Lutje Loug

Plaats
Buurtschap
Oldambt
Oldambt
Groningen

lutje_loug_plaatsnaambord_kopie.jpg

Lutje Loug is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek en gemeente Oldambt. T/m 1989 gemeente Midwolda. In 1990 over naar gemeente Scheemda, in 2010 over naar gemeente Oldambt. De buurtschap valt onder het dorpsgebied van Oostwold.

Lutje Loug is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek en gemeente Oldambt. T/m 1989 gemeente Midwolda. In 1990 over naar gemeente Scheemda, in 2010 over naar gemeente Oldambt. De buurtschap valt onder het dorpsgebied van Oostwold.

lutje_loug_op_kaart_begin_20e_eeuw.jpg

Lutje Loug is een piepkleine buurtschap, maar was vroeger een bedrijvig buurtje met een halte van de stoomtram, een tol, een stoomgemaal, een lagere school en een café. Al die voorzieningen zijn in de loop der tijd verdwenen. (© www.kadaster.nl)

Lutje Loug is een piepkleine buurtschap, maar was vroeger een bedrijvig buurtje met een halte van de stoomtram, een tol, een stoomgemaal, een lagere school en een café. Al die voorzieningen zijn in de loop der tijd verdwenen. (© www.kadaster.nl)

Lutje Loug

Terug naar boven

Status

- Lutje Loug is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek en gemeente Oldambt. T/m 1989 gemeente Midwolda. In 1990 over naar gemeente Scheemda, in 2010 over naar gemeente Oldambt.

- De buurtschap Lutje Loug valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Oostwold.

- Deze plaatsnaam was tot voor kort alleen in de volksmond als zodanig bekend en heeft nooit op kaarten of plaatsnaamborden gestaan. Ter gelegenheid van het 250-jarig bestaan van de Oostwolderpolder in 2019 vond men het tijd worden hier iets aan te doen. Op 29 juni 2019 was er een hele dag feest in de buurtschap (waarvoor zie verder het hoofdstuk Evenementen), met als een van de onderdelen de feestelijke onthulling van de plaatsnaamborden Lutje Loug. Als kaartenmakers dit na enige tijd ontdekken, volgt vermelding op de kaarten te zijner tijd meestal vanzelf. Op dezelfde dag is ook een informatiepaneel over de 250-jarige geschiedenis van de Oostwolderpolder onthuld, als je die polder binnenkomt vanuit Oostwold gezien, op de hoek van de Polderweg met de Langeweg.

Terug naar boven

Naam

Spelling
In diverse bronnen komen wij ook de spelling Lutjeloug tegen, maar omdat de spelling op de plaatsnaamborden in twee woorden is, houden wij die op deze pagina aan.

Naamsverklaring
Lutje betekent 'klein' en loug betekent 'dorp'.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Lutje Loug ligt in het N van de Polderweg, ONO van Oostwold, NW van Finsterwolde, OZO van Woldendorp, ZO van Nieuwolda.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Lutje Loug heeft alleen betrekking op het huizengroepje in het N van de Polderweg, dus niet ook op de boerderijen Z daarvan. Het betreft 7 huizen met derhalve ca. 20 inwoners. - Hier kun je de hele buurtschap op één mooie panoramafoto bekijken.

Terug naar boven

Geschiedenis

In den beginne: zijl en zijlhuis
Aanvankelijk dacht men dat het riviertje de Oude Geut als natuurlijke afwatering voor de in 1769 ingepolderde Oostwolderpolder wel zou volstaan. Dat bleek al snel niet het geval. Daarom kwam er een zijl (spuisluis) met Zijlhuis (sluiswachterswoning) in het N uiteinde van waar later buurtschap Lutje Loug zou ontstaan, later gevolgd door een stoomgemaal, dat in 1967 is afgebroken en vervangen door een elektrisch gemaal (bij Polderweg 2). Bij het gemaal is nog altijd een sluisje of stuw aanwezig.

De eigenaren van de Oostwolderpolder benoemden Johannes Brunius in 1772 tot zijlwaarder van de gloednieuwe “Oostwoldemer polderzijl”. Dag en nacht moest Johannes voor de opkomende vloed de vloeddeuren aan de zeekant van de zijl dichtzetten en bij eb de ebdeuren aan de landkant van de zijl openen, zodat “de landen door het water niet worden benadeelt”. Het spuien bij eb mocht echter alleen als er een overmaat aan binnenwater was - de watergang die binnendijks naar de zijl voerde, moest dus wel bevaarbaar blijven. Voor nadere informatie zie het artikel over de zijl, de eerste zijlwaarder Johannes Brunius en zijn gezin, en de zijlrichters, door Harry Perton. Een samenvatting daarvan vind je in het artikel over zijlwaarder (sluismeester) Johannes Brunius, door Cees Stolk.

Ontstaan buurtschap
"Zoals overal op aarde: waar water stroomt (en alcohol...) en dat water een weg kruist, vestigen zich mensen, ontstaan dorpen en steden. Dat was in de Oostwolderpolder niet anders. Nadat de polder in 1769 was ingedijkt en er op het kruispunt van dijk en Olde Geut een zijl was gebouwd, met een zijlwaardershuis dat ook nog een schenkvergunning had voor na de vergaderingen van de zijlrichters en polderbestuurders, kwamen er allengs meer voorzieningen ten behoeve van de bewoners en boeren in de polder. Dat begon met de bouw van de windwatermolen in 1811-1812. Zeker nadat in 1819 ook de Finsterwolderpolder was ingepolderd en in 1862 de Reiderwolderpolder, kwam er steeds meer behoefte aan een centraal punt waar de bewoners van de polders terechtkonden. Dat werd de buurtschap Lutje Loug.

Ontwikkeling, bedrijvigheid
Een smederij was handig voor de boeren om hun paarden, karren, ploegen en wagens te laten onderhouden. Ook kwam er een stelmakerij (Polderweg 7) waar houten gereedschappen zoals dorsvlegels, wagenstellen, en allerlei houten landbouwwerktuigen werden gemaakt en onderhouden. Er werden huizen gebouwd voor de landarbeiders en natuurlijk kwam er ook een café annex kruidenierswinkel (Polderweg 10) (waar je hier een afbeelding van vindt). Rond 1900 stond er in de buurt van het café ook een tolhek: daar moest men aan de tolgaarder een paar cent betalen om te mogen passeren. Het geld werd gebruikt voor het onderhoud van de wegen in de polder.

Lagere school
De boerengezinnen in de Oostwolderpolder en omgeving kregen kinderen en die moesten naar school kunnen. In 1860 woonden er al zoveel mensen in de polders dat vanuit Midwolda en Nieuwolda het initiatief werd genomen om een openbare school in de polder te stichten. Zo kwam het dat er, eveneens aan de Polderweg in buurtschap Lutje Loug, een schooltje werd gebouwd met onderwijzerswoning (huisnummer 6). Rond 1900 zaten er zo’n 50 á 60 kinderen op het tweeklassige schooltje. Kinderen werden soms met paard en wagen naar de school gebracht, waarna het paard bij de smid werd afgeleverd voor nieuwe hoefijzers, bij de stelmakerij gereedschap ter reparatie werd gebracht, bij de winkel boodschappen ingeslagen (en wellicht ook een borreltje) en men na gedane zaken weer huiswaarts toog. In schooljaar 1960 resteerden er nog maar zo weinig kinderen dat het schooltje werd opgeheven.

Stoomtram
Toen in 1919 de stoomtram van Delfzijl naar Ter Apel werd aangelegd - die in de volksmond bekend stond als Ol Grait - was er al een zodanige buurtschap ontstaan, dat besloten werd zelfs een halte 'Lutje Loug' voor deze tram aan te leggen. Nadat in 1949 de trambaan werd opgeheven, kreeg de gemeente het onzalige idee om op het talud langs de Polderweg woningen te bouwen. Gelukkig vroeg de trammaatschappij voor de grond meer geld dan de gemeente bereid was te betalen, en ging het hele plan niet door. Dat het een bijzondere buurtschap was, blijkt wel uit het feit dat er in 1973 een reünie voor Lutjelougsters werd georganiseerd, waar veel oud-bewoners op af kwamen, met elkaar herinneringen ophaalden en feest vierden.

250 jaar Oostwolderpolder: feest!
In de loop van de tijd is er veel veranderd, verdwenen en aangepast aan de moderne tijd, maar het Lutje Loug als kleine, lokale gemeenschap bestaat nog steeds en dat de Oostwolderpolderaars nog altijd goed weten hoe je een feestje organiseert, kun je op 29 juni 2019 zelf komen zien!"* (bron: Facebookpagina 250 jaar Oostwolderpolder, waar je nog veel meer verhalen in tekst en beeld vindt over de geschiedenis van de polder en de buurtschap. Voor wie iets met deze omgeving heeft, is het zeer de moeite waard om de hele Facebookpagina door te scrollen!)
* Waarmee men doelt op de feestdag t.g.v. het 250-jarig bestaan van de Oostwolderpolder, wie wij hieronder in het hoofdstuk Evenementen beschrijven.

Terug naar boven

Evenementen

- Zoals reeds vermeld onder Status, was er op 29 juni 2019 een hele dag vol feestelijke activiteiten in en rond buurtschap Lutje Loug, ter gelegenheid van het 250-jarig bestaan van de Oostwolderpolder, én vanwege het feit dat de stoomtram die in de volksmond bekend stond als Ol Grait hier 100 jaar geleden voor het eerst doorheen kwam. Onder de vorige link kun je lezen wat het programma van deze dag was. - Onder deze link kun je een videoverslag van de dag bekijken. En hierna vermelden wij het verslag van de dag, geschreven door gemeente Oldambt: "In 1769, 250 jaar geleden, werd door de aanleg van een dijk de Oostwolderpolder definitief afgesloten van de Dollard. Een aantal bewoners van de Oostwolderpolder heeft samen met Stichting Landschap Oldambt het initiatief genomen om een comité op te richten dat de viering van dit jubileum heeft voorbereid. Het ‘Comité Oostwolderpolder 250 jaar’ bestond uit Tabe Jorritsma, Marjet Bos, Erno van den Aker, Astrid van der Burg, Gertjan Meijer, Rein Reumerman en Hink Uil. Voor de uitvoering van de activiteiten hebben ze een beroep gedaan op de gemeentelijke subsidieregeling voor burgerinitiatieven. Het initiatief werd goedgekeurd.

Onthullingen
Op 29 juni om 13:00 uur begonnen de festiviteiten op de hoek Polderweg - Langeweg. Wethouder Erich Wünker onthulde een historisch informatiebord, omlijst met voordracht van de 'Ode aan de Oostwolderpolder' door stadsdichteres Bianca Holst en het Polderlied, gezongen door Hink Uil. Vanaf hier werden de bezoekers met Ol Grait 2.0 in een optocht naar het feestterrein gebracht. Een half uur later onthulde Erich Wünker het plaatsnaambord 'Lutje Loug' aan de Polderweg. Hierna werd in de grote feesttent gezamenlijk het Volkslied van het Lutje Loug gezonden onder begeleiding van Hink Uil en de Stroatklinkers.

Verslag, optredens en wandeling
Vervolgens heeft Dijkgraaf Jan van Olde Geut tot Emmerkoren verslag gedaan van de aanleg van de dijk rond de Oostwolderpolder in 1769. Hij verhaalde over opstand onder de dijkarbeiders en hoe door ingrijpen van militairen de rust moest worden hersteld. Hierna volgden optredens door de Stroatklinkers en Hink Uil, afgewisseld met een voordracht over de geschiedenis van het Lutje Loug. Er waren kinderactiviteiten waaronder een rodeostier, schminken, springkasteel, water-zeep-glijbaan, diverse spelletjes en het LTO jeugd-educatieteam leverde ook een bijdrage aan het kinderprogramma. De cultuurhistorische wandelingen langs de Oude Geut onder leiding van Stichting Landschap Oldambt konden op veel belangstelling rekenen.

Ol Grait en rondleidingen
Omdat het dit jaar ook 100 jaar geleden was dat de stoomtram Ol Grait voor het eerste door de Oostwolderpolder reed, was deze in ere hersteld. Er was zelfs een heuse tramhalte met dienstregeling voor geplaatst. Trekkers met huifkar en platte kar vetrokken als Ol Grait 2.0 meerdere keren vanaf het feestterrein voor een polderrondrit. Daarnaast kregen de bezoekers rondleidingen in de Grasdrogerij aan de Langeweg en in de Biovergister aan de Provincialeweg.

Fototentoonstelling
De jubileumviering werd door ruim 400 mensen bezocht, waaronder veel oud-bewoners van de Oostwolderpolder. In de feesttent in Lutje Loug was een fototentoonstelling ingericht over de Oostwolderpolder vroeger en nu. Foto’s uit de archieven van oud-polderbewoners gecombineerd met foto’s van nu gaven een mooi beeld van de veranderingen in met name de laatste 100 jaar en gaven aanleiding voor het ophalen van herinneringen door de oud-bewoners van de Oostwolderpolder die in grote getalen het feest kwamen meevieren. Als herinnering aan het jubileum had de organisatie mokken laten bedrukken, die gretig aftrek vonden.

Avondprogramma
Het programma was de hele middag voor iedereen vrij toegankelijk. Voor het avondprogramma hadden zich ruim 140 mensen, Polderbewoners van vroeger en van nu, ingeschreven. Zij genoten van een lekkere barbecue en een drankje en namen de gelegenheid om (hernieuwd) kennis met elkaar te maken, verhalen te delen en te genieten van een meer dan gezellig samenzijn. Het avondprogramma werd muzikaal opgeluisterd door DJ Benni Drenth, die de jongste poldergeneratie de dansvloer op kreeg. Het werd laat en was nog lang onrustig in het Lutje Loug...

Partners
De Viering van 250 jaar Oostwolderpolder is mede mogelijk gemaakt door de gemeente Oldambt, de provincie Groningen, Stichting Lieuwe Stienstra Fonds, Stichting Fonds Eemsmond, Stichting Historie Oostwold, Stichting Landschap Oldambt, Vliegveld Oostwold, Oldambt BV Veevoederdrogerij, Deeterink Biovergister, Dorpscafé De Twee Oldambten, Hesseling Mechanisatie, Fenatic, Technisch Bureau Edens BV, Bouwbedrijf M.E. Jansen, Loonbedrijf Boven, Loonbedrijf Sportel, Agrifirm, WPA Robertus, LTO en de inzet van het comité en vele vrijwilligers uit de polder."

Reacties

(1)

Door Ids Vlieg

Vroug

Een grode kerel uut Lutje Loug
docht: "Wat bin ik ja vrezelk vroug".
Mor 't was al loat,
hai slenterde over stroat.
Vief minuten leden zat e nog in de kroug.

Reactie toevoegen