Mariënwaard

Plaats
Buurtschap
Maastricht
Zuid-Limburg
Limburg

marienwaard_straatnaambord.jpg

Mariënwaard is een buurtschap in de provincie Limburg, gemeente Maastricht. De buurtschap valt onder de wijk Nazareth. De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Mariënwaard is een buurtschap in de provincie Limburg, gemeente Maastricht. De buurtschap valt onder de wijk Nazareth. De buurtschap heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

marienwaard_la_petite_suisse_dr._poelsoord_villa_kanjel_hekpijlers.jpg

Villa La Petite Suisse in buurtschap Mariënwaard was later bekend als Dr. Poelsoord en tegenwoordig als Villa Kanjel. Beide namen staan op de pijlers van het toegangshek.

Villa La Petite Suisse in buurtschap Mariënwaard was later bekend als Dr. Poelsoord en tegenwoordig als Villa Kanjel. Beide namen staan op de pijlers van het toegangshek.

marienwaard_villa_la_petite_suisse_herbestemming_tot_familehotel_villa_kanjel_bord.jpg

Villa La Petite Suisse in buurtschap Mariënwaard bij Maastricht is sinds 2019 in herbestemming tot familiehotel Villa Kanjel.

Villa La Petite Suisse in buurtschap Mariënwaard bij Maastricht is sinds 2019 in herbestemming tot familiehotel Villa Kanjel.

marienwaard_talententuin_maastricht.jpg

Buurtschap Mariënwaard bij Maastricht is nogal een onderwijsbolwerk. Vroeger was er een huishoudschool met internaat van de zrs. Franciscanessen. Tegenwoordig is er nog de Talententuin voor speciaal onderwijs.

Buurtschap Mariënwaard bij Maastricht is nogal een onderwijsbolwerk. Vroeger was er een huishoudschool met internaat van de zrs. Franciscanessen. Tegenwoordig is er nog de Talententuin voor speciaal onderwijs.

marienwaard_don_boscoschool.jpg

En dan was er in buurtschap Mariënwaard ook nog de Don Boscoschool voor SO en VSO, maar die is sinds kort verhuisd naar elders in Maastricht. (© van alle foto's: Google StreetView)

En dan was er in buurtschap Mariënwaard ook nog de Don Boscoschool voor SO en VSO, maar die is sinds kort verhuisd naar elders in Maastricht. (© van alle foto's: Google StreetView)

Mariënwaard

Terug naar boven

Status

- Mariënwaard is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Zuid-Limburg, gemeente Maastricht. T/m 1919 gemeente Meerssen. Hierna is, door middel van grenscorrecties met de gemeente Maastricht in 1920, per 1-10-1951 en per 1-7-1970, de gehele buurtschap geleidelijk overgegaan naar de gemeente Maastricht; het leeuwendeel van de buurtschap ging bij de laatste grenscorrectie, per 1-7-1970 dus, over naar de gemeente Maastricht.

- De buurtschap Mariënwaard valt, ook voor de postadressen, onder de stad Maastricht, en daarbinnen onder de wijk Limmel, en daarbinnen onder de buurt Nazareth.

- De buurtschap Mariënwaard heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Gebouw: 1899 Mariënwerth, 1913 Mariënwerth of Mariënwaard.

Naamgeving
De buurtschap is genoemd naar het landhuis Mariënwaard (= het hieronder beschreven pand op huisnr. 61).

Naamsverklaring
De naam is een samenstelling van de heiligennaam Maria en waard = weerd 'land aan water, riviereiland'.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Mariënwaard ligt rond de gelijknamige weg. De buurtschap ligt direct W van de A2 en ligt NO van het centrum van de stad Maastricht, direct NO van het 'dorp in de stad' Limmel, direct NW van het 'dorp in de stad' Amby, N van het 'dorp in de stad' Heer, direct ZW van het dorp Rothem, ZW van het dorp Meerssen, ZZW van het dorp Bunde, ZO van het dorp Itteren, direct O van het industriegebied Beatrixhaven en OZO van het dorp Borgharen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Mariënwaard omvat ca. 25 huizen en een handvol bedrijfsgebouwen, met ca. 60 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Het landelijke gebied ten noorden van Maastricht was vanouds een geliefde vestigingsplaats voor welgestelden uit deze stad. In de buurtschappen Weert en Mariënwaard waren het vooral leden van de fabrikantenfamilie Regout die een stempel drukten op het aanzien van het gebied. Rond 1850 is hier de Spoorlijn Aken - Maastricht aangelegd, later volgt de Spoorlijn Maastricht - Venlo. Van 1853 tot 1933 heeft de buurtschap een eigen treinstation: Station Mariënwaard.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De oudste delen van landhuis Mariënwaard, sinds 1862 landhuis La Grande Suisse ("Groot-Zwitserland") geheten (huisnr. 61) dateren uit 1736. In 1862 verwerft aardewerkfabrikant Petrus (I) Regout het landgoed en hernoemt het in La Grande Suisse. Van 1875 tot 1954 is La Grande Suisse in gebruik als meisjesschool en pensionaat van de franciscanessen van Nonnenwerth, de Duitse tak van de franciscanessen van Heythuysen, die vanwege de Kulturkampf (1872-79) uit Duitsland waren gevlucht. De zusters hadden hun klooster gevestigd in het nabije Huize Overbunde, waar ze tot 1920 eveneens een pensionaat bestierden. Het 'Deutsches Haushaltungspensionat Marienwerth' werd geleidelijk vernederlandst in Pensionaat Mariënwaard en kreeg in 1954 de naam Mgr. J.G. van Rijtstichting. De zusters hebben diverse kloostervleugels en andere bijgebouwen om het landhuis heen gebouwd. Het grote, bakstenen gebouw aan de zuidzijde van het terrein is omstreeks 1975 gesloopt, inclusief de neogotische kloosterkapel. De overgebleven delen vormen min of meer een vierkant rondom een binnenplaats.

De westgevel langs de straat, geflankeerd door mergelstenen torens, is in 1865-66 sterk verbouwd. Het asymmetrische lage middendeel is het oudst en wordt bekroond door een fronton, versierd met acanthusranken en de naam "Grande Suisse". Aan weerszijde van het middendeel zijn in de 19e eeuw hoekvolumes van Limburgse mergel gebouwd, die aan beide zijden bestaan uit een hoekpaviljoen van drie verdiepingen en een hoektoren van respectievelijk vijf of zes verdiepingen. Op het achterterrein zijn in de 20e eeuw moderne paviljoens gebouwd (van de Mgr. J.G. van Rijtstichting. Omstreeks 2018 gedeeltelijk gesloopt). Omstreeks 1970 kwam aan de noordzijde een nieuw schoolgebouw (daar bedoelt men dan vermoedelijk de Don Boscoschool mee?, waarvoor zie het hoofdstuk Links > Onderwijs, red.). Het hoofdgebouw van La Grande Suisse wordt anno 2019 door uitvaartondernemingen DELA en Monuta herontwikkeld tot crematorium.

- Z van La Grande Suisse ligt villa La Petite Suisse ("Klein-Zwitserland"), tegenwoordig beter bekend als 'Villa Kanjel' en 'Doctor Poelsoord'*, welke beide namen ook op de hekpijlers staan. Het pand dateert grotendeels uit 1880 en is een ontwerp van Wilhelm Wickop. Het landhuis heeft een rechthoekig grondplan met witgepleisterde gevels, met leien gedekte schilddaken en een vijf verdiepingen hoge toren. Aan de noordzijde van de villa ligt direct aan de oprijlaan een koetshuis met twee koetsierswoningen. Het heeft een U-vormige plattegrond en een afgeplat mansardedak. Het gebouw uit 1880 in eclectische stijl is in 1994 gerenoveerd, waarbij sommige details verloren zijn gegaan. De aan de noordzijde aangebouwde stal maakt geen onderdeel uit van het rijksmonument.
* Dit was een algemeen herstellingsoord, voorheen rusthuis voor jonge moeders.

Deze villa ligt ook in buurtschap Mariënwaard, alleen is dat hier aan het huisdres helaas niet te zien; wij hadden hier huisnummer 63 aan de gelijknamige weg verwacht (de noordelijke buur La Grand Suisse is immers huisnummer 61), maar in plaats daarvan laat men hier de Meerssenerweg reeds beginnen, met hier dus huisnummer 1, die vanaf huisnummer 3 verder gaat in de wijk Nazareth. Een rare 'kronkel' qua adres, wat ons betreft. La Petite Suisse is in 2016 aangekocht door de gemeente Maastricht, waarna partijen via een tender met een plan voor herbestemming konden inschrijven. In 2019 is bekend geworden dat het pand wordt herbestemd tot familiehotel Villa Kanjel. Het koetshuis wordt ingericht tot woonhuis van de hoteleigenaren.

Het koetshuis van La Petite Suisse in Mariënwaard is van cultuurhistorische waarde als een bijzondere uitdrukking van een typologische ontwikkeling. De architectuurhistorische waarden worden bepaald door de bouwstijl, de betrokkenheid van architect Wickop, de esthetische kwaliteit van zijn ontwerp, het materiaalgebruik en de ornamentiek. Het koetshuis is een zeer belangrijk onderdeel van de buitenplaats La Petite Suisse, van bijzondere betekenis voor het aanzien van de streek en heeft een historisch-ruimtelijke relatie met landhuis en tuinaanleg. Het koetshuis beschikt over een redelijke architectonische gaafheid en is van groot belang voor de structurele en visuele gaafheid van het landhuiscomplex La Petite Suisse. Bovendien beschikt het koetshuis in regionaal perspectief over een hoge mate van functionele en architectuurhistorische zeldzaamheid.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Zodra je door de poort loopt merk je het verschil; de beukenlanen, vijvers, oude taxusbomen en het voormalige kerkhof maken duidelijk dat het 5 hectare grote Landgoed Mariënwaard een statige plek is geweest. Het landgoed ligt op de noordrand van Maastricht, ingeklemd tussen de A2 en de Meerssenerweg. Voorheen hoorde het landgoed bij landhuis La Grand Suisse. Tegenwoordig maakt het deel uit van Buitengoed Geul & Maas. Het landgoed is een afgesloten natuurgebied, niet toegankelijk voor bezoekers. Het gebied heeft een ongelofelijke natuurlijke schoonheid met veel diversiteit. Van onontdekte delen met bijzondere natte ruige vegetatie, tot een natuurspeelplaats in een bosrijk gebied met vochtige graslanden, vijvers en speelelementen. Het landgoed zelf heeft een buitenplaats met twee architectonisch interessante landhuizen uit de 18e en 19e eeuw.

CNME (Centrum voor Natuur- en Milieueducatie) Maastricht en regio beheert Landgoed Mariënwaard, sinds 2008. Het Team Ecologisch Beheer houdt het gebied in ere door het maaien van de graslanden, open houden van de lanen en het uitbaggeren van het prachtige riviertje de Kanjel. Zo blijft de waardevolle flora en fauna behouden. Het landgoed is ingericht als natuurspeelplek. Dit betekent dat het mogelijk is in overleg kleine activiteiten in het gebied te organiseren (zo is de jaarlijkse Huttenbouwdag in augustus voor schooljeugd t/m 14 jaar hier een terugkerende activiteit, waar lokale clubs en bewoners aan deelnemen. Zie voor een indruk van dit evenement het verslag van Huttenbouwdag 2017). Organisaties kunnen daarvoor contact opnemen met CNME." (bron: CNME)

Terug naar boven

Links

- Onderwijs: - "Binnen onze Talententuin Maastricht (Mariënwaard 57) bieden wij onderwijs aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. We bieden onderwijs aan twee doelgroepen: het Speciaal Basisonderwijs (SBO) en het Speciaal Onderwijs (JRK/IvOO SO). Wij hebben kleinere groepen, meer persoonlijke aandacht, gedegen maatwerk, speciaal opgeleide leerkrachten en begeleiders: dat is wat onze leerlingen nodig hebben. Bij ons is niet veel standaard, gewoon of gebruikelijk. Elke leerling krijgt de aandacht en de begeleiding die hij of zij nodig heeft. Dat is dan ook wat Talententuin Maastricht zo speciaal maakt. In onze Schoolgids vertellen wij – naast de informatie over de dagelijkse gang van zaken – hoe wij het onderwijs aan onze leerlingen vormgeven, wat onze manier van werken is en wat onze ideeën en plannen zijn." - Nieuws van Talententuin Maastricht op Facebook.

- De Don Boscoschool voor SO en VSO op Mariënwaard 51 (direct N van La Grande Suisse) is vermoedelijk - althans op die locatie - opgeheven, want op de site van de school is alleen nog sprake van de locaties Porseleinstraat 14 voor SO en Frans van de Laarplein 3 voor VSO. In de Schoolgids 2019-2020 lezen wij: "De Jan Baptist SO en VSO, Don Boscoschool SO en VSO Maastricht en IVOO SO en VSO AD hebben de ambitie om een gezamenlijke ‘Campus Special Needs’ te vormen. Als scholen (c.q. units) speciaal en voortgezet speciaal onderwijs trekken we de komende jaren gezamenlijk op in onze ontwikkelingen en huisvesting. We houden daarbij ruggenspraak met de Talententuin van het SBO en het Dienstencentrum van MosaLira. In de Schoolgids beschrijven we beknopt belangrijke ontwikkelingen waar we als campus op willen inspelen en onze collectieve ambitie."

Reacties

(7)

Zijn er nog foto's van het tehuis.
Jaren 50-70 .
Ik heb in het internaat gezeten.

Ongetwijfeld zijn die er. Alleen is nog niet alles vandaag de dag op het internet te vinden.
De pagina Mariënwaard was nog maar een beginnetje, dus die heb ik gelijk even verder uitgewerkt.
Wellicht bedoelt u deze?: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Instituut_Mari%C3%ABnwaard,_Maas.... Dat is het grote vierkante gebouw dat inmiddels is afgebroken. Geen fraaie afbeelding, het pand staat er maar half op. Hoe het complex er vandaag de dag uitziet kunt u zien onder de eerste link in het hoofdstuk Bezienswaardigheden, maar dat bedoelt u niet want dat is alleen nog het hoofdgebouw; alles er omheen is inmiddels afgebroken.

Als u in Google zoekt op internaat Mariënwaard Maastricht ( https://www.google.com/search?q=internaat+marienwaard+maastricht ) en dan op 'afbeeldingen' klikt, komt er een heel bosje oude foto's en ansichten van de beide landgoederen daar tevoorschijn. Wellicht zit er daar een tussen die u bedoelt.
Als daar ook niets geschikts bij zit, zit er niets anders op dan dat u een keer naar het Regionaal Historisch Centrum Limburg (RHCL) ( https://www.rhcl.nl/nl ) in Maastricht gaat (voor zover u daartoe bereid en in staat bent), waar het gemeentearchief is ondergebracht. Zij zullen er ongetwijfeld het nodige van hebben.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Hallo ik zelf heb op de groep de kabouters gezeten bij de grote klok staan die groepen er nog gr. jos maasen

Ik heb daar ook gezeten en ik zoek ene Carly die zat samen met mij in groep E. Mijn broer Huub zat daar ook, ik meen dat hij in groep K of WK zat. Ja foto's zouden leuk zijn.

Mocht er iemand reageren dan laat ik het u weten.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Ik heb nog foto's van Mariënwaard voordat het gesloopt werd, als ik ze kan toesturen voor uw site doe ik dat graag.
groet Peter

Dat lijkt me zeker een nuttige visuele aanvulling op het verhaal van en over deze buurtschap, dus dat is zeker welkom. Dank voor uw aanbod! Zijn de foto's wel van u?, oftewel dat ik wel gerechtigd ben om ze te plaatsen en geen gedoe krijg met iemand anders die er auteursrechten op heeft? (want dat is me helaas weleens overkomen, vandaar dat ik het maar even check). En vermeld svp ook of u © en uw naam bij de foto's vermeld wilt hebben (de meesten willen dat wel, sommigen willen dat niet). U kunt ze sturen naar frankvdhoven@gmail.com. Liefst in een formaat van ca. 1000 bij ca. 700 pixels, maar groter of kleiner mag ook hoor, zo nodig kan ik dat ook zelf aanpassen.
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen