Stoppeldijk

Voormalige gemeente
Hulst
Zeeuws-Vlaanderen
Zeeland

Boschkapelle en Rapenburg kaart 1949 [1024x768].jpg

Rapenburg was de hoofdplaats van de gemeente Stoppeldijk, die in 1936 opging in de gemeente Vogelwaarde. Bij de opheffing van de gemeente Vogelwaarde, in 1970, is Rapenburg met buurdorp Boschkapelle samengevoegd tot het 'nieuwe' dorp Vogelwaarde.

Rapenburg was de hoofdplaats van de gemeente Stoppeldijk, die in 1936 opging in de gemeente Vogelwaarde. Bij de opheffing van de gemeente Vogelwaarde, in 1970, is Rapenburg met buurdorp Boschkapelle samengevoegd tot het 'nieuwe' dorp Vogelwaarde.

ZL gemeente Stoppeldijk in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente Stoppeldijk in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente Stoppeldijk in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Stoppeldijk

Terug naar boven

Status

- Stoppeldijk was een gemeente in de provincie Zeeland, in de streek Zeeuws-Vlaanderen. Stoppeldijk was een zelfstandige gemeente t/m 30-6-1936. Per 1-7-1936 opgegaan in de nieuwe gemeente Vogelwaarde, die per 1-4-1970 is opgegaan in de gemeente Hontenisse, die op haar beurt in 2003 is opgegaan in de gemeente Hulst.

- Wapen van de voormalige gemeente Stoppeldijk.

Terug naar boven

Naam

Naamgeving
Stoppeldijk was oorspronkelijk geen plaatsnaam, het was alleen een gemeentenaam. Verwarrend in dat kader is dat een (hulp)postkantoor in die gemeente wel de naam Stoppeldijk in de poststempels gebruikte (van 1870 tot 1970), waardoor je zou denken dat er dan kennelijk wel een plaats Stoppeldijk geweest zal zijn. Het was namelijk uitzonderlijk dat in een poststempel alleen een gemeentenaam stond (die niet tevens een plaatsnaam was). Dit postkantoortje lag echter in het voormalige dorp Rapenburg, wat tegenwoordig het O deel van het dorp Vogelwaarde is.

- In 1970 zijn de postkantoornamen Boschkapelle (het huidige W deel van het dorp Vogelwaarde) en Stoppeldijk opgeheven en vervangen door de kantoornaam Vogelwaarde, omdat de kernen Rapenburg en Boschkapelle na de herindeling van 1-4-1970 tot 1 dorp Vogelwaarde zijn hernoemd. Die dorpen waren namelijk inmiddels aan elkaar gegroeid tot één fysieke kern en kennelijk vond men het handiger om die kern dan ook één naam te geven. Wellicht was de reden van de nieuwe dorpsnaam Vogelwaarde dat het dan politiek minder gevoelig was om dat niet een van de oude namen te doen zijn, maar een neutrale maar wel historisch verantwoorde nieuwe naam.

- Nog een bijzonderheid is dat beide voormalige dorpen de hoofdplaatsen van voormalige gemeenten waren (Boschkapelle van de gemeente Boschkapelle en Rapenburg van de gemeente Stoppeldijk) en dat die nu dus beide in naam verdwenen zijn en tot 1 nieuw dorp met nieuwe dorpsnaam zijn getransformeerd.

- Om de verwarring nog groter te maken: op enig moment is men het dorp Rapenburg blijkbaar toch Stoppeldijk gaan noemen. In (1), de 'Topografische Karte der Niederlande, Sonderausgabe 1941' (vervaardigd in opdracht van de Duitse bezetter), heet het dorp nog Rapenburg, maar in een atlas uit ca. 1960 staat ter plekke de naam Stoppeldijk... Binnen enkele decennia heeft dit dorpje dus 3 verschillende namen gehad!

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 had de gemeente Stoppeldijk 271 huizen met 1.479 inwoners, verdeeld in dorp Sir Paulus-Polder 27/147 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Rapenburg 38/228, Luntershoek 26/124, Campen 9/58, Margeriet* 14/62 en 'verspreide woningen' 157/860.
* Vroeger ook Magaret, Margret. Gelegen aan de dijk tussen de Serpauluspolder en de Stoppeldijkpolder. Niet te verwarren met het nabijgelegen Magrette.

- Per 1-7-1936 is de gemeente Stoppeldijk opgegaan in de nieuwe gemeente Vogelwaarde, met op dat moment 1.476 inwoners. Vrijwel exact evenveel als 100 jaar daarvoor dus.

Terug naar boven

Geschiedenis

Oorspronkelijk was (Sir) Pauluspolder de enige plaats met een kerk, dus dorpje, van de gemeente Stoppeldijk. In 1861 werd een nieuwe kerk te Rapenburg gebouwd en de kerk met toren te Pauluspolder werd in 1862 afgebroken, tot groot ongenoegen van de bewoners. In Rapenburg stond ook al het gemeentehuis van de gemeente Stoppeldijk. Dat dorpje is later hernoemd in Stoppeldijk en vormt sinds 1970 het O deel van het dorp Vogelwaarde (zie daarvoor verder bij Naam).

In Rapenburg heeft een standerdmolen gestaan uit 1667 of eerder. In 1916 is met afbraak van de molen begonnen, nadat er een maalderij bij was gekomen. De molen had last van windbelemmering door de bebouwing. In februari 1917 zijn de laatste resten geruimd. Op de molenberg is later een bank gebouwd. De familie Fassaert is tot in de jaren zestig als molenaar op Rapenburg actief gebleven.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Stoppeldijk (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Genealogie: - Geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten betreffende toenmalige inwoners van de gemeente Stoppeldijk, van medio 18e eeuw tot medio 20e eeuw. Om de akten te kunnen bekijken, moet je zo nodig een (gratis) account aanmaken bij FamiliySearch, als je dat nog niet hebt.

Reacties

(2)

Is er een mogelijkheid om in een archief van Stoppeldijk gegevens van mijn oma in te zien? Ze is op 16 mei 1871 in deze gemeente geboren. Haar naam is Maria Ludovica Maas.

Ik heb even het internet afgezocht en ik heb 2x goed nieuws voor u:

- Er is een instantie die heel veel geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten heeft ingescand en deze digitaal beschikbaar stelt. Per gemeente hebben ze dat op een pagina verzameld. De pagina met akten betreffende de voormalige gemeente Stoppelijk heb ik nu hierboven vermeld, onder het kopje Links. Om de akten te kunnen inzien, moet u, als u dat nog niet heeft, eerst een (gratis) account aanmaken. Dat wijst zich op die pagina vanzelf. Als u ingelogd bent, en op de gelinkte pagina hierboven klikt op de regel "Geboorten 1863-1882", opent zich een bestand met gescande boeken met in totaal 432 (dubbele) pagina's. Het kost even tijd en moeite, want je moet steeds op het 'volgende'-pijltje klikken om op de goede pagina te komen. In dit geval 211x. De geboorteakte van uw oma staat namelijk op de 211e gescande pagina. Het betreft akte (geboorteaangifte) 42 van het jaar 1871. Het vermeldt o.a. dat vader Jan Francies van Overmeeren (mede namens zijn vrouw Anna Maria van Damme) op 8 mei aangifte komt doen van de geboorte van dochter Maria Ludovica, die op 7 mei is geboren. Er staat nog bij dat vader de akte niet kan ondertekenen 'wegens ongeleerdheid', oftewel hij kon niet schrijven.

- Wilt u verder zoeken naar andere gegevens over uw oma, dan kunt u wellicht een bezoek brengen aan het Gemeentearchief Hulst, dat ook de archieven van de gemeenten beheert die (uiteindelijk, soms via via, zoals hier) in de gemeente Hulst zijn opgegaan. Alle relevante gegevens betreffende dit gemeentearchief vindt u aan het begin van dit hoofdstuk: https://www.plaatsengids.nl/hulst#geschiedenis.
Veel succes gewenst met uw zoektocht. Mocht het u niet lukken met het account aanmaken en/of het vinden van de akte op de door mij hiervoor vermelde pagina, dan kan ik de akte eventueel voor u opslaan en het u toezenden.

Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen