Reusel

Plaats
Dorp
Reusel-De Mierden
Zuidoost-Brabant Kempen
Noord-Brabant

reusel_plaatsnaambord_kopie.jpg

Reusel is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Reusel-De Mierden. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

Reusel is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Reusel-De Mierden. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996.

gemeente_reusel_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Reusel anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Reusel anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Reusel

Terug naar boven

Status

- Reusel is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Reusel-De Mierden. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1996. Het is de hoofdplaats van de gemeente.

- Wapen van de voormalige gemeente Reusel.

- Onder het dorp Reusel vallen ook de buurtschappen De Hoek, Heikant en Kippereind.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Rujzel.

Oudere vermeldingen
1173-eind 13e eeuw Rosole, Roselo, 1179 kopie 13e eeuw Rosule, 1232 Rosele, 1235 Ruexele, 1434 Roesel, 1456 / 1773 Reusel, 1629 Reusele, 1936 Reuzel.

Naamsverklaring
Oorspronkelijk een waternaam. De verklaring uit rausilo*, een samenstelling met het water aanduidende lo, met als betekenis 'rietbeek', is inmiddels verlaten. Rekening houdend met de dialectvarianten van het type Ruizel gaat men uit van een verbaalafleiding rusilo* 'ruisende stroom'. Anderen denken aan een afleiding met -l- suffix van het Indo-Europese reus-* 'scheuren'.(1)
* Gereconstrueerde vorm,

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Reusel grenst in het Z en W aan België, in het Z aan buitengebied van de Belgische plaats Mol, in het W aan de Belgische plaats Arendonk, in het N aan Hooge Mierde en Hunsel en in het O aan Bladel, en ligt ZZO van Goirle en Tilburg, Z van Hilvarenbeek en Lage Mierde, WZW van Veldhoven, ZW van Eindhoven, W van Eersel, NW van de A67, die Z van het dorpsgebied overgaat in de Belgische E34, en WNW van Bergeijk. Het dorp heeft een zeer kleine enclave aan de Belgische grens, rond het punt waar de A67 overgaat in de Belgische E34.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Reusel 139 huizen met 868 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 28/135 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Lensheuvel 38/194, Heikant 18/130, De Peel 10/70, Weijereind 10/94, Hoeve 17/70, Kattenbosch 10/122 en Voort 8/53. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 3.500 huizen met ca. 8.600 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Archeologische opgravingen
Van 2008 t/m 2011 zijn in Reusel de resten van een Romeins dorp opgegraven. Het verdwenen dorp dateert vermoedelijk van rond het begin van de jaartelling en was groter dan aanvankelijk werd gedacht. Het gaat om een nederzetting van zo'n 35 huizen die daar waarschijnlijk drie eeuwen heeft gestaan. Aan de Kruisstraat en Wegekker zijn resten aangetroffen van boerderijen, opslagkuilen, veenbewaarplaatsen en schuurtjes. Ook zijn restanten van een waterput aangetroffen. Verder zijn er ook voorraad- en kelderkuilen uit de brons- en ijzertijd gevonden. Die dateren van 1500 tot 1100 voor Christus. Van de huizen uit deze tijd is door de latere Romeinse bebouwing niet veel meer over.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Reusel, kun je terecht bij de volgende instantie en site:

- Heemkunde Werkgroep Reusel (HWR) is opgericht in 1971. Hun 1x per kwartaal verschijnende tijdschrift De Schééper heeft bijna 1.000 betalende abonnees. In 2017 zijn ze verhuisd van het oude naar het nieuwe gemeentehuis. Helaas kon daar niet al het Reuselse erfgoed worden ondergebracht. Ook elders in het dorp kon men de collectie niet onderbrengen. Ze hebben uiteindelijk een aanvulende geschikte ruimte gevonden in het Anthoniushof op de Weebosch. Het erfgoed wordt daar tentoongesteld in een nieuw gebouwde expositieruimte. In de werkgroep-ruimte in het gemeentehuis ben je van harte welkom op dinsdagmorgen van 10.00 tot 12.00 uur om je te laten informeren over heemkundige thema’s of om gewoon een praatje te komen maken over het dorp in vroeger tijden. De (gratis) koffie staat klaar!

- Verhalen over de geschiedenis van Reusel op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC).

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Reusel heeft 3 rijksmonumenten.

- Na de Reformatie van 1648 is de RK kerk van Reusel ingepikt door de Hervormden. De katholieken kerkten aanvankelijk te Arendonk, maar mochten in 1672 een schuurkerk bouwen te Lensheuvel. Deze is in 1747 ingestort, herbouwd en in 1795 afebrand. Toen kregen de katholieken ook hun oude kerk weer terug. Deze is in 1823 hersteld en in 1897 gesloopt, nadat in 1895 de huidige Onze Lieve Vrouwe Tenhemelopneming kerk (Markt 2) was gereedgekomen aan de noordelijke kant van de huidige Wilhelminalaan. Reeds eerder waren een zustersklooster (1879) en een fratersklooster (1884) opgericht. Beide kloosters zijn opgeheven, dat van de Zusters van Veghel in 1992.

De kerk is een neogotische kruisbasiliek. De toren is geflankeerd door een kleine traptoren. Voorts is er een vieringtorentje. Het ruime interieur is voorzien van kruisribgewelven en glas in lood van Toon Ninaber van Eyben. Architecten waren P.J. Bekkers en A. Brüning, uit de school van Jos Cuypers. In 1944, tijdens de gevechten die samenhingen met de bevrijding, is de toren beschadigd door beschietingen van de Engelsen, die veronderstelden dat zich Duitsers in de toren bevonden. - Beschrijving orgel O.L.Vrouw Tenhemelopnemingkerk. De kerk valt tegenwoordig onder Parochie Sint Clemens, die alle vier de dorpen van de burgerlijke gemeente Reusel-De Mierden omvat.

- Mariakapellen in Reusel.

- In 1897 is bij station Reusel-grens een woning voor de stationschef gebouwd (Turnhoutseweg 52), gedeeltelijk ook bestemd voor gebruik door het overige trampersoneel. Uitgezonderd een dichtgemetseld venster is het pand nagenoeg ongewijzigd. Het pand is cultuurhistorisch van belang wegens de relatie met de sociaal-economische en bestuurlijke ontwikkeling van het dorp. Het pand is bovendien van belang wegens de ornamentiek. Bij het station is in 1897 naast de dienstwoning voor de stationschef ook een houten tramremise gebouwd. Een deel ervan was bestemd als locomotiefloods en werd opgetrokken in baksteen met in de vloer een nu verdwenen smeerput. Ten gevolge van stormschade is aan de west- en zuidzijde een deel van de houten wand vervangen door een bakstenen muur. Het pand is uitdrukking van een sociaal-economische en bestuurlijke ontwikkeling die is verbonden met de ontwikkeling van het dorp; het pand is tevens van belang vanwege de bijzondere typologie, het materiaalgebruik en de gaafheid.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Stichting Winterfeesten Reusel-De Mierden organiseert jaarlijks de Winterfeesten (begin december tot begin januari) in het centrum van het dorp. Het bestuur bestaat uit een club enthousiaste mensen die enorm veel energie krijgen van dit mooie evenement. Het bestuur kan dit werk niet doen zonder de steun van een heel leger vrijwilligers, zo’n 200 in totaal. Zij zijn veelal afkomstig uit het Reuselse verenigingsleven en vormen daarmee het levende bewijs hoezeer de Winterfeesten een verbindend element in de dorpsgemeenschap vormen. Al met al worden de Winterfeesten gedragen door een grootse samenwerking tussen ondernemers, inwoners, vrijwilligers, gemeente en het stichtingsbestuur. Sinds de Winterfeesten 2016 hebben ze gekozen voor een nog grotere opzet met meer faciliteiten. Zo is er een Foodcourt toegevoegd en hebben ze met 700m2 ijsplezier de grootste buitenijsbaan van Brabant.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Welkom bij onze dieren. Ze begroeten je, ieder op hun eigen manier. Heb je altijd al eens een koe willen aaien, een konijntje willen knuffelen of de geitjes op een boom zien klimmen? Dat kan bij de Hollandershoeve! Konijnen die buiten rondhuppelen, de pony Balou en de ezels die in de wei staan te grazen, schapen, geiten en alpaca's met hun mooie vacht die nieuwsgierig bij je komen kijken. De vijver met verschillende eenden en weidevogels, ken jij ze allemaal? De herten die op veilige afstand blijven en hard kunnen rennen. Op de kinderboerderij van de Hollandershoeve in Reusel zie je het allemaal! En dat niet alleen, je kunt er ook van alles doen; spelen in de natuurlijke speeltuin, dolen door ons maisdoolhof (geopend van juli/augustus tot en met de herfstvakantie), een leuke speurtocht doen door de omgeving met de Vossenstreken app en natuurlijk met de dieren knuffelen. Dus kom eens gezellig langs bij de dieren van de Hollandershoeve en beleef het zelf!"

- Al jaren bestaat de wens om het bos bij De Groote Cirkel in Reusel om te vormen naar heide. Zo kan dat deel van de Peelse Heide zich ontwikkelen voor recreatie en zal de heide een natuurlijke verbinding vormen tussen de Reuselse Moeren, de Kroonvennen en met de toekomstige natuurbrug over de A67/E34. Het uitbreiden en verbinden van deze biotopen zorgt niet alleen voor een toename van de biodiversiteit in de bossen, maar draagt ook bij aan een duurzame instandhouding hiervan. Bij de omvorming van bos naar heide, die in 2012 van start is gegaan, blijven de waardevolle bomen en boomgroepen behouden.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Reusel, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van Reusel door Kees Wittenbols uit Breda. Zie onderaan de pagina ook deel 2.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Reusel (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Onderwijs en kinderopvang: - "Bij de oprichting OBS De Klimop in 1984 is voor deze naam gekozen, omdat klimop een sterke, gestaag groeiende plant is, die graag omhoog klimt met vele afzonderlijke bladeren. Onze school groeit geleidelijk, heeft oog voor individuele verschillen en werkt gestaag aan kwaliteitsverbetering." - "Onze naam, De Leilinde, is een verwijzing naar onze doelstellingen; we willen dat onze leerlingen kunnen uitgroeien, samen met anderen, rekening houdend met elkaar en elkaar ondersteunend. Als rooms-katholieke school verwachten wij van onze leerkrachten dat zij de grondslag van de school onderschrijven. We leren onze kinderen om met respect om te gaan met culturen, levensbeschouwingen en de natuur. Ook kinderen met een andere levensovertuiging zijn op onze school welkom mits hun ouders de doelstellingen van onze school respecteren." - "Elk kind mag op zijn eigen manier gelukkig zijn op De Torelaar in Reusel. Kinderen die gelukkig zijn kunnen zich optimaal ontwikkelen en gaan met een open vizier de wereld tegemoet. Ze ontdekken, ontwikkelen en experimenteren. Wij werken hieraan door: veiligheid te bieden; zelfvertrouwen te vergroten; zelfreflectie te ontwikkelen; talenten te ontplooien."

- "Kinderopvang Beestenboel in Reusel biedt kleinschalige agrarische kinderopvang. Onze opvang is gelegen in een landelijke omgeving. Te midden van de natuur krijgt je kind de rust en ruimte om zich te ontwikkelen. Wij zijn gevestigd in een boerderij. We bieden kinderopvang 0-4 jaar, peuteropvang 2-4 jaar en buitenschoolse opvang 4-12 jaar. Kinderopvang Beestenboel biedt agrarische kinderopvang volgens de formule van de Verenigde Agrarische Kinderopvang. Dit betekent dat we letterlijk de ruimte hebben waarin kinderen ervaringen kunnen opdoen maar tevens ook zorg kunnen delen voor de dieren en de moestuin."

- Jeugd en jongeren: - Jong Nederland Reusel is een vereniging voor jongens en meisjes in de leeftijd van 4 t/m 17 jaar uit de hele gemeente.

- Muziek: - "Het harmonieorkest van de in 1919 opgerichte Muziekvereniging Concordia Reusel bestaat uit 45 muzikanten van alle leeftijden die met veel plezier samen musiceren. Zij verzorgen jaarlijks diverse optredens waarbij zij steeds een andere sfeer weten te creëren. Van kiek op muziek, met foto’s uit het dorp, tot high tea en kinderconcerten. Daarnaast vind je het harmonieorkest ook op straat voor onder andere de intocht van sinterklaas, de carnavalsoptochten, de herdenking op 4 mei en de aubade op Koningsdag. De harmonie repeteert op donderdagavond van 20.00-22.15 uur in cultureel centrum De Kei. De harmonie staat onder leiding van dirigent Jules van de Loo. Harmonie Concordia heeft tijdens haar bestaan regelmatig deelgenomen aan concoursen, met als hoogtepunt het concours in 1994 onder leiding van Dian Drugmand, met een promotie naar de vaandelafdeling. Sindsdien komt de harmonie uit in de tweede divisie van de KNFM.

Zoals bij elke muziekvereniging is ook bij Concordia Reusel de aanwas en opleiding van jeugdige muzikanten absoluut noodzakelijk. Daarom besteden wij in samenwerking met de muziekschool veel aandacht aan de muzikale vorming en begeleiding van de jeugd. Niet alleen jeugdige muzikanten die een muziek-instrument willen spelen zijn welkom. Het komt steeds vaker voor dat ook mensen op latere leeftijd zich aanmelden. Het spreekt voor zich dat ook deze mensen van harte welkom zijn en kunnen rekenen op een gedegen muzikale opleiding. Toekomstmuziek is begin jaren negentig opgericht door mensen die met hart en ziel bezig waren met de jeugd en de toekomst van onze vereniging. In het bijzonder willen wij hierbij Jan Sanders noemen. Bij Toekomstmuziek spelen onze beginners. Daar zetten ze de eerste stappen in de muziekwereld. De leerlingen die erbij komen hebben nog maar een jaar op hun instrument les gehad. Na een jaar of twee, wanneer zij hun muziekdiploma A behalen, volgens de KNFM norm, mogen ze overstappen naar Jeugdorkest LOCOS. Toekomstmuziek staat onderleiding van Rianne Boone en repeteert op donderdag van 16.00-16.45 uur."

- Slagwerkgroep Concordia Reusel heeft in april 2017 tijdens het ONSK (Open Nederlandse Slagwerk Kampioenschappen) in Nunspeet het Nederlands Kampioenschap in de hoogste klasse (Topklasse) binnengesleept. Ze speelden het werk Synapsis van Henk Mennens. Hun uitvoering werd beloond met 89 punten. Dit was ruim voldoende om de concurrentie achter zich te laten.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. De Zuiderburen.

- Voetbalvereniging v.v. Reusel Sport / CoTrans. - Facebookpagina van deze vereniging m.b.t. Meisjesvoetbal.

Reacties

(2)

De naam (afkorting) van de genoemde Heemkunde Werkgroep Reusel is niet HWG, maar HWR.
Willen jullie dit aanpassen?
Groeten,
Hans Loonen
Bestuurslid Heemkunde Werkgroep Reusel (HWR)

Dank voor uw attendering op deze tikfout. Ik heb het aangepast. Ik wil uw heemkundekring graag uitgebreider beschrijven, maar de teksten op uw site zijn beveiligd tegen kopiëren. Ik wil u derhalve verzoeken mij de teksten te mailen van de pagina https://www.heemkundereusel.nl/over-ons.html, zowel die onder de tab Algemeen als onder de tab 45 jaar HWR. U kunt dat mailen naar frank@plaatsengids.nl
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen