Prinsenbeek

Plaats
Dorp
Breda
West-Brabant Baronie en Markiezaat
Noord-Brabant

Prinsenbeek voormalig gemeentehuis aan de Markt [640x480].jpg

Prinsenbeek, voormalig gemeentehuis aan de Markt

Prinsenbeek, voormalig gemeentehuis aan de Markt

Prinsenbeek

Terug naar boven

Status

- Prinsenbeek is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Breda. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

- Wapen van de voormalige gemeente Prinsenbeek.

- T/m 1941 viel het dorp als ‘Beek’ onder de gemeente Princenhage. Overgegaan naar de gemeente Beek NB, die in 1942 is ingesteld, onder gelijktijdige wijziging van de dorpsnaam in Prinsenbeek, om de verwarring op te heffen in verband met alle andere Beek-en die er nog in Nederland zijn. De gemeente Beek NB is in 1951 eveneens van naam gewijzigd in Prinsenbeek. De gemeente bleef nog tot 1969 gebruikmaken van het voormalige gemeentehuis van Princenhage op de Haagse Markt.

- De oorspronkelijke gemeente Beek/Prinsenbeek omvatte naast het gelijknamige dorp verder nog de buurtschappen Beemd, Bosdal, Burgst, Emer, Gageldonk, Grintweg, Groot Overveld, Heikant, Klein Overveld, Krekelpolder, Mastland, Moleneind, Neel, Overbroek, Steenakker, Verloren Hoek, Vianendreef, Westrik (gedeeltelijk) en Zanddreef. Een deel van deze (voormalige) buurtschappen valt nu onder het stadsdeel Haagse Beemden in het noorden van Breda.

- Onder het huidige dorp Prinsenbeek vallen ook de buurtschappen Briel, De Nieuwveer (deels), Groot Overveld, Verloren Hoek en Westrik.

Terug naar boven

Naam

In het Brabants
De Béék.

Oudere vermeldingen
Het dorp Beek is in 1942 van naam gewijzigd in Prinsenbeek.

Naamsverklaring
- Samenstelling van beek ‘natuurlijke waterloop’ en het recente prinsen, waarvoor zie Princenhage.(1)
- Beek komt in de Baronie algemeen voor ter aanduiding van waterlopen, maar ook in nederzettingsnamen en toponiemen. In deze laatste twee gevallen is de naam van het water overgedragen op het aanliggende gebied (vergelijk Strijbeek en Prinsenbeek, dat oorspronkelijk kortweg Beek heette, te vergelijken met Hilvarenbeek, dat oorspronkelijk ook Beek werd genoemd.(2)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Boemeldonck.

Terug naar boven

Ligging

Prinsenbeek grenst in het O aan Breda / A16 / spoorlijn Dordrecht-Breda / HSL, Z aan de spoorlijn Breda-Roosendaal, W aan Etten-Leur.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Prinsenbeek (toen nog Beek geheten) 80 huizen met 545 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 4.500 huizen met ca. 11.500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

“Het gehucht Beek is omstreeks 1430 ontstaan op het punt waar twee waterlopen vanuit het Liesbos elkaar ontmoeten en verder stromen richting rivier de Mark. Beek behoorde, met de omliggende gehuchten, tot de uitgestrekte gemeente Princenhage, die deel uitmaakte van de Baronie van Breda. In de 17e eeuw ontstond er iets van een Markt, niet meer dan een verbrede straat. In 1795 wisten de bewoners van Beek en de omliggende buurtschappen te bewerkstelligen dat voor hen een afzonderlijke parochie werd opgericht. Een jaar later werd door de eerste pastoor een kerk gebouwd. Het gehucht Beek ontwikkelde zich tot dorp, waarin zich naast de oorspronkelijke bewoners ook ambachtslieden, winkeliers en enkele herbergiers vestigden. Vanaf 1840 wonen er ook veel boerenrenteniers.

“Op 1 januari 1942 werd de gemeente Princenhage opgeheven. Het zuidelijke gedeelte van het grondgebied (met het dorp Princenhage) werd bij Breda gevoegd. Het gedeelte ten noorden van de spoorweg Breda-Roosendaal werd de nieuwe gemeente Beek. Deze naam veroorzaakte echter verwarring, omdat deze naam meer voorkomt in Nederland. Met ingang van 1 januari 1951 is daarom de naam veranderd in Prinsenbeek. Tegenwoordig heeft het dorp zowel het karakter van een forensendorp als van een specifiek tuinbouwdorp. Het dorp is een van de belangrijkste leveranciers van tuinbouwproducten in de Baronie van Breda” (966).

"Volgens een legende zou de Heilige Gertrudis van Nijvel in Beek hebben gewoond. Toen de plaatselijke boeren last hadden van muizen, offerden zij aan hun heidense goden, want het was in de 7e eeuw. Dit hielp echter niet, waarop Gertrudis hen besloot te helpen. Zij ging naar een vijver in de buurtschap Groot Overveld en begon te bidden. Steeds meer muizen kropen naar haar toe, en kwamen zo dicht bij haar, dat ze zelfs op haar staf kropen. Vervolgens liep zij, met duizenden muizen achter haar aan, naar de huidige Kerkewei. Daar aangekomen sprak zij tot de muizen: "Lieve muizen! Uit de aarde zijn jullie gekomen, in de aarde zullen jullie weer teruggaan, opdat deze mensen als goede dienaren van God van de aarde kunnen leven." Hierop kropen de muizen allemaal terug in de aarde. De boeren, die zoiets nog nooit hadden aanschouwd, bekeerden zich tot het Christendom en bouwden een kapel bij de vijver. Deze kapel zou dan de voorloper van de latere Gertrudiskapel te Prinsenbeek zijn geweest. Het verhaal van de muizen is vermoedelijk een naar Beek verplaatste versie van een algemener voorkomend verhaal, dat op zijn beurt ook weer enigszins aan het verhaal van de rattenvanger van Hamelen doet denken."(3)

