- Achterbos is een buurtschap in de provincie Utrecht, gemeente De Ronde Venen. Het grondgebied van de huidige buurtschap viel t/m 1881 onder de gemeente Abcoude-Proostdij. In 1882 over naar gemeente Vinkeveen en Waverveen, in 1989 over naar gemeente De Ronde Venen. Zie verder het hoofdstuk Geschiedenis.
- De buurtschap Achterbos valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Vinkeveen.
- De buurtschap Achterbos heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
Achterbosch, 1575/1608 Den afterbos, 1639 Achter Bosch.
Naamsverklaring
De naam dateert van vóór de veenafgraving en het ontstaan van de veenplassen die thans het landschap ter plekke kenmerken. Achter betekent 'achterwaarts gelegen', ter onderscheiding van het nu verdwenen Voorbos (nog vermeld als Voorsten Bos op de kaart van De Roij uit 1743).(1)
De buurtschap Achterbos ligt rond de gelijknamige weg, direct NW van de dorpskern van Vinkeveen en ONO van het dorp Waverveen, in het N verlengde van de Herenweg.
Terug naar boven- In de Volkstelling van 1840(2) wordt de buurtschap niet (apart) vermeld. Ook in (3) komt het niet als lemma voor. Beide lijken erop te duiden dat de buurtschap pas later is ontstaan. De oorspronkelijke buurtschap, zoals omschreven in het hoofdstuk Geschiedenis, omvatte op grond van het kaartbeeld uit eind 19e eeuw een tiental panden. De O hiervan gelegen buurtschap Proostdij (ook wel 'Proostdij in 't Veen') is de huidige buurtschap Achterbos en omvatte in 1840 59 huizen met naar schatting circa 300 inwoners.
- In 1882 vindt een grenscorrectie plaats van de gemeente Abcoude-Proostdij naar de gemeente Vinkeveen en Waverveen. Het betrof 345 inwoners. Dit had betrekking op de 'taartpunt' met daarin de buurtschap Proostdij, zoals eveneens vermeld onder Geschiedenis, en die later de huidige buurtschap Achterbos is geworden.
- Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 120 huizen met ca. 300 inwoners.
Terug naar bovenSchiereiland
Tot eind 19e eeuw was de buurtschap Achterbos een schiereiland in de veenmoerassen NO van Waverveen. Het 'eiland' was aan drie zijden door water omgeven. Aan de O kant was het verbonden met de Botsholsedijk en het Waverveensepad. De buurtschap viel onder de gemeente Vinkeveen en Waverveen. Rond 1880 is het omringende gebied ingepolderd tot een polder die tegenwoordig bekend staat als polder Groot-Mijdrecht Noord.
Grenscorrectie
O ervan lag de buurtschap Proostdij. Deze viel t/m 1881 onder de gemeente Abcoude-Proostdij (de grens tussen de gemeenten 'Vinkeveen en Waverveen' en Abcoude-Proostdij liep hier langs of door de in de vorige alinea genoemde wegen). Deze gemeente had vanuit Abcoude gezien een langgerekte, grotendeels onbewoonde, moerassige 'taartpunt' aan de zuidkant, die als een bijna-enclave tot diep in de omringende gemeente Vinkeveen en Waverveen stak. Onderin de taartpunt lag de buurtschap Proostdij, als lintbebouwing tussen de buurtschap Achterbos in het W en het dorp Vinkeveen in het O. Proostdij lag dus veel dichterbij Vinkeveen dan bij Abcoude. Dat zal dan ook de reden zijn geweest dat deze 'taartpunt' door een grenscorrectie in 1882 is overgegaan naar de gemeente Vinkeveen en Waverveen.
Afstanden, ook in een dergelijk klein gebied, speelden in die tijd namelijk een veel grotere rol dan tegenwoordig. Immers, de fiets en de auto waren nog niet uitgevonden, dus de meeste mensen waren aangewezen op de 'benenwagen' voor vervoer naar elders. Bovendien waren de wegen toen doorgaans nog niet verhard. We kunnen ons voorstellen dat de Proostdijers wellicht wel een dag onderweg geweest zullen zijn via de Baambrugse Zuwe en Baambrugge naar bijvoorbeeld het gemeentehuis in Abcoude. Wellicht hebben ze daarom zelf geijverd voor de grenscorrectie?
Oude nederzetting verdwijnt, plaatsnaam verschuift
Rond 1930 zien we op de kaarten de plaatsnaam Proostdij vervangen worden door de plaatsnaam Achterbos. Kennelijk is die naam sindsdien in gebruik voor het geheel van de oude buurtschap plus wat voorheen als Proostdij bekend stond. Op kaarten uit de jaren veertig is de bebouwing van het oude buurtschapje op het voormalige schiereiland in het W uiteinde ineens verdwenen, dus kennelijk afgebroken. Vandaag de dag staat er op die plek alleen nog een modern boerderijcomplex, aan het eind van het doodlopende weggetje. De oude buurtschap Achterbos is dus afgebroken, en de plaatsnaam is overgegaan op de O naastgelegen vroegere buurtschap Proostdij. Zie ook de drie kaarten elders op deze pagina.
- Al meer dan 250 jaar - om precies te zijn sinds 1745, als er behoefte is aan boten die de turf uit het gebied naar Amsterdam en Utrecht kunnen varen om daar huizen te verwarmen - bouwt familiebedrijf Scheepswerf Achterbos schepen. Ooit begonnen met turfschuiten, is het bedrijf tegenwoordig koploper in elektrisch en hybride varen. Met dank aan de gemeente Amsterdam. Die heeft namelijk beslist dat vanaf 2020 alleen nog elektrisch aangedreven boten welkom zijn op de grachten. Een maatregel die de stad in 2016 een award heeft opgeleverd als de Europese stad die het meest bezig is met duurzaam vervoer. En dus verbouwt de scheepswerf van Henk Jan Kok tegenwoordig tal van rondvaartboten. "Daarnaast zijn hybride boten in trek. Dan maken we een elektromotor parallel aan de dieselmotor." Verder worden op de werf schepen tot 25 meter voor de pleziervaart gebouwd, gerepareerd en onderhouden.
Terug naar boven- Op de hoek van Achterbos en de Botsholsedijk is in 2009 een replica geplaatst van een zogeheten 'scheydtpaal', oftewel een grenspaal die hier destijds de grens aangaf tussen Holland en het Sticht c.q. Utrecht. Hoe dat precies zat, is een lang verhaal. Daarvoor verwijzen wij je naar het informatiepaneel bij de paal dat wij op deze pagina ook hebben afgebeeld.
Terug naar boven- ;Aan beide zijden van de weg Achterbos liggen legakkers, een kenmerkend element van de Vinkeveense Plassen.
Reacties
(2)weg De Helling: beste frank. Achterbos begint na de ophaalbrug. weg De Helling ligt zuidelijker aan de Herenweg. Wellicht bedoel je Waeterrijck.
Dank voor de tip Hans! Zoals jij het formuleert is inderdaad beter. Degene die veel van de hoofdstukjes Ligging heeft beschreven, is soms iets te fanatiek geweest met het vermelden van zijweggetjes. Mijn intentie met formuleringen als "gelegen rond weg X" (de hoofdweg en/of gelijknamige weg) is nu juist dat je dan niet ook nog eens de zijweggetjes hoeft te vermelden, want die zijn bij die formulering al inbegrepen, en dan krijg je geen gedoe / tijdrovende discussies over welk zijweggetje er ja of nee nog onder valt, want dat is als buitenstaander ook niet altijd te bepalen. Zoals bijv. bij Markvelde, waar ik ook alleen de belangrijkste wegen in dat gebied heb vermeld. Ik heb hierboven nu dus alleen nog (gelegen rond) de hoofdweg (de weg Achterbos dus) vermeld.
Reactie toevoegen