Chaam

Plaats
Dorp
Alphen-Chaam
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

chaam_plaatsnaambord_kopie.jpg

Chaam is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Alphen-Chaam. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

Chaam is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Alphen-Chaam. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

gemeente_chaam_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Chaam anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Chaam anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Chaam De Oude School voorm. prot. school met de bijbel Bredaseweg 59 [640x480].jpg

Chaam, De Oude School (Bredaseweg 59) is een voormalige protestantse School met de Bijbel (© van alle foto's vanaf hier: http://www.breda-en-omgeving.nl)

Chaam, De Oude School (Bredaseweg 59) is een voormalige protestantse School met de Bijbel (© van alle foto's vanaf hier: http://www.breda-en-omgeving.nl)

Chaam t Looiershuis [640x480].jpg

In Chaam was vroeger de leerlooierij een belangrijke industrie. Dit looiershuis getuigt nog van die tijd.

In Chaam was vroeger de leerlooierij een belangrijke industrie. Dit looiershuis getuigt nog van die tijd.

Chaam oorlogsmonument Raadhuisplein [640x480].jpg

Chaam, oorlogsmonument aan het Raadhuisplein

Chaam, oorlogsmonument aan het Raadhuisplein

Chaam Ledevaertkerk [640x480].jpg

Chaam, Ledevaertkerk

Chaam, Ledevaertkerk

Chaam RK kerk Antonius Abt [640x480].jpg

Chaam, RK kerk Antonius Abt

Chaam, RK kerk Antonius Abt

Chaam voormalige RK pastorie [640x480].jpg

Chaam, voormalige NH pastorie

Chaam, voormalige NH pastorie

Chaam

Terug naar boven

Status

- Chaam is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Alphen-Chaam. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

- Onder het dorp vallen ook de buurtschappen Chaamdijk, Dassemus, Ginderdoor, Heikant, Houtgoor, Kalishoek, Klooster, Leg, Meijsberg en Snijders-Chaam. In totaal zijn dat 10 buurtschappen.

- Wapen van de voormalige gemeente Chaam.

Terug naar boven

Naam

Uitspraak
De plaatsnaam dien je niet uit te spreken als Gaam maar als Kaam.

Inwoners
Een inwoner van dit dorp is een Chamenaar.

Oudere vermeldingen
1236 de Cambe, 1238 silvam nostram, qui dicitur Cambe, 1243 kopie ca. 1500 de Cambe, 1299 kopie 16e eeuw Caume, 1312-1350 Kame, 1312 Came, 1699 Caem, 1841 "Chaam, bij oude schrijvers Cambe, en Cham, ook wel Kaam of Ham geheeten".

Naamsverklaring
"Gaat mogelijk terug op het Middellatijnse camba 'mouterij, plaats waar men gerst laat kiemen voor het brouwen van bier', Middelnederlands camme, Zuidnederlands kam 'brouwerij', met de ook van elders bekende rekking van -a- vóór oorspronkelijke -mb-. De oude verklaring die uitgaat van een met het Keltische cambo* 'krom' samenhangende waternaam is onjuist."(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Bonenpikkerslaand.

Terug naar boven

Ligging

- Chaam ligt ZO van Breda. De Chaamsche Beek loopt Z van de buurtschap Geersbroek.

- In de 19e eeuw is Chaam het middelpunt van Nederland geweest, preciezer gezegd het nulpunt voor het vervaardigen van de topografische kaarten. Dit punt lag bij de buurtschap Meijsberg. Zie verder aldaar. Tegenwoordig wordt dat punt als middelpunt van de Benelux beschouwd. In juli 2011 is daar een monument voor onthuld. Ook daar lees je meer over op de pagina van Meijsberg,

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Chaam 198 huizen met 1.380 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 49/396 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Snijders-Chaam 31/195, Heikant 37/252, Dassemus 33/204, Houtgoor en Leg samen 29/191 en Ginderdoor 19/142. De gemeente omvatte verder de buurtschappen Chaamdijk, Kalishoek en Meijsberg. In 1996, dus vlak voor de herindeling, had de gemeente 1.400 huizen met 3.800 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.700 huizen met ca. 4.200 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Chaam is al in de tijd van de Franken (rond 400 n.Chr.) bekend als ‘maalsteen’ (vergaderplaats). Later oefenen de abdijen van Thorn en Echternach een aantal rechten uit binnen het Chaamse grondgebied. Zie ook bij Alphen. “In 1198 schenkt Godfried van Schoten, Heer van Breda, de rechten van de stad aan de hertog van Brabant, maar krijgt ze per kerende post, zij het in erfleen, terug. Inclusief de rechten van een aantal omliggende plaatsen. Zo ontstaat het Land van Breda, waartoe ook onder meer Hoeven, Oosterhout, Baarle-Nassau en dus Chaam behoorden.

In dat Land van Breda ontstaat in 1313 een zekere structuur, een stadsgewest avant la lettre. Schepenbanken worden in het leven geroepen, colleges die de rollen van wetgever, officier van justitie, rechter, notaris en gemeentebestuur in zich verenigen. Chaam en Alphen krijgen dan een gemeenschappelijke schepenbank, waarbij aannemelijk is dat de schepenen uit beide dorpen afkomstig waren. Een situatie die zich nu, bijna 700 jaar later, herhaalt. Waarschijnlijk uit kostenoverwegingen deelden Chaam en Alphen de schout en de secretaris met Baarle-Nassau, een situatie die in 1997 níét is ‘hersteld’.

Op kerkelijk terrein gaat de gemeenschappelijke historie van Chaam en Alphen nog verder terug. De oudste vorm van territoriale eenheid was de parochie, maar dan een parochie in een wat andere betekenis dan de huidige. Je dient honderden jaren terug het begrip parochie te verstaan als een mengseltje van kerkelijk en bestuurlijk beheer. De parochie in Alphen is zeker al ontstaan in het jaar 1170. Aannemelijk is dat de Abdij van Echternach toen een pastoor heeft aangewezen. Dat moet een man uit de dorpsgemeenschap geweest zijn, gerekruteerd op basis van het gezag dat hij had. Het waren gewoon getrouwde mensen, lui die vaak beter overweg konden met het zwaard dan met de bijbel. Op hun beurt wezen zij dan weer iemand aan die fungeerde als pastoor.

Chaam behoorde aanvankelijk ook tot de parochie van Alphen. Erg kerks zal men er niet geweest zijn. Men ging het modderpad naar Alphen af om te trouwen of te dopen, maar de rest werd afgewerkt in de plaatselijke kapel. Kennelijk is men het rond 1450 beu geworden om voor elke echt kerkelijke plechtigheid door de modder naar Alphen te gaan. Want in 1463 heeft de bisschop van Luik zijn fiat gegeven aan de zelfstandige parochie Chaam”, aldus streekarchivaris A. Zom in (315).

Rond 1840 bestond men doorgaans van de landbouw, tevens legde men zich toe op het vetmesten van ‘kapoenen’ en hoenders. Ook waren er toen twee veldsteenovens, twee brouwerijen en een graanmolen. Er waren diverse visvijvers, waarin de karper zeer goed tierde. Chaam en Alphen hebben elkaar nooit veel ontlopen in inwonertal en karakter (agrarisch en de laatste decennia ook toeristisch en recreatief), maar Chaam is lange tijd ‘rijker’ geweest, omdat het dorp veel vruchtbare grond had in de beekdalen, terwijl Alphen op een hoge zandrug ligt.

Chaams Hoen
Het Chaamse hoen, plaatselijk de “Kaamse Kiep“ of “Kaamse Pel“, werd tot begin vorige eeuw ten zuiden van Breda op vele boerenerven gehouden als nuthoen. Het Chaamse hoen stond bekend als een gehard ras, dat zich op de schrale Brabantse zandgronden goed wist te handhaven. Naast een hoge eierproductie stonden vooral de kapoenen (gecastreerde hanen) bekend om hun fijnvlezigheid en hun specifieke, overheerlijke vleessmaak. Het Chaamse hoen raakte in de vergetelheid en werd eind vorige eeuw zelfs met uitsterven bedreigd. Daarom is tot behoud van dit ras in 2001 de Chaamse Hoender Club opgericht.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Chaam, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- "Heemkundekring Ledevaert is opgericht in 1979. De eerste leden waren vooral actief op het gebied van veldwerkzaamheden. Zij bezochten graag landgrond en gebouwen om de oorsprong en toepassing ervan te bespreken. Lezingen werden gehouden op de zolder van het Taxandria gebouw, de voormalige meisjesschool. In 1993 heeft de Ledevaert een eigen museum ingericht. Het museum is opgezet in twee schoollokalen van het Taxandria gebouw. In 1998 zijn deze twee lokalen samengevoegd tot een grotere ruimte, zoals deze nu nog steeds is.

Een lidmaatschap van de heemkundekring heeft veel voordelen. Je blijft op de hoogte van alle activiteiten en kunt hier gratis of tegen een gereduceerd tarief aan deelnemen. Daarnaast help je de geschiedenis van ons dorp en haar cultuur voor de komende generaties te bewaren. De kosten zijn laag en een lidmaatschap is interessant voor jong en oud. Steun de werkzaamheden van Ledevaert en doe mee. Een individueel lidmaatschap is € 13,00 per jaar en een gezinslidmaatschap € 18,00 per jaar. Een klein bedrag maar een groot gebaar. Je kunt lid worden door het lidmaatschapsformulier in te vullen, ondertekenen en in te leveren bij of op te sturen naar de penningmeester, p/a Gilzeweg 12a, 4861 AT Chaam, of mail het naar penningmeester@heemkundekringchaam.nl."

De heemkundekring beheert o.a. het Heemkundig Museum Ledevaert. "Het museum is gevestigd in Cultureel Centrum Taxandria, Gilzeweg 12a, 4861 AT Chaam. Open van april t/m oktober, elke 1e en 3e zaterdag van de maand, van 13.00-15.00 uur en op afspraak via info@heemkundekringchaam.nl. Entree: gratis. Wanneer je gaat verhuizen naar een kleinere woning, dan kan het voorkomen dat er authentieke Chaamse spullen overtollig worden. Misschien zijn er voor heemkundekring Ledevaert interessante zaken bij. Indien je overweegt om deze aan Ledevaert te schenken stuur dan een e-mail naar info@heemkundekringchaam.nl. Wij zullen dan zo spoedig mogelijk contact opnemen."

- Verhalen over de geschiedenis van Chaam op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Al enkele jaren is de provincie in overleg om samen met de gemeente te zoeken naar passende kortetermijn- en langetermijnoplossingen voor het verbeteren van de leefbaarheid in de bebouwde kom van Chaam. Voor de korte termijn ligt er een voorstel om de weg door de kom aan te pakken. Dit plan is samen met de gemeente vormgegeven. De provincie gaat als wegbeheerder het wegdek vervangen, maakt twee extra oversteken voor voetgangers en treft snelheidsremmende maatregelen. Er komt een slinger in de weg bij het Raadshuisplein en er komen vier drempels, onder andere aan het begin en einde van het gebied. Daarnaast worden 35 grotendeels nieuwe bomen geplant en komt er nieuwe verlichting. Eind 2021, begin 2022 starten de werkzaamheden. Het groot onderhoud en de verbetermaatregelen moeten de verkeersveiligheid verbeteren, maar ook de leefbaarheid vergroten en de openbare ruimte aantrekkelijker maken.

Breed onderzoek voor een goede toekomst. Ook op de lange termijn is er voor Chaam ruimte voor verbetering. Het streven is om hier fijn te kunnen blijven wonen en leven. We hebben samen met de gemeente besloten onderzoek te doen naar de toekomstige ontwikkelingen van het dorp. Wat is goed? Wat zou moeten verbeteren? Onderlinge samenhang. Zijn er ook problemen te noemen in het dorp op het gebied van wonen, werken en recreëren? En zo ja, welke? Welke oplossingen zijn er te noemen? Wat zijn hiervan de effecten en de consequenties? Een blik op het omliggende landschap, de ligging van bedrijventerreinen, recreatievoorzieningen, woningbouw, verkeer, veiligheid, landbouw en natuur horen hierbij. Al die onderwerpen hebben met elkaar te maken. Daarom het is het belangrijk ze ook in onderlinge samenhang te onderzoeken.

Vragen en meedenken. Inwoners konden via een ansichtkaart aangeven wat ze van die leefbaarheid vinden. Wat is er fijn en welke knelpunten dienen er in hun ogen aangepakt te worden? Zij konden vervolgens op verschillende manieren meedenken over toekomstscenario’s voor het dorp en over belangrijke keuzen die daarbij gemaakt moeten worden. In het voorjaar van 2021 is er zo een concreet beeld ontstaan van de ontwikkeling van het dorp gedurende de komende jaren." (bron: Provincie Noord-Brabant) Nadere informatie over dit onderwerp vind je op de pagina 'Leefbaarheidsstudie Chaam' op de site van de gemeente.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Chaam heeft 12 rijksmonumenten.

- Chaam heeft 21 gemeentelijke monumenten.

- De tegenwoordig protestantse (PKN) Ledevaertkerk (Dorpsstraat 1) is in de 15e en 16e eeuw gebouwd, op de plaats van een oudere kapel. Het is een gotische kruiskerk. De kerk was destijds gewijd aan Sint Antonius Abt. Na de reformatie werd de kerk door de protestanten overgenomen, hoewel zij alleen het koor en het transept voor hun diensten gebruikten. De huidige preekstoel is in 1648 geplaatst. Het inwendige is bij een restauratie in 1942 geheel ontpleisterd, heeft een houten tongewelf met rozetten, een kansel met engelenkopjes uit de tweede helft van de 17e eeuw, een bijbehorende lezenaar met mooi rankwerk, een koperen doopvont uit 1796 en een orgel uit circa 1890. Beschrijving orgel Ledevaertkerk. Op 28 oktober 1944 trok de Duitse bezetter zich terug uit Chaam en blies daarbij de kerktorens en de molen van het dorp op. Dit lot trof ook de Ledevaertkerk, waarbij de toren boven op het schip viel. Alleen het transept en koor bleven gespaard. Na de oorlog is de kerk gedeeltelijk gerestaureerd, waarbij één travee van het schip, het koor en het transept zijn hersteld. Wegens geldgebrek kon de toren niet worden herbouwd.

De uit 1392 stammende luidklok heeft de verwoesting van de toren overleefd. Op de klok staat het randschrift "Ledevaert is miine naeme, miin luut si gode bequame: M:CCC:XCII" (Leonard is mijn naam, moge mijn geluid god welgevallig zijn: 1392). De naam Ledevaert op de klok werd in de jaren 1990 na een restauratie ook aan de kerk gegeven. Uit onderzoek in 2001 bleek echter dat hier oorspronkelijk Ledenaert had moeten staan. Bij het gieten van de mal was de letter N omgevallen. Ledenaert was de oud-Nederlandse naam voor de heilige Leonardus, die in de 15e eeuw in Brabant werd vereerd. Het kerkbestuur heeft besloten de gegeven naam voor de kerk te handhaven. De kerkt valt onder de Protestantse Gemeente Chaam c.a..

- De huidige RK kerk van de H. Antonius Abt (Dorpsstraat 46) dateert uit 1926 en is een opvolger van de eerdere gelijknamige kerk uit 1841, die in 1926 is gesloopt. Forse schade door oorlogshandelingen in 1944. Herstel van de kerk, inclusief uitbreiding met toren, in 1948. Deze toren, die in grote lijnen herinnert aan de oude, in 1944 verwoeste toren van de protestantse Ledevaertkerk in Chaam, is gebouwd naar ontwerp van architect W.J. Bunnik. In het interieur bevinden zich onder meer gebrandschilderde ramen van Charles Eijck, een preekstoel van de Belgische beeldhouwer H. Peters Ditvoort, een geschilderde kruisweg, afkomstig uit het begijnhof van Turnhout, en houten beelden van de H. Antonius. De kerk heeft een aparte Mariakapel die geopend is voor gebed en het branden van een kaarsje. De kerk en geloofsgemeenschap vallen tegenwoordig als Parochiekern H. Antonius onder Parochie Sint Jan de Doper.

- De veldkapel Onze Lieve Vrouw Ter Sneeuw (Kapelweg) is door de Chaamse bevolking opgericht uit dankbaarheid aan Gods Voorzienigheid voor de behouden terugkeer van alle Chaamse dienstplichtigen uit de Tweede Wereldoorlog. In de kapel staat een beeldje van Onze Lieve Vrouw Ter Sneeuw, dat in 1645 in de omgeving van Chaam is gevonden.

- Het Raadhuis (Raadhuisplein 1) dateert uit 1941 en is een Rijksmonument. In 2006 is het pand verbouwd. Het Raadhuis is in gebruik bij de gemeente Alphen-Chaam en heeft een kleine, sfeervolle raadszaal, een collegekamer en een burgemeesterskamer. Er vinden raads- en commissievergaderingen plaats. Ook worden er ontvangsten en trouwpartijen gehouden.

- Molenromp De Goede Verwachting staat in buurtschap Dassemus en wordt daarom aldaar beschreven.

- "In 1996 heeft de archeologische werkgroep van Heemkundekring Ledevaert opgravingen uitgevoerd naar de restanten van de schuurkerk, dia aan de Kerkdreef heeft gestaan en tot 1842 werd gebruikt voor de erediensten van de katholieken. Er waren plannen deze fundamenten als monument tot zijn recht te laten komen door het opmetselen van de muren en de zogeheten poeren, waarop eertijds de houten staanders van het gebint rustten. In 1944 is bij het opblazen van de Rooms Katholieke Kerk van Chaam het torenkruis van de doopkapel omlaag gekomen. Jaren heeft men gezocht naar een geschikte plek om dit kruis als gebedsmonument ergens in het dorp te plaatsen. Het torenkruis heeft een vaste plaats gekregen op een sokkel waar voeger in de schuurkerk het altaar moet hebben gestaan. Beeldhouwer Ruud Ringers heeft een speciale kijker vervaardigd waarmee het interieur van de schuurkerk zichtbaar is gemaakt. Kunstenares Pien Storm van Leeuwen heeft een poosplaats gerealiseerd door in de fundamenten van de schuurkerk twee natuurstenen zitbanken te plaatsen met gedichten waarin verleden en heden worden verbonden." (bron: Heemkundekring Ledevaert)

- Gevelstenen in Chaam.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Stichting Kulturele Activiteiten Chaam (SKAC) organiseert door het jaar heen diverse cursussen en evenementen. "Op zoek naar ontspanning, ontmoeting, ondersteuning en ontwikkeling? Dan ben je hier op het juiste adres! Naast een breed cursusaanbod, organiseren wij tal van activiteiten op het gebied van muziek, zang, poëzie en cabaret. Samengevat alle culturele, sociale, maatschappelijke en creatieve activiteiten in de breedste zin des woords. Het SKAC is gehuisvest in cultureel centrum Taxandria (Gilzeweg 12)."

- "De 3e en 4e zondag in maart zijn gereserveerd voor dé openingswedstrijd van het seizoen, namelijk onze prachtige SGW Alphen-Chaam. Recreatieterrein ’t Zand is het decor van deze veelzijdige sport waar dressuur, springen en cross samenkomen. Het uitnodigende terrein met bos, open veld en grote waterplas biedt zowel paard als ruiter een mooie uitdaging en de bezoekers een heerlijke wandeling. De crossbouwers maken van elke hindernis een waar huzarenstukje met een eigen verhaal. Ruim 200 vrijwilligers per wedstrijddag zorgen ervoor dat paard en ruiter veilig aan de finish komen. De SGW commissie bestaat uit ruim 20 fanatiekelingen die jaarlijks in september al met de voorbereidingen beginnen."

- Kermis (1e zo/ma/di van juni en de daaraan voorafgaande za).

- Bij de Chaamloop (1e zaterdag van juli) kun je kiezen uit de afstanden 5 en 10 kilometer en halve marathon. Er zijn ook kortere afstanden voor de jeugd. Door het steeds groeiend aantal deelnemers, staat ook de halve marathon weer op het programma. Deze afstand is in het jubileumjaar 2017 (opnieuw) aan het programma toegevoegd. Bij de diverse afstanden voor de volwassen lopers zijn zowel geldprijzen als prijzen in natura beschikbaar. Klik hier voor het volledige prijzenschema. Bij verbetering van het parcoursrecord op de 10 km zijn extra premies beschikbaar.

- De 3e zondag in juli is standaard gereserveerd voor het Tuigpaardengala Chaam. Om 9.30 uur start het programma en de ring is tot 17.00 uur geen seconde leeg. Vele knappe paarden voor de koets zullen de revue passeren. Het Gala biedt nog heel veel meer. Tuigpaarden, Friese paarden, hackney’s en trekpaarden in vol ornaat in allerlei rubrieken. En iedereen die over een paard of een pony voor een karretje beschikt kan meedoen aan het Open Chaams kampioenschap aangespannen rijden. Er is ook een speciale jeugdrubriek en er zijn aparte damesnummers. Diverse shows completeren het Gala-menu.

- Het dorp is landelijk bekend vanwege de wielerronde De Acht van Chaam. Deze wedstrijd, met koersen voor profs en amateurs, wordt gehouden op de 1e woensdag na afloop van de Tour de France. Het is Neder­lands oudste internationale wieler­wedstrijd. De Acht werd, althans onder die naam, in 1933 voor het eerst verreden, en is genoemd naar de vorm van het parcours. Vooraf­gaand aan de Acht vindt op dinsdagavond de Nacht van Chaam plaats, met de hele nacht live optredens van o.a. DJ’s en bands.

- Jaarmarkt (2e zondag in augustus).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Heemkundekring Ledevaert organiseert in samenwerking met Toerisme Alphen-Chaam de ´Chaamse kilometer´, een wandeling van 2,5 kilometer. Ook rolstoelgebruikers kunnen 'meewandelen'. Het is een wandeling voor groepen, die op aanvraag gewandeld kan worden onder leiding van een gids/vrijwilliger en waarin ook aandacht is voor het dorpse leven. De deelnemers maken kennis met de rooms-katholieke kerk Antonius Abt, een grote kerk met een zeer markante toren. Verder de oude Ledevaertkerk uit de 14e eeuw, die aanvankelijk door de katholieken werd gebruikt en na de Reformatie door de protestanten. De katholieken gebruikten toen een schuur voor hun erediensten. Deze Ledevaertkerk is thans eigendom van de Hervormde gemeenschap. Het is een heel fascinerend gebouw op een aloude locatie, met een roemrijk verleden en een levendig heden. De kerk wordt ook gebruikt voor concerten en ontvangsten. Daarna wandelt de gids met de deelnemers het dorp uit en kom je op een plaats waar ooit de schuurkerk heeft gestaan. De contouren zijn weer zichtbaar gemaakt en de oude boerderij aan de overzijde van de weg is gerestaureerd. Dankzij de medewerking van een aantal financiers is dit een zeer geslaagde restauratie en een mooie aanwinst voor het dorp. Chaamse hoenders in een fraai hok maken het geheel compleet.

Een wandeling langs het oude raadhuis is het sluitstuk van deze wandeling. Het is een sfeervol gebouw dat in de beginjaren van de oorlog is opgetrokken. Deze plek wordt gebruikt voor de raadsvergaderingen en bijzondere gebeurtenissen. Drie wapperende banieren in een mooie vormgeving van onze Cittaslow gemeente waaien de passanten gastvrij toe. Voor groepen kan de wandeling ook buiten het normale programma worden gewandeld. Informatie hierover is verkrijgbaar bij het kantoor van Toerisme Alphen-Chaam (Dorpsstraat 58, tel. 0161-491812). Hier kun je ook het boekje 'Chaamse kilometer' aanschaffen en zonder gids de wandeling lopen." (bron: Heemkundekring Ledevaert)

- Markt aan de Wouwersdries, iedere woensdag van 9-12 uur.

- Boswachterij Chaam heeft een oppervlakte van ruim 1.300 hectare en wordt beheerd door Staatsbosbeheer. In 2009 zijn dammen aangelegd in sloten en greppels in de Chaamse Bossen. Dit was nodig om verdere verdroging in de bossen en omliggende beekdalen tegen te gaan. Door deze aanpak kan het water niet snel het gebied uitstromen. Langer vasthouden van water betekent dat het grondwater de kans krijgt te stijgen. Dit is goed voor zowel het bos als de natuur in de beekdalen. Door de stijging van het grondwater zullen de oude vennen Ossengoor, Witgoor en Wolfsgat weer vollopen met water. Het gebied is voorzien van wandelroutes, fietspaden en ruiterpaden. Er zijn mogelijkheden voor excursies en er zijn voorzieningen voor gehandicapten. Op Gilzeweg 59 is een beheerkantoor van Staatsbosbeheer gevestigd. De boswachters kunnen je alles vertellen over excursiemogelijkheden in de Baronie. Tel. 076-5646640. Tegenover het beheerkantoor vind je het Speelbos. Hier kunnen kinderen zich helemaal uitleven, met of zonder ouders.

"Kom je op bezoek bij kabouter Pimmetje Puntmuts? Hij woont in Speelbos Chaam en je kunt hem vinden via het speciale kabouterpad. In het speelbos vind je geen speeltoestellen, maar je kunt er wel hutten bouwen, in bomen klimmen en slootje springen. Er zijn geen bankjes of picknicktafels in het bos. Je kunt wel even uitrusten bij restaurant De Steengroeve. In het speelbos ontdek je spelenderwijs de geheimen van de natuur."

- Natuurgebied De Chaamse Beken is in 2016 heringericht. Landbouwgrond is omgevormd tot natuur, en het waterschap heeft op verschillende plaatsen de oevers van beken schuin afgegraven, poelen aangelegd en bestaande poelen hersteld. De beken in het gebied zijn nu minder diep en voorzien van stuwen. Hierdoor is het mogelijk om langer water in het gebied vast te houden, wat de natuur en de waterhuishouding ten goede komt.

- De grootschalige herinrichting van het buitengebied van de dorpen Chaam, Baarle-Nassau, Ulicoten en Castelré is na bijna 20 jaar in mei 2011 formeel voltooid. Het gebied heeft de titel 'Het Nieuwe Buiten van de Baronie' gekregen. Het resultaat is 870 hectare nieuwe natuur in een gebied van 9000 hectare, met 125 waterpoelen, moeras, nieuwe sloten, waterberging, beekherstel en ecologische verbindingszones. Ook de waterhuishouding is flink verbeterd. Het water kan langer in het gebied worden vastgehouden, wat zowel goed is voor de waterbeheersing (beperken van wateroverlast) als voor de flora en fauna in het gebied. Om de herinrichting mogelijk te maken, verwisselden ruim 2.250 eigenaren van grond. Landbouwgronden werden verkocht of geruild, waardoor de boeren grotere kavels dichterbij huis hebben gekregen.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Chaam, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van Chaam, door Kees Wittenbols uit Breda. Zie ook onderaan deze pagina de links naar de delen 2 t/m 5.

- Fotoreportage van de Chaamse Bossen en omgeving, door Kees Wittenbols uit Breda.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Chaam (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Onderwijs: - Brede school Het Beekdal in Chaam biedt naast basisonderwijs ook tussenschoolse opvang, buitenschoolse opvang, naschoolse activiteiten en de mogelijkheid voor 3-jarigen om mee te draaien in de peuter-kleutergroep. Voor de naschoolse opvang is Kober Kindercentra een belangrijke samenwerkingspartner van de basisschool. Voor de naschoolse activiteiten wordt gewerkt met externe partijen en het aanbod is steeds wisselend.

- "Basisschool De Driesprong in Chaam vindt het belangrijk dat kinderen vertrouwd raken met de maatschappij waarvan ze deel uitmaken. Omdat zij opgroeien in een wereld waarin ICT belangrijk is, werken we tijdens onze lessen veel met laptops en iPads. De kinderen raken daar zichtbaar enthousiast door. Met behulp van de vele bijzondere apps die tegenwoordig beschikbaar zijn, werken zij op een gerichte en creatieve wijze aan hun persoonlijke en algemene ontwikkeling. Hun leergierigheid neemt dankzij deze dynamische lessen verder toe. Onze leerkrachten ervaren dagelijks het resultaat van deze aanpak, zowel in inzet als in leerprestaties. Ook ouders en de onderwijsinspectie waarderen onze lesmethoden enorm.

Uiteraard is de techniek ondersteunend. Ze staat slechts in dienst van de leerdoelen. Niet alle vakken achten wij even geschikt voor multimediale lessen. Voor kernvakken als rekenen en taal hanteren we daarom nog de meer traditionele leermethoden. In alle gevallen geldt dat we de kinderen lesgeven op hun eigen niveau. Dat gebeurt voor het grootste gedeelte in de klas, waar we lesstof aanreiken die aansluit bij de individuele ontwikkeling van het kind. Daarnaast bieden we leerlingen die boven- of ondergemiddeld presteren ook regelmatig aparte lessen aan, respectievelijk om extra uitdaging te bieden of om in kleine groepen extra aandacht te kunnen geven. Dit gebeurt door leraren die hiervoor specifiek zijn opgeleid."

- Muziek: - "Harmonie St. Cecilia is opgericht in 1893. De repetities zijn op dinsdagavond van 20.00-22.00 uur in zaal Bellevue. Leerlingenorkest Jong Cecilia Chaam bestaat gemiddeld uit 12 muzikanten in opleiding. De repetities zijn op dinsdagavond van 19.00-19.45 uur in zaal Bellevue. Bij voorkeur wordt in groepjes van 2 of 3 leerlingen les gegeven. In de lessen ontwikkelen de leerlingen de vaardigheden die nodig zijn voor het bespelen van een instrument ondersteund door theoretische kennis. Wij adviseren u graag bij het kiezen van een geschikt en beschikbaar instrument voor uw kind. De leerlingen van de harmonie krijgen les van gediplomeerde docenten. Leerlingen die vanaf september voor het eerst instrumentaal onderwijs volgen gaan meestal na 3/4 jaar, in mei, samenspelen in het leerlingenorkest. Het samen muziek maken is een goede aanvulling op het instrumentale onderwijs. Naast de sociale functie confronteert het de leerlingen vanuit een geheel andere hoek met muziek. Bovendien is de samenspelgroep een goede opstap voor latere deelname aan het Harmonieorkest."

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Chaam.

- "Paardensportvereniging PSV De Trouwe Kameraden is een actieve en gezellige vereniging, die geheel draait op vrijwilligers. De vereniging heeft de beschikking over een eigen, prachtige accommodatie aan de rand van het dorp Chaam. Iedereen die de beschikking heeft over een paard en onder het zadel of aangespannen wilt rijden, kan lid worden. Ook liefhebbers die niet actief zijn in de paardensport maar wel de vereniging graag een handje helpen, weten de weg te vinden. De vereniging kent een lange historie en vierde in 2019 haar 60-jarige bestaan. Binnen de Trouwe Kameraden kun je lid worden van verschillende afdelingen. Momenteel hebben wij voornamelijk landelijke Ruiters en Menleden, met een aantal internationale toppers. Ook ponyruiters zijn bij ons van harte welkom en willen wij alle mogelijkheden bieden. Zo is er op zaterdagmorgen ponyclubles en bekijken wij graag met ouders de mogelijkheden voor activiteiten. Wil je de vereniging gewoon een warm (financieel) hart toedragen? Dan kun je ook steunend lid worden."

Reacties

(5)

PUTVEN

Het kleine, reine meer in Chaams bosrijk,
omrand door lissen en tierig rietgras,
geniet bescherming van moerasgewas,
groeiend op stevig voelend oeverslijk.

Trots, bedaard glijdt de spiegelgrage eik
binnen zilver golvend, groen glanzend glas
naar het eilandje, dat eens hoog bekroond was;
dode bomen maken hier het leven rijk.

Om het dorre hout winden zich struiken
vol geurende kracht en wachtend zaad;
luchtig dak beschut oudereend en kuiken.

Veelstemmig gekwaak geeft oude boerenraad:
"Laat niemand jouw nest of grond gebruiken,
maar zoek elkaar voor wijze burenpraat."

OEVERGEZOEM

Bijen zoeken het
bij 't water, waar overal
de gele lis glanst.

PUTVENLIED

Bijengezoem klinkt,
zweeft ijl voort, stijgt en daalt weer,
vloeiend dan hortend,
door de kring van gele lis,
die het bosmeertje omrandt.

WISSELING VAN PRACHT EN BESTAAN

Aan de rand van het stille ven staat een oude eik, die al min of meer aan het sterven is. Maar juist daarom heeft deze boom een heel eigen bekoring.
Zijn hoogste takken wijzen kaal en stram naar de lucht. Daaronder heeft hij donkergroene slingers van ineengedrongen lover. Die nog levende takken zien er uit als talloze aaneengeregen sprinkhanenvleugels.
Met deze laatste pracht wacht de eik de tijd af, dat hij als prachtig woonpaleis voor allerlei insecten, houtwormen en ander klein gedierte mag dienen.

KEURIG VERWILDERD

Aan een geurig bloeiende wei
door het grote bos bij Chaam omringd
ligt een afgelegen jeugdherberg
stralend vol opwekkend licht roze
zuigt frisse adem van het morgenloof
om de gasten na het ontwaken
tot daad en wandeling te noden
drinkt rossig glanzend laat avondrood op
langs het grindpad naar de deur
staan slanke berken in een lange rij
hebben in hun takken kracht en trouw
van flinke gedienstige schildwachten

grote werktuigen doen mensenwil
een kleine sterke oerwoudhand grabbelt

in schone moeraspoelen klinkt de stem
van het woudhuis dat hier leefde
harde in elkaar verwarde struiken
steken strijdlustige doornen uit
verbergen beschermend tere planten
groeiend op gewezen sportveldjes
bomen kijken neer met weemoed
én blij vooruitzicht steeds over
dit nieuwe gedrongen rijk der woestheid
te mogen heersen en waken.

Reactie toevoegen