Oijen

Plaats
Dorp
Oss
Noordoost-Brabant
Noord-Brabant

oijen_collage.jpg

Oijen, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Oijen, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Oijen.JPG

Blik op de Bernardweg in Oijen

Blik op de Bernardweg in Oijen

Oijen (2).JPG

Op de Maasdijk in Oijen

Op de Maasdijk in Oijen

Oijen (3).JPG

Kerkje uit 1810 aan de voet van de dijk in Oijen

Kerkje uit 1810 aan de voet van de dijk in Oijen

Oijen (4).JPG

Kasteel Oijen uit 1600; daarna vele malen gewijzigd

Kasteel Oijen uit 1600; daarna vele malen gewijzigd

Oijen

Terug naar boven

Status

- Oijen is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Noordoost-Brabant, gemeente Oss. T/m 1938 gemeente Oijen en Teeffelen. In 1939 over naar gemeente Lith, in 2011 over naar gemeente Oss. Tot 1814 viel het dorp onder Gelderland, streek Land van Maas en Waal. In dat jaar is de Maas ter plekke als provinciegrens gekozen, sindsdien is het dorp Brabants.

- Onder het dorp Oijen vallen ook de buurtschappen Benedeneind, Boveneind en Driehuizen.

Terug naar boven

Naam

In het Brabants
Ooie, Ojje.

Oudere vermeldingen
1077-1087 kopie 12e eeuw Oia, 1139 Oya, 1205 Oygen, 1300 Oyen, 15e eeuw Oyen, soms Oeyen.

Naamsverklaring
Betekent het Oudnederlandse oia = ooi 'land aan een waterloop', hier een oude stroomrug aan de Maas.(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Oijen grenst in het W aan Lithoijen, de rivier de Maas, de provincie Gelderland en Alphen, in het N ook aan de Maas, Gelderland en Alphen, in het NO aan Maasbommel, in het O aan Macharen en in het Z aan Oss en Teeffelen, en ligt NO van Lith en W van Megen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Oijen 116 huizen met 715 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 500 huizen met ca. 1.250 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Archeologische vondsten wijzen op bewoning sinds de Romeinse tijd.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Oijen heeft 5 rijksmonumenten.

- Beschrijving orgel Sint-Servatiuskerk.

- Van het vroegere kasteel van Oijen resteren tegenwoordig alleen nog de - evengoed nog imposante - bijgebouwen. Het kasteel met omgeving wordt beheerd door Natuurmonumenten. Sinds 2014 wordt het complex geëxploiteerd door de fam. Van Schijndel, die het complex heeft verbouwd en geschikt gemaakt voor overnachtingen, vergaderingen, trouwerijen e.d.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Carnaval. - CS De Bokkenrijders.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "In november 2020 is de eerste XL Vislift ter wereld geplaatst ter hoogte van de stuw Oijense Hut in de Hertogswetering nabij Oss, in het uiterste zuiden van het dorpsgebied van Oijen (de Bernhardweg loopt er vanuit het dorpscentrum direct naartoe). Een Vislift is een slimme vispassage waardoor vissen langs de stuw verder de Hertogswetering op kunnen zwemmen. De XL Vislift is geplaatst langs een stuw in de Hertogswetering, zodat deze stuw geen barrière meer vormt voor vissen. Dagelijks bestuurslid Ernest de Groot van waterschap Aa en Maas legt het dilemma van een stuw uit: “Een stuw is van belang om het waterpeil te reguleren en zo té natte of té droge situaties te voorkomen. Maar tegelijk is het ook van belang dat vissen zich vrij kunnen verplaatsen door een beek om te kunnen paaien. Daarom maken we op meerdere locaties in ons beheergebied langs stuwen een vispassage. Een Vislift is een unieke vorm van een vispassage. Een standaard Vislift hebben wij alleen nog in Vorstenbosch staan. Dat we nu de eerste XL variant ter wereld in de Hertogswetering hebben geplaatst is iets waar we heel trots op zijn!”

De werking van de Vislift. Een Vislift is een slimme vispassage. Het is een kunststof koker in de grond in de oever van de Hertogswetering. Binnenin die koker zit een ronde passage waarin vissen via een soort wenteltrap naar boven kunnen zwemmen en hun weg kunnen vervolgen langs de stuw. Uit onderzoek is gebleken dat vissen hoge eisen stellen aan de stroomsnelheid in een vispassage tijdens hun migratiereis langs de stuw. Daarom kan deze vispassage variëren in stroomsnelheid. De snelheid wordt aangepast aan het type vis dat op dat moment in de migratieperiode zit. Zo wordt de juiste stroomsnelheid ingesteld die ook inspeelt op wisselende waterstanden en afvoeren bij verschillende weersomstandigheden. Ook bekijkt deze vispassage automatisch met een camera de vissen die er doorheen zwemmen en meet het de waterkwaliteit. Hij geeft vervolgens een alarmmelding bij een (dreigende) slechte waterkwaliteit. Op meerdere locaties in Nederland zijn al Visliften geplaatst. De XL variant in de Hertogswetering bij Oijen is de eerste ter wereld. Deze variant is extra groot omdat de stuw een groot waterstandsverschil heeft en de standaard Vislift dat verschil niet kan overbruggen.

Optimalisatie kades en aanleg ecologische verbindingszone. Het visvriendelijk maken van de stuw in de Hertogswetering Z van Oijen middels een vislift is onderdeel van de herinrichting van de Hertogswetering van Gewande tot Lithoijen. De uitvoering van deze werkzaamheden is in september 2020 gestart en wordt medio 2021 afgerond. De 11,5 km kaden langs de Hertogswetering worden hersteld. De kaden worden minder steil gemaakt en daarmee stabieler. Ook wordt er 8 km aan ecologische verbindingszone (EVZ) aangelegd langs de Roode Wetering. Dit is een strook natuur langs de beek die natuurgebieden weer verbindt. Planten en dieren hebben zo meer leefruimte en kunnen zich zo veilig verplaatsen." (bron: Waterschap Aa en Maas, november 2020) Nadere informatie over deze projecten vind je op de pagina 'Hertogswetering en Roode Wetering' op de site van het waterschap.

- In 2015 is een 3 km lange nevengeul langs de Maas aangelegd in de Hemelrijkse Waard tussen Oijen en Lithoijen. Doel is dat dit een verlagend effect heeft op de waterstand bij hoogwater in de Maas. In een gebied van 225 ha is ca. 1 miljoen m3 klei afgegraven. De oevers van de nevengeul zijn flauw aflopend gemaakt, zodat er ondiep water ontstaat. Dat is gunstig voor planten, vissen, insecten en ander waterleven. Waterplanten en kleine organismen filteren een teveel aan fosfaat en stikstof uit het water. Zo draagt de nevengeul ook bij aan het schoonhouden van het rivierwater.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Oijen, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- MFA: - De ruimtelijke kwaliteiten van het dorp werden beheerst door de slachterij en het gemis aan een dorpsplein. De Dumeco-villa stond nog niet zo lang geleden rondom ingebouwd met bedrijfspanden van slachterij Dumeco midden in het dorp tegenover de kerk. Doordat de slachterij gesloten en inmiddels verdwenen is uit het dorp, kon er een plein komen en kon het dorp een nieuwe kern, een nieuw hart krijgen. De in 2015 gerealiseerde energieneutrale multifunctionele accommodatie MFA Hart van Oijen is bedoeld als een gebouw dat, centraal gelegen aan een nieuw plein, midden in het dorp, als ontmoetingsgelegenheid fungeert voor alle inwoners en dat de saamhorigheid in het dorp versterkt. Het komt de levensvatbaarheid van het dorp ten goede en voorkomt mede dat het dorp vanwege gebrekkige voorzieningen leegloopt.

Voor de dorpelingen is er een huiskamer gemaakt, die het samengaan van de verschillende gebruikers als hart van Oijen symboliseert, centraal gelegen in het dorp achter de oude villa. De verschillende functies en ruimten zijn hieromheen gegroepeerd. De school is zo opgezet dat deze eventueel later kan worden omgezet naar woningen. Om een latere knip mogelijk te maken, is de entree rondom een trappenhuis dubbel uitgevoerd. De school en de verenigingsruimten zijn zo optimaal mogelijk gezamenlijk gebruikt. Diverse ruimten worden van elkaar gebruikt. Verenigingen kunnen schoollokalen en/of de aula gebruiken in de avonduren. Ook kan de school de gymzaal en eventueel andere ruimten gebruiken in het MFA. De lokalen zijn voorzien van bijplusruimten die ook zelfstandig als studieruimten zijn in te zetten. De passage op de verdieping is zo ruim opgezet dat ook deze tevens als studieruimte kan worden ingezet. Basisschool De Kleine Weide huist samen met de peuterspeelzaal en de verenigingen op zo’n manier dat het zo optimaal mogelijk gaat werken als één gezamenlijk gebouw. De opvang van peuters op dezelfde locatie geeft een gevarieerd gebruik, meer leven in de brouwerij, maar ook zijn het de leerlingen voor de volgende jaren in de basisschool.

Wat vooral opgevallen is tijdens het ontwerpen is de vergaande gemeenschapszin en saamhorigheid in het dorp. De bereidheid om samen te werken is bijzonder samengekomen in het nieuwe 'Hart voor Oijen'. Door clustering van de voorheen verspreid gelegen functies ontstaat er een samenhangend geheel wat meer recht doet aan een dergelijk plein. In het MFA is een huiskamer voor het dorp, vele functies voor verenigingen, een basisschool en peuterspeelzaal samengegaan. Dit samengaan in een Educatief Cluster is een goede stap. Er kan gebruik worden gemaakt van gezamenlijke voorzieningen en van gezamenlijke ruimten. Wie kan delen kan ook vermenigvuldigen. Door het opofferen van hun eigen stek zorgen alle partijen dat het hart gaat kloppen in gebruik en in financiële zin. Op deze manier is het totale gebouw compacter geworden. Het wordt zo meer dan slechts de som der delen. Ruimte voor verenigingen en dergelijke geven een band met de inwoners van het dorp en geven een 'eigen gevoel'. Op deze manier ontstaat een uitnodigende school voor de leerlingen, maar ook voor de ouders en de buurtbewoners. Door de ingreep in het dorp wordt het dorp zelf beter levensvatbaar. (bron: André van de Ven Architecten)

- Onderwijs: - Scholenkoepel Primair SKO heeft de ambitie om in elke kern binnen haar werkgebied een Integraal Kind Centrum (IKC) te realiseren. In een Integraal Kind Centrum komt alles samen. Ze creëren daarmee een voorziening voor kinderen van 0-12 jaar waar zij gedurende de dag komen om te leren, te spelen, zich te ontwikkelen, te ontspannen en te ontmoeten. Er is sprake van één team dat een dagprogramma binnen één en dezelfde pedagogische visie verzorgt, waar, naar keuze, deels of geheel gebruik van kan worden gemaakt. Zoveel mogelijk op één locatie en vanuit één loket bieden ze een totaalpakket op het gebied van educatie, opvang en ontwikkeling. Ze willen dat onderwijs, peuteropvang, kinderopvang en buitenschoolse activiteiten en sociaal-culturele ontwikkeling naadloos zijn afgestemd op onderwijs.

In Oijen verzorgt Basisschool De Kleine Weide het onderwijs in de nieuwe MFA. Het Speelblokje draagt zorg voor de peuteropvang. De naschoolse opvang is in handen van Kidsintown. Dagopvang voor kinderen van 0 t/m 4 jaar zal nog wel buiten het gebouw plaats blijven vinden. In de komende jaren zullen ze samen verder werken aan een mooie integratie van onderwijs, peuterwerk en opvang.

- Jeugd en jongeren: - Jeugd- en Jongerenwerk Oijen.

- Muziek: - "Een klein dorp langs de Maas, dat een traditie hoog te houden heeft als het gaat om fanfaremuziek. Sinds 1968 klinkt in het Brabantse Oijen de muziek van Drumfanfare DIOS. En niet alleen hier. De drumfanfare heeft gedurende haar bestaan veel optredens gegeven in binnen- en buitenland, en koestert in de prijzenkast de beker die herinnert aan het Nederlands kampioenschap in 1988. Waar een klein dorp groot in kan zijn. In ons dorp wonen ruim 1200 mensen, waarvan een kleine honderd lid zijn van DIOS. Zij dragen samen een levenskrachtige muziekvereniging waar het in de eerste plaats om de muziek gaat, maar Brabant zou Brabant niet zijn als de gezelligheid niet - bijna - net zo belangrijk was. Een gedreven club muzikanten laat graag zien wat zij kan."

- Sport: - MOSA '14 is in 2014 ontstaan uit een fusie van v.v. Macharen en O.V.C. '63 uit Oijen. MOSA staat voor Macharense Oijense Sport Alliantie 2014 waar naast voetbal ook nog wordt gekorfbald. Alle wedstrijden worden gespeeld op sportpark de Rijsbos in laatstgenoemd dorp.

- Zorg: - "Zorgboerderij en Paardenmelkerij Burgthoeve in Oijen biedt dagbesteding aan een diverse doelgroep. Er wordt rekening gehouden met de mogelijkheden van de deelnemers. De paardenmelkerij is hiervoor uitermate geschikt, omdat de melkerij vele verschillende en alledaagse activiteiten kan bieden. De deelnemers worden begeleid bij het uitvoeren van de aan hen toebedeelde taken. Wij streven naar een prettige werksfeer waar de hulpboeren de kans krijgen om zich te ontwikkelen in hun werk en persoonlijke vorming. De werkzaamheden die de hulpboeren doen zijn o.a. vegen, onderhoud gereedschap, zadels, melkverwerking, paard verzorgen, rijden, erf en tuin werkzaamheden. Sinds 2005 is het ook mogelijk om een combinatie van wonen en dagbesteding te verkrijgen op de Burgthoeve. Familie Van der Burgt voert samen met een team van begeleiders de zorg en begeleiding uit."

- Duurzaamheid: - In 2015 is in Oijen een energieleverend schoolgebouw gerealiseerd. In het energieconcept voor Basisschool De Kleine Weide zijn diverse technieken geïmplementeerd. Hierdoor is een significante reductie in zowel energieverbruik als CO2-emissie bereikt, evenals een gezond binnenklimaat. Hiervoor zijn in het energieconcept diverse technieken geïmplementeerd, waaronder: duurzame materialen; een houtpellet gestookte bioketel (150 kW); accoya kozijnen met drielaagsglas; 536 zonnepanelen; 10 m2 zonnecollectoren; lagetemperatuurverwarming (LTV); een goede schilisolatie; optimale ventilatietechniek met per ruimte een CO2-opnemer.

Energieneutrale Basisschool De Kleine Weide is onderdeel van het project ‘Hart van Oijen’. In het dorpscentrum is een multifunctioneel gebouw gerealiseerd, bestaande uit een basisschool, multifunctionele accommodatie en woningbouw. De kracht van dit project zit niet zozeer in één speciale techniek, maar juist in de koppeling van diverse bestaande technieken. De ambitie luidde om een energieleverende basisschool te realiseren met een klasse A binnenklimaat van het Programma van Eisen ­Frisse Scholen, waarbij het gebouw meer energie oplevert dan het verbruikt voor verwarming, koeling, ventilatie en verlichting.

Bij het ontwerp, bouw en de exploitatie van de energieneutrale basisschool waren vijf partijen betrokken. Samen beschikken de partijen over grote expertise op het gebied van bouwen en energietechniek. Ook is tijdens de ontwikkeling en bouw van het project nauw samengewerkt met TNO, TUE en de Installatie Advies Groep. Basisschool De Kleine Weide is een voorbeeldproject voor het Unieke Kansen Programma 'Naar Energiezuinige Scholen en Kantoren' (UKP NESK), een subsidieregeling, waarbij sinds 2010 subsidie is verstrekt aan projecten die zich onderscheiden door energiezuinigheid, duurzaamheid en organisatorische innovaties in de bouwkolom. De projecten moeten bovendien een voorbeeld en inspiratiebron zijn voor andere partijen in de markt. De school in Oijen staat zelfs bovenaan de Top15 energiezuinige scholen 2016!

- "De plannen voor de zonneweides aan weerszijden van de rioolwaterzuivering in Oijen zijn een stap verder. Waterschap Aa en Maas heeft in het voorjaar van 2021 intensief overleg gevoerd met bewoners en andere belanghebbenden en heeft diverse onderzoeken uitgevoerd. Op basis daarvan heeft de Omgevingsdienst Brabant-Noord in juli 2021 een ontwerpvergunning verleend. In de plannen staan zonneweides die ruimte bieden voor de natuur en aan het zicht onttrokken zijn voor bewoners. De energie van de panelen wordt rechtstreeks ingezet voor het zuiveren van rioolwater. Alleen tijdens pieken wordt het teveel aan energie geleverd aan het net.

Ecologische zonneweides. De bij elkaar 8.500 panelen van de twee zonneweides staan in rijen gericht op het zuiden. Om te zorgen voor voldoende licht en water op de bodem, staan de rijen 2 meter uit elkaar en zit er over de hele lengte van iedere rij een kier tussen de panelen. Ook is gekozen voor zogenaamde bifacial panelen. Deze laten gedeeltelijk licht door. Het terrein wordt ingezaaid met bloemen en kruiden en het waterschap plaatst lage fruitbomen en besdragende struiken onder aan de dijk. Ook krijg het hek rondom de panelen doorgangen voor kleine zoogdieren.

Lage panelen achter een wilde haag. Om te voorkomen dat bewoners van de Parallelstraat de panelen zien, worden ze niet hoger dan anderhalve meter en liggen ze verscholen achter een wilde haag. De haag bestaat uit verschillende groenblijvende struiken en komt langs de Parallelstraat en aan de zuid- respectievelijk noordzijde van de weides. De intentie is om de zonneweides medio 2022 aan te leggen. Op weg naar energieneutraal. Waterschap Aa en Maas wil in 2030 alle energie die zij verbruikt zelf opwekken. Een logische ambitie, want het waterschap ondervindt als geen ander de gevolgen van klimaatverandering. Daarom legt Aa en Maas niet alleen in Oijen zonneweides aan, maar op lege plekken op al haar zeven rioolwaterzuiveringen in Oost-Brabant. De zonneweides in Den Bosch, Heeswijk-Dinther, Vinkel en Aarle-Rixtel zijn al klaar. Naast energie uit zon haalt het waterschap energie uit water en rioolslib." (bron: Waterschap Aa en Maas, juli 2021)

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Oijen.

Reacties

(1)

Ga binnenkort verhuizen van Houten (Utrecht) naar Oijen.
Kijk er naar uit.

Reactie toevoegen