteradiel aangewezen als groeikern en telt tegenwoordig ongeveer 1.900 inwoners. Door deze ontwikkeling kan het dorp haar voorzieningen in stand houden en verder bouwen aan haar toekomst. De vereniging voor Dorpsbelangen zet zich op velerlei wijze in voor de ontwikkeling en de leefbaarheid van ons dorp. Dorpskrant De Koeketromp wordt eveneens gebruikt om de betrokkenheid en de onderlinge samenhang in ons dorp te vergroten." (auteur: Jan van der Zwaag)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Dorpsvisie
"Wij willen als Dagelijks Bestuur (DB) van Dorpsbelangen de inwoners meer betrekken bij ons werk. Daarom hebben wij de bevolking uitgenodigd de behoeften en wensen voor de ontwikkeling van het dorp aan te geven. Voor de uitwerking hiervan hebben wij een werkgroep geïnstalleerd en de werkgroep gevraagd de wensen van de bevolking te inventariseren en dit naar de toekomst te vertalen. In dit boekwerk vindt u de stem van het dorp terug, een 'Doarpsfisy voor Oentsjerk'. Dit is de eerste keer dat een doarpsfisy is gemaakt voor en door ons dorp. Wij zijn erg blij dat deze visie nu gereed is. Waar mogelijk zullen we onze agenda en acties er door laten bepalen. Ook zal de visie dienen om bij het gemeentebestuur en de politieke partijen duidelijk te maken waar ons dorp voor kiest.

Wij danken de werkgroepleden voor hun grote inzet en zijn erg blij met de visie die er nu ligt. Voor ons als DB begint nu de uitdaging. Een uitdaging waarbij wij rekenen op de inzet van velen uit het dorp. Een speciaal woord van dank gaat naar de sponsoren, die het mede mogelijk hebben gemaakt dat de doarpsfisy een mooie, presentabele uitgave is geworden. Wij wensen u veel leesplezier en wij hopen dat wij samen met u uitvoering aan de actieplannen uit de dorpsvisie kunnen geven. Het bestuur van Dorpsbelangen." Aldus het Voorwoord van de in 2008 verschenen 'Doarpsfisy Oentsjerk - Tryntsjes Dream 2008-2020'. Anno 2021 is een volgende editie van de Doaprsfisy in ontwikkeling.

Terug naar boven

Actuele situatie

Dorpsonderzoek
Tialda de Vries, anno 2015 eerstejaars student leraar Aardrijkskunde aan de Noordelijke Hoge school Leeuwarden (NHL) heeft in dat jaar in het kader van haar studie een Dorpsonderzoek Oentsjerk uitgevoerd, waarin veel wetenswaardigdheden over de actuele situatie in het dorp zijn te vinden. Via de link is het online te lezen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Rijksmonumenten
Oentsjerk heeft 16 rijksmonumenten, zijnde de Mariakerk met toren (dat is 1 rijksmonument), het Jelte Binneshûs met koetshuis uit 1909 (Rengersweg 53) (dat zijn 2 rijksmonumenten) en Stania State met een reeks 'toebehoren' (dat zijn in totaal 13 rijksmonumenten).

Mariakerk
De rijksmonumentale Hervormde (PKN) Mariakerk in Oentsjerk (Wynzerdyk 9) staat met zijn lange oprijlaan net buiten het dorp en is daardoor kenmerkend en beeldbepalend voor het dorp. Hij valt direct op in het landschap. Het schip van de Mariakerk dateert uit de 13e eeuw en is gebouwd ter vervanging van een 12e-eeuwse romaanse voorganger. In de 14e eeuw is er een toren aangebouwd die in 1656 werd beklampt en voorzien van een zadeldak. De luidklok is uit 1493. De twee aangebouwde transeptarmen zijn weer afgebroken. De vijfzijdige koorsluiting is uit de 19e eeuw. Tot de inventaris behoren een preekstoel (1632) gemaakt door Dirk Claesz, een overhuifde herenbank (1641) en enkele rouwborden. Het orgel dateert uit 1872 en is gebouwd door Petrus van Oeckelen. De plaquette Theo van Welderen Rengers aan de oostgevel is in 1947 gemaakt door Nina Baanders-Kessler.

Tweede kerkklok. "'En we noemen haar Anna'. Als Stichting Behoud Monumenten in de gemeente Tytsjerksteradiel zijn we verheugd dat we op 22 september 2021 de tweede luidklok in de toren van de Mariakerk te Oentsjerk hebben kunnen overgedragen aan de Protestantse Gemeente Trynwâlden. Tot aan de Tweede Wereldoorlog hingen er twee luidklokken in de toren: een uit 1493 en een uit 1768. Beide luidklokken zijn in de oorlog weggehaald, maar alleen de oudste is weer teruggekomen en herplaatst. Dankzij kleine en grotere sponsoren hebben we het benodigde bedrag voor het gieten van een tweede luidklok toegezegd gekregen, en is de opdracht voor realisatie daarvan verstrekt aan de fa. Vellema te Hallum en Klokkengieterij Reiderland te Finsterwolde. Voor een passende klankkleur is de nieuwe luidklok in verhouding 8/9 van de bestaande klok gemaakt.

Dat de luidklokken een naam hebben is heel gebruikelijk; naast de bestaande luidklok Maria heeft de nieuwe luidklok de naam Anna gekregen. Uit het Proto-evangelie van Jacobus zijn Joachim en Anna omschreven als de ouders van hun dochter Maria, de latere moeder van Jezus. Wat de jaartallen van de klokken betreft zijn de namen tegenstrijdig (1493 dochter Maria en 2021 moeder Anna) maar dat de moeder en dochter wat naam betreft naast elkaar in de toren van de Mariakerk te Oentsjerk hangen vonden wij als stichting passend.

De luidklok Maria is van 1493 en in opdracht van de gameghen (dorpelingen) van Ontserke (Oentsjerk) gegoten door klokkengieter Herman. Het is de oudste kerkklok in de gemeente Tytsjerksteradiel. Op de klok staan mooie reliëfversieringen en afbeeldingen van Maria met het kindje Jezus en een aan het kruis hangende Jezus. Ook staat er een Latijns rondschrift op met een interessante tekst, die in het Nederlands luidt: “Over de afgestorvenen draag ik rouw, de levenden roep ik, de bliksem breek ik, mijn stem is de stem des levens; ik roep u toe, komt tot de Godsdienstige plechtigheden”. Voor de nieuwe klok Anna hebben we naast de gebruikelijke reliëfversieringen etc. gekozen voor een iets meer eigentijdse tekst, nl.: "In klok waard fan us weinaam / Troch iendracht kaam de nije / Dat wy troch it hearren fan syn klank / Ta God us rjochtsje yn bea en tank".

Oorspronkelijk was het gebruikelijk de klokken op te hangen aan een rechte as, met het vliegend luiden van de klok. Met het vliegend luiden van een klok wordt bedoeld het 180 graden laten luiden aan de klokkenstoel. Later werd er eerder gekozen voor een krukas, waar het draaipunt meer naar het midden van het totaal gewicht werd gebracht voor het lichter (minder zwaar aan het luidtouw trekken) luiden van de klok. Tegenwoordig gaat het luiden op elektronische wijze en is daarmee het vliegend luiden minder belastend voor de klok en beter voor geluid. Vandaar dat we beide klokken uitvoeren met een rechte luidas. Onze luidklokken adviseur, de heer Jaap Pompstra, zegt het als volgt: de toren van de Mariakerk te Oentsjerk zal straks weer een geluid van herstelde historische- en muzikale waarde hebben. Als Stichting Behoud Monumenten in de gemeente Tytsjerksteradiel en als eigenaar van de toren, hebben we op 22 september 2021 het gebruik van de luidklokken overgedragen aan de Protestantse gemeente Trynwâlden. Wij zijn allen die financieel en inhoudelijk aan deze realisatie hebben bijgedragen zeer erkentelijk en dankbaar." (bron: Stichting Behoud Monumenten in de gemeente Tytsjerksteradiel) - Onder deze link kun je bekijken hoe de klok op 22-9-2021 in de toren is gehesen.

Ontmoetingskerk
De Ontmoetingskerk (PKN) (Rengersweg 15) is een karakteristiek Gereformeerd kerkgebouw uit 1874. Het pand heeft geen formele monumentale status. Verbouwing en uitbreiding in 1907. In 2004 is de kerk gerenoveerd. De banken zijn vervangen door stoelen. De hoofdentree is gewijzigd en de vloerbedekking is vervangen. Het orgel is in 1953 gebouwd door de firma D.A. Flentrop (Zaandam) voor de aula van het crematorium te Dieren. In 1970 plaatst Flentrop het over naar Oentsjerk. In 1997 heeft Flentrop het instrument gerestaureerd en opnieuw geïntoneerd. De Mariakerk en de Ontmoetingskerk vallen tegenwoordig beide onder de Protestantse Gemeente Trynwâlden. Op hun site worden onder het menu Wie zijn wij > Gebouwen en locaties al hun kerken, waaronder deze twee, uitvoerig beschreven.

Stania State
Stania State is gelegen in het Stania Park aan de Rengersweg in Oentsjerk. Een eerste slot alhier dateert van het begin van de 16e eeuw en werd gebouwd in opdracht van Jeppe Stania. Het landgoed ging vervolgens over naar de families Van Heemstra, Van Haersma en De With. Na een brand die de residentie in 1813 volledig vernielde, werd in 1843 een nieuwe state gebouwd voor Theodorus Marius Theresius Looxma. De tuin werd aangelegd onder leiding van Lucas Pieters Roodbaard. Aan het einde van de 19e eeuw was de state de zomerresidentie van Wilco Julius van Welderen Rengers en zijn echtgenote Catharina Theresia Looxma, die in de winter in hun stadswoning in Leeuwarden verbleven.

In de 20e eeuw deed de State vele jaren dienst als uithof van het Fries Museum, internaat van de landbouwpraktijkschool en jeugdherberg. Sinds 1977 was het pand in eigendom van de gemeente en Staatsbosbeheer is eigenaar van het park. Het park grenst aan natuurgebied Griekenland en Turkije. Jan de With heeft van 1758-1781 Stania State bewoond en is in de Mariakerk te Oentsjerk begraven. Tevens vinden we in de kerk een kleurrijke rouwkast te zijner nagedachtenis. Landgoed Stania State is in 2017 aangekocht door de fa. Rinsma Invest van Auke en Walentina Boskma uit Driezum, die ook landgoed Rinsma State in dat dorp in bezit hebben.

"Staatsbosbeheer heeft sinds 1970 met het bezit van Stania State in Oentsjerk een belangrijk groen rijksmonument in beheer. Het park is aan het begin van de 19e eeuw door tuinarchitect Lucas Pieters Roodbaard (1781-1852) in de landschapsstijl aangelegd en is een van de hoogtepunten van deze tuinstijl in Noord-Nederland. Historisch onderzoek, met het accent op een historische cartografische studie en archiefonderzoek, geeft handvatten voor een ruimtelijke analyse, die als basis dient voor het toekomstperspectief. Het huidige parkbeeld dateert uit de 19e eeuw, waardoor een onderbouwde visie voor toekomstig beheer en onderhoud van groot belang is. Deze visie heeft N0.0RDPEIL in opdracht van Staatsbosbeheer in 2014 opgesteld en is via de link ook online te lezen (60 pag.). Dankzij de aandacht voor de bijzondere historische en ruimtelijke kenmerken heeft het geresulteerd in beheer- en onderhoudsmaatregelen waardoor dit waardevolle park voor de toekomst behouden kan blijven." (bron: Noordpeil landschap.erfgoed)

Unia State
De Unia State in Oentsjerk is een wit landhuis dat dienst heeft gedaan als doktershuis. Het is gelegen aan de hoek van de Dokter Kijlstraweg met de Rengersweg. De Uniasingel is naar deze state vernoemd. De historie van dit pand voert terug naar een middeleeuwse stins, maar herinnert daar uiterlijk niet aan. De eerste eigenaar was waarschijnlijk Douwe Carel van Unia uit Jelsum, die van 1669 tot 1686 grietman van Tietjerksteradeel was. In 2005 is Unia State gerenoveerd. Niet te verwarren met de Uniastate in Bears.

Gevelstenen
Gevelstenen in Oentsjerk.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

Folk in de Wâlden
"Folk in de Wâlden is een podium in Fryslân voor folkmuziek en daaraan gerelateerde muziek, waarbij liedjes in allerlei variaties centraal staan. Deze succesvolle jaarlijkse concertseries vinden sinds 2004 plaats op het statige maar ook gezellige landgoed Stania State te Oentsjerk. De concerten worden ca. eens per maand georganiseerd, meestal op een dinsdagavond. Diverse artiesten uit binnen- en buitenland komen naar deze bijzondere plek om het publiek te laten genieten van intieme en meeslepende muziek, gebracht in een sfeervolle luistersetting."

BOB Kledingbeurs
9x per jaar, meestal op de 1e maandag van een maand, van 13.00-20.00 uur, is er de BOB Kledingbeurs in Buurthuis BOB aan de Wynzerdyk 3 te Oentsjerk. Er wordt zowel tweedehands kinderkleding als volwassenen kleding verkocht. De kleding is in goede staat, modern en betaalbaar. De kleding is verdeeld in leeftijdsgroepen en overzichtelijk opgehangen of uitgestald op tafels. De kleding blijft hooguit een half jaar in roulatie zodat er altijd een wisselende collectie is. Het is beslist de moeite waard om eens te komen kijken. De werkgroep krijgt dan ook veel complimenten van trouwe bezoekers maar ook van klanten die voor het eerst komen.

Je kunt ook kleding inbrengen, die dan tijdens de beurs voor je verkocht wordt. Het enige wat je moet doen is (schone) kleding in een zak doen en die voorzien van naam, adres, e-mail en IBAN bankrekeningnummer. Inbrengen kan op de dagen van de beurs. De prijzen worden door de vrijwilligers van de kledingbeurs bepaald. 50% van de opbrengst van je verkochte kleding wordt eens per jaar op je rekening gestort. De overige opbrengst gaat naar hun 2 adoptiekinderen van Plan Nederland en naar lokale goede doelen in Oentsjerk of elders in de Trynwâlden, en hebben iets met kinderen te maken. Eens per twee jaar wordt een goed doel uitgekozen. Dit wordt van te voren bekend gemaakt zodat iedereen hierbij aanwezig kan zijn.

"We zijn in oktober 2021 met de vrijwilligersgroep bij elkaar geweest. We staan allen positief tegenover herstart van de kledingbeurs. Na overleg zijn we tot de volgende besluiten gekomen: - inbreng van max. 3 zakken kleding i.v.m. beperkte opbergruimte; - verkoop van uitsluitend kleding. Gezien opslag en werkbelasting gaan we stoppen met verkoop van schoenen, tassen en assecoires; - er is geen pin aanwezig. Alleen contante betaling mogelijk. Hierbij tevens een oproep voor vrijwilligers: Lijkt het jou leuk om betrokken te zijn bij sorteren, prijzen en verkoop van tweedehandse kleding? Heb je een paar uurtjes in de maand tijd om je daar op maandags voor in te zetten? We verwelkomen jou graag binnen onze gezellige groep. Wij kijken er naar uit jullie weer te ontmoeten in het BoBgebouw aan de Wynserdyk te Oentsjerk."

Toneel
"Toanielferiening Sabeare uit Oentsjerk is een leuke groep mensen die anderen willen vermaken door middel van een toneelstuk. Onze stukken worden in het Fries gespeeld." Jaarlijks brengen ze in Pro Rege een nieuw stuk op de planken.

- Dorpsfeest (3e week van mei).

- Op een zaterdag eind oktober is er het Bierbos Feest.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

Wandelen en fietsen
- Doarpskuierke Oentsjerk en Mûnein (8 km) is een mooie wandeling over bestaande, deels oude paden in de beslotenheid van Nationaal Landschap De Noardlike Fryske Wâlden. Een klein deel van de route gaat door het weidse kleigebied.

- "Vanuit het eetcafé van Heemstra State zijn door Jildert Andringa wandel- en fietstochten uitgezet. De tochten zijn gratis af te halen om er even heerlijk op uit te gaan. Uiteraard te combineren met koffiedrinken met appelgebak!"

Ka&Ko
"Voor de mooiste, exclusieve lampen, tassen, lantarens, kussens en nog veel meer snuisterijen moet je bij Ka&Ko in Oentsjerk zijn. We hebben de origineelste cadeaus waarmee je elke jarige, elk bruidspaar, iedereen die iets leuks verdient, verrast. En natuurlijk hoef je niet alles weg te geven, we hebben ook mooie spullen om je eigen huis mee te stylen. Ka&Ko is het initiatief van Attsje de Vries, zij is ook de trotse eigenaar van zorgboerderij Moai Seldsum.* Bij Ka&Ko combineert ze haar voorliefde voor mooie dingen en lekker eten, met haar ambities van een leefbaar platteland én geeft ze mensen met een beperking een mooie daginvulling."
* Deze wordt beschreven in het hoofdstuk Links > Zorg.

Winkel fan Tryn
"De Winkel fan Tryn (Rengersweg 34 te Oentsjerk) is in 2013 gestart en zorgt voor Mienskipssin; het met elkaar leven en werken, en is een ontmoetingsplaats voor de regio. Een waardevolle samenwerking van onze deelnemers met o.a. vrijwilligers, buurtgenoten en klanten. In de Winkel fan Tryn verkopen we brocante, antiek- vintage-artikelen, kleding, boeken, Hollands snoepgoed en zelfgemaakte kaarten of cadeautjes. Deelnemers van de dagbesteding kunnen in de winkel vele werkzaamheden doen: cadeaus maken of samenstellen, kaarten maken, inpakken, kleding sorteren, afrekenen, koffie zetten voor bezoekers, inrichten van de etalage of bijvullen van de schappen. Klanten kunnen ook voor een bakje koffie aanschuiven aan “Tryns stamtafel”. De werktijden in de winkel zijn dinsdag tot en met vrijdag van 09.00-17:00 uur en op zaterdag van 09.00-16.00 uur."

Algemeen
"Oentsjerk is vrij landelijk gelegen en wordt in enkele historische boeken geroemd om zijn schoonheid, boomrijke wegen en diverse bossen. Deze schoonheid is nog altijd aanwezig en het dorp kent ook nu nog een grote variatie aan landschappen. Rondom het nieuwe zorgcentrum Heemstra State ligt een prachtig wandelpark met mooie singels en vijvers en iets noordelijker vinden we het schitterende landgoed Stania State met zijn fraaie Roodbaard tuin. Ten noorden van dit landgoed loopt het oude bospad de Rode Singel en bevinden zich de bosjes Griekenland en Turkije. In dit mooie gebied zijn ook een aantal nieuwe bossen aangeplant en bovendien bevinden zich hier diverse ruiter- en wandelpaden.

In de nabijheid van het prachtige sportveldencomplex zijn diverse wandelpaden, een vijver en het vrij hoog gelegen Kaetsjemuoibosk te vinden. Dit bosje ligt nog op de oorspronkelijke hoogte, want de meeste percelen zandgrond zijn in de vorige eeuw afgegraven en op een lager niveau gebracht. Ten westen van het dorp ligt een mooi open weidelandschap met daarin nog een aantal in bedrijf zijnde boerderijen. In dit weidegebied, met enkele hoger gelegen zandgronden vinden we ook nog enkele moerasachtige gebieden. De Oenkerkervaart, die langs de smalle Wijnzerdyk naar de Murk loopt, vormt door zijn fraaie ligging een mooi geheel in het open landschap." (bron: Jan van der Zwaag)

Bomen
Sommige inwoners hebben zorgen over grote bomen die dicht bij huizen staan, nadat in augustus 2021 door het regenachtige weer een grote beukenboom in de singel van Heemstra State viel. Het viel voor de bewoners aan de andere kant van de sloot de goede kant op, maar er zijn nu wel zorgen over de oude beukenbomen die dicht bij huizen staan. Pieter Otter bijvoorbeeld ziet het liefst dat er wat aan de 'gevaarlijke' bomen gebeurt: "Zo zijn er een stuk of 15 bomen langs de sloot die erg overhellen naar de kant van de woningen." Dat betekent niet dat hij het bos weg wil hebben: "Het bos moet bos blijven, daar genieten we van, daar geniet heel Oentsjerk van." Een woordvoerder van de gemeente Tytsjerksteradiel zei dat de boom omviel doordat de grond erg nat was geworden en de wortels geen houvast meer hadden. Op aandringen van de mensen in de buurt zijn de andere bomen door de gemeente bekeken, daarbij zijn verder geen gevaarlijke bomen gevonden.

Flora en fauna
Overzicht van waargenomen dier- en/of plantensoorten in Oentsjerk (tip: als je onder de tab 'Waarnemingen' weinig of geen resultaten ziet, leg de datum dan een stuk, bijvoorbeeld een jaar, terug).

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Oentsjerk, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

Dorpsfilm 1966
"De Adolfs dorpsfilm van Oentsjerk (55 min.). Standaard opbouw van een Adolfsfilm, met veel dorpsbewoners in beeld. Daarnaast ook veel kinderen bij scholen die o.a. bokjespringen. Voorbeelden van beelden van dagelijks leven zijn: Oude vrouw in Friese klederdracht, kleden uitkloppen, pony met veulen, man rookt een pijp, zeis slijpen, meisje met hond, geiten voeren, melkkar, de dorpsbus, werken in de tuin, thee drinkende dames. Wie zien ook een aantal specifiek in beeld gebrachte bedrijven. Spaarbank Trynwâlden, waar we een kijke in de bank en in de kluis krijgen. Bij de huisarts worden jonge kinderen ingeënt en wordt een baby gewogen. Verder wordt Stania State in beeld gebracht evenals Heemstra State.

Op een aparte filmspoel zien we ook een deel van de dorpsfilm met hierin ook veel aandacht voor dorpsbewoners en in het bijzonder zien we een blinde vrouw met geleidenhond. Ook is een man te zien die met paard en wagen goederen rondbrengt. Een laatste spoel laat de afsluitende optocht van de dorpsfilm van Oentsjerk zien. Hierin doen leden van Sport Vereniging Trynwâlden gymnastiekoefeningen, mensen in klederdracht tonen een traditionele dans en zijn er veel toeschouwers. De optocht komt langs het plein van de Ontmoetingskerk en gaat over de Rengersweg. De optocht wordt afgesloten bij een veld waar het dorpskorps aan het spelen is."

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Nieuws: - Dorpskrant De Koeketromp is via de link ook online te lezen (ook oudere nummers). - Nieuws uit Oentsjerk op Trynwâlden Online.

- Belangenorganisatie: - "Dorpsbelangen Oentsjerk heeft als doel de belangen van het dorp en zijn inwoners in de breedste zin van het woord te behartigen."

- Buurthuis / MFC / verenigingsgebouw: - Sommige dorpen hebben géén bruisend dorpshart, andere hebben er twee of zelfs drie. Oentsjerk behoort tot de laatste categorie. Zo is er het in 1978 opgerichte Buurthuis BOB, dat blijkens het gevelopschrift "het bruisende dorpshart van de Trynwâlden voor jong en ouder" is. De stichting heeft ten doel: stimulering en begeleiding van activiteiten op maatschappelijk, cultureel, recreatief en vormend terrein in de Trynwâlden, omvattend de dorpen Oentsjerk, Gytsjerk, Aldtsjerk, Mûnein, Readtsjerk en Wyns. In Buurthuis BOB worden activiteiten, cursussen en workshops voor jong en ouder georganiseerd door SCW Trynwâlden en vele vrijwilligers. Als je ideeën hebt voor workshops, cursussen of andere activiteiten die je zou willen geven in het BOB-gebouw, kun je dat aangeven door een keer lang te komen of via info@buurthuisbob.nl. Bijna niets is onmogelijk!

Van eind 2018 tot begin 2019 is Buurthuis BOB verbouwd. Zo zijn de toiletten in de hal en in het halletje van de soos verwijderd, om zo ruimte te maken voor de nieuwe entree. De trap is er uit gehaald en het zoldertje in de hal is ook verdwenen. De hal is nu een stuk ruimer. Ook is een gedeelte van de buitenmuur gesloopt ten behoeve van de nieuwe hoofdingang. In februari 2019 is BOB feestelijk heropend. De verbouwing kon gerealiseerd worden door financiële bijdragen van het Oranje Fonds, VSB Fonds, Iepenmienskipfonds van de Provincie en Fonds Coöperatief Dividend Rabobank.

- Verder is er in Oentsjerk nog Heemstra State, vanwaar men het totale pakket aan zorg, welzijn en diensten aan huis geleverd kon krijgen: van huishoudelijke hulp tot intensieve verpleging. De zorg werd geleverd door wijkteams. Met de ondersteuning van het wijkteam werd men in de gelegenheid gesteld zo lang mogelijk in de eigen vertrouwde omgeving te blijven wonen. Artikel over hoe het huidige Heemstra State rond 2000 ontstaan is (in Noorderbreedte, 2003). Heemstra State heeft als zorginstelling en MFC langere tijd in de rode cijfers gezeten. Zorginstelling Patyna heeft dat altijd bijgepast, maar dat kon niet zo doorgaan. In het document 'Laatste Kans voor “Nieuw Heemstra State”. Een prachtige voorziening van en voor de (w)inwoners van Trynwâlden' (januari 2017) heeft Patyna geïnventariseerd wat de zorgpunten waren en wat de alternatieven zouden kunnen zijn om een duurzame 'doorstart' te maken. Duidelijk was in ieder geval wat hen betreft dat er andere partijen moesten gaan aanhaken, participeren, en dat Patyna niet meer de 'hoofdaandeelhouder' kon zijn.

Gelukkig is dit uiteindelijk allemaal op zijn pootjes terechttgekomen, want in 2019 lezen wij op de site van Patyna: "Bedriuwenpleats It Aventoer is sinds juni 2019 de nieuwe eigenaar van dienstencentrum Heemstra State in Oentsjerk. Hiermee blijft de belangrijke maatschappelijke functie van het dienstencentrum voor vele doelgroepen in de Trynwâlden gewaarborgd. In november 2018 heeft Patyna het dienstencentrum in de openbare verkoop gebracht. Al enige tijd zochten we samen met vele partners in de regio naar een toekomstbestendige invulling, om de moeilijke financiële situatie van het dienstencentrum te kunnen oplossen. Voorwaarde voor de verkoop was het behoud van de maatschappelijke functie van het centrum.

It Aventoer* is geen onbekende in Heemstra State in Oentsjerk. Al ruim 10 jaar zijn de mensen met een verstandelijke beperking van It Aventoer en hun begeleiders een vaste waarde in het centrum. In 2018 zijn we een dienstverleningsovereenkomst met elkaar aangegaan voor de exploitatie van het dienstencentrum. De officiële overdracht heeft in juni 2019 plaatsgevonden. Patyna blijft overigens in de regio actief als thuiszorg-aanbieder en WMO-aanbieder." (bron: Patyna)
* Deze instelling beschrijven wij in het hoofdstuk Links > Zorg.

Anno 2020 zijn de volgende instanties in Heemstra State gevestigd: NAHzorg, Eetcafé & Catering bij Vera, Patyna, de Praatfabriek, Salon Esther Bouma, Pedeicuresalon Feet & Nailz, en Nadine Fopma Fotografie. "Heemstra State is het moetingssintrum fan de Trynwâlden. Verhuur bedrijfsruimtes, zalen, vergaderen, bijeenkomsten, catering, maaltijdservice, eetcafé en feesten en partijen. Wij beschikken over zeer ruime zalen met volop daglicht." - Nieuws van Heemstra State op Facebook.

- En tot slot is er in Oentsjerk nog verenigingsgebouw Pro Rege (Rengersweg 15), van de Protestantse Gemeente Trynwâlden, gebouwd in 1977 als vervanger van een kleiner gebouwtje uit 1955 met dezelfde naam. Pro Rege heeft een grote zaal met podium en drie kleinere zaaltjes. Het gebouw wordt tegenwoordig niet alleen gebruikt voor kerkelijke vergaderingen, maar is ook beschikbaar voor andere dorpsactiviteiten en -bijeenkomsten.

- Onderwijs en kinderopvang: - "In het Gemeentelijk Onderwijsbeleidsplan uit 1981 wordt benadrukt dat een eigen school van vitaal belang is voor de leefbaarheid van een klein dorp. In 1983 gaat dan ook een wens in vervulling. Oentsjerk heeft na ruim 40 jaar weer een eigen zelfstandige openbare lagere school! Het gebouw waarin de kleuters van de Master Haakmaskoalle waren ondergebracht, wordt in 1986 verkocht. Precies 40 jaar na de oprichting van de Kleuterschoolvereniging.

Gekleed als de rattenvanger van Hamelen gaat meester Pieter Jan van Essen op vrijdag 30 september 1983 al fluitend door het dorp om alle "ratten" van zijn school op te halen en een groot feest te vieren met allen die het openbaar onderwijs een warm hart toedragen. Het thema van het feest was: "Ratjetoe". Hiermee wordt het openbaar zijn van de school benadrukt. Immers, omdat de school voor iedereen openstaat, zit er een "ratjetoe" aan leerlingen op school. Een kleine 3 jaar later was het opnieuw feest, omdat de nieuwe stenen huisvesting van De Opstap in gebruik kon worden genomen. Een nieuwe droom was in vervulling gegaan. De opening van dit nieuwe stenen gebouw was op 11 juni 1986. De laatste uitbreiding van de school is in oktober 2005 voltooid. Een geweldige aanwinst voor het openbaar onderwijs in het algemeen en dat van Oentsjerk in het bijzonder.

Op OBS De Opstap in Oentsjerk is ieder kind welkom, ongeacht zijn of haar sociale, culturele of levensbeschouwelijke achtergrond. Dat is ook de kracht van het openbaar onderwijs. Onze school leert kinderen vanaf de kleuters respect te hebben voor elkaars mening of overtuiging. Er wordt actief aandacht besteed aan de overeenkomsten en verschillen tussen kinderen, zonder voorkeur voor één bepaalde opvatting. Onze school brengt verschillende opvattingen bij elkaar en laat kinderen op basis van gelijkwaardigheid met elkaar in discussie gaan. Niet om de ander te overtuigen van het eigen gelijk, wel om kritisch naar zichzelf en medeleerlingen te leren kijken. Op onze school leren kinderen waarnemen hoe verschillende achtergronden tot ander denken en handelen kunnen leiden en het leert hen vanuit dat inzicht eigen opvattingen te ontwikkelen. Als je weet wat anderen beweegt, kun je beter met elkaar samenleven.

Het openbaar onderwijs is niet alleen voor iedereen toegankelijk, maar heeft ook een actief pluriforme opdracht. Dit betekent dat het openbaar onderwijs bijdraagt ‘aan de ontwikkeling van de leerlingen met aandacht voor de godsdienstige, levensbeschouwelijke en maatschappelijke waarden, zoals die leven in de Nederlandse samenleving’. In tegenstelling tot het bijzonder onderwijs neemt het openbaar onderwijs niet één levensbeschouwing als vertrekpunt, maar biedt ruimte voor diversiteit. Om hier inhoud aan te geven gaan de kinderen vaak met elkaar in gesprek over verschillende (maatschappelijke) onderwerpen."

- "Paadwizer: het Friese woord voor wegwijzer. Dat willen wij zijn als school! CBS De Paadwizer in Oentsjerk helpt uw kind om de weg te vinden in onze wereld. Uw kind is als een rups die zich gaat ontpoppen tot vlinder. Onder de deskundige begeleiding van ons team verkent uw kind de wereld. Wij willen graag hun talenten ontdekken en ontwikkelen waarbij we hen leren om de medemens en de natuur te respecteren. Hierbij zijn de normen en waarden van de Bijbel ons houvast. Verder richten wij ons op zelfstandigheid en creativiteit; vaardigheden die uw kind nodig heeft om later “wiis op paad” te kunnen gaan. Als een vlinder de wijde wereld in!

Op onze school is in 2021 een groep gestart voor kinderen met autisme. De groep bestaat uit maximaal 8 kinderen uit de gemeente Tytsjerksteradiel. Het idee om een centrale groep te starten, ontstond omdat gebleken is dat in de gemeente kinderen met autisme op scholen zitten die allemaal individueel veel hulp krijgen vanuit hulpverlening en vanuit onderwijs. Met een centrale groep kunnen we kinderen onderwijs geven dat bij hen past, terwijl ze toch vlak bij huis op een reguliere school kunnen blijven. Door op deze manier onderwijs aan te bieden, komen we een stap dichterbij inclusiever onderwijs."

- In 1962 wordt de 'Praktijkschool voor de Veehouderij en het Weidebedrijf in het noorden des lands' opgericht. De Praktijkschool in Oentsjerk was gespecialiseerd in de veehouderij met rundvee, weidebouw, melkverwerking, paarden, schapen, geiten en later ook groene ruimte. De leerlingen en cursisten waren grotendeels afkomstig van het reguliere landbouwonderwijs, waar de behoefte aan praktijkonderwijs groot was. In 1970 wordt gestart met onderwijs voor buitenlandse studenten. In de jaren tachtig start men met lessen kleinschalige kaasproductie. In 1987 komt er officiële erkenning voor Internationaal Onderwijs. Sinds 2000 maakt Praktijkschool Oenkerk, na twee fusies, deel uit van de organisatie ‘IPC Plant.Dier’, een internationaal opleidings- en trainingscentrum dat zich richt op de ketens voor plantaardige en dierlijke producten, (agrarische) techniek, (levensmiddelen)technologie en de groene ruimte. De afgelopen jaren heeft zij ook bekend gestaan als Suvelskoalle Oentsjerk. In 2014 is Praktijkschool Oenkerk door Royal A-ware en Fonterra doorontwikkeld tot Dairy Academy.

Dairy Academy Oenkerk ontwikkelt zich met initiatiefnemers Royal A-ware en Fonterra, en in nauwe samenwerking met een aantal geselecteerde partners, tot een platform voor training en innovatie in de melkveehouderij en zuivelproductie. Hiermee wordt bijgedragen aan de opleiding en beschikbaarheid van vakmensen voor melkveebedrijven en zuivelfabrieken, nu en in de toekomst. Dairy Academy bestaat uit een melkveebedrijf (voormalige praktijkboerderij), een gebouw voor opleiding en training van melkveehouders en medewerkers op de boerderij en een kleinschalige zuivelafdeling voor kaas en yoghurt. Hiermee is Dairy Academy een platform waar alle stakeholders uit de zuivelketen bij elkaar komen voor kennisuitwisseling. opleiding, workshops, en innovaties testen en tonen aan klanten. Kortom, een compleet centrum rondom kennis en innovatie in de zuivelsector.

- "Bekijk hier de film die Melkvee.nl maakte waarin onder andere projectleider Annemarie de Jong en Jurjen de Jong, bedrijfsleider van het melkveebedrijf, u meer vertellen over Dairy Academy Oenkerk. Op dit melkveebedrijf geven wij als Dairy Training Centre (DTC) praktijktrainingen melkveehouderij en melkverwerking. Dairy Training Centre positioneert zich als het nationale en internationale trainingscentrum voor de melkveehouderij en melkverwerking. DTC richt zich op hoogwaardige trainingen, verzorgd door trainers die excelleren in hun vak en daarbij innovaties op vakgebied en op leermethode maximaal weten te verankeren. - Vandaag leren; - Morgen toepassen; - Vakbekwame trainers; - De praktijk centraal. Dit zijn kwalificaties die toepasbaar zijn op Dairy Training Centre. DTC is gevestigd in Oentsjerk, op de aloude plek waar praktijkschool Oenkerk meer dan 50 jaar geleden is begonnen."

- Muziek: - Brassband De Bazuin uit Oentsjerk heeft sinds medio 2021 een nieuwe dirigent. Het gaat om Jaap Musschenga, die eerder al actief was als gastdirigent van De Bazuin. Hij volgde Klaas van der Woude (1954) op, die na 35 jaar afscheid heeft genomen van de brassband. Musschenga is cum laude afgestudeerd aan het Prins Claus Conservatorium in Groningen. In 2015 won hij de VNO-NCW Noord Talent Award, bedoeld voor muzikaal talent uit Noord-Nederland. "Zijn muzikale visie en vakmanschap als dirigent maken dat hij een uitstekende opvolger is voor Klaas van der Woude", stelde De Bazuin. Musschenga is als dirigent ook nog verbonden aan brassband Gloria Deï uit Gerkesklooster, fanfare Concordia uit Oldebroek en fanfare Eendracht uit Eerbeek.

"De Bazuin Oentsjerk is Klaas veel dank verschuldigd voor alles wat hij voor de vereniging heeft betekend. Zijn vakkennis, passie, energie en creativiteit zijn de basis geweest voor alles wat het orkest in de laatste decennia heeft bereikt. Sinds de aanstelling van Klaas van der Woude in 1986 klom De Bazuin op naar het hoogste amateurniveau in Nederland. Dit resulteerde in 1995 in het eerste Nederlands kampioenschap. Sindsdien wist hij het niveau van het orkest consequent op een hoog peil te houden. Ook vandaag de dag nog komt brassband De Bazuin uit in de concertafdeling. Het Nederlands kampioenschap is zesmaal veroverd en daarnaast waren er ook titels bij de Swiss Open, Euro Brass en Survento. Een onbetwist hoogtepunt was het bereiken van de tweede plaats bij het Europees kampioenschap van 1999.

In de slipstream van het stijgende niveau ontwikkelde ook de vereniging zich. Zo stond Van der Woude aan de basis van het jaarlijkse Valentijnsconcert. Sinds 1986 bedacht en arrangeerde hij hiervoor het programma. Sinds het Valentijnsconcert in 2009 is verhuisd naar theater De Lawei in Drachten, geldt het als best bezochte concert van een brassband in Nederland. Onder leiding van Klaas van der Woude heeft De Bazuin Oentsjerk succesvol samengewerkt met diverse regionale artiesten. Dit heeft onder andere geleid tot nummers die al jaren hoog in de Fryske top 100 staan: De Bugel fan Looft den Heer (Simmer 2000) en Gabriella’s Liet.

Onder leiding van Klaas en met dank aan zijn arrangementen heeft De Bazuin Oentsjerk vele cd-opnames gemaakt. Ook verscheen in 2004 de allereerste DVD van een Nederlandse brassband. Voor zijn inspanningen om nieuwe impulsen te geven aan de amateurmuziek, bijvoorbeeld door jonge regionale talenten een podium te geven of door nieuwe en verrassende muzikale combinaties te bedenken, werd Van der Woude in 2008 gewaardeerd met de Buma Brass Award. Klaas van der Woude is naast zijn werk als dirigent ook internationaal bekend door zijn vele arrangementen voor brassband, harmonie en fanfare. Daarnaast was hij werkzaam als hoofdvakdocent directie op het Prins Claus Conservatorium in Groningen." (bron: De Bazuin)

- Sport: - Oentsjerk had tot 2009 twee voetbalverenigingen: de zaterdag-afdeling Trynwaldster Boys en de zondagafdeling vv Trynwâlden. Deze zijn gefuseerd tot voetbalvereniging vc Trynwâlden.

- De korfbalverenigingen KC Tietjerk en KV DFD uit Oentsjerk zijn in september 2014 opgegaan in Kuorbalferiening KF De Wâlden. Dat was een gedeeltelijke fusie. Medio 2017 zijn ze volledig gefuseerd. De veldwedstrijden van de junioren en senioren worden gespeeld op kunstgras, voor zaalwedstrijden gaan ze naar de sporthal, beide in laatstgenoemd dorp. De vereniging heeft ongeveer 350 leden. Het eerste elftal komt in seizoen 2021-2022 zowel op het veld als in de zaal uit in de 1e klasse. Summerschool KF De Wâlden geeft 4 trainingen aan de jeugd van KF De Wâlden én korfballers uit de regio om hun prestaties ook in de zomervakantie te verbeteren.

- Mennen, dressuur, springen, voltige, western, recreatief of meer wedstrijdgericht; het kan allemaal bij paardensportvereniging PSV Trynwâlden, in en rondom het mooie complex De Sanjes in Oentsjerk. De vereniging heeft geen pony’s en/of paarden ter beschikking, er zijn dan ook alleen lesmogelijkheden met een eigen paard of pony. Binnen de vereniging zijn er verschillende lesmogelijkheden, namelijk Bixieles, Basisles, Dressuurles, Springles, Western- en voltigeles, en Menles. Naast dit vaste lesaanbod worden er regelmatig lessen aangeboden in clinicvorm. De afgelopen jaren waren dit bijvoorbeeld een serie dressuurlessen, een serie springlessen, SGW (cross-)lessen, en de crosslessen op Paasmaandag door andere ervaren SGW-instructeurs. Ideeën hiervoor zijn van harte welkom.

- "Tennisvereniging TV Trynwâlden is opgericht in 1976 en heeft ca. 200 leden, van wie de leeftijd varieert van onder de 10 tot boven de 80. De verscheidenheid van de leden; mannen-vrouwen, kinderen-volwassenen maakt de vereniging zeer gevarieerd en ook erg gezellig. Iedereen is welkom. Aan Tennisschool Sportevents hebben we een betrouwbare, capabele en zeer enthousiaste partner voor het verzorgen van de tennislessen. Opgave voor de tennislessen is 2 keer per jaar mogelijk (maart en september). Houd voor de exacte data onze site en onze facebookpagina in de gaten. TV Trynwâlden biedt een nieuwe vorm van lidmaatschap aan; het zomerlidmaatschap. Het zomerlidmaatschap is voor mensen die bij TV Trynwâlden willen komen tennissen in de zomermaanden en geen volledig lidmaatschap bij TV Trynwâlden willen."

- Seniorenwoningen: - "In Oentsjerk, aan de Frisiastate, staat het appartementencomplex Van Welderen State. Van Welderen State telt 100 huur- en koopappartementen voor senioren. De huurwoningen zijn eigendom van WoonFriesland. De appartementen zijn verdeeld over twee gebouwen. Tussen deze woongebouwen bevindt zich het pand Heemstra State", dat je hierboven beschreven vindt in het hoofdstuk Links > Buurthuis / MFC / verenigingsgebouw.

- Zorg: - Huisartsenmaatschap Trynwâlden in Oentsjerk bestaat uit drie apotheekhoudende praktijken. Patiënten staan bij de zorgverzekeraars e.d. ingeschreven bij de Huisartsenmaatschap. Binnen de maatschap hebben de patiënten een eigen huisarts.

- Naast Heemstra State ligt een moderne en kleinschalige woonvoorziening voor ouderen met dementie: Noflik Wenje. Hier kun je onder professionele begeleiding veilig en vertrouwd wonen. De dagelijkse huishouding, waaronder het koken en eten, pak je samen met je medebewoners op. De intentie is dat je zo veel mogelijk je persoonlijke levensritme kunt voortzetten in een plezierige omgeving waar je je thuis voelt. "Fidesta Zorg Franchise heeft in mei 2020 woonzorglocatie Noflik Wenje in Oentsjerk overgenomen van ouderenzorgorganisatie Patyna. Alle tien de cliënten blijven in Noflik Wenje wonen. De definitieve overname en invulling van het zorgondernemerschap geven alle betrokkenen na alle onzekerheden rust en duidelijkheid. Met de overname blijft Noflik Wenje voor de regio Trynwâlden behouden. Met alle bewoners en/of hun naasten zijn individuele gesprekken geweest. Alle tien bewoners hebben aangegeven graag in Noflik Wenje te willen blijven wonen. Ook een groot deel van de bestaande medewerkers is meegegaan naar Fidesta."

- "Bedriuwenpleats It Aventoer aan de Wynzerdyk in Oentsjerk is een volwassen bedrijf dat wonen met 24-uurszorg en dagbesteding aanbiedt aan mensen met een beperking. De opzet van ons zorgbedrijf is gericht op kleinschalig mens- en diervriendelijk wonen, werken en recreëren in een landelijke omgeving. Het gehele bedrijfsgedeelte bestaat uit een kop-hals-romp boerderij met 3 losstaande gebouwen en een zeer ruim erf met naastgelegen weiland. Wij, Gerke en Antsje Postma, wonen sinds november 2004 op Bedriuwenpleats It Aventoer. We hebben deze boerderij aangekocht om een ideaal van ons te verwezenlijken: het aanbieden en begeleiden van dagbesteding en wonen aan mensen met een beperking. Inmiddels is het een familiebedrijf geworden waarin ook Ruurt en Sytze Postma werkzaam zijn. Het is geweldig om op deze unieke locatie 24-uurs zorg te verzorgen voor 25 bewoners en vele facetten van dagbesteding te kunnen bieden. Dagbesteding betreft zowel agrarische, dienstverlenende als licht-industriële werkzaamheden. Voor mensen met een beperking willen wij bovenal zinvolle en plezierige bezigheden bieden in een veilige verblijfsomgeving. Tevens willen wij een samenspel creëren voor alle gezamenlijke gebruikers en bewoners van erf en gebouwen.

Werk. Bij de aangeboden werkzaamheden staat zoveel mogelijk de vraag van de deelnemers voorop. Bedriuwenpleats It Aventoer leent zich uitstekend voor zowel agrarische als niet-agrarische werkzaamheden. Agrarische werkzaamheden kunnen zijn: verzorgen van de paarden, kippen, konijnen, cavia's, ezels en geiten, erf onderhoud en grasmaaien. Werkzaamheden in de stal van de buurvrouw. Niet-agrarische werkzaamheden kunnen zijn: uitvoeren van licht industrieel werk, werken in de kantine, hout kloven en bezorgen. Ook wordt er gewerkt in Heemstra State in Oentsjerk. Bij het invullen van dagbesteding proberen wij zoveel mogelijk werk te vinden wat bij je past. Door de verschillende bedrijvigheid op onze boerderij is er van alles te doen en bovendien ook veel gezelligheid. Het samenspel tussen alle gebruikers en bezoekers van Bedriuwenpleats It Aventoer geeft een toegevoegde waarde in een vertrouwde omgeving waar je je snel thuis voelt. Sinds 2013 hebben wij onze eigen winkel op Rengersweg 34 in het dorp: de Winkel fan Tryn." Die winkel wordt beschreven in het hoofdstuk Landschap etc.

- "Wij zijn Thomas en Attsje de Vries. Samen met onze medewerkers bieden we sinds 2003 mensen met een beperking de mogelijkheid om bij ons te verblijven. Waar we ooit begonnen zijn als logeerboerderij, zijn we nu een 24-uurs organisatie waarbij iedere keer de zorg en/of begeleiding vraag centraal staat. Wij vinden het belangrijk om iedere zorggast te zien als uniek persoon en deze ook zo te bejegenen. Wij zien het als een uitdaging om bij iedere zorggast zijn of haar mogelijkheden te zien en kansen te creëren.

Zorgboerderij Moai Seldsum in Oentsjerk is aan gesloten bij BEZINN (Boer en zorg in Noord Nederland). Moai Seldsum werkt samen met Ka&Ko. Ka&Ko is een woon- en cadeau artikelen winkel waar mensen met een beperking een leuke en zinvolle daginvulling krijgen en onderdeel zijn van Ka&Ko.* Zorgboerderij Moai Seldsum is in het bezit van het keurmerk ‘Kwaliteit laat je zien’. Tevens is op onze zorgboerderij 24 uur per dag een verpleegkundig medewerker aanwezig, waardoor we ook complexe zorgvragen kunnen behandelen." Zie ook deze video waarin betrokkenen vertellen hoe het er op Moai Seldsum aan toegaat.
* Ka&Ko wordt verder beschreven in het hoofdstuk Landschap etc.

- De zussen Fronny Hendriks en Jolanda de Grijs, beiden met enkele decennia ervaring in de zorg, hadden de ambitie een zinvolle dagbesteding te starten voor jongeren en volwassenen met een verstandelijke beperking. Ze kregen de mogelijkheid om gebruik te maken van het terrein van de voormalige praktijkschool in Oentsjerk en grepen deze kans om hun plannen te realiseren, onder de naam Paarden- en Dagbestedingcentrum Bûtenút. Op deze prachtige 7 ha grote locatie kunnen de deelnemers het buitenleven ervaren. "De begeleiding kan op verschillende zorgvragen inspelen. Of het nu gaat om het aanleren van sociale vaardigheden, maatschappelijke re-integratie of simpelweg een betekenisvolle en aantrekkelijke dagbesteding: het is allemaal mogelijk.

Veel mensen met een beperking hechten eraan in een echt bedrijf te werken waar ze zich ook betrokken bij voelen. Anderen hebben dit weer wat minder en zijn al blij met het beleven van alles wat er om hen heen gebeurt. Deze combinatie kunnen wij juist goed bieden. De aard van de werkzaamheden moet aansluiten op de doelgroep; hun beperking en/of behoefte. Onze werkzaamheden zijn praktisch en overzichtelijk en we kunnen deze in stappen verdelen zonder tijdsdruk. Daarbij zijn er naast de fysiek wat zwaardere werkzaamheden ook voldoende lichtere werkzaamheden." Hier kun je zien wat er allemaal te doen is.

- Duurzaamheid: - 7 inwoners van Oentsjerk steken in 2011 de koppen bij elkaar en de handen uit de mouwen. "Wij willen de wereld in goede en als het even kan betere staat doorgeven aan komende generaties", luidt hun hartenwens. De beweging Groenkerk heeft tot doel de wereld duurzamer te maken, waarbij "minsken" (people), "ierde" (planet) en "griene opbringst" (profit)* harmonieus samengaan, te beginnen in eigen dorp en directe omgeving. De doelen van Groenkerk zijn: zelf alle duurzame energie leveren voor huizen, bedrijven en vervoer; binnen het dorpsareaal een aanmerkelijk deel van het benodigde voedsel produceren; afvalstromen minimaliseren; voor alle mensen een gezonde woon- en werkomgeving creëren.
* Zie hier een toelichting op het begrip 'people, planet, profit' (PPP).

De activiteiten van Groenkerk variëren van concrete fysieke projecten tot werken aan bewustwording over duurzaamheid. Voor dit laatste worden op de lokale basisscholen lesprogramma’s ontwikkeld, enquêtes uitgezet onder dorpsgenoten, minisymposia georganiseerd, infraroodmetingen warmteverlies woningen aangeboden en aangesloten bij landelijke evenementen als Duurzame Burendag, Klimaatstraat, Keep it Cleanday en netwerken als Duurzame Dorpen. Daarnaast werkt Groenkerk samen met de Friese Milieu Federatie aan de programma’s Fair Fibers (kleding) en Oars Ite (voedselconsumptie). Groenkerk functioneert als het groene wiel in de regio Trynwâlden (met naast Oentsjerk nog 6 andere dorpen) met als motto: mondiaal denken, lokaal doen.

Fysieke projecten gaan voornamelijk over het gezamenlijk inkopen en plaatsen van zonnepanelen. Maar ook over het opschalen van de activiteiten op het gebied van duurzame energie naar omliggende dorpen en het opzetten van Enerzjy Koöperaasje Trynergie. Daarnaast staan projecten op het gebied van duurzaam vervoer en cradle to cradle op de agenda en is ook 'zorg' als thema binnen Groenkerk toegevoegd.

- Bedrijfsleven / ondernemen: - "Eindelijk is het zover. De gemeenteraad heeft in april 2021 een knoop doorgehakt over bedrijventerrein Sanjesfjild. Wij zijn blij dat er nu voor iedereen duidelijkheid is ontstaan. In het Iepen Podium van vorige week hebben alle voor- en tegenstanders van het huidige plan hun zienswijze kunnen geven. Dorpsbelangen Oentsjerk heeft nogmaals aandacht gevraagd voor ons compromisplan voor een kleiner bedrijventerrein dat minder inbreuk doet aan onze groene leefomgeving. De raad heeft gehoord, gewikt en gewogen. Alle 126 zienswijzen zijn tegen het licht gehouden. Nagenoeg alle bezwaren werden steekhoudend bevonden.

De slotsom was dat het overgrote deel van de raadsleden van mening is dat met het voorliggende bestemmingsplan de kleinere ondernemers uit onze mienskip een plek binnen de Trynwâlden geboden kan worden waarbij het landschap en het verkeer minimaal wordt aangetast. De verschillende partijen hebben aandacht gevraagd voor het proces hiernaartoe. Als we participatie vorm willen geven moeten we burgers beter of anders meenemen en niet alleen met gelijkgestemden in gesprek gaan, aldus de PvdA en de VVD." (bron: Dorpsbelangen Oentsjerk, april 2021) Behalve GroenLinks stemden alle partijen voor de aanleg. Zakenclub Trynwâlden meldde in april 2021 dat 85 procent van de kavels toen al onder optie was. Bedrijventerrein Sanjesfjild wordt gerealiseerd ten zuiden van de Sanjesreed en gaat 13 kavels tellen.

- Weer: - Weerstation Oentsjerk.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Oentsjerk, met foto's van de grafzerken.

Reacties

(2)

Voor het bekijken van de website weinig verwachtingen over dit dorp, uit persoonlijke ervaring zijn ze hier veel te goed in Korfbal, buiten dat heb ik een gevoel dat iedereen elkaar kent in dit dorp.
Ik zou zeggen ***dorp, niks te doen, waarschijnlijk leest niemand dit omdat er geen internet is daar.

Ik zou zeggen kijk de pagina nog even opnieuw door, want wat er stond was nog maar een beginnetje. Dagelijks maak ik een paar plaatsen af dus nu heb ik het hele internet even afgezocht op wat er nog meer te vertellen viel over verleden en heden van Oentsjerk. En dat was best wel wat. De pagina heeft nu ruim 3x zoveel tekst dan ervoor. Dus er is nu 'iets' meer te zien en te doen, maar het is ook maar net wat je smaak is natuurlijk.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen