Varssel

Plaats
Buurtschap
Bronckhorst
Achterhoek
Gelderland

varssel_plaatsnaambord_kopie.jpg

Varssel is een buurtschap in de provincie Gelderland, in de streek Achterhoek, gem. Bronckhorst. T/m 2004 gem. Hengelo. De buurtschap valt onder het dorp Hengelo. De buurtschap heeft een 'bebouwde kom', en heeft daarom blauwe plaatsnaamborden (komborden).

Varssel is een buurtschap in de provincie Gelderland, in de streek Achterhoek, gem. Bronckhorst. T/m 2004 gem. Hengelo. De buurtschap valt onder het dorp Hengelo. De buurtschap heeft een 'bebouwde kom', en heeft daarom blauwe plaatsnaamborden (komborden).

Varssel

Terug naar boven

Status

- Varssel is een buurtschap in de provincie Gelderland, in de streek Achterhoek, gemeente Bronckhorst. T/m 2004 gemeente Hengelo.

- De buurtschap Varssel valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Hengelo.

- De buurtschap Varssel is, in tegenstelling tot de meeste andere buurtschappen in ons land, groot en dichtbebouwd genoeg voor een eigen 'bebouwde kom', en heeft daarom blauwe plaatsnaamborden (komborden), in plaats van de voor buurtschappen gebruikelijker witte.

Terug naar boven

Naam

In het dialect
Vassel.

Oudere vermeldingen
1341 Verslo (Varsele), 1777-1794 Vassale, Varssale, 1848 'Varssel, ook Varsele en Vaarsel gespeld'.

Naamsverklaring
Misschien een samenstelling van lo 'licht, open bos' en het Middelnederlandse verse 'vaars, jonge koe' of het Middelnederlandse varre, verre, Oudengels fearr 'jonge stier'. Voor Rijkevorsel (België, 1186 Vorsla, 1194 Forsela) denkt men aan het Germaanse fursi-* 'gaspeldoorn' of aan het Middelnederlandse versc, vorsc 'fris, zoet (water), of misschien zelfs vorsch 'kikker'(?). In dat geval moet men voor lo uitgaan van de betekenis 'poel'. Zie ook Vaarsel, Varsen en Varsselder.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Varssel ligt NO van Hengelo, ZW van Ruurlo, rond de Varsselseweg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtchap Varssel 67 huizen met 474 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 140 huizen met ca. 350 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Onderwijs
Varssel heeft in de loop van de eeuwen verschillende scholen gehad. De oudst bekende moet gestaan hebben achter de molen aan wat nu de Rijnweg heet. De tweede, gebouwd in 1821, stond aan de Zelledijk maar meer in de richting van het Zelle dan de derde school, die in 1897 door architect Enklaar uit Ruurlo werd ontworpen. Dit gebouw bleef tot 1930 ongewijzigd. Het waren allemaal openbare scholen. In 1930 komt de bouw van een christelijke school ter sprake. Uiteindelijk wordt in onderling overleg besloten om bij de bestaande school een lokaal aan te bouwen, zodat beide scholen in dit gebouw konden zitten. Dat was zeker voor die tijd uniek te noemen. Door de realisatie van de christelijke school was het leerlingental van de openbare school met de helft geslonken. Na enkele jaren was voor het openbare gedeelte van de school 1 leslokaal voldoende. 50 jaar later moest het openbare gedeelte helemaal worden gesloten.

In 1982 kon de vierde Varsselse school geopend worden. Door samenvoeging met de kleuters van kleuterschool Pinkeltje ontstond de basisschool. Ruim 30 jaar kon deze school weer verder in de hechte gemeenschap. Jarenlang heeft de school rond de 40 leerlingen gehad en kon deze uitgroeien tot een school waar de hele gemeenschap bij betrokken is. Zo werden er ook ouderenmiddagen georganiseerd en had ook de jeugdclub er een plek gevonden. De school had zich ontwikkeld tot natuurschool. Gebruik makend van de prachtige omgeving konden kinderen zich buiten optimaal ontwikkelen door gebruik te maken van al hun zintuigen. Ook de boerderijschool van de fam. Hebbink en het bos van Landgoed Zelle hebben hier aan bijgedragen.

Na 2000 kreeg echter ook deze school te maken met een dalend leerlingenaantal, zoals bij zovele scholen in buurtschappen. Dit had tot gevolg dat scholen moesten fuseren en een groot aantal van deze scholen gesloten werden omdat zij onder het leerlingenaantal kwamen dat als norm werd gesteld. Dit was ook hier het geval en in 2013 moest ook de Varsselse Christelijke School sluiten. Scholenkoepel GelderVeste heeft de school laten fuseren met CBS Veldhoek en de Halle-Heideschool, beide in de gelijknamige buurtschappen. Samen met de basisschool in buurtschap Wolfersveen (van Stichting IJsselgraaf) is in Wolfersveen voor al deze buurtschappen gezamenlijk een nieuwe basisschool gerealiseerd: de Sccsschl 3.0. Veel kinderen uit Varssel gaan naar de nieuwe school in Wolfersveen, daarnaast gaat ook een aantal leerlingen naar de scholen in Hengelo. (bron: internetgroep Oud Hengelo)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Op een markant punt in de buurtschap, op ongeveer het hoogste punt van de wijde Varsselse Enk, staat de molenromp van Hamové, ook bekend als de Varsselse Molen (Veldermansweg 1), een voormalige bovenkruier, ingebouwd in een wirwar van bijgebouwen. Oud molenaar Hendrik Jansen vertelt: "De molen van Varssel was in de 19e eeuw van de Hengelose bakker en herbergier Demming, waar mijn vader knecht was. Ik denk dat het toen al een oude molen was. Mijn vader moest er steeds op uit om hier te gaan malen. Als er 's avonds of 's nachts wind opstak, maakte de oude vrouw Demming vader wakker en riep: "Steven Garrit, opstoan der is wind!" En dan begon vader weer aan een eenzame voettocht van vijf kilometer door hei en bosjes, door angstig duister. Vaak was na de tocht van een uur de wind alweer gaan liggen en kon hij, bij de molen aangekomen, meteen weer omkeren.

Kort voor 1900 kocht vader Jansen de molen van Demming om er te beginnen als zelfstandig bakker en winkelier. Op een stuk grond bouwde hij een huis, winkel en bakkerij hierbij. Ook kwam er een 'stoomhuusken' naast het huis, waarin met behulp van een petroleummotor kon worden gemalen als er geen wind was, maar de motor weigerde nogal vaak. Al in 1918 is de molen ontwiekt, zodat Hendrik zelf nooit meer op windkracht heeft kunnen malen. Naast de molen kwam een gebouwtje, waarin een motor op antracietgas kwam voor aandrijving van het maalwerk. Later werd dit van een elektromotor voorzien.

Bij de Stormramp van 1925 - ook bekend als de Cycloon van Borculo of de Stormramp van Borculo - vloog de kap van de molen. Deze viel een eind verder op de grond te pletter en de duiven, die in de kap nestelden, waren door de klap allemaal dood. In 1934 namen zoon Hendrik en zijn vrouw Riek de zaak in Varssel over van een broer. Maar in 1970 was de concurentie van de supermarkten zo groot geworden dat moest worden gestopt. De molen was tien jaar eerder al van de hand gedaan. Na de oorlog is de molenbelt afgegraven en was rondom de molenromp extra bergruimte voor veevoer e.d. De ruimte in de molenbelt vormde in de oorlogsjaren een uitstekende schuilgelegenheid. Er stonden allemaal oude stoelen in en als er onraad was, kwamen enkele buurgezinnen snel schuilen. De baby's liet men in de kinderwagens slapen, om ze gauw te kunnen vervoeren. Iedereen had een kind op schoot als de V1's overfloten. Om meer schuilgelegenheid te hebben is bij de molen een compleet kippenhok in de grond gegraven. Maar toen deze enorme klus door de buurt geklaard was, was de oorlog net ten einde. (bron: H. Harmsen, 'Achterhoekse uithoekjes', 1987)

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- De Varsselring is een wegcircuit genoemd naar en gelegen ZW van de kern van buurtschap Varssel. Op het circuit organiseert de in 1937 opgerichte Hengelose Auto en Motorvereniging HAMOVE sinds 1967 jaarlijks met Hemelvaart (in 2021 voor de 53e keer) wegraces voor motoren. - Hier kun je lezen welke raceklassen er zijn, waaronder een tweetal races voor het International Road Racing Championship (IRRC). Het 4,9 km lange circuit heeft 16 bochten en kenmerkt zich als een smal, driehoekig circuit met lange snelle gedeelten. het langste rechte stuk bevat twee chicanes. Samen met Circuit Paalgraven bij Oss is de Varsselring een van de twee vandaag de dag nog in ons land in gebruik zijnde wegcircuits. - De geschiedenis van de races sinds 1967 kun je hier lezen. - Hier kun je het verslag lezen van editie 2019.

"De Varsselring in buurtschap Varssel bij Hengelo is een prachtig landelijk gelegen circuit. Het is een spectaculair circuit met langzame haakse hoeken, maar ook met vloeiende, snelle bochten en bochtencombinaties. Rondom het gehele circuit heb je goed zicht op de baan, maar de beste plaats om de races te bekijken is op de gratis hoofdtribune die bij start / finish staat. Vanaf deze tribune heb je goed zicht op een groot gedeelte van de baan en op de huldiging van de winnaars wat achter de hoofdtribune plaats vindt. Tegenover de hoofdtribune en de VIP-tent staat een videowall waarop beelden van de andere stukken op het circuit te volgen zijn. Achter de hoofdtribune ligt het paddock. Dit paddock is zonder extra kosten voor iedereen te bezoeken.

Na de start volgen er twee flauwe slingers waarna de eerste echte bocht (Veldermansbocht) komt waarvoor flink geremd moet worden. Vooral wanneer het veld nog compact is levert dit altijd spectaculaire situaties op. Wanneer er een ongeval is in de eerste ronde dan is het 9 van de 10 keer in deze bocht. Omdat dit zo'n spectaculaire plaats is, staat er een gratis tribune in deze bocht. Voor de rijders is het belangrijk om de Veldermansbocht goed te nemen, want na de Veldmansbocht volgt het snelste stuk van het circuit. Met snelheden tot wel 280 km/h is dit een belangrijke plaats om in te halen. Na het snelste gedeelte van het circuit moet er flink geremd worden voor de Van Manenbocht. Deze bocht wordt met zo'n 70 km/h genomen. Na de Van Manenbocht volgt er weer een recht stuk tot aan een mooie bochtencombinatie, de Kloosterbocht en Ten Havebocht. De rijders moeten hier de motoren vijf keer snel achter elkaar naar links en naar rechts gooien. Na de Ten Havebocht gaan de rijders flink in de remmen voor de langzaamste bocht van het circuit. Deze bocht, de Boschbocht, wordt in de eerste versnelling genomen. Rijders komen in deze bocht nog wel eens in de verleiding om te hard te remmen waardoor het voorwiel wegschuift of te vroeg op het gas te gaan wat leidt tot een highsider.

Na de Boschbocht komen een aantal zeer snelle slingers, waarvoor je als rijder een groot hart moet hebben. De rijder met het grootste hart zal als eerste uit de laatste slinger komen waarna de rijders moeten remmen voor de Molenbocht. Aangezien dit de laatste bocht is voor start – finish is dit een bocht die bij rijders zowel berucht als beroemd is. In het verleden hebben vele rijders in deze bocht de race naar zich toe getrokken of juist verloren. Dat is ook de reden dat hier een tribune staat. En na minder dan twee minuten passeren de rijders de start / finish weer. Al jaren werkt HAMOVE met twee commentatoren die op verschillende plaatsen langs het circuit staan. Een bij start / finish en een achterop het circuit. Beide commentatoren staan op punten waarbij zij goed zicht hebben op de baan, zodat het publiek goed op de hoogte gehouden wordt van de ontwikkelingen op het circuit.

Het is voor bezoekers mogelijk om in Varssel op het rennerskwartier - waar een bezoekerscamping is gerealiseerd - te overnachten. Bezoekers met een tent kunnen hier gratis overnachten. Bezoekers met caravan of camper betalen 10 Euro als vergoeding voor eventueel gebruik van de stroom. Het gebruik van de toilet en douchemogelijkheden is gratis. Deze worden gedurende het evenement schoongemaakt door de Jongeren Werkgroep Roemenië, die hier een kleine vergoeding voor vragen. Het is 's ochtends mogelijk om vers brood van de bakker te kopen bij een verkoopstand nabij de molen. Natuurlijk kan men ook overnachten bij een van de campings of hotels in de omgeving." (bron: HAMOVE)

- De Varsselse Fietscommissie organiseert jaarlijks op de 1e zondag van juli de fietstocht 'Van Buurthuus tot Buurthuus'. Je kunt je tussen 13.30 en 14.00 uur inschrijven bij het Buurthuus in Varssel (Zelledijk 22). De lengte van de route is circa 25 kilometer. Het inschrijfgeld bedraagt 2,50 euro per persoon en voor kinderen van de basisschool 1 euro. Bij deze bedragen is een versnapering tijdens de pauze inbegrepen. Na de fietstocht is er een gezellige 'afterparty' met barbecue.

- Varssels Feest (weekend in oktober). Om de potentiële bezoeker een indruk te geven van een evenement, plaatsen wij vaak een aankondiging dan wel recensie ervan. Een mooi verslag van het Varssels Feest editie 2018 vonden we op de Facebookpagina van Frank Hobelman en citeren wij daarom graag: "We zijn in Varssel met veel verschillende mensen. Sommige jong, anderen al ouder. Je hebt ze er tussen zitten die een goede baan hebben en de hele wereld over vliegen. Anderen hebben een bedrijfje aan huis en blijven graag in de buurt. Je kent bijna iedereen. Sommige zie je een jaar niet, anderen vorige week nog in het café. Iedereen is gelijk. Behalve de koning natuurlijk. Iedereen doet z'n best het te worden en maar 1 krijgt de eeuwige roem. Nou ja: voor een jaartje dan... Veel mensen wonen al jaren elders maar houden hun agenda dit weekend vrij. Hun omgeving kan alles plannen maar over dit weekend geen discussie. We gaan!

De opzet is al decennia ongeveer hetzelfde. En dat is maar goed ook. In een snelle digitale wereld kijkt iedereen uit naar het ene moment in het jaar dat alles zoals vanouds is. Het doel is niet zozeer iets doen maar vooral er zijn. Het weerzien van leuke inwoners en oud-inwoners van Varssel en het ophalen van herinneringen van vorig jaar alvorens nieuwe te maken. We spelen de spelletjes en winnen de felbegeerde droge worst waar je trouwens flink dorst van krijgt. Maar ook daar is een oplossing voor. Ook dit jaar blijkt de dure manager nog even slecht te zijn in bolero als altijd en de rest laat niet na het 'm even duidelijk te maken. Winnen is niet belangrijk. Het direct opmaken van eetbare prijzen absoluut. Officieel is het even na middernacht afgelopen. Dan is het via de viskraam op naar huis of 1 van de afterparties. Vaak is een fietslamp daarna overbodig. En dan zit je maandagmorgen weer op kantoor met een flinke hoofdpijn en een gat in je begroting. Je denkt terug aan alles wat weer gebeurd is en dan komt die glimlach weer terug: wat was het weer leuk dit jaar!"

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "De 6,7 km lange wandelroute 'Mooi Achterhoek kort: Varssel, Landgoed t Zell' leidt je vanuit het centrum van de buurtschap over landgoed 't Zelle, rondom kasteel 't Zelle. Je loopt over schitterende bospaadjes, diverse bruggetjes en enkele brede lanen, omzoomd met hoge beuken. De afwisseling in deze wandeling is groot en een lust voor het oog. In de routebeschrijving worden bijzonderheden zoals bezienswaardigheden, horeca, e.d. die zich langs de route bevinden, benoemd en daar waar mogelijk is ook een link naar de website opgenomen. Op deze wijze kun je vooraf alvast genieten van de wandeling. Heb je deze wandeling gelopen? Laat ons weten wat je ervan vond, ook eventuele onvolledigheden of verbeteringen horen we graag."

- ANWB-wandelroute Varssel is een wandeling van ca. 10 km (in te korten tot 6 km) over stille verharde wegen en mooie brede wandelpaden langs natuurgebied Het Zand, over het landgoed van Huis 't Zelle en langs het golfcomplex van golfclub 't Zelle.

- "De ca. 27 km lange 'Mooi Achterhoek fietstocht Rondje Hengelo en omstreken' voert je door de omgeving van Hengelo, de buurtschappen Varssel en Linde, langs de kastelen ’t Zelle, Kiefskamp en Het Regelink en over Landgoed ’t Kieftskamp. De fietstocht gaat hoofdzakelijk over zandwegen, half- verharde fietspaden en rustige landwegen. Onderweg kom je langs diverse bezienswaardigheden en natuurgebieden. Onderweg is het genieten van schitterende natuur en de rust in de Achterhoek. Bijzonderheden zoals bezienswaardigheden, horeca, e.d. die zich langs de route bevinden, worden in de routebeschrijving vermeld. Heb je deze route gefietst? Laat ons weten wat je ervan vond, ook eventuele onvolledigheden of verbeteringen horen we graag."

- Landgoed Zelle in Varssel is ca. 350 hectare groot en bestaat uit een buitenplaats, het Huis ’t Zelle met bijgebouwen, historische boerderijen, bos en landbouwgrond. Het historische hart van het landgoed is in 2005 aangewezen als 'complex historische buitenplaats' en geniet sindsdien de status van rijksmonument.

- "De Scharf is een 6,5 ha groot naturistenterrein van vereniging Zon en Leven in buurtschap Varssel, midden in de Achterhoek. Een ieder met interesse en gevoel voor een naturistische leefwijze is er van harte welkom. Om er te zijn, te kamperen, te zwemmen, te sauneren, te mediteren of te wandelen op het rondwandelpad. Je kunt er ook meedoen aan activiteiten die door leden en andere bezoekers worden georganiseerd. Het Pieterpad loopt langs het terrein. Wandelaars met een tent zijn welkom om te overnachten. Het terrein De Scharf ligt in een zeer aantrekkelijk gebied. Veel ruimte en rust, afwisselend bos, heide, akkers, weilanden en houtwallen; het typische Achterhoekse coulissenlandschap. Een heerlijk gebied om te wandelen en te fietsen. De Scharf is ruim voorzien van een afwisselende begroeiing, waar een variatie aan dieren en beestjes zich toe voelt aangetrokken. Het is er ’s nachts donker en stil. Er zijn 46 kampeerplaatsen en moderne sanitaire voorzieningen. Er is een dagverblijf, een zwembad en een sauna, die in de zomer en winter wekelijks wordt gestookt, een kinderspeelplaats en een jeu de boulesbaan." - Reportage over De Scharf in de Gelderlander, n.a.v. een 'open dag' in juni 2018.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Varssel, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links / voorzieningen

- Algemeen: - Site van en over Varssel.

- Belangenorganisatie: - "Belangenvereniging Varssel (BVV) heeft als doel de leefbaarheid in de buurtschap en omstreken te behouden en waar mogelijk te versterken. De BVV treedt op als bemiddelaar en gesprekspartner tussen de inwoners en diverse instanties om zo het beste voor de buurtschap te realiseren."

- Buurthuis - Het pand van de basisschool, die in 2013 is gesloten, is in 2014 verbouwd en herbestemd tot Buurthuus Varssel (Zelledijk 22).

- Jeugd: - "Jeugdclub Varssel is een stichting die zich al meer dan 30 jaar inzet voor de jeugd uit de buurtschap en de buur-buurtschappen Veldhoek en Linde. Wij hebben diverse groepen van verschillende leeftijden van 6 t/m 16 jaar. Het doel van onze jeugdclub is om kinderen uit de buurt een gezellige avond of middag te bezorgen, samen met elkaar waardoor je op deze manier de kinderen uit je buurt leert kennen. Wij organiseren 1 keer per maand een clubmiddag of avond (uitgezonderd juli en augustus). De zaterdagmiddag gaat om onze kidsgroep (6 tot en met 8 jaar). Daarnaast zijn er nog 2 vrijdagavondgroepen (9 tot en met 12 jaar en 13+ jaar).

Wat doen we zoal met de club? Meestal gaan we 1 keer per jaar zwemmen, ook wordt er met de kerst iets geknutseld wat daarna weer wordt rondgebracht naar alle ouderen in de buurtschap. Jaarlijks is er ook een playbackshow. Naast deze vaste activiteiten doen doen we ook spelletjes, knutselen, musea, bowlen, lasergamen, speurtocht, verkenningsspel, vossenjacht en nog veel meer leuke activiteiten. Woon je in Varssel of omgeving en lijkt het jou superleuk als kind of als leiding (ouder) om ook bij onze jeugdclub te komen dan kan dat; wij zijn namelijk op zoek naar nieuwe kinderen en leiding voor onze Jeugdclub. Wel hebben wij bepaalde limieten (max. aantal kinderen per groep)."

- Bedrijvigheid: - Buurtschap Varssel heeft met zijn slechts 350 inwoners in verhouding heel veel ondernemers, namelijk meer dan 70. - Hier vind je er een introductiefilmpje over. Van een vijftal Varsselse ondernemers is een aparte introductiefilm gemaakt: - Introductiefilm landgoed Het Zelle, met o.a. golfbaan en zorgboerderij. - Introductiefilm Bosch Loonwerk. Martin Bosch verhuurt met zijn bedrijf bemande machines voor in de landbouw, de bouw en het grondverzet. - Introductiefilm melkveehouderij Hebbink-Zielhorst. - Hendrik de Hoog is met zijn bedrijf Conplex gespecialiseerd in beton en wat daar allemaal bij komt kijken. Hij heeft daar verschillende machines en innovaties voor ontworpen en gemaakt, waar hij wereldwijd patent op heeft en wereldwijd zaken mee doet. Hij heeft onder meer een machine ontwikkeld waarmee hij bij instanties op locatie betonplaten kan renoveren, die daarmee nog een aantal jaren mee kunnen, terwijl ze anders vervangen hadden moeten worden. - Richard Enzerink heeft samen met zijn broer een bedrijf in grond-, sloop- en bestratingswerk. Ze hebben ca. 50 man personeel.

Reacties

(2)

Zijn er ook fiets- en wandelroutes vanuit Varssel?

Ik heb 2 mooie wandelroutes en 1 fietsroute voor u gevonden! Ik heb ze nu hierboven vermeld, in het hoofdstuk Landschap etc. En de pagina gelijk verder aangevuld, want wat er stond was nog maar een beginnetje.
Met vriendelijke groet en veel fiets- en wandelplezier gewenst in deze prachtige buurtschap!, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen