Echt

Plaats
Dorp
Echt-Susteren
Midden-Limburg
Limburg

echt_plaatsnaambord_kopie.jpg

Echt is een dorp in de provincie Limburg, in de streek Midden-Limburg, gemeente Echt-Susteren. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2002.

Echt is een dorp in de provincie Limburg, in de streek Midden-Limburg, gemeente Echt-Susteren. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2002.

gemeente_echt_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Echt anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Echt anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Echt

Terug naar boven

Status

- Echt is een dorp* in de provincie Limburg, in de streek Midden-Limburg, gemeente Echt-Susteren. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2002.

* Weliswaar heeft deze plaats in de middeleeuwen stadsrechten verkregen, maar over het algemeen wordt zij vandaag de dag weer als dorp beschouwd. Ook de gemeente betitelde haar kern zelf zo, getuige de Volkstelling van 1840 in het hoofdstuk Statistische gegevens, toen het dorp nog slechts 270 huizen omvatte. De plaats wordt door deze en gene soms nog wel als stad betiteld, maar dat is dan meer uit nostalgische of toeristische overwegingen. Dergelijke plaatsen worden ook wel 'historische stad' genoemd.

- De gemeente Echt omvatte naast het gelijknamige dorp verder nog de dorpen Koningsbosch, Maria Hoop, Pey en Sint Joost.

- Tijdens een eerdere herindelingsronde in deze regio, in 1991, heeft een aantal grenscorrecties plaatsgevonden met omliggende gemeenten (de meeste ten voordele van de gemeente Echt). De belangrijkste grenscorrectie was die met de gemeente Maasbracht (waarvan 288 hectare met 302 huizen en 834 inwoners overgingen). Hierdoor kwam het dorp Sint Joost geheel onder de gemeente te vallen. Voorheen liep de gemeentegrens midden door dit dorp.

- Onder het dorp Echt vallen ook de buurtschappen Aasterberg, Berkelaar, Gebroek en Ophoven, en alleen voor de postadressen ook de dorpen Pey en Slek met de bijbehorende buurtschappen Hingen, Pepinusbrug (grotendeels) en Schilberg.

- Wapen van de voormalige gemeente Echt.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Ech.

Oudere vermeldingen
950 vervalst 10e eeuw? Ehti, ca. 1050 kopie 11e eeuw de Eitha, 1087 kopie 13e eeuw de Ehtá, 1128 Ehta, 1139 de Echt, 1174 Ehta, 1224 Iohannes de Eichta, 1272 de Echte, 1294-1295 Egth.

Naamsverklaring
Het Middelnederlandse echt betekent oorspronkelijk 'eigendom', doch dan hier in een speciale betekenis, voor een bos waarvan het gebruik was voorbehouden aan de heer en dat geen deel uitmaakte van de gemeenschappelijke gronden. Echt was een koninklijke villa en de naam kan dus niet 'hofhorig goed' betekenen.(1)

Terug naar boven

Ligging

De voormalige gemeenten Echt en Susteren grensden sinds de herindelingen van 1982 zowel aan België als aan Duitsland (en dus ook de gemeente Echt-Susteren sinds haar oprichting in 2003). De gemeente Echt grensde sindsdien naast Duitsland ook aan België omdat zij er een stukje van de voormalige gemeente Ohé en Laak bij kreeg, en de gemeente Susteren via de voormalige gemeente Roosteren. Z hiervan grenst ook de gemeente Sittard-Geleen sinds haar oprichting in 2001 aan België en Duitsland. Vanouds was dit alleen bij de gemeenten Vaals en Wittem het geval.

Het dorp Echt ligt direct N van de smalle 'taille' in het grensgebied tussen Midden- en Zuid-Limburg en ligt verder ZW van Roermond, Z van Maasbracht, NNO van Susteren en ONO van het Belgische Maaseik. Het dorp grenst in het N aan de splitsing A73/A2, en in het W aan de A2 en het Julianakanaal. Kort daar achter ligt de Maas.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Echt 669 huizen met 3.588 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 270/1.476 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Berkelaar 48/276, Sint Joost 49/226, Hingen 40/204, Pey 87/434, Schilberg 11/63, Slek 50/234, Gebroek 30/150, Aasterberg 5/95, Ophoven 17/41, Putsbroek 17/130, Annendael 3/29, Diergaarde 5/40, Echterbosch 27/144 en Spaanshuisken 10/46. Tegenwoordig heeft 'het postcodegebied met de postale plaatsnaam Echt' ca. 6.000 huizen met ruim 14.500 inwoners. Daar zitten de aantallen voor de dorpen Pey en Slek en de onder Pey vallende (delen van) buurtschappen bij inbegrepen. Halen we die aantallen eraf, dan blijkt het eigenlijke dorp ca. 3.500 huizen met ca. 9.000 inwoners te omvatten.

Terug naar boven

Geschiedenis

Het gebied van de gemeente Echt was in de prehistorie al permanent bewoond. De geschiedenis van Echt gaat volgens de overlevering terug tot 705, toen Pepijn van Herstal de Echtenaren de bossen Echter Waldia schonk.

De gemeente Echt heeft een belangrijke strategische positie gehad als grensplaats tussen Gelder en Gulik. Vier grensstenen herinneren daar nog aan.

- Beschrijving en inventarisatie gemeentearchief Echt 1938-1980.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Echt, kun je terecht bij Heemkundekring Echter Landj (HKEL). Behalve een tijdschrift dat 4x per jaar verschijnt en een 2-jaarlijks jaarboek verzorgt de HKEL wandelingen, lezingen en excursies en wordt de gelegenheid geboden mee te doen in werkgroepen met thema’s als archeologie, genealogie, documentatie, digitalisering van historische foto’s en Waekbladen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Al jarenlang is de vervallen voormalige dakpannenfabriek De Valk een doorn in het oog van menig Echtenaar. De zorgen om het historische gebouw en de toenemende leegstand in het centrum van Echt hebben ertoe geleid dat de gemeente het ambitieuze projectplan van de eigenaar van het complex, samen met een aantal partners, heeft omarmd. Met het ondertekenen van een overeenkomst is het project 'Herbestemming de Valk' in een nieuwe fase terecht gekomen. De voormalige dakpannenfabriek bij de entree van het Winkelhart in Echt is een uniek rijksmonument in Limburg. De eigenaar van het complex (Exploitatiemaatschappij De Valk BV ) is met het initiatief gekomen om het monumentale deel te restaureren en de totale locatie te transformeren tot een Jumbo Foodmarkt.

De afgelopen periode heeft de gemeente samen met de initiatiefnemer onderzocht hoe deze plannen in het centrum geïntegreerd kunnen worden. Met het realiseren van een Foodmarkt wordt het kerngebied van het bestaande winkelcentrum versterkt en een publiekstrekker gerealiseerd. Dit vereist een aangepaste infrastructuur en een gewijzigd bestemmingsplan. Wethouder Peter Ruijten over de plannen: "We zijn blij dat De Valk wordt gered. Deze voormalige fabriek heeft een historische betekenis en gaf in de vorige eeuw een enorme economische impuls aan het centrum van Echt. Het is mooi om te zien dat deze nieuwe plannen een positieve invloed hebben op de economie en vitaliteit van het centrum. Daarom werken wij graag mee aan het wijzigen van het bestemmingsplan en het aanpassen van de infrastructuur."

In het centrum van Echt is anno 2019 sprake van bovengemiddelde leegstand, het centrum is niet optimaal ontsloten en het mist een aansprekende publiekstrekker. Wethouder Geert Frische juicht de nieuwe plannen toe: "Met de nieuwe plannen voor de herbestemming van De Valk wordt niet alleen een publiekstrekker gebouwd. Met de komst van de Foodmarkt wordt een historisch monument gerestaureerd en het centrum nieuw leven ingeblazen. Een echte win-winsituatie voor de gemeente, de initiatiefnemer(s) en de inwoners van Echt-Susteren."

De komst van de Jumbo Foodmarkt maakt onderdeel uit van een groter plan om het centrum te revitaliseren. Zo wordt het centrum op termijn beter toegankelijk met de komst van een nieuwe ontsluitingsweg. De verbinding tussen het huidige winkelcentrum en de nieuwe Jumbo Foodmarkt voor het winkelende publiek zal als voetgangersgebied worden vormgegeven. Daarnaast wordt samen met de lokale ondernemers gezocht naar mogelijk-heden om het centrum rondom De Plats als bruisende hart compacter te maken. Bovendien komt er meer parkeergelegenheid. Al deze ontwikkelingen dragen bij aan een vitaal en toekomstbestendig winkelhart van de kern Echt met een regionale betekenis." (bron: gemeente, april 2019)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Echt heeft 31 rijksmonumenten.

- De RK St. Landricuskerk in Echt (Vrijthof/Plats) is in 1873 o.l.v. Pierre Cuypers ingrijpend verbouwd, waarbij het schip met twee traveeën naar het westen is uitgebreid. De romaanse toren is in 1872 afgebroken en vervangen door de huidige neogotische. Van 15 september 1944 tot eind januari 1945 had de kerk het zwaar te verduren; toren en schip zijn herhaaldelijk getroffen. Doordat de spits van de toren op de kerk viel zijn drie traveeën van het middenschip en enkele van het zijschip ingestort. Alle mooie vensters zijn geheel vernield, alsmede de oude biechtstoel. Het orgel kon ten dele worden gered. In 1946 is de kerk - met uitzondering van de torenspits - hersteld. In 1958 is de hoge betonnen torenbekroning geplaatst, naar ontwerp van H. Tilmans.

In 2008 is de van oorsprong Joodse zuster Edith Stein heilig verklaard. Ter gelegenheid daarvan heeft bisschop Wierts op 12 oktober 2008 in de H.Landricuskerk twee gebrandschilderde ramen onthuld met episoden uit het leven van Edith Stein. De ramen zijn gemaakt door kunstenaar Hub Kurvers uit Deventer. De Landricusparochie en de Pius-X-parochie zijn rond 2010 samengevoegd. Er waren plannen om de Pius-X-kerk in te richten als verenigingsgebouw voor vele verenigingen, maar dat is niet gelukt. De kerk is eind 2012 aan de eredienst onttrokken en in 2013 gesloopt.

- De binnenzijde van het rijksmonumentale voormalige raadhuis van Echt (Plats 1), een beeldbepalend pand uit 1888 in neorenaissancestijl, is in 2018 volledig gemoderniseerd. In januari 2019 is het gebouw heropend en heeft het de naam 'Cultuurhuis Edith Stein' gekregen. Het pand biedt onderdak aan: - het Museum van de Vrouw, - Koninklijke Harmonie St. Caecilia, - Heemkundevereniging Echter Landj, - Stichting Dr. Edith Stein, en - het Historisch Informatie Punt (HIP). In het HIP is een selectie uit de historische collectie van de gemeente Echt-Susteren opgenomen, met name het fotoarchief, oude ansichtkaarten, bidprentjes, alle edities van het Waekblaad vanaf 1901 en overige documenten over de geschiedenis van de gemeente. Sinds 1949 was hier ook het Gemeentemuseum Echt gevestigd, maar dat bestaat niet meer. Het is de intentie van de gemeente dat vanaf medio 2019 ook de nieuwe lokale omroep SOL-2 (in 2019 ontstaan als nieuwe omroep voor deze gemeente en buurgemeente Roerdalen) hier wordt gehuisvest.

- "Het Museum van de Vrouw in Echt is enig in zijn soort. Nergens anders in Nederland vind je een museum dat in het teken staat van de vrouw en haar leven. Zo dynamisch als dat is, zo vertelt het museum haar verhalen. Voor iedere expositie wordt een scherpe selectie gemaakt uit duizenden objecten en kledingstukken. Het museum vertelt verhalen over verleden, heden en toekomst. De identiteit blijft daarbij de rode draad: het presenteren van het vrouwenleven in al zijn facetten. Museum van de Vrouw kiest voor hedendaagse thema’s. Het Museum van de Vrouw komt voort uit een privé verzameling van Annie Schreuders-Derks. De collectie is ontstaan uit de grote interesse voor de verbondenheid van de vrouw met oude en nieuwe tradities en de volkscultuur in de breedste zin van het woord. De kracht en de culturele waarde van de collectie liggen in het geven van een compleet en samenhangend beeld van anderhalve eeuw vrouwenleven. In 2007 is de collectie in het bezit gekomen van de gemeente. Sinds dat jaar is het museum gehuisvest in het oude raadhuis van Echt."

- Kasteel Verduynen (17e eeuw).

- Gevelstenen in Echt.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- Wandelsportvereniging WSV Echt organiseert jaarlijks diverse wandeltochten in en om de gemeente.

- "Het jaarlijkse PlatsSpektakel in het historische centrum vindt plaats op de zaterdag voorafgaand aan de carnaval en wordt georganiseerd door Stichting PlatsSpektakel en Horeca Centrum Echt."

- Carnaval. - "Samen met de hele Echter gemeenschap zorgt carnavalsvereniging CV De Aester Echt elk jaar voor een fantastische carnaval door middel van diverse evenementen met echte Limburgse top-artiesten."

- Koningsdag.

- Echt Music Night (op een vrijdag in augustus).

- "Als de dagen beginnen te korten, komen bij menige fan/liefhebber van de Echter Kermis de kriebels. Want bij het najaar dat eind september is ingezet, hoort de kermistijd. Een eeuwenoude traditie die Echt een week lang in oktober prominent op de landkaart zet. Niet alleen door een oergezellige kermis en een aantal zeer gevarieerde en kwalitatieve kermisattracties, maar ook door een uitgebreid randgebeuren dat alle mensen van jong tot oud aandacht en plezier zal geven. In 2018 kregen we na de kermis een mooi bericht van een oudere dame die in Zorgcentrum de Egthe woont. Zij had toch zo’n fijne kermis gehad en was daarvoor dankbaar. Haar kermis bestond alleen uit het kijken naar de blije gezichten van de kinderen en mensen die langs haar raam kwamen. Dat was voor haar voldoende. Anderen zullen alleen genoten hebben als ze in alle attracties tot het uiterste zijn gegaan. En tussen deze 2 manieren ligt nog een hele wereld van kermisplezier! Iedereen die kermis wil vieren is welkom in Echt. Er is maar 1 spelregel en die is samen te vatten in 3 woorden: Respect voor elkaar. De culturele tradities die er zijn, die mensen samenbrengen en samen laten genieten, moeten we koesteren, uitbouwen en aanpassen aan de tijd waar nodig. Alleen zo kunnen wij en ook volgende generaties er nog lang van genieten."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- In de voormalige gemeente Echt lopen de landschapstypen van Noord- en Zuid-Limburg in elkaar over; vlakke, zandige gebieden met rivierduinen en vennetjes, en hoger gelegen gebieden met al wat löss. De meest opvallende elementen in het Echter landschap zijn de zogeheten Maasterrassen. Dit zijn rivierbeddingen die als vlakke plateaus te herkennen zijn. Op de overgangen tussen de terrassen liggen oude sleuven waarin nu nog kl$eine waterstroompjes voorkomen zoals de Vulense beek en de Canjelbeek. Ook natuurgebied De Doort ligt in een Maasmeander.

- Royal Echt is de servicebioscoop van het smalste stukje Nederland. Dé bioscoop waar je je hapje en drankje met één druk op de knop kunt bestellen vanuit je luie stoel.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Echt, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Sport: - Voetbalvereniging RKVV EVV Echt.

- "Recreatiesport Vereniging RV Kranenbroek is opgericht in 1985. Daarvóór bestond RVK al een jaar of 10 onder de naam Atletiekvereniging Echt i.o., bijgenaamd 'de trimclub'. In die tijd werden de maandelijkse wedstrijden in 't Kranenbroek ook al georganiseerd. Sinds een aantal jaren kennen wij ook een Nordic Walken afdeling. Op dinsdag wordt er door een aantal leden ook nog aan Mountainbike gedaan. Hoewel wij een recreatieve vereniging zijn, kunnen ook de fanatiekere lopers bij ons terecht. In groepsverband samen naar een wedstrijd toe trainen behoort ook tot de mogelijkheden. Naast de vaste trainingsmomenten kennen wij ook nog een maandelijkse wedstrijd, die door ons wordt georganiseerd in Kranenbroek. Deze vindt plaats in de maanden met een “R” op de 2e zondag van de maand. Naast de sportieve activiteiten kennen wij ook nog de sociale activiteiten. Zo is er altijd een activiteit met Carnaval, Pasen, Moederdag, Vaderdag, Sinterklaas en Kerst. Daarnaast kennen wij nog de familiedag en de algemene ledenvergadering, die wordt afgesloten met een Nieuwjaarsborrel.

De vereniging beschikt over 2 hoofdtrainers en een groot aantal begeleiders. Zij zorgen samen voor afwisselende trainingen voor de verschillende groepen. De groepen hebben wij ingedeeld op basis van recreanten en op basis van wedstrijdlopers die voor halve marathons of hele marathons willen trainen. Uiteraard staat het ook recreanten vrij om wedstrijden te lopen. Op basis van onze trainingen is het mogelijk om na verloop van tijd een wedstrijd van 5, 10 of 15 km te volbrengen. Wij vinden het belangrijk dat beginners en “herstarters” binnen onze vereniging op een verantwoorde wijze het hardlopen opbouwen. Jaarlijks starten wij daarom de 3e woensdag van september met de cursus “Come & Run”. De cursus duurt 8 weken. Na afloop zijn de deelnemers in staat om een half uur aaneengesloten hard te lopen. Nieuwe leden kunnen bij ons een maand gratis komen trainen voordat zij besluiten om lid te worden."

- Zorg: - Meditta Medisch Centrum (MMC) Echt is op initiatief van Meditta Huisartsenzorg, in samenwerking met LZR in Roermond en het Zuyderland MC locatie Sittard-Geleen, opgericht. Je kunt hier terecht voor snelle en kwalitatief hoogwaardige diagnostische onderzoeken.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Echt.

Reacties

(4)

Goedenavond. Ik zag de reportage bij HvN en ben eens gaan lezen over Echt, mijn woonplaats. In het hoofdstuk "ligging" staat een letter "Z". Wat heeft deze voor een betekenis? Als ik de naam "Echt" invoer komt de plaatsnaam met een hoofdletter met een trema erop: Écht.deze ken ik niet. Waar komt deze vandaan?

Dank voor uw reactie. In het hoofdstuk Ligging vermeld ik de ligging van een plaats ten opzichte van plaatsen in de omgeving. Zuidelijk van plaats A, noordwestelijk van plaats B, zuidoostelijk van plaats C etc. Ik kort vrijwel nergens af, maar omdat de ligging om een korte zakelijke feitelijke alinea gaat, vond ik het netter staan om in de hoofdstukken Ligging de windrichtingen af te korten in plaats van ze steeds voluit te doen. Die afkortingen lijken me toch ingeburgerd (niemand eerder heeft dit nog gevraagd), maar ik kan me voorstellen dat men het wat vreemd vindt staan als er maar één (afgekorte) windrichting staat. Daarom staan er nu nog een aantal bij. Ik had de ligging van het dorp namelijk nog niet beschreven, alleen de voormalige gemeente.
Wat uw tweede punt betreft: geen idee wat u daarmee bedoelt. Als ik hier Echt invul in de zoekfunctie, laat hij gewoon Echt zien zonder enig leesteken boven de E.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Op deze site wordt Echt consequent een dorp genoemd. Dit is historisch onjuist. In ca. 1550 wordt van de stad Echt door Jacob van Deventer een plattegrond gemaakt. Dit i.h.k.v. de verdediging van de Nederlandse steden. Echt had al in de periode vooraf grachten, omwalling en poorten, iets wat bij dorpen ontbreekt. Het stadswapen van Echt is ontleend aan het schepenzegel uit ca. 1250. Een (nog bestaande) gevelsteen met het stadswapen uit 1660 was ingemetseld in de gevel van een van de voorlopers van het stadhuis. Echt wordt in historische publicatie als stad aangeduid.

De term dorp of stad heeft al sinds halverwege de 19e eeuw wettelijk geen betekenis meer (kunnen er geen (voor)rechten meer aan worden ontleend), dus sindsdien is het nog puur een gevoelsmatige kwestie of een gemeente of de inwoners een bepaalde kern een stad of dorp vinden. En daar conformeer ik mij dan aan. Er zijn overigens ook steden die nooit stadsrechten hebben verkregen maar gezien hun grootte, voorzieningen en regionale verzorgingsfunctie redelijkerwijs als stad zijn te beschouwen en zich daarom - terecht - zo noemen. Almere, Apeldoorn etc.

Een plaats die ooit stadsrechten heeft verkregen c.q. gedurende zekere tijd als stad werd beschouwd, wordt niet per definitie tot in de eeuwigheid als stad beschouwd, wat u met uw formulering wél lijkt te (veronder)stellen. Er zijn in dit kader tientallen plaatsen in ons land die ooit formeel een stad zijn geweest en gezien de huidige geografische en maatschappelijke situatie een dorp of buurtschap worden genoemd, bijv. het dorp Eemnes en de buurtschap Eembrugge. Kennelijk wilt u Eembrugge met haar paar handenvol huizen een stad noemen omdát het ooit stadsrechten heeft verkregen? Dan bent u de enige. Daarnaast noemt de gemeente Echt haar hoofdplaats in de Volkstelling van 1840 zelf ook een dorp. In dat jaar is het ook nog maar een bescheiden kerntje met slechts 270 huizen! Dus Echt is inderdaad een stad geweest maar nu niet meer. Voor nadere toelichting zie ook https://www.plaatsengids.nl/kennisbank/wat-een-plaats-en-welke-soorten-p....
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen