Plaatsnamen onterecht niet in de atlassen

balloerveld_onterecht_niet_in_atlas_kopie.jpg

Balloërveld is - naast het bekende, eveneens aldaar gelegen gelijknamige natuurgebied - een formele woonplaats, met al even officiële plaatsnaamborden, maar stond desondanks tot 2010 - ten onrechte dus - niet als zodanig in de atlassen.

Balloërveld is - naast het bekende, eveneens aldaar gelegen gelijknamige natuurgebied - een formele woonplaats, met al even officiële plaatsnaamborden, maar stond desondanks tot 2010 - ten onrechte dus - niet als zodanig in de atlassen.

covik_kaart_tot_ca._1970_kopie.jpg

In alle atlassen van medio 19e eeuw tot ca. 1970 wordt de buurtschap Covik, O van Steenderen, keurig als plaatsnaam vermeld (rechtsboven)

In alle atlassen van medio 19e eeuw tot ca. 1970 wordt de buurtschap Covik, O van Steenderen, keurig als plaatsnaam vermeld (rechtsboven)

covik_kaart_vanaf_ca._1970_kopie.jpg

Rond 1970 verdwijnt de plaatsnaam Covik ineens uit de atlassen. Als dat nou uit ruimtegebrek ter plekke was, konden we ons daar nog iets bij voorstellen. Maar zoals je ziet, is er plek zat. Gevalletje zinloos geweld/moord op een plaatsnaam dus... :-(

Rond 1970 verdwijnt de plaatsnaam Covik ineens uit de atlassen. Als dat nou uit ruimtegebrek ter plekke was, konden we ons daar nog iets bij voorstellen. Maar zoals je ziet, is er plek zat. Gevalletje zinloos geweld/moord op een plaatsnaam dus... :-(

labbegat_kaart_ca._1920_kopie.jpg

Wat helaas ook veel te vaak blijkt voor te komen in atlassen, is dat plaatsnamen in latere edities ineens niet meer vetgedrukt staan waardoor het geen plaatsnaam meer lijkt. Zo staat hier (ca. 1920) de naam Labbegat nog duidelijk vetgedrukt als plaatsnaam

Wat helaas ook veel te vaak blijkt voor te komen in atlassen, is dat plaatsnamen in latere edities ineens niet meer vetgedrukt staan waardoor het geen plaatsnaam meer lijkt. Zo staat hier (ca. 1920) de naam Labbegat nog duidelijk vetgedrukt als plaatsnaam

labbegat_en_hogevaart_verdwenen_als_plaatsnaam_op_de_kaart_kopie.jpg

... maar in de jaren veertig krijgt Labbegat ineens een kleiner lettertype, en sinds de jaren zestig is de naam zomaar iets naar het O verhuisd, waardoor de naam alleen nog op een weiland betrekking lijkt te hebben. Maar de buurtschap bestaat nog altijd!

... maar in de jaren veertig krijgt Labbegat ineens een kleiner lettertype, en sinds de jaren zestig is de naam zomaar iets naar het O verhuisd, waardoor de naam alleen nog op een weiland betrekking lijkt te hebben. Maar de buurtschap bestaat nog altijd!

Uit onze onderzoeken van de afgelopen jaren blijkt dat atlasmakers helaas nogal onzorgvuldig omspringen met onze huidige plaats(nam)en. Van de ca. 6.500 plaats(nam)en die er vandaag de dag in ons land nog zijn, staan naar schatting zeker 500 buurtschappen - en daarmee geografisch gezien dús 'woonplaatsen' - ten onrechte niet (of niet meer) in recente atlassen (wij doelen daarbij met name op de edities 2004/2005 van de provinciale atlassen, en daarmee doorgaans ook de opvolgende serie uit 2013/2015) en/of plaatsnamenlijsten en dergelijke overzichten (overigens staan tegelijkertijd ook veel plaatsen ten onrechte - nog of überhaupt - wél in de recente atlassen. Daar hebben wij elders op deze site een overzicht van gemaakt).

'Vergeten plaatsen' dus, zou je kunnen zeggen. De meeste daarvan bestaan al (niet zelden eeuwen-)lang en hebben vaak wel in de atlassen gestaan, maar zijn op enig moment zomaar, zonder functionele reden, in de loop van de 20e eeuw van kaarten en uit atlassen verwijderd en staan er dus niet meer in. Zie als voorbeeld uit vele de afbeeldingen van de buurtschap Covik 'voor en na' elders op deze pagina. Andere zijn pas in de afgelopen jaren ontstaan of hebben pas recent plaatsnaamborden gekregen en zijn daardoor pas expliciet ter plekke zichtbaar geworden, en daarmee in die zin soms verklaarbaar dat zij nog niet in atlassen worden vermeld.

De zonder functionele reden en daarmee ten onrechte van de kaarten 'uitgegumde' plaatsnamen betreffen er dus zóveel - blijkens de lijst hieronder - dat je dat geen incident, ongelukje of tikfout/drukfout meer kunt noemen, en het wat ons betreft de kwalificatie 'zinloos plaatsnamengeweld'* verdient. Wij hebben diverse buurtschappen waargenomen die reeds sinds de jaren dertig van de 20e eeuw zomaar van de kaarten zijn verdwenen, terwijl zij in de praktijk nog altijd bestaan. Maar onze indruk is dat dit zich vooral in de afgelopen decennia, sinds de jaren tachtig, heeft voorgedaan. Om aandacht te vragen voor de vaak 'vergeten kleine kernen' hebben wij in 2012 ook reeds een Rode Lijst van Bedreigde Plaatsen in Nederland samengesteld (niet zozeer in de zin van fysieke bedreigingen, maar vooral bedoeld in de zin van bedreiging van de identiteit door het ontbreken van atlasvermeldingen, plaatsnaamborden en/of een eigen postcode en postale plaatsnaam).

* Een 'mooi' voorbeeld hiervan is de gemeente Achtkarspelen, die tot 2019 13 buurtschappen met plaatsnaamborden had, en waar Stichting Oud-Achtkarspelen na een onderzoek in 2014 traceerde dat er in de loop der jaren nóg 31 buurtschappen en streekjes zijn geweest en deels nog altijd zijn. Ook daar zijn er vele zomaar uit de atlassen verdwenen. Naar aanleiding daarvan heeft de gemeente besloten in de loop van 2019 bij nog 11 buurtschappen alsnog plaatsnaamborden te plaatsen. Chapeau! Welke gemeente volgt dit goede voorbeeld?

Hieronder volgen de tot heden door ons gedetecteerde plaats(nam)en die hetzij nog nooit in atlassen vermeld zijn geweest, hetzij op enig moment wat ons betreft ten onrechte uit de atlassen zijn verdwenen (met t.z.t. tussen haakjes er achter het ca. jaar van verdwijnen uit de atlassen, dat onderdeel moeten wij grotendeels nog invullen), en die wat ons betreft (weer) in de atlassen vermeld zouden moeten worden (de bijzonderheden worden op de respectievelijke homepages toegelicht). Voor eventuele aanvullingen houden wij ons aanbevolen.

Groningen:

- Anderwereld.

- Antum.

- Bokhörn.

- Bokkebuurt.

- Bokum.

- Bombay.

- Bremen.

- Buikstede.

- Carel Coenraadpolder.

- Crangeweer.

- De Eest.

- De Groeve (Zeerijp).

- De Heemen (Woldendorp).

- De Kampen (Oldehove).

- De Knijp.

- De Linde.

- De Palen.

- De Tenten.

- De Wieren (Lutjegast).

- Diepswal (Leek).

- Dingen.

- Eexta-Zuid.

- Finsterwolderhamrik.

- Gaaikemadijk.

- Gaaikemaweer.

- Hamdijk.

- Hamrik.

- Heidenschap.

- Heuvelderij.

- Hilmahuis.

- Ikum.

- Buurtschap Jagerswijk is in 2010 zomaar van de kaarten gegumd.

- Keuningswijk.

- Klein Harkstede.

- Kokswijk.

- Kopaf.

- Koudehoek.

- Kroonpolder.

- Kroonsfeld.

- Lagemeeden.

- Langerijp.

- Lesterhuis.

- Bij Maarslag staat alleen Groot Maarslag vermeld, niet Klein Maarslag.

- Malijk.

- Menkeweer.

- Noordpolder.

- Oostwolderhamrik.

- Oudedijk (Drieborg).

- Oude Statenzijl.

- Oude Verlaat.

- Overdiep.

- Pama.

- Plaggenborg.

- Plattenburg.

- Reiderwolderpolder.

- Renneborg.

- Rodewolt.

- Scheve Klap.

- Stadspolder.

- Trimunt.

- 't Veen bij Siddeburen.

- Verbindingsweg.

- Vliedorp.

- Weenderveld.

- Wildeveld.

- Willemsstreek.

- Zandwijk bij Zevenhuizen.

- Zuiderburen.

- Zuiderveen (1995).

De volgende plaatsnamen stonden t/m de editie 2014 nog niet in de provinciale atlas, maar staan wel in de kennelijk herziene editie 2016: - Abbeweer. - Aduarder Voorwerk. - Arwerd (Sauwerd). - Boerdam. - Bovenstreek (Bellingwolde). - De Bouwte. - De Heemen (Blijham). - De Kuilen. - De Oerde. - De Schoor. - De Vennen (Tinallinge). - De Vennen (Veelerveen). - Fransumer Voorwerk. - Hammeland. - Hanetange. - Hiddingezijl. - Kielhuppen. - Klontjebuurt. - Lauderbeetse. - Lutje Marne. - Lyskemeer. - Oosterhörn. - Ossenmarke. - Rodeschool. - Schapehals (zij het met een spelfoutje; als Schaphals). - Steentil. - Stobben. - Ter Walslage. - Tijum. - Tolhek. - Valcum. - Veerste Veldhuis. - Vlagtwedder-Barlage (zij het met een spelfoutje; als Vlagtwedde-Barlage). - Vogelzang. - Voorwold.

Fryslân:

- Angterp.

- Ballingbuer.

- Beintemahûs.

- Bekhof.

- Bentemaden.

- Bonjeterp.

- Bovenburen.

- Bovenveld.

- Bûterheideveld.

- De Blijnse.

- De Bûnte Hûn.

- De Dellen (Oudwoude).

- De Kletten.

- De Koelanden.

- De Monden.

- De Riete.

- De Wurden.

- Dellewal.

- Drie Tolhekken.

- Egypte (Nijeberkoop).

- Elleboog.

- Formerum-Noord.

- Gersloot-Polder.

- Gracht.

- Hanenburch.

- 't Hoogezand.

- Klazinga.

- Kostverloren (Heerenveen).

- Koudenburg.

- Leechlân.

- Marsherne.

- Medhuizen.

- Mûntsetille (Monniketille).

- Nanninga.

- Nieuwe Vaart (Appelscha).

- Noarderein.

- Noed.

- Oud Beets.

- Overburen.

- Pean.

- Poelhúzen.

- Prandinga.

- Rolpaal (Haulerwijk).

- Schrappinga.

- Schuilenburg (Hindeloopen).

- Sieswerd.

- 't Skoar.

- Slyp.

- Spitsendijk.

- Steenvak.

- Swaerd.

- Teetlum.

- Ter Lune.

- Tolsum.

- War.

- Welgelegen.

De volgende plaatsnamen staan sinds de editie 2015 wel in de provincie-atlas:

- De Leste Stuver. - Eastwâld. - Horp. - It Wiel. - Littenserbuorren. - Midsland-Noord. - Scharnehuizen. - Weardebuorren (zij het fout gespeld; als Weardebourren).

Drenthe:

- Ballast.

- De Loo (Dalen).

- Eldijk.

- Langerak (Geesbrug).

- Nieuw-Zwinderen.

- Nijentap.

- Schuilingsoord.

- Soerte (jaren negentig) (8-8-2019 op de site aangemaakt).

- Veldhuizen (Wapse).

De officiële plaatsnaam Balloërveld is pas rond 2010 op de kaarten verschenen.

De volgende plaatsnamen staan sinds editie 2015 in de provincie-atlas: - Bosje. - Breeland. - Dijkhuizen (Ruinerwold). - Foxel.

Overijssel:

- Baalder.

- Beerzerhaar.

- Blauwe Hand.

- Boekelo (Sint Isidorushoeve).

- De Ruiten.

- Hardenbergerveld.

- Holthuizen (Sint Isidorushoeve).

- Kloosterdijk.

- Oude Wetering (Mastenbroek).

- Pollesteeg.

- Slennebroek.

- Strenkhaar.

- Veldhoek (Heino) heeft nooit als plaatsnaam in atlassen gestaan, alleen als veldnaam. Toch blijkt het een heuse buurtschap en dus plaats(naam) te zijn, getuige o.a. een actieve buurtvereniging die de buurtschap als zodanig profileert o.a. middels diverse jaarlijkse evenementen. Dit was een van onze laatste 'witte vlekken', die wij bij toeval op het spoor zijn gekomen.

- Zuurbeek (jaren zeventig).

- Achterveld (Vilsteren) en Ommerkanaal worden sinds 2014 wel in de atlassen vermeld.

Flevoland

- Schokkerhaven.

Gelderland:

- Beggelder.

- Bekmansbroek / 't Veller.

- Benedeneind (Herwijnen).

- Berghuizen.

- Binnenheurne.

- Bosheurne.

- Bovendorp.

- Boveneind (Herwijnen).

- Brammelerbroek.

- Brinkmanshoek.

- Broeke.

- Buunderkamp.

- Covik. Zie de kaarten op deze pagina van de buurtschap Covik, als voorbeeld-casus van de vele honderden plaats(nam)en die op enig moment 'zomaar', zonder legitieme reden, uit de atlassen, en daarmee later dús uit het spraakgebruik, uit het postcodeboek, qua bebording e.d., zijn verdwenen. Wat ons betreft keren die plaatsnamen weer terug in de atlassen, met bijbehorende plaatsnaambordjes ter plekke. We zien niet waarom iemand dat níet zou (moeten) willen. Het lijkt óns eerlijk gezegd een open deur; uit maatschappelijk ((h)erkenning van de identiteit van de inwoners), cultuurhistorisch en toeristisch oogpunt.

- De Veluwe.

- De Vosse.

- Duinkerken.

- Engeland (Wezep).

- Frankrijk (Hierden).

- Geerstraat.

- Gooi.

- Harselaar.

- Havikhorst.

- Holdeurn.

- Honderd Morgen.

- Imbosch.

- Kerkeneind.

- De Kroezenhoek.

- 't Klooster.

- Lakemond.

- Langen.

- Larense Broek.

- Mariënwaerdt.

- Oldenkotte.

- Ooijse Schependom.

- Pottum.

- 't Sol.

- Tuindorp (Tolkamer).

- Veldhuizen.

- Vinkwijk.

- Voor-Beltrum.

- Wessel.

- Worth-Rheden.

- Zilven.

- Zwilbroek.

Utrecht:

- Arkelbroek.

- Botshol.

- De Noord.

- 's-Gravensloot.

- Haanwijk.

- Lage Haar (1988).

- Moorst.

- Oude Meije.

- Oud-Rijsenburg.

- Palmstad.

- Putkop.

- Teylingen (1940).

- Waterloo (8-8-2019 aan de site toegevoegd).

- Wieksloot.

- Winkeldijk.

Noord-Holland:

- Achterdichting.

- Bartelsluis.

- Belt.

- Bennemeer.

- Blokdijk.

- Boekel (Akersloot).

- Bollendorp.

- Brederodebuurt.

- Coppershorn.

- De Bomen.

- De Gest.

- De Heid.

- De Normer.

- De Vennik.

- Dijkstaal.

- Elft.

- Gein.

- Groetpolder.

- Grootven.

- Hargen aan Zee.

- Het Hogeland (Benningbroek).

- Holendrecht.

- Kogerpolder.

- Lagedijk.

- Lage Hoek.

- Leihoek.

- Lekerweg.

- Lutjekolhorn.

- Molletjesveer.

- Noorderbuurt (Westerland).

- Noord-Stroe.

- Obdammerdijk.

- Oostbeemster (1970).

- Oosteinde (Berkhout).

- Oosterbuurt.

- Oosterzij.

- Oud-Diemen.

- Oudijk.

- Pannekeet.

- Paradijs.

- Rading.

- Rondehoep.

- Schagerwaard.

- Schoorl aan Zee.

- Slootgaard.

- Stammerdijk.

- Stolpervlotbrug.

- Uiterweg.

- Vaartdijk.

- Weberbuurt.

- Weiver.

- Westmijzen.

- Westzaner Overtoom.

- Woudmeer.

- Zandburen.

- Zijbelhuizen.

- Zittend.

- Zomerdijk (Wadway).

- Zuidbeemster.

- Zuideinde (Westzaan).

- Zuiderweg.

Zuid-Holland:
- Abessinië.

- Achterland.

- Achthoven.

- Achthuizen bij Nieuw-Lekkerland.

- Battenoord.

- Bijdorp.

- Charloisse Lagedijk.

- Het Langeveld.

- Hoge Giessen.

- Hordijk.

- Klarebeek.

- Klein Peursum.

- Lage Giessen.

- Moleneind (Hekelingen).

- Noldijk.

- Offem.

- Oosteinde (Waarder).

- Oudesluis (Klaaswaal).

- Piet Gijzenbrug.

- Polderweg.

- Reijerwaard.

- Ruyven.

- Smitshoek.

- Stoof (Achthuizen).

- Twaalfmorgen.

- Voorweg (Zoetermeer).

- Westeinde (Waarder).

- Westveen.

- Westvliet.

- Zuidbuurt (Vaardingen).

Zeeland:

- Altena (Hoek).

- Campensnieuwland.

- 't Eiland.

- Gorishoek.

- Hasjesstraat.

- Klein Gent.

- Kruishoofd.

- Molembaix.

- Nieuw-Abeele.

- Perkpolder.

- Plankendorp.

- Ronduit.

- Snabbeldorp.

- Ter Moere.

- Welzinge.

- Werendijke.

- Zwartenhoek.

De volgende plaatsnamen staan sinds de editie 2014 wel in de provincie-atlas:

- Fluitershoek. - Oude Veerdijk. - Vaatje.

Noord-Brabant:

- Beekveld.

- Bergeijkse Barrière.

- Biesheuvel.

- Bloemendijk.

- Boekent.

- De Maurik (23-6-2020 aan de site toegevoegd).

- Drenkhoos.

- Driehuizen (Oijen).

- Duin.

- Eind (Haaren).

- Ekenrooi.

- Euvelwegen.

- Goordonk.

- Hagoort (1970).

- Heieind (Oerle).

- 't Hoekske bij Oosteind.

- 't Hoekske bij Ulvenhout.

- Hoogeind (Oerle).

- Kerzel.

- Klein Tilburg (eind jaren tachtig).

- Kromme Hoek.

- Laarakker.

- Labbegat.

- Meer.

- Molendijk.

- Opperheide.

- Schoorveld.

- Siberië.

- Statendam.

- Steurgat.

- Vliet (Oerle).

- Voorstraat.

- Vressel.

- Waterhoefke.

- Weieven.

- Wildenhoek.

- 't Zand (7-12-2020 aan de site toegevoegd).

- Zandhoef.

Limburg

- Aan de Popelaar (ca. 1990) (10-8-2019 aan de site toegevoegd).

- Aan de School (ca. 1990) (4-9-2019 aan de site toegevoegd).

- Aan het Broek (ca. 1979).

- Borg.

- Bouwberg,

- Breinder.

- Echterheide.

- Ensebroek.

- Hamert.

- Hopel (1998).

- Kraan staat t/m de editie 2005 nog in de provincie-atlas. Kort daarna wordt de plaatsnaam onterecht 'uitgegumd', want de bebouwing is er nog gewoon. In de editie 2014 komt hij niet meer voor.

- Nekum.

- Buurtschap Rosengarten is sinds ca. 1968 ten onrechte als plaatsnaam van de kaarten verdwenen. In 2011 is helaas de naamgevende oude boerderij afgebroken, maar de buurtschap zelf bestaat nog altijd, zij het helaas niet ter plekke middels bordjes herkenbaar.

- Straat.

- Terschuren (1982).

- Viel (2013).

- Buurtschap Waterschei is sinds ca. 1925 ten onrechte als plaatsnaam van de kaarten verdwenen. Sinds ca. 1935 staat de plaatsnaam Melick bij dat dorp én bij buurtschap Waterschei op de kaarten. Eveneens ten onrechte. Rond 1955 keert de naam op de kaarten terug, maar dungedrukt, als kennelijke veldnaam. Wederom: ten onrechte. Want het is nog altijd een buurtschap en dus plaats(naam). De buurtschap heeft ook nog eens geen plaatsnaamborden gekregen van de gemeente. Nou dan maakt de buurtvereniging die toch zelf? En met niet onverdienstelijk resutaat. Wat ons betreft zelfs een goed voorbeeld voor andere buurtschappen-zonder-plaatsnaamborden, om zich zo ter plekke 'op de kaart' te zetten. Ga maar eens kijken op onze pagina van Waterschei hoe dat eruit ziet.

De volgende plaatsnamen staan sinds de editie 2014 wel (weer) in de provincie-atlas:

- Ham (Kerkrade).

De bovenstaande plaats(nam)en hebben dus doorgaans betrekking op hetzij al lang(er) bestaande plaatsen, die op enig moment uit de atlassen zijn verdwenen, hetzij plaatsnamen die nog maar betrekkelijk kort als zodanig worden geprofileerd, bijvoorbeeld omdat er recentelijk plaatsnaamborden zijn geplaatst. Een bijzondere, derde categorie zijn huizengroepjes die wij alle kenmerken van een buurtschap vinden hebben, maar die wij tot heden nog helemaal nergens als zodanig beschreven hebben gevonden, maar waar wij gezien die bijzondere kenmerken dan toch maar een pagina van hebben aangemaakt, en de nederzettinkjes in kwestie tot de facto buurtschap hebben benoemd. Tot heden betreft het: - Beerzerhaar bij Beerzerveld. - Verbindingsweg onder het dorp Veelerveen; een architectonisch uniek groepje voormalige arbeiderswoningen, en - Vriezerbrug rond de gelijknamige brug bij het dorp Vries; o.i. toch echt wel een buurtschap met vanouds o.a. een tol en herberg.

Aantal plaatsnamen op deze pagina; ca. 350. Maar de lijst is nog niet compleet; wij vermoeden dat het er in werkelijkheid zeker 500 zo niet meer zijn.

Reacties

(2)

Ik mis Calfven, een gehucht behorende bij het dorp Ossendrecht, gemeente Woensdrecht, Noord-Brabant.

Nee hoor. Buurtschap Calfven ( https://www.plaatsengids.nl/calfven ) staat terecht niet op deze pagina. Deze pagina gaat immers, zoals u in de titel en de inleiding kunt lezen, over buurtschappen die ten onrechte niet meer in de atlassen worden vermeld, dan wel daar nooit in vermeld zijn geweest. Deze buurtschap is wél altijd in de atlassen vermeld geweest en nog altijd. U kunt dat zelf constateren door op de site http://topotijdreis.nl/ deze plaats op te zoeken.

Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen