Hogeveen

Plaats
Buurtschap
Alphen aan den Rijn
Zuid-Holland

Hogeveen buurtschapsgezicht [640x480].JPG

Woning in buurtschap Hogeveen

Woning in buurtschap Hogeveen

Hogeveen

Terug naar boven

Status

- Hogeveen is een buurtschap in de provincie Zuid-Holland, gemeente Alphen aan den Rijn. Het was als 'Hoogeveen in Rijnland' een zelfstandige gemeente van 1-4-1817 (afgesplitst van de gemeente Hazerswoude waar het in 1812 aan was toegevoegd) t/m 31-8-1855. Per 1-9-1855 over naar gemeente Benthuizen, in 1991 over naar gemeente Rijnwoude, in 2014 over naar gemeente Alphen aan den Rijn.

- De gemeente voerde geen eigen wapen. In het manuscript Beelaerts van Blokland wordt als heerlijkheidswapen een zilveren schaap op een veld van azuur gegeven. De oorsprong hiervan is niet bekend.

- De buurtschap Hogeveen valt, ook voor de postadressen, grotendeels onder het dorp Benthuizen, deels onder het dorp Hazerswoude-Dorp.

- Buurtschap Hogeveen heeft geen plaatsnaamborden. Doorgaans melden wij dan dat je tenminste aan de straatnaambordjes genaamd X (in dit geval Hoogeveenseweg en/of Hogeveenseweg) nog kunt zien dat je in de buurtschap bent aangekomen, maar zelfs die hebben wij ter plekke - althans virtueel, via Google StreetView - aan deze kilometerslange weg nergens kunnen ontdekken.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1375 Hoogeveen. De buurtschap Hogeveen werd in ieder geval tot ver in de 19e eeuw gespeld als Hoogeveen, vaak met de toevoeging 'in Rijnland', om het te onderscheiden van de buurtschap Hoogeveen bij Nootdorp, die daarom 'Hoogeveen in Delfland' werd genoemd.

Naamsverklaring
Betekent hoog 'hooggelegen' veen 'veengebied'. Vergelijk Hoogeveen.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Hogeveen ligt O van Benthuizen, rond de provinciale weg naar Boskoop (die voor het deel betreffende de buurtschap aan de Z kant Hogeveenseweg heet en aan de N kant Hoogeveenseweg), voor zover gelegen O van de buurtschap Benthorn (= vanaf huisnr. 13). De dichtstbevolkte Z kant (oneven huisnummers) valt onder het dorpsgebied van Benthuizen. De bebouwing aan de N kant (even huisnummers) valt onder het dorpsgebied van Hazerswoude-Dorp. Overigens gaat deze weg verderop richting Boskoop helemaal Hoogeveenseweg heten, met 2 o's dus. Dit deel van de weg valt grotendeels onder het dorp Hazerswoude-Dorp. Een laatste, klein stukje, ter hoogte van begraafplaats Roemer, valt onder het dorp Boskoop. - Hier vind je een kaart van het grondgebied van de buurtschap (= het gele gebied op de kaart).

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap en gemeente Hogeveen 10 huizen met 89 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 40 huizen met ca. 100 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Tot 1795 was Hogeveen een heerlijkheid in het Baljuwschap Rijnland. Voor de verdere bestuurlijke geschiedenis zie het hoofdstuk Status.

Archieven
- Inventaris van het archief van de heerlijkheid Hoogeveen in Rijnland, 1451-1903. "Het archief bevat o.a. akten en leenakten van de Staten van Holland en West-Friesland, brieven betreffende de vervulling van ambten, stukken betreffende de droogmaking van de zogeheten noordplassen bij Hazerswoude en financiële stukken. De oudst bekende leenakte is die voor Willem, heer van Egmond, broeder tot Gelre. Deze werd in 1451 door Philips van Bourgondië beleend met de heerlijkheden en goederen, die hij van zijn vader heer Jan van Egmond had geërfd. Daaronder wordt genoemd: "die ambochtsheerlicheyt van den Hogenveen gemeen mit den heere van Brederode". Vast staat, dat de heren van Egmond en van Brederode al veel langer in deze omgeving gegoed waren. Onzeker is, wanneer de Brederode's zich uit het gemeenschappelijke bezit van de heerlijkheid Hoogeveen hebben teruggetrokken. Dit moet in elk geval gebeurd zijn vóór 1530 (Karel graaf van Egmond wordt nl. in dat jaar met de ambachtsheerlijkheid Hoogeveen beleend zonder dat sprake is van deegerechtigdheid van de heer van Brederode). Aan Mr. Simon van Veen, die de ambachtsheerlijkheid Hoogeveen van Lamorael II graaf van Egmond kocht, hebben de Staten van Holland en West-Friesland in 1600 ook de hoge heerlijkheid gegeven, voor hem zelf en zijn opvolgers. De heerlijkheden zijn opgeheven bij de grondwet van 1848, maar - zoals dat meestal ging - hebben de nazaten van de vroegere heren en vrouwen van Hogeveen zekere rechten en belangen aldaar behouden, die ten slotte zijn vererfd op Constance, gravin von Rechteren Limpurg Speckfeld, echtgenote van Mr. G. van den Boom te Eefde."

- Inventaris van het Archief van de gemeente Hoogeveen in Rijnland, 1811-1855.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De buurtschap Hogeveen heeft 2 rijksmonumenten, zijnde boerderij Mariahoeve op Hoogeveenseweg 14 met de bijbehorende varkensstal. Het is een boerderij van het kop-hals-romptype, in 1933 in de stijl van de Delftse School ontworpen door de Delftse architect ir. M. Gerritzen. Het interieur bevindt zich vrijwel nog geheel in oorspronkelijke staat. Omstreeks 1950 is door de plaatselijke architect J. Dekker in het melkhok in het tussenlid een gedeelte afgetimmerd voor een 'natte cel' en heeft de keukenplaats een entreeportaal gekregen. Tegen de achtergevel bevindt zich een kleine uitbouw onder lessenaarsdak, voorzien van twee opgeklampte deuren. De ene ruimte bevat een w.c., de andere is het kookhok voor het veevoer. Van de beide langsgevels heeft die aan pleinzijde (oost) links van het midden onder een kleine luifel de hoofdentree met gemetselde stoep, waarvan de deur op decoratieve wijze van gesmede nagels is voorzien. De dakkapel erboven is een klokgevel met hardstenen hoekblokjes en klepraam. Links van de entree is een hardstenen stichtingssteen ingemetseld met de tekst: 'Marinus Van de Velde/Die 66 Jaren telde/Heeft dit zij gezegd/Den eerste steen gelegd/21 Oogstmaand 1933'.

De westelijke langsgevel heeft segmentboogvormige smeedijzeren stalvensters en een staldeur met daarboven onder een opgelicht dakschild een tweedelig hooiluik met vierruits zijlichten (zgn. melkmeisje). Het driebeukige bedrijfsgedeelte bevat eveneens de gehele oorspronkelijke indeling met in de linker (west) beuk achtereenvolgens een koe- en paardenstal en een wagenstalling met daarboven een hooiberging. De middendeel heeft een klinkerbestrating. Boerderij Mariahoeve in buurtschap Hogeveen is van algemeen belang wegens architectuur- en cultuurhistorische waarde als representatief voorbeeld van een kop-hals-rompboerderij uit de jaren '30 van de 20e eeuw in de stijl van de Delftse school. Architectuurhistorisch is de boerderij van algemeen belang vanwege de bijzondere typologie en de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het ontwerp, waarbij veel aandacht is besteed aan de vormgeving en detaillering en waarbij duidelijk sprake is van een ontwerpeenheid tussen in- en exterieur. De boerderij is tevens van belang vanwege de herkenbaarheid en de hoge mate van gaafheid van zowel hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering bij in- en exterieur. Verder van ensemblewaarde door de onderlinge ruimtelijke, architectonische en functionele samenhang tussen de verschillende complexonderdelen.

De varkensstal behorend bij het boerderijcomplex Mariahoeve in buurtschap Hogeveen is eveneens in 1933 in de stijl van de Delftse School ontworpen door architect M. Gerritzen. Het is een vrijstaande eenlaags schuur op een rechthoekig grondplan onder een rietgedekt iets overstekend schilddak met rode nokvorsten. De schuur is opgetrokken uit rode baksteen (kruisverband). In het midden van de zuidelijke langsgevel bevindt zich een opgeklampte deur met klein keperboogvormig ruitje, geflankeerd door twee segmentboogvormig gietijzeren stalvensters met decoratieve roedenverdeling. De noordelijke langsgevel heeft links een opgeklampte deur. De varkensstal is van algemeen cultuurhistorisch belang als onderdeel van een typerende Delftse School-boerderij van het kop-hals-romptype uit de jaren '30 van de 20e eeuw. Het bezit ensemblewaarde door de ruimtelijke, architectonische en functionele samenhang met de overige complexonderdelen. Er is sprake van een hoge mate van gaafheid van zowel hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering van het exterieur. (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Reacties

(4)

Hallo, interessant om te lezen dat er nog een Hoogeveen was/is. Ik ben bezig met een onderzoek naar mijn voorvaders. We zijn vastgelopen op een periode rond 1720. Mijn voorvader, zo staat beschreven, trouwde in Amersfoort, en was afkomstig uit Hoogeveen. Dat kan Hoogeveen Drenthe zijn, maar ook Hoogeveen in Zuid-Holland. Bestaan er gegevens van Hoogeveen uit die tijd?

Dank voor uw reactie. Ons doel met onze site is om naast de bekende grotere dorpen en steden vooral ook de onbekendere kleine dorpen en buurtschappen 'op de kaart te zetten', onder meer om mensen erop te attenderen dat er veel meer woonplaatsen zijn in ons land dan de meeste mensen denken/beseffen, omdat de meeste buurtschappen geen eigen postcode/postale plaatsnaam en vaak ook geen plaatsnaamborden hebben - zoals hier - zodat ze ook ter plekke nergens aan herkenbaar zijn.

Maar ondanks dat bestaan ze in werkelijkheid nog wel degelijk, zoals ook deze buurtschap Hogeveen nog altijd bestaat. In de tijd waar u het over heeft werd de buurtschap nog gespeld als Hoogeveen, dus als uit de context van uw bron niet duidelijk is welke van de twee er bedoeld wordt, zóu het kunnen dat uw voorvader in kwestie hier vandaan kwam. Het grootste deel van deze buurtschap valt onder het dorpsgebied van Benthuizen. Gelukkig heeft dat dorp een historische kring, die ook nog over een genealogische database beschikt van mensen die in dit dorpsgebied hebben gewoond. Dus het lijkt me nuttig dat u bij hen eens gaat informeren. Hun gegevens vindt u hier: https://www.plaatsengids.nl/benthuizen#geschiedenis.
Met vriendelijke groet en succes gewenst met uw speurtocht, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Hallo Frank,

Allereerst dank voor je uitgebreide antwoord.
Per toeval, in het opnieuw opnemen van de zoek en speuractiviteiten, vond ik je antwoord gisteren!
Excuus voor het niet eerder (kunnen) beantwoorden.

Ik heb al weer wat vragen uitstaan, dus wie weet!

Vriendelijke groet uit Waalwijk.

Graag gedaan. Nadeel van (de huidige versie van) mijn sitebeheersysteem is dat hij geen berichtje stuurt aan iemand die een reactie heeft geplaatst, als daar een reactie op is gekomen. Ik heb dat opgenomen op de wensenlijst voor t.z.t. een volgende versie van mijn site. Wederom succes gewenst met de verdere zoektocht.

Reactie toevoegen