Voulwames

Plaats
Buurtschap
Meerssen
Heuvelland
Limburg

Voulwames Bunde bord [640x480].JPG

Voulwames is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Meerssen. T/m 1981 gemeente Bunde. De buurtschap valt onder het dorp Bunde.

Voulwames is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Meerssen. T/m 1981 gemeente Bunde. De buurtschap valt onder het dorp Bunde.

voulwames_grenspaal_109.jpg

Grenspaal 109 bij buurtschap Voulwames. Aan de overkant van de Maas ligt de buurtschap Herbricht, in België. In de praktijk loopt de landsgrens hier midden door de Maas, maar daar kun je nu eenmaal geen grenspaal plaatsen...

Grenspaal 109 bij buurtschap Voulwames. Aan de overkant van de Maas ligt de buurtschap Herbricht, in België. In de praktijk loopt de landsgrens hier midden door de Maas, maar daar kun je nu eenmaal geen grenspaal plaatsen...

Voulwames

Terug naar boven

Status

- Voulwames is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Meerssen. T/m 1981 gemeente Bunde.

- De buurtschap Voulwames valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Bunde.

- De buurtschap Voulwames ligt buiten de bebouwde kom en had een wit plaatsnaambord (zie foto). Wij hebben vernomen dat het plaatsnaambord er in ieder geval al sinds 2010 niet meer staat (wellicht eerder al). Wellicht is het verwijderd omdat het in de weg stond i.v.m. de weg- of dijkwerkzaamheden? Maar waarom is het dan niet op een andere plek teruggeplaatst? Curieus dat er soms zo laks met plaatsnaamborden van buurtschappen wordt omgegaan. Buurtschappen zijn, net als dorpen en steden, óók woonplaatsen. Gemakshalve zijn ze dat doorgaans niet voor de postadressen, zo ook hier, maar cultuurhistorisch, geografisch en maatschappelijk.gezien zijn het wel degelijk woonplaatsen, met een eigen identeit. En daar horen dús - net zo goed als dat bij dorpen en steden het geval is - plaatsnaamborden te staan. Het is alleen niet wettelijk verplicht als de locatie buiten de bebouwde kom ligt. Maar het is wel gewénst. Een plaatsnaam die - zoals Voulwames - in de atlas staat, zou toch ook ter plekke middels bebording expliciet zichtbaar moeten zijn. Voor inwoners, bezoekers, leveranciers, hulpdiensten en toeristen. Dat lijkt óns althans 1+1=2... Daarnaast hebben wij vernomen dat de borden door de jaren heen nogal eens door onverlaten als kennelijk souvenir zijn meegenomen. Maar ook daar is iets aan te doen, door de borden zodanig te monteren dat ze lastiger zijn te ontvreemden, zoals men bijv. bij de toeristisch eveneens populaire plaatsnaamborden van - Boerenhol, - Maaskantje en - Nederland heeft gedaan.

Terug naar boven

Naam

Inwoners
Blijkens een reactie onderaan deze pagina hebben inwoners van deze buurtschap geen naam zoals Voulwamesenaar of iets dergelijks, maar zegt men gewoon dat iemand er 'een van Voulwames' is.

In het Limburgs
‘t Voêlwames.

Oudere vermeldingen
Voulwamis, 1626 Voulwambeys, 1776 Voulwambes, 1803-1820 Voulwaumis, 1838-1857 Voulames, 1840 en 1853 Veulwamis.

Naamsverklaring
- Het Zuid-Limburgse vuilwammes betekent 'vuilig, smerig persoon', incidenteel geduid als 'veenachtig, moerassig, laaggelegen land'. Gedacht wordt aan een veldnaam. Volgens anderen heeft de naam vuilwammes eerder betrekking op een nederzetting met een armzalig uiterlijk.(1)
- Een andere verklaring voor de naam Voulwames is: vuile wambuis, ‘vroeger kledingstuk voor mannen dat het bovenlijf van de hals tot aan het middel bedekte’. (bron: Van Dale Groot woordenboek)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Voulwames ligt rond het gelijknamige doodlopende weggetje, WNW van het dorp Bunde, tussen Julianakanaal (in het O) en Maas (in het N), aan de Belgische grens (N van de buurtschap), tegenover de Belgische buurtschap Herbricht. De buurtschap ligt verder ZW van de dorpen Geulle en Moorveld, ZZW van het dorp Geulle aan de Maas, Z van de plaats Uikhoven in België, ZO van de plaats Rekem in België, O van de plaats Neerharen in België, NO van de dorpen Itteren en Borgharen en W van het dorp Ulestraten.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Voulwames 7 huizen met 32 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 6 huizen met ca. 15 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Aan de overzijde van de Maas ligt de buurtschap Herbricht, op grondgebied van België. In het kader van de werken ter verbetering van de veiligheid van de Maas in relatie tot de plaatsen die er langs liggen, moet Herbricht verdwijnen. Voulwames mag blijven. In Herbricht staat momenteel nog een 4-tal woningen, waaronder een café. In het verleden hadden beide buurtschappen vaak te kampen met overstromingen van de Maas. Voulwames kreeg een ringdijk die overloopt in de dijk van het Julianakanaal en is zo beschermd tegen de Maas. Voor Herbricht is er geen oplossing: het gehucht zal moeten verdwijnen.

Na de zware overstromingen van 1993 adviseerde de Vlaamse Maascommissie dat ‘de winterbedding aan de Maas behoort en alle obstakels verwijderd dienen te worden’. Dat advies kwam er aangezien er maar een handvol woningen in de winterbedding lag én het economisch en verzekeringstechnisch voordeliger was om eigendommen van de bewoners in der minne aan te kopen en correct te vergoeden. Dit advies is nog steeds geldig. Het streefjaar voor realisatie was 2010, maar dat is niet gehaald. Het advies is nog niet omgezet in een politieke beslissing. Er is nog geen minister die dit besluit heeft willen ondertekenen. In Herbricht mag momenteel geen woning verkocht of verbouwd worden. Ook mag er niemand extra komen wonen. De woningen van mensen die overlijden of die in der minne verkopen aan het Vlaamse Gewest worden onmiddellijk afgebroken. Reeds 3 woningen zijn op die manier verdwenen.

Na de zware overstromingen van 1993 besliste de Nederlandse Commissie Watersnood Maas (ook wel de 'Commissie Boertien’ genoemd) om de Grensmaas tussen Maastricht en Kinrooi te verbreden. De verbreding is noodzakelijk om de Maas haar gang te laten gaan bij hoogwater. De commissie wilde van de Grensmaas een natuurlijke slagader maken met meer natuur. De Grensmaas zal daarom een ware metamorfose ondergaan. De oevers worden afgegraven en de bodem wordt soms opgehoogd waardoor er eilanden, kreken en nevengeulen ontstaan die eigen zijn aan de grindrivieren. Het Grensmaasproject wordt ongetwijfeld een van de mooiste natuurprojecten van de Benelux. Nederland kan echter niet overal op eigen grondgebied verbreden. Soms liggen de Nederlandse dorpen vlak langs de Maas, zodat men aan Belgische zijde moet verbreden. Dat zijn dan de zogeheten ‘Boertienlocaties’.

Om Itteren te beschermen wil de Commissie Boertien de Maas aan Belgische zijde afgraven in het gebied tussen Lanaken en Neerharen. Op zich heeft het project dus geen invloed op het al dan niet ‘verdwijnen’ van Herbricht: het graaft enkel een deel van het grondgebied van Herbricht af. Het Grensmaasproject is een gigantische operatie waarin - hoe paradoxaal ook - grindexploitatie en natuurontwikkeling hand in hand gaan. De grindexploitatie in Nederland wordt namelijk gebruikt om alle kosten te dekken. Ook de werken in België worden door Nederland betaald. Voor nadere informatie zie de pagina Grensmaas.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Enkele honderden meters W van Voulwames mondt de Geul uit in de Maas. Circa 3 kilometer daarvóór, bij Meerssen / Rothem / Bunde / Weert, moet de rivier kort na elkaar een aantal grote obstakels overwinnen: achtereenvolgens de weg Meerssen-Rothem, de spoorlijn Maastricht-Heerlen, de rijksweg Bunde-Rothem, de autosnelweg A2, de spoorlijn Maastricht-Eindhoven en de weg Bunde-Maastricht, in de buurtschap Weert (Z van de Weerterhof). Ca. 1,5 km verderop ontmoet de Geul het Julianakanaal, waar zij met behulp van betonnen duikers van bijna drie meter doorsnede en een lengte van zeventig meter onderdoor wordt geholpen (ter hoogte van hectometerpaal 3.5). Vervolgens loopt de laatste kilometer N langs de imposante kasteelhoeve Hartelstein (die bij Itteren, onder Bezienswaardigheden wordt beschreven). Hier heeft de Geul zich op sommige plaatsen zo diep ingevreten, dat er loodrechte oevers staan van 5 tot 6 meter hoogte. Dan, W van Voulwames, de spectaculaire eindsprint, zoals je die in Nederland niet snel verwacht: vlak voor zijn monding boort de Geul zich met veel verval door een grote, diepe kloof die iets wegheeft van een canyon. Oevers van 10 meter hoog klimmen de graanvelden in en leiden het water in een bocht van 180 graden naar de Maas. Na de bocht is het spektakel voorbij en stroomt de Geul gewoon heel gemoedelijk de Maas in (bij grenspaal 108).

- De aanvankelijke weerstand in Geulle aan de Maas en Voulwames tegen de uitvoeringswijze van de delfstoffenwinning, is veranderd in enthousiasme over het resultaat van de rivierverruiming en de natuurontwikkeling. De inwoners vreesden ernstige overlast na wijziging van het oorspronkelijke plan om in Geulle aan de Maas een voordepot en een werkhaven aan te leggen voor de opslag en het transport van zand en grind. Het toutvenant (zand en grind) is in plaats daarvan naar het voordepot in Itteren getransporteerd. Dat betekende vele honderden vrachtwagentransporten per dag. Door extra maatregelen, zoals een verdiept aangelegde werkweg, geluidswallen en sproei-installaties bleef de overlast uit. In Geulle aan de Maas is de rivier verbreed en krijgt een groot, nieuw natuurgebied gestalte. In 2015 is het project gereed gekomen. Zie ook de kaart herinrichting Maas bij Geulle aan de Maas en Voulwames.

- Overzicht van waargenomen dier- en/of plantensoorten in buurtschap Voulwames (tip: als je onder de tab 'Waarnemingen' weinig of geen resultaten ziet, leg de datum dan een stuk, bijvoorbeeld een jaar, terug).

- Aan de overkant van de Maas bij Voulwames, de Belgische kant dus, is na de hierboven beschreven herinrichting natuurgebied Hochter Bampd Herbricht gerealiseerd. Onder de link houden ze je op een Facebookpagina op de hoogte van de prachtige natuur die er ontstaan is en andere actualiteiten.

Reacties

(4)

Hoi,
Hoe wordt een inwoner van Voulwames genoemd?
groet, Leon Dirix

Goede vraag! Geen idee. Ik ben er nu zelf ook wel benieuwd naar. Ik heb de vraag uitgezet bij Bundenaren (of Bunders, Bundenezen? Dat heb ik er ook gelijk maar bij gevraagd, hoe zij zichzelf noemen). Ik zal het antwoord hier en hierboven onder Naam natuurlijk posten.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Hoi Frank,
Vanmiddag was ik tot in deze buurtschap gefietst tot aan het laatste huis waar een mevrouw buiten aan het werk was. Ik vroeg hoe ze een inwoner van deze buurtschap noemen maar zei wist dit ook niet. Toen kwam er een oudere heer die door de mevrouw 'de burgemeester van Voulwames' werd genoemd, maar deze wist dit ook niet. Gewoon "een van Voulwames" zei hij. Zij behoorden bij Bunde zei hij nog. Toen ik mij omdraaide zag ik dat het ook nog een naamgenoot van mijn was, maar geen familie. groetjes, Leon Ps. het plaatsnaambord wordt nogal eens "meegenomen" door onbekenden zei de mevrouw nog.

Dank voor de info Leon! Dan weten we dat ook weer he. Ik heb beide elementen (zowel qua aanspreektitel van de inwoners als van het plaatsnaambordgebeuren) hierboven aangevuld.

Reactie toevoegen