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Prinsenbeek, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- Heemkundekring Op de Beek is opgericht in 1996. Van oudsher geeft een (Prinsen)bekenaar op de vraag waar men woont als antwoord: “Op de Beek”. De vereniging heeft daarom voor deze zeer herkenbare naam gekozen. Het woord “heem” betekent huis of erf. Heemkunde is het bestuderen van verleden en heden van de eigen woonomgeving - in dit geval dus Prinsenbeek - vanuit zoveel mogelijk gezichtspunten en alles wat daarmee samenhangt. Het vastleggen van de geschiedenis en het behoud van het Prinsenbeeks eigen en cultuurhistorisch erfgoed zien zij als hun belangrijkste taak. Alles met het doel om de leefbaarheid en de gemeenschapszin van het dorp te bevorderen. Naast activiteiten voor de bijna 600 gezinsleden, zoals lezingen, muziekavonden en excursies, geven zij het heemkundig kwartaalblad De Klepel uit. Verder geven ze heemkundige boeken / films / cd’s en dergelijke uit en houden de vinger aan de pols bij nieuwe (o.a. bouwkundige) ontwikkelingen in het dorp. In Museum De Rijf verzorgen zij vaste exposities en wisselexposities.

Het voorlichtingsblad 'De Klepel' van de gemeente Prinsenbeek is 36 jaar lang verschenen, tot de opheffing van de gemeente in 1997. Mede uit nostalgische overwegingen en omdat het er bij historie ook vaak om gaat dat men wel de klok heeft horen luiden, maar dat men niet precies weet waar de klepel hangt, is ook voor het tijdschrift van de heemkundekring voor de naam 'De Klepel' gekozen. In 1997 verscheen het eerste exemplaar van dit periodiek. Inmiddels zijn er al meer dan 90 nummers verschenen. Onder de link vind de inhoudsopgaven van alle nummers.

- "Verleden herleeft door herkenning en herinnering." Wat dat betreft kunnen Prinsenbekenaren hun hart ophalen in Heemkundig Museum De Rijf (Brielsedreef 39a). Toegang gratis. Voor openingsdagen/-tijden zie de Agenda. Daarnaast is er ook gelegenheid voor bezoek op afspraak met een groep buiten de reguliere openingstijden. Voor de oudere bezoeker is het vaak een herkenning van zijn verleden en de jeugd kan hier op een attractieve wijze kennis omtrent ons heem (Prinsenbeek) opdoen. De vaste collectie bestaat uit van en door Prinsenbekenaren ingezamelde voorwerpen, foto’s en documenten.

Sinds 2010 was het pand op Vijverstraat 3 de 2e locatie van het museum (onder de link vind je de film van de feestelijke heropening), na vijf jaar gehuisvest te zijn geweest in het oude gemeentehuis aan de Markt. Maar in 2017 heeft de gemeente de huur opgezegd, want het gebouw zou worden gesloopt om plaats te maken voor appartementen. Wat nu? Zouden we wel doorgaan? Met meer dan 2000 bezoekers per jaar was er alle reden om een doorstart te maken. Omdat we in het pand Brielsedreef 39 al de opslagplaats De Wèruft hadden, lag het voor de hand om daar ook het museum te huisvesten. Toevallig kwam daar net een grote schuur/stal leeg en die leek ons geschikt als nieuw onderkomen. En die sfeervolle landelijke boerderijomgeving is ook mooi passend voor een heemkundig museum.

Maar een schuur bij een boerderij is nog geen museum en het bestemmingsplan liet dat daar ook niet toe. Gelukkig heeft het gemeentebestuur ons 10 jaar (tot 2027 dus) vrijstelling verleend van de ter plaatse geldende bestemmingsbepalingen. Met de eigenaar van de schuur kon ook voor dezelfde periode een huurovereenkomst worden gesloten. Dankzij sponsors en vele vakkundige vrijwilligers met 'twee rechterhanden' is de stal verbouwd tot een prachtig museum. Wat daar allemaal bij kwam kijken kun je hier lezen en zien. In december 2017 is Heemkundig Museum De Rijf feestelijk heropend."

- Kroniek van Prinsenbeek (= chronologische lijst van gebeurtenissen in het dorp door de eeuwen heen).

- Verhalen over de geschiedenis van Prinsenbeek op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2009 is de Hogesnelheidslijn Schiphol-Antwerpen, ook bekend als HSL-Zuid, gereedgekomen. O van Prinsenbeek ligt deze lijn naast de A16 die daar al ligt en verbreed is, en de spoorlijn Breda-Dordrecht. Gezamenlijk levert dat een "infrabundel" zoals dat heet, op van liefst 100 meter breed. Dorp en gemeente hebben destijds gepleit voor een tunnel voor het traject ter hoogte van het dorp. Uit kostenoverwegingen is het een gedeeltelijk verzonken ligging (‘open tunnelbak’) geworden, die door de bevolking gekscherend ‘het knikkerkuiltje’ wordt genoemd.

- Molen De Negen Gebroeders aan de Beeksestraat in Prinsenbeek stamde uit 1863 en was vernoemd naar de 9 zonen van molenaar Gerrit Dikmans. Toen een motor de aandrijving van de molen overnam werden in 1938 de wieken verkocht. In 1975 is de molen buiten bedrijf gesteld. In 1987 zijn molenromp, woonhuis en loodsen verkocht aan een ontwikkelaar. Niet veel later is het woonhuis gesloopt, maar - onder enige druk van inwoners die de romp wilden behouden - is de romp bewaard gebleven en is hieromheen de Primarkt-supermarkt gebouwd, wat later een Albert Heijn is geworden. De molen rustte op 4 palen midden in de winkel. Ondanks protesten van Dorpsraad en heemkundekring, die het een gezichtsbepalend object vonden en bovendien de laatste molen van het dorp, is de romp in 2013 gesloopt in opdracht van eigenaar Thes Nederland. De romp verkeerde in slechte staat (scheuren in het voegwerk) en zou op termijn een bedreiging voor de veiligheid kunnen worden. Van de AH-filiaalmanager had de molen niet weg gehoeven en had het een monument mogen worden; hij vond het een mooie blikvanger voor de supermarkt.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Prinsenbeek heeft 4 rijksmonumenten.

- "Al in de 15e eeuw wordt melding gemaakt van een Gertrudiskapel. Deze heeft bestaan tot 1832, maar is in 1648 school geworden. In 1796 wordt Beek - zo heette Prinsenbeek tot 1951 - een parochie en krijgt het zijn eerste parochiekerkje, met aangebouwde pastorie. Pastoor Oomen was de eerste pastoor. Een van de straten in het dorp draagt zijn naam. Beek maakte destijds deel uit van de gemeente Princenhage. De parochie werd aangeduid als Maria Ten Hemelopneming. Later ook als O.L. Vrouw Hemelvaart. Samenvoeging van beide heeft geleid tot de naam Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming. In 1860 is de eerste kerk vervangen door een grote neogotische kerk met een toren van 40 meter hoog. De vrijstaande pastorie zou later gemeentehuis worden. Nu het dorp, sinds 1997, deel uitmaakt van de gemeente Breda zijn er o.a. kantoren in gevestigd. De parochiële begraafplaats ligt nog altijd naast het perceel van de kerk uit 1860. Naast de pastorie werd door de toenmalige pastoor een meisjesschool gebouwd. Het onderwijs werd door de zusters uit Etten verzorgd. De oude openbare school werd in 1924 een katholieke jongensschool.

In 1963 is deze neogotische kerk vervangen door de huidige, uiterlijk weinig opvallende modernistische Kerk van Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming (Markt 34) met losstaande toren. Belangrijk element in de besluitvorming tot vervanging van de kerk uit 1860 waren de hoge onderhoudskosten. Veel ouderen in het dorp herinneren zich met weemoed de val van de toren. Een karakteristiek en beeldbepalend gezicht van het dorp ging verloren. Het altaar retabel met zijn velen fraaie beelden kwam, behoudens enkele beelden die mee naar de nieuwe kerk gingen, uiteindelijk in de kerk van Voorschoten te staan. In 1996 is het 200-jarig bestaan van de parochie uitgebreid gevierd. Tijden veranderen en ook hier is het kerkgebouw inmiddels groter dan noodzakelijk. Daarom zijn er vergevorderde plannen tot verkoop van de pastorie en om op die locatie appartementen te bouwen. De werkruimtes voor pastores en secretariële en administratieve functies zullen in de kerk worden ingebouwd." De Parochie Prinsenbeek is in 2019 opgegaan in de nieuwe Parochie Heilige Maria Magdalena (waaraan wij de informatie over de kerk en haar voorgangers hebben ontleend), die naast deze parochiekern verder nog de parochiekernen van Effen en van Princenhage omvat.

- Het Heilig Hart-beeld in art-decostijl, op de hoek Valdijk-Groenstraat, dateert uit 1932 en is door de lokale gemeenschap geschonken ter gelegenheid van het zilveren priesterjubileum van pastoor J. Preyers. Het beeld is ontworpen door de gebroeders Oomen, architecten uit Oosterhout en vervaardigd door het atelier Hendrik van der Geld uit ’s-Hertogenbosch. De opbouw (graaf-, metsel-, smeed- en verfwerk) is door de lokale gemeenschap zelf uitgevoerd. In 1996 is het beeld gerestaureerd als onderdeel van een project tot restauratie van ‘kleine monumenten’, in het kader van de viering van 200 jaar zelfstandig Brabant in 1996.

- In 1971 begint men in het dorp met kerkdiensten voor een kleine enthousiaste groep protestanten. Het is de periode dat mensen uit het hele land zich vestigen in het groeiende Prinsenbeek. Veel jonge gezinnen. En de voorzieningen groeien mee: een uitbreiding van het gemeentehuis, een kruisgebouw, een sporthal, een groei in het verenigingsleven en in alles wat er in een dorp als dit te doen valt. En zo ontstaat er naast de bestaande katholieke kerk, die hier al zo'n respectabele leeftijd had, ook een jonge Protestantse Gemeente Prinsenbeek. Uniek was het, althans voor Nederlandse begrippen, dat men toen dadelijk besloot voorbij te gaan aan alle verdeeldheid die gaandeweg was ingeslopen in de vaderlandse kerkgeschiedenis. Hervormd, gereformeerd of welke andere bloedgroepen er maar te vinden waren onder de protestanten; hier zou men samenkomen onder één dak en met een schone lei beginnen.

De houten keet uit de begintijd is in 1986 opgevolgd door kerkgebouw Het Kruispunt (Harmonielaan 24). Voor architect Hendrik Groeneweg is het licht iets dat je zomaar voor niets krijgt, een belangrijke factor in zijn werk. Bouwen is spelen met licht. En dat kun je aan Het Kruispunt heel goed zien. Het zonlicht valt er van bovenaf binnen door kokers en koepels van plexiglas, zodat het speels door de hoge ruimte van de zaal strijkt. Als je daar zit kun je ineens getroffen worden door een bundel van licht en zo heeft Groeneweg dat ook bedoeld. De inrichting is overigens eenvoudig en doelmatig. De kerk is met beperkte middelen gebouwd; er zijn dan ook geen luxe dingen en er is niets om mee te pronken zoals in veel oude kerken. Wel zijn bij de bouw zeer degelijke materialen gebruikt; het ziet er heel solide uit. Dat maakt deze kerk, samen met het licht dat er doorheen speelt, tot een ruimte waar het oog rust kan vinden en niet alleen het oog, maar ook de hele mens. Want daarom gaat het hier natuurlijk in de eerste plaats.

- Op de hoek van de Kapelstraat en de Pasquélaan staat de in 1953 als Mariakapel gebouwde Vredeskapel. Sinds 1980 is deze kapel een ‘memorial hall’ ter herdenking aan hen die in de Tweede Wereldoorlog om het leven zijn gekomen.

- De dorpspomp op de Markt van Prinsenbeek is een exacte reconstructie van de in 1874 opgerichte pomp. In 1935 is de oude pomp afgebroken, waarna deze in 1975 is herbouwd.

- De mobilisatie 1939-1940 is een relatief onbekende periode uit onze vaderlandse geschiedenis, De mobilisatie 1939-1940 is een periode waarin Nederland probeerde zo strikt mogelijk neutraal te blijven. Het museum geeft een beeld van het Nederlandse leger tijdens de mobilisatie en de daarop volgende strijd tijdens de meidagen van 1940. Mobilisatiemuseum "Weest op uw hoede" in Prinsenbeek handelt over deze periode, en vertelt het verhaal van "onze jongens aan de grens en onze jongens aan de kust", en de gebeurtenissen uit de meidagen van 1940. Rondleidingen en bezoeken op afspraak. Enkele malen per jaar is het museum op zaterdag of zondag geopend. Dit wordt aangekondigd op de Facebookpagina onder de link. De kosten voor groepen zijn 25 euro per rondleiding, voor individuen en kleine groepen wordt een donatie (t.b.v. onderhoud en verbetering van het museum) op prijs gesteld.

- Prinsenbekenaar Jan Hoppen, destijds directeur van zijn vastgoedinvesteringsbedrijf HEJA en NAC-sponsor, start in 2010/2011 met de bouw van een immense villa aan de Schutsestraat in Prinsenbeek. Het beoogde de eerste energieneutrale woning van de gemeente Breda te worden. Door de onder deze link beschreven omstandigheden gaat HEJA in april 2012 echter failliet en komt de bouw van de villa stil te liggen. Na jaren 'radiostilte' rond het pand, wordt het pas eind december 2016 te koop aangeboden, voor 750.000 euro. Ruud Schoone, eigenaar van Schoone WOONwensen in Zevenbergen, had er al langer een oogje op en koopt het pand, om er te gaan wonen met zijn partner Jorg Braat. Overigens verwacht hij nog een zelfde bedrag kwijt te zijn om het pand af te bouwen... Het pand heeft een inhoud van 3.850 m3 (ter vergelijking; een doorsnee eensgezinswoning heeft een inhoud van 300 m3), en 1.200 m2 vloeroppervlak (eensgezinswoning: 100 m2).

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Evenementen- en activiteitenagenda Prinsenbeek.

- Het jaarlijkse carnaval in Prinsenbeek is in goede handen bij de Beekse Algemene Karnavalsstichting (B.A.K.). "Karnaval in Boemeldonck, een feest uit duizenden, een gezellig gebeuren dat door Boemeldonckers en vele gasten gevierd en beleefd wordt. Dit feest komt niet zomaar uit de lucht vallen. Er staat elk jaar opnieuw een grote organisatie klaar om dit alles mogelijk te maken." Voor nadere informatie zie de link.

- Toneelvereniging Kameleon brengt jaarlijks in maart een nieuw stuk op de planken (alleen in 2020 eenmalig niet).

- "Het in 1965 opgerichte Oranje Comité Prinsenbeek (OCP) staat altijd garant voor goed georganiseerde evenementen tijdens de Oranjefeesten. Jaarlijks organiseren wij de festiviteiten ter ere van Koningsdag."

- De kermis begint in het voorjaar op hemelvaartsdag en duurt vier dagen.

- De motortoertocht Roadrunnerrit (op een zondag begin juli) wordt al sinds 1985 georganiseerd door motortoerclub MC Roadrunner. Je kunt kiezen uit een afstand van 200 kilometer of een ingekorte versie van ca. 100 kilometer.

- In het najaar is er weer een kermis, die begint op de zaterdag in het laatste weekend van september en duurt eveneens vier dagen.

- Jaarlijks tovert de organisatie van WinterWonderBeek de markt van Prinsenbeek om tot een winters tafereeltje met een geweldige sfeer van schaatsen (op een kunstijsbaan), winterpret, gezelligheid, gastvrijheid en alles daaromheen. Geopend van half december tot begin januari van 10.00-22.00 uur. Een van de evenementen in deze periode is de Santa-Run. - Verslag van WinterWonderBeek op de site van BN/De Stem.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Fietsroute de Devotieroute (22 km) voert je door het “oude” Prinsenbeekse parochiegebied, inclusief Haagse Beemden. Met devotie wordt de toewijding aan een hogere macht bedoeld. Meestal verwijst het naar gebruiken die door een religie (voor wat betreft deze route: de R.K. Kerk) of haar volgelingen als belangrijk worden ervaren. Dit uit zich o.a. in het aanbrengen van religieuze beeltenissen op woningen en gebouwen. Wout Timmers heeft de devoties in Prinsenbeek geïnventariseerd en aan de hand daarvan is deze route samengesteld. Van de ruim 40 afbeeldingen in ons dorp zie je er tijdens deze fietstocht 35. De route begint en eindigt bij het H. Hartbeeld op de hoek Groenstraat/Valdijk en voert o.a. langs de Vredeskapel en de Gageldonksekapel."

- Het Stadsarchief heeft t.g.v. Monumentendag de Fietsroute Monumentaal Groen Breda samengesteld. Op initiatief van de heemkundekringen Op De Beek en Teterings Erfdeel is de hele route voorzien van bewegwijzering. Heemkundekring Op de Beek controleert het traject jaarlijks en brengt daar waar nodig wijzigingen aan in de 65 kilometer lange fietsroute. De route voert je langs buitenplaatsen, bossen, parken, tuinen, houtwallen, beekdalen, bosschages, oude bomen en zandpaden in de buitengebieden van vooral de voormalige randgemeenten van de stad. Als je het hele traject fietst, kom je onderweg aansprekende punten tegen als het Cadettenkamp, de Lage Vuchtpolder, de Spinolaschans, de beemdengebieden van de Haagse Beemden en Prinsenbeek, het Liesbos, de Rith, het beekdal van de Aa of Weerijs, het Mastbos, Kasteel Bouvigne, het Markdal en het Ulvenhoutsebos. Natuurlijk kun je ook delen van de route fietsen. In principe bepaal je zelf het begin- en eindpunt en door de groene bordjes is de weg makkelijk te volgen.

- "Vroeger waren er veel korte verbindingen tussen de verschillende delen van ons dorp Prinsenbeek. Dit zijn de historische “kerkepaadjes”. De afgelopen decennia is er op dat gebied veel veranderd. Uit nostalgische overwegingen rijpte de gedachte om die kerkepaadjes weer in ere te herstellen, als wandelpaadje. Helemaal toen duidelijk werd dat het om gronden van Staatsbosbeheer en de gemeente Breda ging. Het Biks Ommetje Hooiberg (6,7 km), dat op 7 februari 2019 feestelijk is geopend, is eigenlijk een combinatie van de twee vroegere paden die de verbinding vormen tussen de Zanddreef en de Hooiberg. Op het gedeelte van Staatsbosbeheer is het 'Heidreefke' als laantje in ere hersteld. De Hooiberg is een belangrijke schakel tussen het Liesbos aan de zuidkant en de poldernatuur van Strijpen/Zwartenberg aan de noordkant. Ook is het bos onderdeel van het planologische belevingsareaal ‘groen/water naar stedelijk’ van Breda.

Wat de Hooiberg betreft nog een tip. Veel mensen kennen in het bos de weder opengestelde fraaie hoofdlaan tussen het Korenpad in het noorden en de Prinsendreef in het zuiden, maar langs de uiterste zuid- en de westrand van De Hooiberg is er ook nog een wandelspoor met mooie uitzichten. De heemkundekring spant zich voortdurend in om oude kerkepaadjes, zoals ook de Tuintjes en het Schipperenweike, in ere te herstellen. De kring staat open voor suggesties. Piet Sloven maakt zich sterk voor initiatieven als het Heidreefke 'om onze kinderen gemakkelijker kennis te laten maken met 'natuur'. In de verwachting dat ze zo beter beseffen dat wij onze aarde niet zomaar kunnen opgebruiken en die het bewaren waard is voor volgende generaties'."

- De eveneens in 2019 gerealiseerde wandelroute 'Rond Prinsenbeek' is een wandeling door het groen rond het dorp. Het is een uitbreiding van het hierboven vermelde Biks Ommetje. De route is bijna 14 km lang en bestaat uit drie stukken. Kern daarvan is deel B, het Biks Ommetje. Dat ommetje doet de natuur aan van de west- en zuidkant van het buitengebied van het dorp: Hooiberg en Liesbos. Van deze wandeling leidt deel A eerst naar B. Vervolgens gaat deel C terug; van B naar het startpunt. Voor deze rondwandeling wordt ook aan de noord- en oostkant zoveel mogelijk groen opgezocht. Eerst richting polder; op de terugweg door cultuurgroen. Daar wordt het nabije dorpscentrum aan de oostkant geschampt. Op twee locaties is er een keuze voor vervolg van de route: gebaand of ongebaand (“struinen”). Volg je zo’n struinalternatief, dan komt die binnen een kilometer weer bij de hoofdroute.

- Op vrijdag van 8.30-12.00 uur is er markt op de Markt.

- "Openluchtzwembad De Kuil in Prinsenbeek (Weimersedreef 16a) is een zwemwaterplas die voldoet aan de eisen voor veilig en schoon zwemmen. Het zwemgedeelte is afgebakend met boeien en onderverdeeld in sectoren met wisselende diepten. Er is toezicht door professionele badmeesters en vrijwilligers. Het zwembad heeft een ligweide en een ligstrand. Voor de kinderen is er een speelweide met speeltoestellen en diverse speelattributen voor in het water. Je kunt gratis gebruik maken van wc’s, douches en omkleedruimtes en er zijn voldoende gratis parkeerplaatsen." Hoe dit openluchtzwembad tot stand is gekomen, kun je lezen op de pagina van buurtschap Klein Overveld. Er is ook een kiosk waar je allerlei lekkers kunt verkrijgen: "Bij Riesoord De Kuil kun je op het gezellige terras genieten van een heerlijk drankje of hapje. Er is voor ieder wat wils... Diverse drankjes, broodjes, frites, ijs, snoep, chips enz. Het terras biedt ook een lounge gedeelte waar je de mogelijkheid hebt om heerlijk te relaxen. En op het gehele terras is free-wifi aanwezig! Kom dus gerust langs en geniet. Tot ziens! Richard van de Berg."

- In het Kenia Winkeltje te Prinsenbeek (Groenstraat 42) verkopen ca. 22 enthousiaste vrijwilligers curiosa en allerhande tweedehands artikelen. Door mensen die dit project steunen worden uit de wijde regio bruikbare spullen aangeleverd die zij vervolgens verkopen. Van deze inkomsten betalen zij een deel van hun projecten in Kenia. Er komen echter ook steeds meer inkomsten binnen als gift, uit spontane (sponsor)acties, mensen die voor hun verjaardag geen geld voor zichzelf maar voor de kinderen in Kenia vragen. Zo kunnen zij al jaren veel betekenen voor de kinderen in Kenia, waar ze middels projecten in enkele dorpen bevorderen dat daar zo veel mogelijk jongeren naar het voortgezet onderwijs en het vakonderwijs gaan.

Verder stelt de stichting op haar site: "Wat wij kunnen leren van Kenia is de betrokkenheid bij elkaar en zorg voor elkaar. Dit aspect willen we ook vertalen in plaatselijke activiteiten die de sociale cohesie kunnen bevorderen. Zo zijn er voornamelijk in het winterseizoen aanschuiftafels, waarin dorpsgenoten met een andere etnische achtergrond een maaltijd bereiden uit hun land. Zij vertellen dan ook over de cultuur en gewoontes van hun land van herkomst. Andere dorpsgenoten schuiven aan. Ook in ons winkeltje brengen wij mensen samen. Iedereen kan binnenlopen om te winkelen en anderen te ontmoeten. Stichting Kenia Winkeltje Prinsenbeek werkt kleinschalig en alleen met vrijwilligers. Dat maakt dat iedere cent bij de kinderen terecht komt."

Polder Weimeren
"De N van Prinsenbeek gelegen Polder Weimeren is ongeveer 220 hectare groot. Hij verandert de komende jaren in een robuust natuurgebied met moeras, waterplassen, laagveenbosjes en ruige graslanden. Door het creëren van moeras ontstaat er een grotere biodiversiteit. We hopen in de toekomst roerdompen, blauwborsten en misschien wel otters te kunnen spotten. Weimeren ligt in het verlengde van de natte beemden van de Mark in de gemeente Breda, naast Rooskensdonk en de Vierde Bergboezem. De aanwezige vogelsoorten krijgen daardoor meer voedselaanbod en leefruimte. Dat is gunstig voor ze", aldus projectleider Jeroen van Leijsen.

Rietmoeras en droge voeten. Weimeren heeft ook een waterbergingsfunctie. Jeroen: “Er komt een grote waterplas van zo’n drie meter diep. Als er hoog water is in de Mark, heeft dat invloed op het waterpeil in de stad Breda. Door in dit gebied N van Prinsenbeek extra water op te vangen, houdt Breda droge voeten. De plas wordt er diep genoeg voor en krijgt bovendien een heel flauw aflopend talud. Daardoor krijgt het riet de kans om rietmoeras te vormen.” Hij vervolgt: “Ook maken we recreatieve voorzieningen. Niet zozeer om dwars door het gebied te wandelen, maar wel om vanaf de randen te kunnen genieten van de natuurlijke rust om het natuurgebied optimaal te beleven.”

Dijkversterking. “Om de natuur te kunnen ontwikkelen, moet het gebied anders worden ingericht en dus moet er grond worden verplaatst. Verwerken of afvoeren van grond is meestal een grote kostenpost. Maar in Weimeren kunnen we hier slim mee omgaan. Er ligt namelijk nog een dijk in het gebied, die het hoge water van de Mark moet tegenhouden. Deze dijk bij Prinsenbeek is een regionale kering van het waterschap. Deze dijk voldeed niet meer aan de nieuwe veiligheidseisen en moest sterker en hoger gemaakt worden. De bovengrond van de grond die we niet in het project hoeven te gebruiken, gaan we verwerken om deze kering te verbeteren. We gaan een echt robuuste dijk aanleggen. Er mogen straks zelfs koeien en wandelaars overheen lopen! Een ander deel van de grond bevat veen. Dit wordt afgevoerd om te worden gebruikt voor bijvoorbeeld de champignonteelt.”

“We willen de omwonenden heel graag laten zien waar we mee bezig zijn. Daarom organiseren we excursies door het gebied. We leggen uit wat we doen, wat er gaat veranderen en hoe het gebied eruit gaat zien. Maar door de coronamaatregelen konden geplande excursies niet doorgaan. We wilden de omwonenden toch graag de voortgang laten zien. Met een camera en een drone hebben we daarom een digitale excursie gemaakt.” (bron: Provincie Noord-Brabant, januari 2022)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Prinsenbeek, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van Prinsenbeek door Kees Wittenbols uit Breda. Zie onderaan de pagina ook deel 2.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Prinsenbeek (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuwssite Prinsenbeek. - Prinsenbeeks nieuws op Twitter. - Prinsenbeeks nieuws op Facebook van het Dorpsplatform.

- Belangenorganisatie: - "Dorpsplatform Prinsenbeek is opgericht naar aanleiding van het Dorpsplan en is voor en door Bekenaren met hart voor het dorp. Het platform heeft naast de uitvoering van het Dorpsplan als taak de leefbaarheid in het dorp te behouden en daar waar mogelijk verder te vergroten. Het Dorpsplatform bestaat uit coördinatoren van de volgende domeinen: Dorpsplan; Duurzaamheid; Economie; Initiatieven en subsidies; Jeugd- en Kinderdorp; Leefbaarheid; Openbare ruimte; Veiligheid; Wonen; Zorg. Rol van het dorpsplatform: verbinder tussen inwoners en gemeente; gesprekspartner voor zowel professionele als vrijwilligersorganisaties op het gebied van de verschillende domeinen; facilitator, motivator, initiator en coördinator van verschillende werkgroepen actief binnen het Dorpsplan; aanspreekpunt voor alle bewoners; verbinder van partijen en individuen; ophaler van behoeftes en initiatieven uit het dorp. Doelen: uitvoering van het Dorpsplan en doorontwikkeling hiervan; leefbaarheid optimaliseren; visie-ontwikkeling op de diverse domeinen; betrokkenheid inwoners vergroten; samenbrengen van individuen en belangengroepen."

- MFC: - "Stichting De Drie Linden is opgericht in 1997 als beheerstichting voor welzijnsgebouw De Drie Linden. Het gebouw bestaat uit een sporthal, toneelzaal, judozaal, turnzaal, jeugdhonk en diverse vergaderzalen. Veel sportverenigingen en verenigingen in de culturele sector zijn “thuis” in De Drie Linden. Door een van de oprichters is het gebouw "de huiskamer van Prinsenbeek" genoemd. Het moet een plek zijn om in alle vrijheid aan vrijetijdsbestedingen te doen. Stichting De Drie Linden behartigt de belangen van al deze verenigingen. Ze zorgt voor de instandhouding van het gebouw, treedt in overleg met gebruikers en andere belanghebbenden en organiseert daarnaast ook eigen evenementen. Wil jij zelf een activiteit organiseren in een van de zalen van De Drie Linden, een vergadering, evenement of kinderfeestje? Vraag naar de mogelijkheden via contact@stichtingdedrielinden.nl."

- Muziek: - "Amor Musae is een bloeiende muziekvereniging in Prinsenbeek, met een lange en rijke historie. Opgericht in 1888 en nog altijd springlevend. Met ruim 140 aan symfonische blaasmuziek verslingerde leden. Verdeeld over vier orkesten, waarin zij, van jong tot oud, met veel enthousiasme hun ‘partijtje’ meeblazen: een Instaporkest, een Opleidingsorkest, het Groot Orkest en een Seniorenorkest. Elk van de orkesten bestrijkt op zijn terrein een, in genres en stijlen, breed repertoire aan spannende en ontspannende symfonische blaasmuziek. Een gezellige vereniging ook, waar - naast intensief repeteren en excellent concerteren - het ontspanningselement bepaald niet wordt vergeten. Met een aansprekende programmering, uitvoeringen op hoog niveau en veel speelplezier weet Amor Musae haar publiek steeds weer in allerlei stadia van vervoering te brengen. Benieuwd? Kom dan eens luisteren naar een concert. Als je Amor Musae een warm hart toedraagt, steun ons dan als sponsor, vriend of donateur."

- Prinsenbeek heeft een volkslied. Onder de link vind je de tekst én een gezongen versie, zodat je desgewenst naar hartelust kunt meezingen.

- Sport: - "In 1912 vond de eerste oprichting plaats van een voetbalclub op de Beek. De vereniging heette toen 'Be Quick'. Al na enkele maanden werd de naam gewijzigd in Beek Vooruit. Helaas vlotte het niet altijd even goed met de vereniging want in de periode hierna is de vereniging enkele malen opgeheven maar ook evenzovele keren weer opgericht. De huidige v.v. Beek Vooruit is opgericht in 1946. In jubileumjaar 2006 heeft een uitgebreid interview met een van onze oprichters, Nico van den Wijngaard, plaatsgevonden." Het is een mooi verhaal met vele anekdotes over hoe het er in de eerste jaren van het bestaan van de v.v. aan toe ging.

- Tennisvereniging Prinsenbeek is opgericht in 1956 en heeft ca. 1.200 leden. Een groot aantal vrijwilligers in en buiten commissies zorgt voor veel activiteiten op en naast de baan. Dit betreft o.a. wedstrijd- en gezelligheidstoernooien, clubkampioenschappen, instuiftennis op de donderdag, jeugdactiviteiten en de Better Life afdeling (55+). Voor nadere informatie zie de Activiteitenkalender.

- In 1968 is er in Prinsenbeek een behoorlijk grote gymnastiekvereniging. Een aantal leden daarvan gaat al snel deelnemen aan recreatieve volleybaltoernooien en boekt daarmee goede resultaten. De groep wordt steeds groter en in 1970 besluit men - nog steeds onder de hoede van de gymvereniging - een aparte 'volleybalpoot' op te richten. De naam wordt Set Up en men sluit zich aan bij de Nederlandse Volleybalbond (NeVoBo) waardoor men kan deelnemen aan de volleybalcompetitie. Het aantal leden groeit snel en de behoefte een zelfstandige vereniging te worden loopt daaraan parallel. In 1975 wordt dat een feit. Veel leden hebben een bijzondere band met de vereniging en vervullen nog allerlei andere taken (trainer, coach, bestuurslid, scheidsrechter). Ook veel ouders spannen zich in en verzetten het nodige werk om hun kinderen met veel plezier te laten volleyballen. Gedurende het volleybalseizoen worden er naast trainingen en wedstrijden diverse andere activiteiten georganiseerd zoals mixedtournooien, carnavalsfeest, instuiven etc. Voor extra inkomsten die met name de jeugdactiviteiten ten goede komen, zorgt de wekelijkse lottopot.

- Handboogsportvereniging HBV Sint Sebastiaan is opgericht in 1847 en is daarmee de oudste sportvereniging van Prinsenbeek. Naast het serieus bedrijven van de sport is er zeker ook plaats voor gezelligheid achter de schietlijn. Zij hebben competitieve schutters in alle boogklassen, maar ook de recreatieve schutter is bij hen van harte welkom. Je bent - na afspraak - altijd welkom om eens te komen kijken op een trainingsavond of deze sport wellicht ook iets voor jou is. Ook voor clinics en andere activiteiten kun je bij hen terecht.

- Hockeyclub Prinsenbeek (HCP) is een club voor de hele familie, waar jong en ouder hockeyplezier beleeft. De club kent een familiair en open karakter waarbij de hockeysport kan worden bedreven op zowel recreatief als prestatief niveau.

- Golfvereniging Albatross is in 1987 opgericht door een aantal hockeyvrienden uit Breda. Op dat moment was er nog geen golfbaan. Er werd geoefend rondom de hockeyvelden van Zwart/Wit en uitgeweken naar golfbanen in de omgeving. De Bredase Golfvereniging Albatross koos in november 1988 voor de huidige locatie; het voormalige hockeycomplex van de gemeente Prinsenbeek, in afwachting van een 18 holesbaan aan de rand van het Mastbos, genaamd ‘t Hout. Door bezwaarprocedures van milieugroepen is dat plan nooit doorgegaan. Na een gefaseerde opbouw is de baan met 9 holes in 1992 gereed gekomen. Het toenmalige hockeyclubhuis is in 1996 gerenoveerd en uitgebreid en na enkele aanpassingen is dit nu het huidige clubhuis, gelegen als een klaverblad in het midden van de baan. Het complex ligt op landgoed Bosdal, in 1648 gesticht door jonkheer Cannaerts en later bewoond door graaf van Bylandt. In 1946 is het gekocht door een fam. Korteweg die het pand helaas heeft gesloopt. In 1968 komt het landgoed in bezit van de gemeente.

- Motoren: - MC Roadrunner is opgericht in 1981. Het is een niet-merkgebonden motorclub met ruim 50 leden. Ze organiseren door het jaar heen een ruime diversiteit aan korte en lange ritten, plus de jaarlijkse populaire Roadrunnerrit.

- Vrouwen: - Vrouwen van Nu afd. Prinsenbeek is opgericht in 1973 (toen nog onder de naam Plattelandsvrouwen). Ze komen maandelijks bijeen. Vaak geeft dan iemand een lezing. Dat gaat over zeer uiteenlopende onderwerpen. Verder zijn er binnen de afdeling diverse clubs, die gezamenlijk activiteriten ondernemen conform hun gemeenschappelijke interesse, met name een Museumclub, een Wandelclub, een Fietsclub, een Tuinclub, Creatieve dames-club, een Leeskring, een Engelse club, en een Eetclub.

- Veiligheid: - Brandweer Prinsenbeek is uiteraard voorzien van de actuele moderne apparatuur, maar daarnaast zijn ze ook trots op hun oudje, die ze de Oude Bertha hebben gedoopt. "De Oude Bertha is een Ford die van 1952 tot 1975 dienst heeft gedaan als brandweervoertuig bij de brandweer van Alblasserdam. Na het buiten dienst gaan van het voertuig is de Oude Bertha verkocht aan de bedrijfsbrandweer van Fokker. Hierna is zij overgenomen door de personeelsvereniging van onze brandweer, alwaar het voertuig als museumstuk wordt behouden en ingezet wordt voor speciale (brandweer)gelegenheden en festiviteiten."

Reacties

(2)

Is het protestantisme aan dit dorp voorbij gegaan? In een tijd dat de katholieken geen kerk mochten oprichten deden zij dat hier wel. Hoe kan dit?

De onder Geschiedenis beschreven lokale heemkundekring kan u dat ongetwijfeld onthullen, dus het lijkt mij het zinvolst als u uw vraag aan hen stelt.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen